De tijd van trage modemverbindingen die we alleen actief maakten als we daadwerkelijk wilden internetten, ligt ver achter ons. Bijna iedereen heeft beschikking over breedbandinternet dat altijd beschikbaar is. Maar gewoon snel is soms niet meer genoeg. Met nieuwe technieken als VDSL, glasvezel en snelle kabelnetwerken worden snelheden behaald die tot voor kort onmogelijk leken. Om optimaal van zo'n supersnelle verbinding te genieten, moet u natuurlijk wel een snelle router in huis halen. Wij testen deze keer routers met juist deze insteek.

Snel internet komt tegenwoordig in allerlei soorten en maten. Snelheden rond zo'n 20 Mbit/s zijn bij veel providers normaal en behoren tot de onderkant van de markt. Een beetje kabelverbinding kan tegenwoordig al 120 Mbit/s aan, en VDSL gaat momenteel tot zo'n 40 Mbit/s. Glasvezel zit momenteel op 100 Mbit/s, maar de plannen voor snelheden als 500 Mbit/s liggen al klaar. Bovendien wordt glasvezel afgemonteerd met een gigabit-netwerkaansluiting, dus zelfs gigabit zou mogelijk moeten zijn. De glasvezelverbindingen winnen aan populariteit voor thuisgebruik omdat steeds meer steden 'verglaasd' worden. Voorheen waren routers en internetmodems snel genoeg om de meeste internetverbindingen optimaal te gebruiken. Met de komst van de snelle internetverbindingen is het tijd geworden om uw draadloze router ook aan de internetkant eens kritisch te bekijken. De verschillende merken brengen telkens nieuwe producten uit en passen hun aanbod supersnel aan de nieuwe ontwikkelingen in de markt aan. We vinden dan ook bij bijna alle merken routers in het topsegment die met snelle chips moeten zorgen voor veel bandbreedte. We hebben regelmatig modellen van verschillende fabrikanten getest. Het valt daarom op als we opeens nieuwe features geïntroduceerd zien worden bij nieuwe typen routers. Eén van de nieuwste technieken is de zogenaamde three stream-techniek (ook wel 3x3 genoemd). Het is een nieuwigheidje om verbindingen op 5 GHz nóg sneller te maken, van 300 Mbit/s naar 450 Mbit/s. Deze nieuwe techniek werkt alleen voor apparaten die via 5 GHz-frequentie verbonden zijn en het gaat om een theoretisch maximum, dus dit zal in lang niet alle gevallen gehaald worden.

Onze test

De routers in onze test zijn allemaal voorzien van gigabit-ethernet voor snelle gegevensuitwisseling. Goedkopere modellen halen niet meer dan 100 Mbit/s, terwijl de routers in deze test het tienvoudige zouden moeten kunnen halen. Het tienvoudige is voor puur internetten niet noodzakelijk, maar de router moet wel flink sneller kunnen dan 100 Mbit/s. De snelste internetabonnementen zijn immers al 120 Mbit/s en bij toekomstig glasvezel met 500 Mbit/s willen we niet beperkt worden door onze router. We hebben bij de selectie van de routers vooral gekeken naar routers die geschikt zijn voor bijvoorbeeld een (toekomstige) glasvezelverbinding. Dat wil niet zeggen dat iemand met een ADSL-aansluiting met veel minder bandbreedte automatisch kan doorbladeren naar de volgende pagina's: de routers zijn natuurlijk ook prima geschikt voor een 'bescheiden' internetaansluiting tussen de 8 en 25 Mbit/s, en zo bent u vast klaar voor een update.

U bent van ons gewend dat we routers grondig en onafhankelijk aan de tand voelen. Voor deze test hebben we ons vooral gericht op de snelheid van het WAN naar LAN. We hebben de situatie van snel internet nagebootst door een apparaat te koppelen aan de WAN-internetpoort met een gigabit-verbinding. Via een client met gigabit hebben we zo snel mogelijk data verzonden door de router. Voor de tests hebben we gebruikgemaakt van Iperf, een algemeen geaccepteerde tool om betrouwbaar bandbreedtes te testen. Iperf stuurt gedurende een vooraf opgegeven periode een stroom van data van het ene station naar het andere. Op beide zijden wordt gemeten hoe lang het duurt voordat de data aankomt. Om de tests zo betrouwbaar mogelijk te maken, zijn we de test gestart met een rechtstreekse koppeling tussen de server en de client. Hiermee hebben we gecontroleerd of alle kabels wel geschikt zijn voor gigabit-ethernet en of er mogelijk software in de weg zat om betrouwbaar te kunnen testen. Gedurende de tests hebben we de routers zo veel mogelijk 'factory default' gelaten. U gaat waarschijnlijk immers ook niet massaal de MTU-instellingen of fragment size aanpassen. We hebben een uitzondering gemaakt voor routers waar automatische bandbreedtedetectie was ingeschakeld: onze setup kan deze detectie verstoren en dat zou leiden tot oneerlijke testresultaten. Op elke router waar dit mogelijk was hebben we de firewall uitgeschakeld om te zien of dit significante verschillen opleverde in de gemeten snelheden.

Snelheid over wifi

In deze test hebben we ons vooral gericht op de snelheid van het verkeer van WAN naar LAN. We hebben de ingebouwde switch op de proef gesteld door zoveel mogelijk gegevens uit te wisselen in een vaste tijdspanne, ervan uitgaande dat u met een kabel verbonden bent met de router en zoveel mogelijk gegevens uitwisselt met het internet. In de praktijk werken de meeste gebruikers niet alleen bekabeld, maar vooral ook draadloos. Laptops worden soms zelfs niet eens meer uitgerust met een netwerkpoort, omdat draadloos werken de de facto standaard begint te worden. Als we kijken naar de resultaten van onze test, dan valt op dat sommige routers zelfs op het bekabelde deel van internet naar het interne netwerk, minder snel zijn dan hun theoretisch maximale doorvoersnelheid op het draadloze netwerk. De NETGEAR (WNDR4000) heeft een theoretische doorvoersnelheid van 450 megabit, maar haalt op het bekabelde netwerk slechts 250 Mbit/s verkeer richting internet. Dat wil niet zeggen dat u niets hebt aan een router met goede specificaties voor het draadloze netwerk, want u kunt natuurlijk ook lokaal bestanden naar een andere pc kopiëren. De routers die een hoge doorvoersnelheid aanbieden voor 802.11n zijn verder prima apparaten en nieuwe firmwareversies kunnen de doorvoersnelheid op een later moment verbeteren.

Linksys E4200 Maximum Performance Wireless-N Router

Linksys stuurde de Linksys E4200 in, het topmodel uit de serie consumentenrouters. Linksys, inmiddels een merknaam van netwerkgigant Cisco, heeft een uitgebreide reeks routers in de portfolio. Ze zijn onder te verdelen in de E-serie en de X-serie. De E-modellen zijn normale routers, de X-modellen zijn voorzien van een ingebouwd ADSL-modem. De E4200 is het topmodel van Linksys met de meeste functionaliteit aan boord. De router heeft vier gigabit-ethernetpoorten, één poort voor het aansluiten van een internetmodem en een usb-poort voor het delen van een harde schijf. De behuizing verschilt duidelijk van de voorgaande routerserie en is matzwart afgewerkt met een verlicht Cisco-logo.

©PXimport

Op draadloos gebied beschikt de E4200 over alle technieken die in een topmodel consumentenrouter thuishoren. De snelle three stream-standaard wordt ondersteund, waardoor ook deze router overweg kan met een snelheid van 450 megabit per seconde op de 5GHz-band. De Linksys heeft verder een simultaan dualbandsignaal en heeft een ingebouwde UPnP-mediaserver voor het streamen van muziek en video door het huis. De ingebouwde usb-poort kan met de meest recente firmware gebruikt worden voor printers en andere randapparatuur via een virtuele usb-poort, maar dit kan alleen ingesteld worden via de meegeleverde Cisco Connect-software. De webinterface van de E4200 komt vertrouwd over voor iedereen die wel eens met een Linksys-router gewerkt heeft. In de afgelopen jaren is de interface nooit ingrijpend veranderd, er zijn hooguit wat extra opties toegevoegd. In de interface van de E4200 vinden we bijvoorbeeld de mogelijkheid om een gastennetwerk aan te maken. Ook de instellingen voor de firewall en andere beveiligingsinstellingen vinden we eenvoudig terug. De Linksys E4200 is een van de snelste routers in de test, maar we halen niet zonder meer een goed resultaat. Na het instellen van de router moeten we eerst de firewall uitschakelen voordat we vanuit het bekabelde deel naar de fictieve internetserver kunnen. Met een gemiddelde snelheid van 476 megabit per seconde doet de router zijn naam eer aan en laat hij de concurrentie achter zich.

Linksys E4200 Maximum Performance Wireless-N Router

Straatprijs € 135,-

Oordeel 10/10

Pluspunten

Vertrouwde interface

Mooi design

Minpunten

Virtuele usb alleen te configureren met Cisco Connect-software

Linksys E3200 High Performance Dual-Band N Router

Van Linksys ontvingen we naast de E4200 de E3200, een iets minder uitgebreide router dan het topmodel. Terwijl de twee geteste routers van ­NETGEAR uiterlijk nauwelijks van elkaar te onderscheiden zijn, heeft de Linksys E3200 echt een ander uiterlijk dan de E4200. De behuizing is iets compacter en voelt iets goedkoper aan dan die van zijn grotere broer. Qua specificaties zien we dezelfde poorten als de E4200: vier gigabitpoorten, één internetaansluiting en een usb-poort voor het aansluiten van een harde schijf. Anders dan de E4200 beschikt de E3200 niet over ondersteuning voor de three stream-technologie, waardoor de draadloze snelheid maximaal 300 Mbit/s bedraagt. De 2,4- en de 5GHz-band kunnen wel tegelijkertijd gebruikt worden, de router is voorbereid op IPv6 en heeft ingebouwde ondersteuning voor SpeedBoost-technologie. Hiermee wordt het draadloze signaal versterkt, waardoor betere dekking ontstaat. Ook de mogelijkheid om apparaten via een virtueel usb-device aan te sluiten ontbreekt, alleen het koppelen van een harde schijf wordt ondersteund. In de webinterface vinden we de bekende functies allemaal terug in het vertrouwde ontwerp van Linksys. De belangrijkste opties zijn allemaal aanwezig, zoals het instellen van een gastennetwerk, uitgebreide mogelijkheden om een aangesloten usb-schijf te delen en veel opties voor de firewall. Qua snelheid doet de E3200 niet onder voor zijn grotere broer. De snelheid tussen het LAN en het WAN lijken vrijwel identiek, waarschijnlijk door het gebruik van identieke chipsets in de router zelf. Met snelheden rond de 444 Mbit/s komt de Linksys in de richting van de LevelOne WGR-6012 en de Linksys E4200.

©PXimport

Linksys E3200 High Performance Dual-Band N Router

Straatprijs € 121,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

Even snel als duurdere E4200

Minpunten

Usb-poort ondersteunt alleen koppeling harde schijf

NETGEAR N750 Wireless Dual Band Gigabit Router (WNDR4000)

De WNDR4000 van NETGEAR ziet er vanaf de buitenkant bijna hetzelfde uit als de voorgaande modellen. NETGEAR gebruikt al een tijdje een zwarte behuizing met alle statuslampjes aan de voorzijde, een usb-poort, een aantal knopjes om de router of het draadloze netwerk aan en uit te zetten en een speciale knop voor WPS (wifi protected setup). Wat betreft de hardware heeft de NETGEAR vrijwel alles in huis dat een veeleisende gebruiker zoekt. Zo kan de router op beide frequentiebanden tegelijkertijd uitzenden (simultane dualband), kunnen films en muziek gedeeld worden via DLNA en kunnen printers gedeeld worden via de aanwezige usb-poort. Bovendien ondersteunt de router de three stream-techniek, waarmee een maximale draadloze snelheid van 450 Mbit/s per seconde te halen is. Zodra u de webinterface van de NETGEAR benadert, controleert de router eerst of er nieuwe firmware beschikbaar is. Dit is een handige extra, want op die manier is het wel heel eenvoudig om de router in goede conditie te houden door regelmatig nieuwe firmware te installeren. Eenmaal ingelogd is het configuratiescherm van de NETGEAR geen uitblinker in overzichtelijkheid, maar met een paar klikken is alle informatie terug te vinden.

©PXimport

NETGEAR heeft de voorziening voor een gastennetwerk ingebouwd, wat het eenvoudig maakt om bezoekers toegang te geven tot het internet zonder dat ze bijvoorbeeld aangesloten schijven kunnen zien. Een andere handige feature is de Traffic Meter: NETGEAR heeft een meter ingebouwd die alle up- en downloads in kaart brengt en inzichtelijk maakt wie de meeste data verbruikt op het netwerk. Dat is handig om uit te vinden wat er aan de hand is als uw internetverbinding verstopt raakt door apparaten die veel gegevens verbruiken. De usb-poort kan gebruikt worden om zowel een printer als een harde schijf te delen met het netwerk. Het delen van een harde schijf is een handige optie: zodra u een harde schijf of usb-stick in de router plaatst, wordt de schijf automatisch zichtbaar voor elke computer die het SMB-protocol kent, in feite elk modern besturingssysteem. De snelheid is niet te vergelijken met een échte NAS, maar voor het gemakkelijk kopiëren tussen computers is zo'n gedeelde harde schijf ideaal. Bovendien kan de schijf gebruikt worden om via DLNA media te streamen naar een tv, Xbox 360 of PlayStation 3. De performance van de router over het bekabelde netwerk valt wat tegen. Als we de snelheidstesten laten lopen eindigen we telkens rond de 250 Mbit/s. Dat ligt ver beneden de gigabit die je eigenlijk zou mogen verwachten van een snelle router.

NETGEAR N750 Wireless Dual Band Gigabit Router (WNDR4000)

Straatprijs € 117,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

Traffic Meter voor meten bandbreedte

Three stream-antennetechnologie

Minpunten

Doorvoersnelheid WAN naar LAN beperkt

D-Link DIR-657 Wireless N HD Media Router

In het rijtje van bekende leveranciers mag D-Link niet ontbreken. D-Link was één van de eerste spelers in de markt van draadloze routers en stuurde voor deze test het topmodel toe. De DIR-657 komt in een zwarte behuizing met - opvallend - slechts één verlicht element: alleen een subtiel lampje verraadt dat de router aan staat. Dat betekent ook dat er geen statuslichtjes zijn voor de netwerkaansluitingen. De router beschikt over de standaard netwerkaansluitingen, een usb-poort en een SD-kaartslot. We hebben nog geen andere routers gezien met een SD-kaartslot, maar het nut is eenvoudig te raden: in combinatie met de ingebouwde ondersteuning voor streaming media is het een handige manier om foto's vanuit uw camera meteen op het thuisnetwerk beschikbaar te maken voor de televisie of spelcomputer. Op netwerkgebied ondersteunt de DIR-657 de belangrijkste protocollen en technieken voor draadloos en bekabeld werken. Anders dan de Linksys E4200 en de NETGEAR WNDR4000 is de maximale snelheid van het draadloze netwerk 300 Mbit/s omdat de antenneconfiguratie anders is.

©PXimport

Het menu van de DIR-657 is vergelijkbaar met de andere modellen van D-Link: de webinterface is overzichtelijk en eenvoudig te begrijpen, ook voor mensen die niet dagelijks inloggen in hun router. Een vervelende eigenschap is dat u lang moet wachten na het aanpassen van een optie in het configuratiescherm. Elke optie leidt automatisch tot een wachtscherm, waardoor u 70 seconden moet wachten voordat u een andere instelling kunt aanpassen. In het configuratiescherm vinden we een aantal opvallende instellingen terug. Zo is de DIR-657 een van de weinige routers met uitgebreide ondersteuning voor IPv6, zelfs een firewall voor IPv6 is in te stellen. Ook de opties van het draadloze netwerk zijn dik in orde: met de DIR-657 is een gastennetwerk in te stellen, kan een bestaand draadloos netwerk uitgebreid worden en is een uitgebreide firewallconfiguratie in te stellen. Om de router goed te kunnen testen moesten we eerst de zogenaamde StreamEngine uitschakelen. Deze ingebouwde module probeert automatisch de beschikbare bandbreedte te detecteren, maar in onze testopstelling werkte deze automatische detectie niet naar behoren. Qua snelheid blijft de D-Link achter bij de andere routers. Een maximale snelheid van 280 megabit per seconde plaatst de DIR-657 in de middenmoot qua doorvoersnelheid.

D-Link DIR-657 Wireless N HD Media Router

Straatprijs € 100,95

Oordeel 8/10

Pluspunten

SD-kaartslot voor delen van foto's

Uitgebreide firewall

Minpunten

Herstart van de router na elke configuratiewijziging

Geen statuslampjes voor netwerk

NETGEAR N600 Wireless Dual Band Gigabit Router - Premium Edition (WNDR3800)

In deze test hebben we twee modellen van ­NETGEAR. De WNDR4000 kan op 450 Mbit/s werken in de 5 GHz-band, terwijl de WNDR3800 begrensd is op 300 Mbit/s. Toch doet de WNDR3800 in bepaalde opzichten helemaal niet onder voor de WNDR4000, ook al doen de typenummers anders vermoeden. De straatprijs van beide routers is dan ook vrijwel gelijk. Het uiterlijk van de WNDR3800 is vrijwel identiek aan dat van de WNDR4000. Hij heeft een plastic behuizing met lampjes aan de voorzijde. Net als op de WNDR4000 is een usb-poort aanwezig voor het delen van printers en bestanden. De echte verschillen zitten in de software en de manier waarop het draadloze netwerk functioneert. Om met dat laatste te beginnen, de WNDR3800 maakt gebruik van een techniek die NETGEAR Clear Channel Selector noemt. Het komt erop neer dat de router automatisch probeert te detecteren welke draadloze kanalen het beste gebruikt kunnen worden. Zowel de 2,4- als de 5GHz-band zijn ingedeeld in verschillende kanalen om ervoor te zorgen dat apparaten tegelijkertijd gebruik kunnen maken van dezelfde frequenties. De Clear Channel-technologie detecteert ruis en andere draadloze apparatuur en kiest zo het beste kanaal uit. Wijzigt de omgeving, bijvoorbeeld omdat een nieuwe router in de buurt ingeschakeld wordt, dan schakelt de NETGEAR automatisch over naar een ander kanaal en gaan alle aangesloten draadloze apparaten automatisch mee.

©PXimport

Het configuratiescherm van de WNDR3800 ziet er anders uit dan dat van de WNDR4000. Via het eerste scherm is een aantal populaire functies met één muisklik te benaderen. Bovendien is in één scherm een overzicht van de belangrijkste instellingen te zien, inclusief de ingestelde netwerksleutel. De ingebouwde usb-poort kan gebruikt worden om bestanden te delen over het netwerk. Via de term ReadySHARE kent NETGEAR daarvoor een aantal mogelijkheden, waaronder een nieuwe: cloud sharing. Het idee is dat u zich via de router aanmeldt voor een speciale clouddienst, die uw aangesloten harde schijf via internet bereikbaar maakt. Via speciale Windows-software zijn de bestanden op een veilige manier te benaderen, handig als u buiten de deur bent en een bestand nodig hebt dat via het thuisnetwerk te benaderen is. De dienst is overigens alleen in het eerste jaar gratis, daarna moet u een abonnement afnemen voor de opslag van de data. De snelheid van de WNDR3800 van WAN naar LAN valt net als bij de WNDR4000 behoorlijk tegen. We persen er niet meer dan 251 Mbit/s door, een snelheid die te vergelijken is met de WNDR4000. Al met al best een fraaie router qua mogelijkheden, maar niet voorbereid op bijvoorbeeld de 500 Mbit/s glasvezelabonnementen van de toekomst.

NETGEAR N600 Wireless Dual Band Gigabit Router - Premium Edition (WNDR3800)

Straatprijs € 118,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

Bestanden delen via internet (cloudsharing)

Clear Channel technologie

Minpunten

Doorvoersnelheid WAN naar LAN beperkt

LevelOne WGR-6012 300Mbps Wireless Gigabit Router

De markt voor draadloze netwerken wordt al tijden gedomineerd door een aantal grote namen, die ook in deze test weer prominent aanwezig zijn. LevelOne is wat minder bekend bij het grote publiek. Het is een product van het Duits/Taiwanese Digital Data Communications, dat zich met name richt op zakelijke netwerkoplossingen. Onlangs is het Nederlandse 2L Alliance, bekend van onder andere de merknaam Conceptronic, gefuseerd met Digital Data Alliance. Conceptronic blijft als merk bestaan, maar voor deze test stuurde 2L Alliance de LevelOne WGR-6012 in, mede omdat de Conceptronic C300BGRS4 binnenkort uit het assortiment verdwijnt. De router is in een behuizing geplaatst van zwart plastic met een opvallende oranje onderzijde. Twee afneembare antennes zorgen voor het draadloze signaal. Dat de antennes afneembaar zijn, betekent dat ze te vervangen zijn voor betere exemplaren of dat ze via een kabel te verlengen zijn voor een betere positionering. Dat voorkomt weer onnodige interferentie en gezeur met het juist plaatsen van de router. De router beschikt niet over een usb-poort voor het delen van bestanden of printers.

©PXimport

De hardware van de LevelOne valt tegen in vergelijking met de andere routers. Er is geen ondersteuning voor de 5GHz-band en er is dus ook geen draadloos netwerk met simultane dualband. Ook de mogelijkheid voor een gastennetwerk ontbreekt, evenals ondersteuning voor IPv6, StreamEngine of andere extra's. De webinterface is voorzien van een duidelijke wizard, die elke beginnende gebruiker door de belangrijkste configuratiestappen loodst. Eenmaal ingesteld kunnen wat geavanceerdere instellingen worden gewijzigd, maar door de beperkte hardware steekt de router schril af ten opzichte van de concurrenten in de test. Ondanks de beperkte hardware verraste de LevelOne ons in positieve zin op het gebied van de snelheid van WAN naar LAN. De router is de snelste in de test, met 486 Mbit/s werden alle bekende merken ingehaald.

LevelOne WGR-6012 300Mbps Wireless Gigabit Router

Straatprijs € 73,95

Oordeel 4/10

Pluspunten

Snelste WAN naar LAN

Afneembare antennes

Minpunten

Geen dualband

Geen usb-poort

ZyXEL NBG4615 Wireless N Gigabit NetUSB Router

ZyXEL leverde de NBG4615, een van de snelste routers uit zijn assortiment voor thuisgebruik. Twee afneembare antennes worden gebruikt voor het draadloze signaal. Aan de achterzijde beschikt de NBG4615 over vier switchpoorten en een internetpoort. Op de zijkant zijn twee usb-poorten geplaatst en daarmee is de ZyXEL de enige router uit onze test met meer dan één usb-poort. De usb-poorten kunnen aangesproken worden via speciale software, die meegeleverd wordt met de router. De software draait alleen op Windows-systemen en zorgt ervoor dat de usb-poorten als lokaal worden gezien op een computer, zodat elk usb-apparaat gekoppeld kan worden aan de router. ZyXEL noemt dat NetUSB en de techniek is te vergelijken met wat Linksys Virtual USB noemt. De ZyXEL kan het draadloze netwerk wel op twee frequenties (2,4 en 5 GHz) aanbieden, maar niet tegelijkertijd. De webinterface van de NBG4615 ziet er gelikt uit, met allerlei icoontjes en knoppen die bepaalde functionaliteit kunnen inschakelen. Er is zelfs een overzicht van het actuele weer. We vragen ons alleen af of u snel op uw router zult inloggen om de actuele weerstoestand te bekijken. Qua functionaliteit is de ZyXEL erg compleet, met bijvoorbeeld de mogelijkheid om de router als accesspoint, repeater of netwerkbridge in te stellen. Bij de snelheidsmeting van WAN naar LAN steekt ZyXEL ver uit boven de concurrentie, met 480 Mbit/s. Alleen de LevelOne is sneller bij onze metingen, maar het verschil is minimaal.

©PXimport

ZyXEL NBG4615 Wireless N Gigabit NetUSB Router

Straatprijs € 79,50

Oordeel 8/10

Pluspunten

Zeer snelle router

NetUSB om usb-poorten lokaal aan te sturen

Minpunten

Geen simultane dualband

Sitecom WL-350 Wireless Media Router 300N

Van Sitecom ontvingen we de Wireless Media Router 300N. De betekenis van de lampjes op de router is niet helemaal duidelijk, omdat een beschrijving of logo op de behuizing ontbreekt. Op de bovenkant is de WPS-knop geplaatst. Kort indrukken regelt de beveiliging voor 2,4 GHz, langer indrukken beveiligt de 5GHz-band. De usb-poort is te gebruiken voor het delen van bestanden, maar printers kunnen niet worden aangesloten. De webinterface oogt verfrissend en duidelijk en alle opties zijn snel terug te vinden. Net als de D-Link beschikt de Sitecom over StreamEngine, een techniek die bepaalde verkeersstromen voorrang kan geven. De resultaten van StreamEngine verschillen nogal, maar voor sommige toepassingen (zoals streaming video) kan de techniek wel degelijk een verschil maken. De router van Sitecom kan vier verschillende draadloze netwerken aanbieden (SSID's), met elk een ander type beveiliging. Per instantie kan aangegeven worden hoeveel prioriteit het verkeer krijgt, waardoor thuis eenvoudig een aantal netwerken te maken is voor bijvoorbeeld gasten, spelcomputers en mobiele telefoons. Qua snelheid doet de Sitecom niet onder voor andere routers in de test. Met een gemiddelde doorvoersnelheid van WAN naar LAN boven de 364 Mbit/s zit de Sitecom qua performance boven in de middencategorie.

©PXimport

Sitecom WL-350 Wireless Media Router 300N

Straatprijs € 108,50

Oordeel 6/10

Pluspunten

Verschillende draadloze netwerken mogelijk

Snelle router

Minpunten

Geen printers delen via de usb-poort

Onduidelijke statuslampjes

Conclusie

Snel internet vraagt om snelle routers. De routers in deze test worden allemaal gepromoot als de snelste in hun klasse en zijn vaak ook voorzien van een gelijkwaardig prijskaartje. Het is dan ook opvallend dat een van de goedkoopste routers tegelijkertijd de allersnelste uit onze test is. De router met de meest beperkte hardwarespecificaties, de WGR-6012 van LevelOne, is sneller dan veel bekende merken, terwijl de routers van gevestigde namen teleurstellen op het gebied van snelheid. Dat compenseren ze wél door betere hardwarespecificaties en meer configuratiemogelijkheden. De winnaar van de test is de Linksys E4200. Deze router heeft three stream-technologie, is een van de snelste routers uit de test en met de nieuwste firmware is zowel IPv6 als virtuele usb mogelijk gemaakt. Het keurmerk Redactie TIP gaat naar de ZyXEL NBG4615, een goede keuze als u een aantrekkelijk geprijsde, snelle router zoekt met iets minder functionaliteit dan de winnaar uit de test.

©PXimport

De resultaten verklaard

Als u naar de resultaten van de test kijkt, valt op dat bijna geen enkele router de volledige gigabitsnelheid haalt. Het is natuurlijk de vraag hoe dit precies mogelijk is, aangezien een aanzienlijke snelheid toch wel te verwachten mag zijn gezien het prijsverschil met de goedkopere versies. We kunnen meerdere verklaringen bedenken, het kan bijvoorbeeld het inschakelen van de statefull packet inspection-module zijn. Dit is software die nodig is om de firewall in de routers goed te laten functioneren, maar kan wel tot vertraging leiden.

We hebben voor onze test gebruik gemaakt van Iperf om de doorvoersnelheid te meten. Daarbij sturen we een maximale stroom gegevens door de routers, wat bij sommige routers tot een slechte score kan leiden. Routers hebben doorgaans optimalisatie-modules ingebouwd, maar die kunnen soms lastig resultaten behalen met een grote stroom gelijksoortig verkeer. Aan de andere kant: dit is een scenario dat representatief is voor thuisgebruikers, dus als het bij ons niet werkt, dan werkt het bij u ook niet.

Bij andere testpublicaties zien we vaak dezelfde routers terug met wisselende resultaten. Een belangrijke verklaring is de testmethode, maar ook het eventueel optimaliseren van de instellingen in de router kan bij sommige tests leiden tot een andere score. Daarnaast kan het uitmaken vanaf welke richting er getest wordt: metingen vanaf het WAN naar het LAN kunnen andere resultaten opleveren dan de snelheidsmeting van het LAN naar het WAN. Wij meten van LAN naar WAN.

IPv6

We hebben in onze test opnieuw rekening gehouden met ondersteuning voor IPv6. Een aantal leveranciers laten weten dit niet relevant te vinden voor onze lezers (u dus), omdat ze ervan uitgaan dat IPv6 voorlopig niet op grote schaal zal worden gebruikt. Toch hebben we het ook deze keer meegenomen, want u koopt een router voor de langere termijn en zult daar in de toekomst misschien wél behoefte aan hebben. Bovendien zijn de eerste providers al aan het experimenteren met IPv6 voor consumenten en is het niet aan de leverancier om te bepalen of u daaraan mee kunt doen of niet. Wij vinden dat ondersteuning voor IPv6 gewoon thuishoort in een router die in het hogere deel van de markt wordt gepositioneerd.

Met je laptop wil je zo lang mogelijk werken, ook als je niet in de buurt bent van een stopcontact. Hoe maak je optimaal gebruik van de accucapaciteit? En als je batterij bijna leeg is: welke stappen kun je dan nemen om de laatste energie uit je laptop te persen?

Met een paar slimme ingrepen haal je meer plezier uit de accu van je laptop. Daardoor kun je langer met je computer doorwerken en verleng je ook nog eens de technische levensduur van je laptop. In dit artikel nemen we je mee langs de stappen voor het beste resultaat. Deze gelden voor zowel Windows 10 als Windows 11. Waar de instellingen tussen de Windows-versies onderling afwijken, vermelden we dit.

De ondersteuning van Windows 10 stopt in oktober 2025, dus vergeet niet op tijd over te stappen naar Windows 11: Windows upgraden of herstellen? Zo maak je een installatiestick

Besparing inschakelen

In Windows kun je de nodige stappen nemen om de accu van de laptop optimaal te gebruiken en de levensduur ervan te verlengen. Ben je draadloos aan het werk en raakt de batterij bijna leeg? Dan kun je Windows automatisch niet-essentiële onderdelen laten uitschakelen, zodat je langer met de accu kunt doorwerken.

In Windows 10 open je hiervoor het instellingenvenster en kies je voor Systeem / Batterij. Zet de schuif op Aan bij Batterijbesparing. Geef eronder aan vanaf welk batterijpercentage de functie moet activeren. Wij kiezen voor 20%. Plaats ook een vinkje bij De helderheid van het scherm verminderen als batterijbesparing is ingeschakeld.

Voor Windows 11 kies je in het instellingenvenster voor Systeem / Aan/uit en accu. Klap de sectie Energiebesparing uit. Zet een vinkje bij Altijd energiebesparing gebruiken en geef in het vak eronder aan bij welk batterijpercentage dit gebeurt, bijvoorbeeld 20%. Activeer ook de optie Helderheid van het scherm verlagen bij het gebruik van energiebesparing.

Wanneer mag de besparing van jou actief worden?

Scherm onder controle

Gebruik je de laptop enige tijd niet, dan bespaar je relatief veel energie door het ingebouwde scherm uit te schakelen. Bij Windows 10 kies je in het instellingenvenster voor Systeem / Aan/uit en slaapstand. Kies een korte duur (bijvoorbeeld 2 minuten) bij Batterijvoeding, uitschakelen na.

In Windows 11 kies je in het instellingenvenster voor Systeem / Aan/uit en accu. Klap de sectie Time-outs voor scherm, slaapstand en sluimerstand open. Het gaat ons om de sectie Op batterijstroom. Kies bij Mijn scherm uitschakelen na de gewenste tijd, bijvoorbeeld 2 minuten.

Slaapstand vervroegen

Door de computer bij inactiviteit sneller in de slaapstand te zetten, bespaar je ook kostbare energie. In Windows 10 kies je voor Systeem / Energiebeheer en slaapstand. Bij Slaapstand selecteer je de gewenste tijd onder Bij gebruik van batterijstroom slaapstand van pc inschakelen na.

In Windows 11 kies je in het venster Aan/uit en Accu wederom voor Time-outs voor scherm, slaapstand en sluimerstand. In de sectie Op batterijstroom bepaal je hoelang Windows inactief mag zijn bij Mijn apparaat in slaapstand laten gaan na.

Gezondheid

Wil je weten hoe het is gesteld met de gezondheid van je batterij? In Windows vind je een verborgen hulpje dat een gezondheidsrapport van de accu opstelt. Open het startmenu en typ Opdrachtprompt. Typ vervolgens op de opdrachtregel: Powercfg /batteryreport. Druk op Enter. Windows maakt een rapport en plaatst dit in de map C:\Gebruikers\<Gebruikersnaam>. Het bestand heet Battery-report.html en je opent het in de browser.

Bovenin lees je met welke capaciteit de batterij uit de fabriek kwam (bij Design Capacity). Bij Full Charge Capacity lees je hoeveel capaciteit de batterij nu maximaal aanbiedt. Dit getal neemt af naarmate je de accu langer in gebruik hebt. De blokken erna geven informatie over de details van de batterij. Bij Recent Usage lees je hoe de batterij de afgelopen drie dagen heeft gefunctioneerd.

De grafiek en de tabel eronder tonen hoe de batterijlading is afgenomen in de afgelopen zeven dagen. In de tabel Usage History lees je de verhouding af tussen het gebruik van de accu en het gebruik van het stroomnet.

Ook de rubriek Battery Capacity History is interessant. Hier zie je hoe de beschikbare capaciteit zich in de loop van de maanden en jaren ontwikkelt. Bij Battery Life Estimates lees je een inschatting van de tijd die de accu het volhoudt. In het laatste blok van het rapport zie je een inschatting van de batterijduur op basis van alle verzamelde gegevens. Je kunt het rapport uiteraard meerdere keren laten opmaken, bijvoorbeeld elk half jaar. Zo houd je een goed overzicht van de gezondheid van je accu.

Het gezondheidsrapport geeft je meer inzicht.

Hulp van buitenaf

Afhankelijk van het merk en model laptop, kun je mogelijk gebruikmaken van externe hulp. Sommige fabrikanten bieden apps aan waarmee je nog meer controle over de accu houdt. Een goed voorbeeld hiervan is de Power Manager van Dell en de Power Manager van HP. Via deze apps kun je aangeven hoe je de laptop gebruikt.

Op basis van het gebruikersprofiel past de app de batterij-instellingen aan. Zo kun je bijvoorbeeld aangeven dat je de laptop grotendeels met stekker gebruikt. De app stelt de accu dan in dat deze niet boven de 80 procent of 85 procent wordt opgeladen. Heb je juist altijd alle capaciteit nodig, dan kies je ervoor om de accu altijd voor de volle 100 procent op te laden.

Sommige fabrikanten leveren aanvullende batterijhulpjes mee.

Achtergronden

Sommige instellingen zijn eenvoudig te veranderen, maar hebben een flinke impact op de batterijduur. Zo bespaar je energie door gebruik te maken van een donkere bureaubladachtergrond. Klik met rechts op het bureaublad, kies Aan persoonlijke voorkeur aanpassen en selecteer een donkere achtergrond. Voor het beste resultaat kies je ook een donker thema. Je verandert deze instellingen in de sectie Thema’s.

Energiebeheerschema

Met een energiebeheerschema bepaal je hoe Windows omgaat met de accu. Een bekend energiebeheerschema is het besparingsschema. Klik in Windows Taakbalk op de batterij en kies voor Energiebesparing. Er bestaan meerdere standaardschema’s. In de Windows-instellingen kies je Systeem Aan/uit en accu. Kies het schema bij Energiemodus: Windows maakt onderscheid tussen Aangesloten op netstroom en Op batterijstroom. Voor het beste uithoudingsvermogen kies je voor Beste energie-efficiëntie.

Je kunt de energiebeheerschema’s ook aanpassen. Open het startmenu en typ Energiebeheerschema. Kies Energiebeheerschema bewerken. Kies Geavanceerde energie-instellingen bewerken.

Een energiebeheerschema bepaalt hoe Windows omgaat met de accu.

Apps optimaliseren

Welke apps je gebruikt, heeft eveneens invloed op het energieverbruik van je laptop. In Windows 11 heb je hierover verregaande controle. In het instellingenvenster kies je voor Systeem / Aan/uit en accu / Accuverbruik. Een overzicht verschijnt van het batterijverbruik per app. Via het zoekvenster kun je bovendien op zoek gaan naar specifieke apps, als je wilt weten wat hiervan het verbruik is.

Rechtsboven vind je het filter Sorteren op. Standaard toont Windows het totale gebruik, maar interessanter is de optie Op achtergrond. Hiermee zie je welke apps op de achtergrond energie verbruiken.

Klik op Meer opties bij een app en kies Activiteit op de achtergrond beheren. Bij Machtigingen voor achtergrond-app kies je voor Stroom geoptimaliseerd. Hierbij beperkt Windows zoveel mogelijk het energieverbruik van de app, maar kan de app nog steeds functioneren. Kies voor Nooit als je energie wilt besparen: de app wordt flink beperkt en mag niet meer op de achtergrond draaien en energie verbruiken.

Optimaliseer het gedrag van de apps en bespaar hiermee kostbare energie.

Nog meer inzicht

Via taakbeheer in Windows 11 heb je ook inzicht in het energieverbruik van verschillende programma’s. Open Windows Taakbeheer met de toetscombinatie Ctrl+Alt+Esc. Klik op de tab Processen. In de kolom Status zie je een groen blaadje bij apps die zich in de efficiëntiemodus bevinden, daarover heb je in de vorige stap gelezen.  Klik op Status om alle programma’s in de efficiëntiemodus in één keer te zien.

Via taakbeheer kun je de efficiëntiemodus ook afdwingen voor een programma. Klik op het betreffende programma. De knop Efficiëntiemodus rechtsboven verschijnt: klik hierop en kies OK in het bevestigingsvenster.

Taakbeheer toont voor welke apps de energiemodus is ingeschakeld.

Extra aanbevelingen

We hebben de belangrijkste stappen uitgevoerd. Kies in Windows 11 in het venster Aan/uit en accu voor Aanbevelingen voor energie. Hier vind je een lijst met aanbevelingen om nog meer energie te besparen. Er zijn tien stappen en een balk geeft aan hoeveel stappen je al hebt uitgevoerd. Klik op de suggesties die je wilt doorvoeren.

Energiezuinig met Edge

Maak je gebruik van Edge, dan kun je deze browser ook laten helpen met het behoud van de accu. Zo kan de browser ongebruikte tabbladen in een slaapstand plaatsen, zodat ze minder beslag op het systeem leggen. Klik op de knop Instellingen en meer (rechtsboven in het Edge-venster) en kies Instellingen / Systeem en prestaties. In de sectie Prestaties optimaliseren zorg je dat de optie Efficiëntiemodus ingeschakeld is.

Standaard gebruikt Edge de modus Gebalanceerde besparingen. Wil je voor maximaal resultaat gaan, dan kies je voor Maximale besparingen. De modus wordt alleen gebruikt wanneer de laptop gebruikmaakt van een accu, maar je kunt de modus ook gebruiken als je een stekker gebruikt: kies De efficiëntiemodus inschakelen wanneer deze is aangesloten op netstroom.

Je kunt ongebruikte tabbladen in een slaapstand plaatsen.

Meer Edge-optimalisaties

In Edge heb je controle over het in slaap brengen van ongebruikte tabbladen. In het instellingenvenster kun je de slaapstand volledig uitschakelen, als je dit niet op prijs stelt. Zet de schuif op Uit bij Bronnengebruik beperken met sluimerstandtabbladen. Maak je wel gebruik van de slaapstand voor de tabbladen, dan kun je bepalen na hoeveel tijd een tab in slaap moet worden gebracht. Kies de gewenste tijd bij Slaapstand inschakelen voor inactieve tabbladen na de opgegeven tijdsduur. Heb je tabbladen die je nooit in een slaapstand wilt brengen? Sluit deze uit. Klik op Toevoegen bij Deze sites nooit in slaapstand zetten.

Optimalisaties in Chrome

In Googles browser Chrome kun je ook een paar slimme instellingen wijzigen om het maximale uit je batterij te halen. Open de instellingen via de knop met de drie puntjes, rechtsboven in het venster en ga naar Instellingen / Prestaties. Bij Voeding zorgt de optie Energiebesparing voor de batterijbesparing. Schakel deze in als dat nog niet is gebeurd.

Kies vervolgens voor Alleen aanzetten als je batterijlading 20% of minder is of voor Aanzetten als je computer niet is aangesloten. Die tweede optie gaat daarmee nóg zuiniger om met de batterij. Wil je dat niet-gebruikte tabbladen niet meer geheugen gebruiken, dan zet je de schuif op Aan bij Geheugenbesparing. Pas wanneer je de tab weer opent, kent Chrome opnieuw geheugen toe.

Het gevolg is soms een stroperige browser, zo los je het op: Trage Chrome? Zet de efficiëntiemodus uit!

Laat Chrome je ook helpen bij het besparen van energie.

Nog geen jaar na de vorige uitvoering brengt Apple een nieuwe iPad Air uit. De veranderingen zijn dan ook niet heel groot, want het enige verschil is dat de tablet nu is voorzien van een M3-processor in plaats van een M2-processor. Blijft de iPad Air hiermee een aanrader? Wij hebben hem voor je getest.

De nieuwe iPad Air laat zich kort omschrijven: Apple heeft de M2-chip vervangen door een M3. Dat is geen groot probleem: Apple gaf de iPad Air vorig jaar een update waarmee deze qua functionaliteit vrijwel identiek was aan de iPad Pro van het jaar daarvoor en je net als bij de Pro kon kiezen uit twee formaten. Uiterlijk is er geen verschil met de vorige generatie iPad Air: de aluminium tablet is nog steeds verkrijgbaar in een 11- en 13inch-variant, waarbij je kunt kiezen uit dezelfde vier kleuren als vorig jaar. De bouwkwaliteit van de aluminium behuizing is uitstekend.

©Jeroen Boer - ID.nl

De iPad Air ziet er hetzelfde uit als de variant van vorig jaar.

Er is overigens wel een heel een klein verschil waardoor je aan de buitenkant kunt zien dat je de nieuwste iPad Air van de M3-generatie in handen hebt. Apple heeft de aanduiding 'iPad Air' namelijk van de achterkant verwijderd. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Het enige verschil is dat er geen 'iPad Air' meer op de achterkant staat.

Qua aansluitingen vind je onderop een usb-c-poort die je behalve voor opladen ook kunt gebruiken voor het aansluiten van een beeldscherm. De aan-uitschakelaar is voorzien van een goedwerkende vingerafdrukscanner. Dat is wel de enige manier van biometrische identificatie; in tegenstelling tot iPhones of de iPad Pro ontbreekt de soms nog wat sneller werkende gezichtsherkenning.

©Jeroen Boer - ID.nl

De iPad Air heeft een usb-c-poort die je gebruikt om de tablet op te laden.

Hoge meerprijzen

De prijzen beginnen bij 719 euro voor het 11inch-model terwijl de 13inch-uitvoering bij 969 euro begint. Voor dat geld krijg je 128 GB opslag. Alle varianten hebben dezelfde M3-processor in combinatie met 8 GB RAM. Wil je 256 GB opslag, dan betaal je 130 euro meer, terwijl de volgende stappen naar 512 GB of 1 TB je ieder nog eens 250 euro kosten. Afhankelijk van je opslagwensen wordt de iPad dus al snel een heel stuk duurder. Daarnaast kun je nog kiezen voor een 5G-variant, waarvoor je 170 euro meer betaalt. Deze variant is voorzien van een ingebouwde e-sim; er is geen fysieke simkaartslot.

Scherm zonder ProMotion

De iPad Air heeft precies hetzelfde scherm als vorig jaar en dat betekent een 11- of 13inch-scherm dat gebruikmaakt van een IPS-paneel. Het scherm combineert goede kleuren met een prima contrast en een helderheid die hoog genoeg kan. Wat we wel jammer vinden, is dat Apple de toch best prijzige iPad Air niet voorziet van een scherm met een hogere verversingssnelheid dan 60 Hz. Zo'n hogere verversingssnelheid die Apple 'ProMotion' noemt zou zeker in combinatie met de stylus waarschijnlijk een vloeiender ervaring opleveren. 

Nog snellere processor

De snellere processor is het belangrijkste verschil met zijn voorganger, en de chip die we al kennen uit andere Apple-producten stelt niet teleur. De M3-processor is in benchmarks op single-coregebied ongeveer 18 procent sneller dan de M2, terwijl de multicore-prestaties zo'n 25 procent hoger liggen. In de benchmark Geekbench 6 zet de iPad een Single-Core Score van 3063 punten neer, terwijl de Multi-Core Score 11.914 punten bedraagt.

De vernieuwde iPad Air is in theorie dus nog iets soepeler in bijvoorbeeld grafische toepassingen, al is de M4-chip in de iPad Pro nog een stukje sneller. Het is gissen waarom Apple nog voor de in andere producten uitgefaseerde M3 koos; misschien hadden ze er nog veel van liggen of wil het bedrijf genoeg onderscheid met de iPad Pro houden. Uiteindelijk maakt het ook weer niet zo heel veel uit, want in de praktijk zijn zowel de vorige als de huidige variant van de iPad Air gewoon snel. De accuduur van de geteste 11inch-uitvoering is erg goed en komt bij normaal gebruik zoals browsen in de buurt van de door Apple geclaimde 10 uur.

Vernieuwd toetsenbord

De iPad Air is compatibel met Apples beste stylus: de Pencil Pro. Deze stylus (149 euro) is druk- en kantelgevoelig en detecteert bovendien of je de stylus draait. Hierdoor kun je in tekenapps als Procreate bijzonder realistisch tekenen. De stylus wordt gekoppeld en opgeladen door hem magnetisch aan de zijkant te plakken, waarmee dit in de praktijk een prettige accessoire is. De iPad Air is trouwens ook compatibel met de goedkopere Apple Pencil usb-c, die minder mogelijkheden heeft en opgeladen wordt met een usb-c-kabel. Als je wilt tekenen, dan raden we je de Pencil Pro aan.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Pencil Pro plak je magnetisch aan de zijkant om hem op te laden.

We kregen van Apple ook het vernieuwde Magic Keyboard voor de iPad Air, dat uiteraard ook compatibel is met de iPad Air met M2-processor. Ten opzichte van het vorige Magic Keyboard dat oorspronkelijk voor de oudere generatie iPad Pro was ontworpen, krijg je een rij functietoetsen. Hierdoor kun je de iPad nog beter als laptopvervanger gebruiken.

Ten opzichte van het Magic Keyboard voor de huidige iPad Pro ontbreekt helaas de achtergrondverlichting in de toetsen en de aluminium polssteun, terwijl de prijs van het toetsenbord met 329 euro niet veel lager is. Het is daarnaast jammer dat het toetsenbord er alleen nog in een witte variant is. Dat is toch vlekgevoeliger dan een zwarte uitvoering. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Het vernieuwde Magic Keyboard heeft nu functietoetsen.

Conclusie

De iPad Air met M2-processor was een prima tablet, en dat geldt ook voor deze opvolger met een nog snellere chip. Je krijgt met deze iPad Air veel kracht in handen en je kunt dezelfde geavanceerde Pencil Pro gebruiken als op de iPad Pro. Ten opzichte van die iPad Pro zit het belangrijkste verschil 'm in het scherm, want de nog duurdere iPad Pro heeft een oledscherm met hoge verversingssnelheid. Daar moet je wel een paar honderd euro meer voor neertellen, waardoor deze iPad Air een interessante optie blijft voor wie een iPad met lekker veel kracht zoekt.