De eerste twee Max Payne-games kwamen uit de koker van Remedy Entertainment. Nu is het de beurt aan GTA-ontwikkelaar Rockstar om Max Payne, na acht jaar, terug te brengen. En hoewel deze game fundamenteel verschilt van zijn voorgangers, is het spel nog steeds doordrenkt van het juiste (rauwe) Max Payne-gevoel. Heerlijk!

Max Payne 3 kunnen we zonder twijfel onder de grootste third-person-shooters van het jaar scharen. Toch doet de geestelijke en lichamelijke conditie van het personage ons in eerste instantie niet geloven dat deze man ons door een reeks actievolle levels kan loodsen. Een klein decennium na Max Payne 2 is er nog maar een schim over van de charismatische ex-politieagent. Max is ouder, dikker en verslaafd aan zowel alcohol als pijnstillers. Een pijnlijk aanzicht.

Treurig bruin café

Max heeft het verlies van zijn vrouw en dochter (uit de eerste game) blijkbaar nooit kunnen verwerken en hij slijt zijn dagen dan ook aan de bar van een treurig bruin café in New Jersey. Als hij na een schietpartij in diezelfde bar noodgedwongen met een voormalig collega naar São Paulo vlucht, wordt echter snel duidelijk dat Max nog niet al zijn streken is verleerd.

We krijgen in dit derde deel een onderhoudend verhaal voorgeschoteld dat bol staat van de ontvoeringen, plotwendingen en complottheorieën. Zaken die Max dwingen zijn scherpe oog te gebruiken en zijn genadeloze schietkunsten weer op te halen, hoe moeilijk hem dit ook valt.

Wanneer u de eerste missie induikt, wordt direct duidelijk dat Rockstar de fysieke toestand van Max tot een van de centrale pijlers van het spel heeft gemaakt. De animaties weten de speler namelijk te overtuigen van de pijn waarin de roestige Max constant verkeert. Niet alleen in de schitterende tussenfilmpjes hinkt en kreunt hij er flink op los, ook tijdens heftige schietacties spelen we met een doorleefde man.

Wanneer hij tegen een muur loopt, zien we de impact die dit heeft op zijn zware lijf en als hij aan de kant duikt om kogels te ontwijken, krabbelt hij kreunend weer op zijn benen. Hierdoor is Max, meer nog dan het vermakelijke verhaal, het primaire element dat u als speler de game weet in te sleuren.

©PXimport

Veel momenten van rust hoeft u in deze game niet te verwachten.

Film noir

Hoewel Max aanzienlijk is veranderd en New York als decor heeft plaatsgemaakt voor het zonnige São Paulo, speelt deze game als een echte Max Payne-titel. Zelfs de keiharde ontknoping is geheel in de traditie van de serie. Niet alleen ademt het spel net als zijn voorgangers een hoog film noir-gehalte uit, ook draait de hectische gameplay volledig om snelle bewegingen en het gebruik van de zogenoemde 'bullet-time'.

Deze bullet-time was verreweg het meest kenmerkende spelelement uit voorgaande delen en ook in Max Payne 3 is deze functie nadrukkelijk aanwezig. Dit betekent dus dat we met één druk op de knop de tijd weer kunnen vertragen, om ons zodoende uit benarde situaties te redden. Van levensbelang wanneer we door meerdere vijanden worden ingesloten. De bullet-time-meter loopt echter rap leeg, waardoor de gevechten een tactisch element krijgen.

Het is jammer om te zien dat de missies qua verloop snel in herhaling vervallen en dat ook de vijanden weinig variatie hebben. Ruimtes moeten met behulp van veel kogels van alle slechteriken worden ontdaan, waarna een mooi tussenfilmpje ons doorgaans naar de volgende plek met vijanden leidt. Gelukkig zijn er ter afwisseling een paar zeer spannende on-rails-scènes aanwezig en worden onze zenuwen danig op de proef gesteld in een handjevol sniper-missies.

©PXimport

São Paulo is beeldschoon, een van de beklemmendste decors in de game.

Schitterende spelwereld

Waar de gameplay dus ietwat repetitief aandoet, is de spelwereld allesbehalve eentonig. Een nachtelijk New York, een voetbalstation, een drukbezochte nachtclub, het ziet er allemaal even mooi en sfeervol uit. Vooral wanneer u halverwege het spel door de krottenwijken van het Braziliaanse São Paulo doolt, kan het niet anders dan dat u diep onder de indruk bent van de gedetailleerde wereld.

Tel de sterke graphics, realistische animaties en lange filmpjes op bij de ijzersterke soundtrack en voice-acting, en het mag duidelijk zijn dat Rockstar met Max Payne 3 een kwaliteitsproduct heeft afgeleverd. Audiovisueel gezien de mooiste game die de studio tot op heden met zijn eigen RAGE-engine heeft gebouwd.

Deze engine zorgt er overigens wel voor dat de besturing veel overeenkomsten vertoont met games als Red Dead Redemption en Grand Theft Auto IV. Het werkt allemaal prima, maar zaken als het richten van uw wapen en het zoeken van dekking missen nog altijd de soepelheid van bijvoorbeeld een Gears of War 3.

Naast de singleplayer-modus, die u zo'n twaalf uur zal bezighouden, kunnen we in Max Payne 3 ook aan de slag met een zeer uitgebreide multiplayer-modus. Een spelmodus die niet alleen elementen van online-koning Call of Duty implementeert, maar door de toevoeging van bullet-time een heel eigen smoelwerk heeft.

Conclusie

Het Rockstar-jasje past Max Payne als gegoten. Wat heet: met deze game hebt u een van de beste shooters van 2012 in handen. Een spel dat naast de heftige actie vooral uitblinkt in de manier waarop u zich als speler betrokken voelt bij de gekwelde hoofdpersoon. Max Payne 3 is het spelen meer dan waard en bent u hier eenmaal klaar mee, dan ligt er nog een uitgebreide multiplayer-modus op u te wachten.

Max Payne 3

Platform Pc, Xbox 360, PlayStation 3

Ontwikkelaar Rockstar

Uitgever Rockstar

PEGI 18+

Prijs € 49,99 voor pc, € 64,99 voor Xbox 360 en PlayStation 3

Taal Engels gesproken, Nederlands ondertiteld

Genre Schieten

Releasedatum 18 mei 2012 voor consoles, 1 juni 2012 voor pc

Oordeel 9/10

Pluspunten

Meeslepend verhaal

Geweldige actiesènes

Prima multiplayer

Minpunten

Engine vertoont tekenen van ouderdom

Missies enigszins repetitief

Wordt je smartphone steeds trager? Geen paniek, je hoeft echt niet meteen een nieuw toestel te kopen. Vooral bij Android kun je met een paar simpele aanpassingen je telefoon weer merkbaar sneller maken, gewoon via de instellingen die al op je toestel staan. Door opslagruimte vrij te maken en het energieverbruik te verlagen, werkt je telefoon weer als een zonnetje. In dit artikel lees je wat echt werkt.

Lees ook: 8 smartphones getest: veel kwaliteit tussen 300 en 500 euro

Tip 1: Ruim overbodige apps en bestanden op

Veel smartphones worden trager omdat het geheugen langzaam volloopt. Dat begint vaak bij apps die je allang niet meer gebruikt. Verwijder ze: ze nemen opslagruimte in, draaien soms op de achtergrond mee en hebben vaak nog toegang tot je gegevens. Kijk daarna meteen even in je Downloads-map. In de app 'Bestanden' (op Samsung-toestellen heet die 'Mijn bestanden') zie je snel wat de grootste ruimtevreters zijn. Grote video's, pdf-bestanden of oude screenshots? Verwijder ze of zet ze over naar de cloud.

Tip 2: Check de automatische helderheid

De automatische helderheid (adaptive brightness) past het scherm aan op je omgeving en werkt meestal prima. Maar soms wordt het scherm onnodig fel, bijvoorbeeld in de zon of als je toestel je gebruik niet goed inschat. Dat vraagt extra energie en kan je telefoon wat langzamer maken, vooral als de accu bijna leeg is. Merk je dat je scherm vaak onnodig fel staat, zet dan de helderheid handmatig iets lager.

Tip 3: Schakel donkere modus in

Heb je een telefoon met een oled-scherm, dan loont het om de donkere modus te gebruiken. Bij deze schermtechniek betekent zwart letterlijk 'uit', wat batterij bespaart en warmteontwikkeling tegengaat. Bovendien ziet het er voor veel mensen rustiger uit.

©ID.nl

Tip 4: Activeer batterijoptimalisatie en Adaptive Battery

Android biedt slimme energiebesparingsopties waarmee apps die je weinig gebruikt automatisch worden begrensd. In het instellingenmenu vind je onder 'Batterij' of 'Energiebeheer' de functie 'Adaptive Battery'. Ook kun je per app instellen of Android achtergrondactiviteit mag beperken. Zo voorkom je dat apps die je niet meer gebruikt ongemerkt op de achtergrond blijven draaien en je telefoon onnodig vertragen.

©ID.nl

Tip 5: Gebruik de onderhoudsfunctie van je toestel

Op veel Android-smartphones, vooral van Samsung, zit een optie als 'Apparaatonderhoud' of 'Device Care'. Hiermee kun je geheugen vrijmaken, overtollige processen sluiten en tijdelijke bestanden verwijderen. Je kunt instellen dat je toestel dit automatisch doet, bijvoorbeeld dagelijks of bij een herstart.

©ID.nl

Tip 6: Herstart je telefoon regelmatig

Zeg eens eerlijk: zet jij je telefoon weleens helemaal uit? Grote kans van niet. De meeste mensen laten hun toestel continu aanstaan, waardoor tijdelijke bestanden zich langzaam opstapelen. Na een tijdje merk je dat aan de snelheid. Door je telefoon af en toe automatisch te laten herstarten (bijvoorbeeld dagelijks of wekelijks) geef je het systeem de kans om zichzelf op te ruimen. Je vindt die optie bij de geavanceerde instellingen van de onderhoudsapp.

Tip 7: Verlaag de schermverversing of resolutie

Veel moderne toestellen gebruiken een adaptieve verversingssnelheid die zichzelf automatisch aanpast aan wat er op je scherm gebeurt. Toch loont het soms om handmatig naar 60 Hz terug te schakelen,  bijvoorbeeld als het toestel snel warm wordt of als de batterij opvallend snel leegloopt. Van zo'n lagere verversingssnelheid merk je zelf nauwelijks iets, maar het kan wel gunstig zijn voor de prestaties en de accuduur. Kun je dit aanpassen op jouw toestel? Kijk dan bij Instellingen → Beeldscherm → Verversingssnelheid of Schermresolutie.

©ID.nl

Tip 8: Zet onnodige verbindingen uit

Bluetooth en NFC zijn handig voor het koppelen van apparaten of contactloos betalen, maar vaak heb je ze helemaal niet nodig. Hetzelfde geldt voor functies zoals locatieservices of automatische app-updates op mobiele data. Bij moderne telefoons is het energieverbruik van deze verbindingen normaal gesproken minimaal, maar bij slecht bereik of veel achtergrondactiviteit kunnen ze toch voor extra belasting zorgen. Door overbodige functies uit te schakelen bespaar je niet alleen wat batterij, maar verminder je ook de kans op thermal throttling.

Tip 9: Installeer updates voor Android en je apps

Een simpele maar belangrijke stap: updates bevatten bugfixes, beveiligingspatches en prestatieverbeteringen. Als je apps een tijd niet zijn geüpdatet, kunnen ze trager reageren of vastlopen. Dat geldt ook voor Android zelf: zorg dat je ook je systeemversie up-to-date houdt. Regelmatig updaten zorgt dat je telefoon goed blijft draaien.

Tip 10: Laatste redmiddel: je telefoon volledig resetten

Helpen alle tips hierboven niet voldoende? Dan is een fabrieksreset het proberen waard. Daarmee verwijder je alles wat ooit traagheid heeft veroorzaakt – van corrupte bestanden tot fout geïnstalleerde apps. Vergeet niet een back-up te maken voordat je begint. Daarna voelt je toestel vaak weer als nieuw.

Zo simpel kan het zijn!

Met deze aanpassingen – van opruimen tot slimme instellingen – geef je je Android-telefoon een flinke oppepper. Je verlengt niet alleen de levensduur van je toestel, maar kunt ook die aanschaf van een nieuwe telefoon nog even uitstellen.

Heb je zonnepanelen, dan is je energierekening lager dan huishoudens zónder. Maar dankzij de almaar dalende terugleververgoeding en de stijgende terugleverkosten wordt dat verschil wel steeds kleiner. Wat je kunt doen om er nog wél iets aan te verdienen, lees je hier.

Lees ook: Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt

Dat zonnepanelen steeds minder rendabel zijn, daar is al veel over geschreven. Natuurlijk, de energierekening van huishoudens met zonnepanelen zijn nog altijd lager dan die van huishoudens zonder. Om hoeveel euro het gaat, is vaak lastig in te schatten, maar Energievergelijk.nl heeft er een analyse op losgelaten. Daarbij zijn ze uitgegaan van een huishouden met een stroomverbruik van 3.000 kWh per jaar en zonnepanelen van 400 Wp per paneel.

Minder voordeel bij meer panelen

Een huishouden met acht zonnepanelen bespaart gemiddeld 34,81 euro per maand op de energierekening ten opzichte van een huishouden zonder. Is hierbij gekozen voor het goedkoopste energiecontract van dit moment, dan loopt dit op tot maximaal 43,30 euro per maand. Maar zou je in plaats acht panelen er twintig plaatsen (dus x 2,5), dan heb je níet ook 2,5 keer zoveel voordeel. Bij twintig panelen ligt het maximale voordeel op slechts 47,76 euro per maand. Dat is een verschil van slechts 4,46 euro per maand…

Dat komt vooral door twee dingen: de terugleververgoeding (wat je krijgt) en de terugleverkosten (wat je betaalt). Waar die vergoeding vooral steeds lager en lager wordt, worden de kosten steeds hoger. Die zijn namelijk sterk afhankelijk van hoeveel stroom je aan het net teruggeeft. Bij acht panelen wordt in het voorbeeld van Energievergelijk.nl gemiddeld 1.904 kWh teruggeleverd. Bij het goedkoopste energiecontract wordt daarvoor gemiddeld 17,25 euro per maand aan terugleverkosten berekend. Wie twintig zonnepanelen heeft, levert veel meer terug, gemiddeld zo'n 5.440 kWh. En daar betaal je bij het goedkoopste energiecontract 63,50 euro per maand voor. In de grafiek hieronder zie je duidelijk dat investeren in meer zonnepanelen dus niet de oplossing is om er nog redelijk wat aan over te houden – helemaal al niet omdat in 2027 de salderingsregeling verdwijnt én de terugleververgoeding helemáal miniem wordt.

©Data Energievergelijk.nl | Visualisatie BS ID.nl

Hoe kun je dan wél nog verdienen met je zonnepanelen?

Het antwoord is eigenlijk heel simpel. Zorg dat je zoveel mogelijk van je zelf opgewekte stroom verbruikt. Energievergelijk.nl heeft becijferd dat wie zonnepanelen heeft, gemiddeld zo'n 30 procent van de opgewekte stroom meteen zelf in huis verbruikt. Dat scheelt, want die stroom hoef je niet zelf in te kopen. Wanneer je erin slaagt om nog meer zelf opgewekte stroom te verbruiken, maak je zelfs dubbele winst: je hoeft minder stroom in te kopen en omdat je minder teruglevert, heb je ook minder terugleverkosten. Maar hoe doe je dat?

Tip 1: Zet elektrische apparaten overdag aan

Zet stroomvreters zoals de wasmachine, vaatwasser of airco op het moment dat je panelen de meeste stroom opwekken. Dat kun je handmatig doen, maar je kunt ook een timer instellen. Er zijn zelfs apparaten die automatisch kunnen starten op het moment dat je zonnepanelen veel stroom opwekken. Heb je de mogelijkheid om je elektrische auto overdag thuis op te laden? Dat is ook een prima manier om je eigen zonnestroom te gebruiken.

Tip 2: Krijg inzicht in je energiegebruik

Er zijn allerlei apps die bijhouden hoeveel stroom je zonnepanelen opwekken, maar waarop je ook kunt zien ook hoeveel energie je op dit moment van de dag gebruikt. Ook zijn er slimme stekkers waarmee je het stroomgebruik van een elektrisch apparaat kunt meten. Dit inzicht kun je twee kanten op gebruiken: wordt er veel stroom opgewekt, dan kun je bijvoorbeeld meer apparaten aanzetten. Is het een dag met weinig opbrengst, dan zou je ervoor kiezen om sommige apparaten juist níet aan te zetten. Hoe erg is het bijvoorbeeld om de was een dag later te doen?

Tip 3: Verspreid je zonnestroom-verbruik over de dag

In plaats van energieslurpers allemaal tegelijk in te schakelen — denk aan wasmachine, droger en vaatwasser — verdeel je hun gebruik over de dag. Zet één apparaat in de ochtend aan, een ander in de middag. Zo vermijd je dat je panelen onvoldoende leveren op een moment dat meerdere apparaten draaien en voorkom je dat je netstroom moet afnemen terwijl dat met een betere planning niet nodig zou zijn.

Tip 4: Vervang apparaten door elektrische varianten

Stap over op elektrische alternatieven: een robotgrasmaaier in plaats van een benzinegrasmaaier, inductiekoken in plaats van gas, een warmtepomp of elektrische verwarming in plaats van een traditionele cv-installatie. Daarmee bespaar je op kosten voor gas én je zorgt ervoor dat je meer van je zelf opgewekte stroom verbruikt. Waarmee je weer bespaart op netstroom die je zelf moet afnemen. Een win-win-win-situatie dus.

Tip 5: Oost, west …

Veel mensen kiezen voor zonnepanelen op het zuiden, omdat die op een zonnige dag de hoogste opbrengst geven. Toch kan het juist slim zijn om panelen te verdelen over oost en west. Zo sluit de stroomopwekking beter aan op het dagelijkse energiegebruik. Panelen op het oosten leveren vooral in de ochtend stroom, terwijl panelen op het westen juist aan het einde van de middag meer opwekken. Je voorkomt daarmee dat je alleen rond het middaguur een piek aan zonne-energie hebt. De totale opbrengst ligt iets lager dan wanneer je alleen maar zonnepanelen op het zuiden hebt, maar doordat je de stroom meer verspreid gebruikt, haal je er in de praktijk vaak meer voordeel uit

Tip 6: Gebruik een energiemanagementsysteem (EMS)

Een energiemanagementsysteem (EMS) is een slim kastje in je meterkast dat je zonnepanelen, laadpaal, warmtepomp en andere elektrische apparaten met elkaar verbindt en aanstuurt. Via software houdt het systeem continu in de gaten hoeveel stroom je opwekt, wat je verbruikt en – als je een dynamisch energiecontract hebt – wat de actuele stroomprijzen zijn. Ook weersvoorspellingen worden meegenomen, zodat het systeem vooruit kan plannen.

Op basis van al die informatie zorgt een EMS ervoor dat je elektrische auto of thuisaccu automatisch wordt geladen wanneer er veel zon is of als de stroom goedkoop is. Dreigt terugleveren juist nadelig te worden door lage prijzen of hoge terugleverkosten? Dan schakelt het systeem teruglevering uit en kiest voor direct verbruik of opslag. Ook apparaten zoals een warmtepomp of boiler worden slim aangestuurd, zodat ze draaien op de momenten dat het qua energieverbruik en financieel het gunstigst is.

Tip 7: Vergelijk leveranciers op terugleververgoeding en -kosten

Het netto bedrag dat je overhoudt bij terugleveren (vergoeding min kosten) kan sterk schelen per leverancier. Zo zul je vanaf 1 januari 2027 bij Vattenfall bijvoorbeeld per teruggeleverde kWh netto 0,00230 euro krijgen (minder dan een kwart cent) en bij Eneco en Greenchoice 0,00250 euro (een kwart cent), terwijl bijvoorbeeld Innova Energie een tarief van 0,00968 euro (bijna een cent) hanteert. Wanneer je precies weet hoeveel jouw panelen opwekken en wat je verbruikt (zie Tip 2), weet je ook hoeveel kWh je teruglevert. Door voor het aflopen van je huidige energiecontract goed te vergelijken en een berekening te maken, kun je zien bij welke energieleverancier je het beste af bent bij het afsluiten van je nieuwe contract.