Zoek je een betrouwbare nas, dan heb je aan degelijke producten geen gebrek. Maar je moet er wel het geld voor overhebben, want de oplossingen van populaire producenten als Synology en QNAP zijn alles behalve goedkoop. Heb je nog een oudere pc staan, dan kun je ook zelf zo’n nas creëren. En met FreeNAS hoeft het je zelfs niks te kosten.

Tip 01: Meer dan opslag

Als je eenmaal de voordelen van een nas hebt ondervonden, wil je echt niet meer zonder. In eerste instantie gebruik je zo’n systeem als centrale opslagruimte, waar je vanaf zowat elk toestel in je netwerk bij kunt. Met een doordacht machtigingenbeheer zorg je er bovendien voor dat gebruikers alleen bij de voor hen bedoelde gegevens kunnen. Maar daar houdt het niet bij op. Elk nas-systeem dat zichzelf serieus neemt, voorziet nog in tal van andere handige services, zoals ftp, web, media, BitTorrent en ddns.

In dit artikel zetten we voor ons nas-systeem de gratis software FreeNAS in. Deze tool is gebaseerd op FreeBSD, maar dat hoeft je niet af te schrikken. De initiële configuratie is misschien wat lastiger, maar je zult je al snel thuis voelen in de grafische webinterface. We beginnen met de download en de verdere voorbereiding en installatie van FreeNAS. Daarna gaan we de software configureren voor gebruik.

©PXimport

Tip 02: Hardware-eisen

Voor je met de download en de verdere voorbereiding begint, ga je na of je wel over de vereiste hardware beschikt. Je vindt hiervan een gedetailleerd overzicht, maar we vatten het graag als volgt samen. De systeemvereisten van de nieuwste FreeNAS-versies – inmiddels aanbeland bij een respectabele 11.2 – zijn weliswaar iets pittiger dan voorheen, maar alles bij elkaar nog best behapbaar: een 64bit-processor, bij voorkeur minstens 8 GB ram en minimaal twee opslagmedia. Het ene fungeert daarbij als bootmedium (8 GB of meer), het andere is bedoeld voor je dataopslag en dan lijkt 2 TB ons wel wenselijk. Offer je liever geen harde schijf of ssd op aan het bootmedium, dan kan het ook met een usb-stick. Je hebt ook een bescheiden usb-stick nodig voor de installatie van FreeNAS op het bootmedium. Verder dient je pc via een ethernetconnectie met je netwerk verbonden te zijn en heb je aanvankelijk een scherm en toetsenbord nodig. Na de eerste installatie kun je FreeNAS via de webinterface op afstand configureren en onderhouden. Met het oog op de verbruikskosten verdient een laptop de voorkeur, omdat die doorgaans zuiniger is dan een desktop-pc. Zorg er dan wel voor dat je het scherm uitschakelt (wellicht via een Fn-toets). In de kadertekst ‘Stand-by’ zien we nog hoe ook de harde schijf zich in een zuinige modus laat zetten.

©PXimport

Tip 03: Voorbereiding

Je bent er nog? Dan hebben de hardware-eisen je in elk geval niet afgeschrikt en kunnen we nu verder met het softwaregedeelte. Ons nas-avontuur begint met de download van het FreeNAS-schijfkopiebestand. Wij kiezen voor de recentste stabiele release met de nieuwe webinterface (11.2-U4.1). Het is de bedoeling dat je van dit iso-bestand een opstartbare usb-stick maakt. Daar bestaan verschillende tools voor, waaronder het populaire Rufus, maar wij hebben ook goede ervaringen met Win32 Disk Imager. Deze laatste werkt als volgt. Stop de usb-stick in je pc en installeer en start Win32 Disk Imager. Verwijs naar het gedownloade iso-bestand (kies *.* in het uitklapmenu bij Bestandsnaam) en bevestig met Schrijven en met Yes. Even later is de stick klaar.

De bedoeling is dat je nu de beoogde nas-pc opstart. Als je FreeNAS zelf ook op een usb-stick wilt installeren, stop dan eerst een tweede stick (van minimaal 8 GB) in de pc en start het systeem daarna op met de installatie-stick. Mogelijk moet je voor deze opstart via een of andere speciale toets(combinatie) een bootmenu oproepen of zelfs de bootvolgorde aanpassen in de bios-setup. Raadpleeg zo nodig de handleiding van je systeem.

©PXimport

Tip 04: Installatie

Als het goed is, start je systeem inderdaad op van de installatie-stick en verschijnt even later een keuzemenu. Druk op Enter om de bovenste optie Boot FreeNAS Installer te selecteren. Vervolgens kies je 1 Install/Upgrade. Beschikt je systeem over minder dan 8 GB ram, dan verschijnt hier een melding over. Deze kun je wegklikken met Yes. Een belangrijk moment nu: met de pijltjestoetsen navigeer je naar de schijf (of de stick) waarop je FreeNAS zelf wilt installeren – dus niet de schijf waar je je data wenst te bewaren. Bevestig je keuze met de spatietoets (er verschijnt een asterisk naast die optie) en druk op OK en op Yes. Vul een stevig wachtwoord in voor de FreeNAS-beheerder (2x) en bevestig met OK. Afhankelijk van je systeem (raadpleeg desnoods je systeemhandleiding) kies je vervolgens voor Boot via UEFI of Boot via BIOS. Wacht geduldig af tot de installatie is voltooid. Op het einde van de rit druk je op OK en kies je 3 Reboot System. Zorg wel dat het installatiemedium is verwijderd. In het nieuwe startmenu kies je dan 1. Boot FreeNAS. Na wat gegoochel door FreeBSD verschijnt een keuzemenu. Je hoeft hier niets mee te doen: we gaan de bediening overnemen via het netwerk!

©PXimport

Virtuele installatie

©PXimport

Tip 05: Taal en tijd

De bedoeling is nu dat je vanuit een webbrowser op een pc in hetzelfde netwerk afstemt op het ip-adres van je FreeNAS-machine. Het ip-adres lees je af net onder het FreeNAS-menu. Zodra je http://<ip-adres> intikt, verschijnt het inlogvenster van FreeNAS. Vul de gebruikersnaam (‘root’) en het eerder opgegeven wachtwoord in, en klik op LOG IN. Het is zover: het grafische dashboard van de FreeNAS-beheermodule duikt op. Tijd voor een eerste configuratie. Je merkt dat de standaardtaal Engels is en dat is wellicht de betere keuze, omdat de meeste handleidingen, community’s en instructievideo’s van die taal uitgaan. Mocht je toch liever voor Nederlands kiezen, open dan de rubriek System, kies General en stel Language in op Dutch. Vergeet hier hoe dan ook niet de Timezone in te stellen op Europe/Amsterdam. Bevestig met Save, plaats een vinkje bij Confirm en druk op Continue. FreeNAS herstart even later met de gevraagde aanpassingen. Althans, dat is het idee. Op ons testsysteem weigerde FreeNAS de Nederlandstalige interface te tonen (Frans bijvoorbeeld lukte wel).

©PXimport

Tip 06: Schijfindeling

Een nas dient in eerste instantie voor gecentraliseerde dataopslag en dus pakken we nu eerst de schijfindeling van FreeNAS aan. In het dashboard open je de rubriek Storage en kies je Pools (oftewel volumes). Druk op de knop Add, selecteer de optie Create new pool en bevestig met Create pool. Vul een naam in (bij voorkeur in kleine letters), maar laat Encryption vooralsnog ongemoeid – tenzij je sectie 9.2.2 van de online handleiding hebt gelezen en op de hoogte bent van de consequenties.

Verder selecteer je de dataschijf bij Available Disks en verhuis je die via de pijlknop naar Data VDevs. Meerdere schijven toevoegen kan zo nodig ook: dan kun je ook meteen profiteren van de ingebouwde raid-ondersteuning, met onder meer Mirror en RAIDZ-configuraties (zie ook sectie 9.2.1 van de online handleiding). Via de knop Suggest Layout doet FreeNAS dit zelfs voor jou. Er wordt dan automatisch een optimale raid-configuratie gekozen. Bevestig met Create en met Create Pool. Even later is de pool toegevoegd.

©PXimport

Stand-by

©PXimport

Tip 07: Gebruikersaccounts

Voor we de rechten op onze pool gaan instellen, creëren we nu eerst een gebruiker in FreeNAS en zullen we die vervolgens de nodige rechten toekennen om de pool te benaderen. Open de rubriek Accounts en kies Users. Druk op de knop Add en vul zowel de volledige naam als de gebruikersnaam in. Dat mag eventueel dezelfde zijn – gebruik bij Username wel kleine letters. Stel ook een wachtwoord in (2x). Eventueel gebruik je dezelfde gebruikersnaam en wachtwoord als die van een Windows-account op het toestel van waaruit je naderhand de share wilt benaderen – dat maakt het authentiseren iets makkelijker. Helemaal rechtsonder plaats je een vinkje bij Microsoft Account. De andere opties kun je ongemoeid laten. Bevestig met Save: de gebruiker wordt toegevoegd.

©PXimport

Tip 08: Gebruikersrechten

We moeten nu nog wel de nodige rechten voor de pool toekennen aan deze gebruiker. Hiertoe open je opnieuw de rubriek Storage en kies je Pools. Klik in het volumeoverzicht naast het volume op het knopje met de drie puntjes. Je treft hier onder meer Add Dataset aan. Zo’n dataset is een soort map waarop je verschillende machtigingen, compressie en quota kunt toepassen (zie sectie 9.2.10): je krijgt die te zien wanneer je op het pijlknopje links van zo’n pool of volume klikt. In deze introductiecursus laten we dit concept buiten beschouwing. Selecteer Edit permissions in het uitklapmenu van je volume en laat ACL Type ingesteld op Unix. In het uitklapmenu bij User selecteer je de zonet gecreëerde gebruiker. De overige opties laat je voor wat ze zijn en je bevestigt je aanpassingen met Save.

Tip 09: Shares

Het is nu de bedoeling dat de gebruiker de pool via je Windows-netwerk kan bereiken. Daartoe creëren we een zogenoemde share – een gedeelde map, zeg maar. Open de rubriek Sharing en selecteer Windows (SMB) Shares – je vindt hier onder meer ook opties als Apple (AFP) Shares en WebDAV Shares.

Druk op de knop Add en klik bij Share op het netwerkpictogram. Op deze manier daal je af naar je pool (bijvoorbeeld /mnt/tipstrucs). Voer bij Name een passende naam in, opnieuw bij voorkeur in kleine letters. Je hoeft bij de andere opties geen vinkjes te plaatsen. Bevestig met Save. Normaliter verschijnt nu de vraag of je de smb-service, die de werking van de Windows-shares regelt, wilt activeren. Bevestig deze vraag met Enable service (zie ook sectie 11.4). De share wordt nu aan het overzicht toegevoegd. Om je ervan te vergewissen dat de service wel degelijk actief is, open je de rubriek Services: als het goed is, is de Running-knop bij SMB hier inderdaad ingeschakeld en staat er ook een vinkje bij Start Automatically. Je zult zien dat hier nog heel wat andere services ter beschikking staan, maar die vallen buiten het bestek van deze FreeNAS-introductie.

©PXimport

Tip 10: Windows-koppeling

Tijd nu om deze share vanaf een Windows-computer in hetzelfde netwerk te benaderen. Op deze machine druk je op Windows-toets+R en vul je \\<ip-adres-freenas-machine> in (bijvoorbeeld \\192.168.0.197). Druk op OK. Als het goed is, wordt er nu om je login-id (credentials) gevraagd. Vul de zonet gecreëerde gebruikersnaam en het bijbehorende wachtwoord in. In principe kun je hier al aangeven dat je deze credentials wilt bewaren, zodat je die later niet telkens opnieuw hoeft in te tikken.

Je krijgt nu de zonet aangemaakte share te zien. Die kun je openen en je kunt er bestanden en mappen creëren, wijzigen en verwijderen. Als je deze map vaker wilt benaderen, raden we aan om hiervoor een permanente netwerkverbinding te creëren. Om dit te doen, rechtsklik je in het navigatievenster van de Verkenner op de naam van de share, onderaan bij Netwerk, en kies je Netwerkverbinding maken. Kies een vrije stationsletter, controleer of het pad correct is ingesteld (bijvoorbeeld \\192.168.0.197\poolmap), laat het vinkje staan bij Opnieuw verbinding maken bij aanmelden en bevestig met Voltooien. Voortaan laat deze share zich via de ingestelde stationsletter bereiken op dat toestel. Uiteraard kun je deze handelingen ook op je andere Windows-clients herhalen.

FreeNAS laat weliswaar ook geraffineerd gebruikersbeheer en zelfs groepsbeheer met specifieke machtigingen toe, maar we hebben hier niet de ruimte om daar dieper op in te gaan. Dat geldt trouwens ook voor de dertig plug-ins voor FreeNAS die je vindt via de rubriek Plugins / Available. Veel plezier met FreeNAS!

©PXimport

Hartstikke leuk als je betaalbare smartphone er prachtig uitziet en heel veel kan, maar je hebt er weinig meer aan als hij (te) snel beschadigd raakt door een val of water. Oppo ziet een gat in de markt van budgettoestellen: de 279 euro kostende Oppo A5 Pro 5G kan tegen een stootje en is waterdicht. In deze review lees je hoe de telefoon bevalt.

De propositie van de Oppo A5 Pro is interessant. Robuuste, waterdichte smartphones zijn doorgaans óf prijzig óf komen lomp over. De A5 Pro is geen van beide. Het toestel oogt en voelt als een reguliere betaalbare smartphone en weegt met 194 gram ook niet bovengemiddeld zwaar. Sterker nog, het gewicht valt alleszins mee als je weet dat de A5 Pro een accucapaciteit heeft die groter is dan gebruikelijk. Waar veel toestellen over een 5000 mAh-accu beschikken, zit er in dit Oppo-toestel een 5800 mAh-accu. Waarover zo meteen meer.

De behuizing van de A5 Pro is IP66-, IP68- en IP69-gecertificeerd. Dat wil zeggen dat het toestel geen schade oploopt als je hem onderdompelt of onder een waterstraal houdt. Stof vormt ook geen probleem. Extra prettig is dat het toestel geen klepje nodig heeft voor zijn usb-c-poort. Oppo schermt ook met extra stevig glas, al merken we dat niet direct. Volgens de fabrikant kan de A5 Pro ook overweg met extreme temperaturen, wat in Nederland lastig te testen is maar een fijne gedachte kan zijn als je naar een heel warm land op vakantie gaat.

©Rens Blom

Beter te testen is Oppo's belofte dat het scherm te bedienen is met natte handen, vette vingers en de meeste (motor)handschoenen. Dat lukt alle drie inderdaad. De techniek van Oppo herkennen we uit verschillende OnePlus-smartphones. Oppo en OnePlus zijn dan ook zusterbedrijven.

De valbestendigheid testen is altijd wat spannend met een door de fabrikant uitgeleende smartphone, maar gelet op Oppo's claims hebben we de A5 Pro dan maar een paar keer expres vanaf borsthoogte laten vallen op een houten vloer en vlonderplanken op het dakterras. Dat leverde geen zichtbare schade op. Volgens Oppo is de smartphone zo ontwikkeld dat de binnenkant – voor ons onzichtbaar – ook minder schadegevoelig is dan andere smartphones.

©Rens Blom

De Oppo A5 Pro is valbestendig.

Prima specificaties

De stevige behuizing maakt de Oppo A5 Pro interessant voor wie onhandig is (of genoemd wordt) of veel buiten ontspant of werkt. Maar in al die gevallen wil je niet alleen een robuuste telefoon, maar ook een fijne telefoon. Dat is de Oppo A5 Pro op veel vlakken. Bijster snel is 'ie niet, maar gelet op de prijs kunnen we niet klagen over de prestaties. Het grote werkgeheugen (8 GB) zal helpen. Complimenten aan Oppo voor de ruime opslagcapaciteit van 256 GB; dat zien we nog niet vaak in dit prijssegment.

De 50 megapixel-camera is prima, maar niet bijzonder. De tweede camera is een portretsensor waar je niet veel aan hebt. Het 6,67inch-LCD-scherm is buiten goed afleesbaar, maar oogt met zijn resolutie van 1604 bij 720 pixels minder scherp dan we graag zien. Veel andere toestellen hebben een Full-HD-scherm.

©Rens Blom

Het scherm van de Oppo A5 Pro 5G kan lekker fel, maar oogt niet zo scherp.

Lange accuduur

Door de lagere schermresolutie verbruikt de Oppo A5 Pro wel minder stroom dan concurrerende smartphones. Dat gegeven plus de grotere accucapaciteit resulteert in een uitstekende accuduur. Wij kunnen de Oppo-telefoon bijna twee volle dagen gebruiken. Accustress hebben we daarom niet ervaren. Opladen kan het toestel lekker snel, namelijk met maximaal 45 watt. Je dient wel zelf de juiste adapter te kopen, want in de doos zit alleen een usb-c-kabel.

Zes jaar updates

De tijd dat een betaalbare smartphone maar heel kort updates kreeg, is gelukkig voorbij. Ook Oppo hanteert een prima updatebeleid. De A5 Pro kan rekenen op drie Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates. De Oppo-software oogt wat druk en promoot wel heel graag commerciële apps en games, maar er valt mee te werken.

©Rens Blom

Oppo stopt de software vol commerciële apps en games.

Conclusie: Oppo A5 Pro kopen?

De Oppo A5 Pro is een vreemde eend in de bijt, maar op een positieve manier. Voor een sympathieke prijs koop je een smartphone die tegen een stootje én tegen water kan en erg lang meegaat op een accuduur. Op de specificaties ligt minder nadruk, maar ook die zijn – los van de schermresolutie – prima. Een lang updatebeleid maakt de prettige gebruikerservaring compleet.

Je borden, bekers, bestek, zelfs je houten spatels zijn kurkdroog als de vaatwasser zijn programma heeft afgewerkt. Alleen dat vermaledijde plastic bakje is nog helemaal nat. Lastig, helemaal als je het even bent vergeten en een flinke plens waswater over de onderste lade kiepert. Waarom blijft plastic altijd zo lang nat in de vaatwasser, en wat kun je eraan doen?

Lees ook: Hoe maakt een vaatwasser de vaat eigenlijk droog? Alle technieken uitgelegd

Waarom droogt plastic zo slecht? 

Dat plastic zo slecht droogt, heeft alles te maken met temperatuur. Kunststof is bijzonder slecht in het vasthouden van warmte. Dat is handig als je je prakje snel wilt invriezen, maar een stuk minder als je het aan de lucht wilt laten drogen. Je hebt ongetwijfeld weleens gemerkt dat glazen en borden nog een hele tijd warm blijven nadat de deur van de vaatwasser open gaat. Dat helpt bij het verdampen van het overtollige water. Plastic is binnen een mum van tijd weer op kamertemperatuur, dus dat warmte-effect is er vrijwel niet. 

Gelukkig zijn er een paar dingen die je kunt doen om het probleem iets kleiner te maken. 

Zet de deur open

De meeste vaatwassers zetten de deur automatisch op een klein kiertje als ze klaar zijn. Binnenin blijft het nog een hele tijd warm (dat is goed) en vochtig (dat is niet goed), waardoor het water op het plastic nog steeds niet goed droogt. Gooi de deur meteen lekker ver open, zodat de warme, vochtige lucht uit de vaatwasser kan ontsnappen en het water op het plastic sneller verdampt.

©Miele

Gooi die deur lekker open als het programma klaar is.

Extra dry

Nee, we hebben het niet per se over je gin-glazen: veel vaatwassers hebben een Extra Dry-programma, of iets met een soortgelijke naam. Bij die programma's wordt het drooggedeelte van het programma verlengd. Dat geeft het plastic de kans wat langer warm te blijven en meer water aan de lucht af te geven, zodat het droger is als de deur eenmaal open gaat. 

Zeoliet

Sommige moderne vaatwassers gebruiken zeolietkorrels. Zeoliet is een mineraal dat warmte afgeeft zodra het in aanraking komt met water. Het klinkt een beetje als een marketingbabbel, maar het zeoliet onttrekt continu vocht uit de lucht, waardoor er juist warme, droge lucht overblijft – een beetje zoals in je wasdroger. Het gevolg: plastic komt er een stuk droger uit. Vaatwassers die zeoliet gebruiken zijn doorgaans wel een stukje duurder. 

Glansspoelen

Glansspoelmiddel zorgt er niet alleen voor dat je glazen en kopjes er mooi uitzien, het helpt ook bij het drogen. Het laat het water makkelijker van het servies aflopen, waardoor er minder achterblijft. Gebruik je los glansspoelmiddel? Controleer dan regelmatig of het reservoir nog gevuld is. En als je merkt dat plastic toch slecht droogt, probeer dan eens een ander merk — het effect kan per middel verschillen.

©photopixel

Glansspoelmiddel is niet alleen handig voor glazen, het helpt ook tegen nat plastic.

Theedoek

Hoe fijn een vaatwasser ook is, soms gaat er niets boven de goede oude theedoek. Vooral plastic met een vreemde vorm, zoals diepe bakjes, deksels met clips of aparte drinkflessen, kan lang vocht vasthouden. Neem die er eerst even uit als je langs de vaatwasser loopt en haal de theedoek er even langs, dat scheelt je bij het uitruimen van de vaatwasser een hoop irritatie. 

Conclusie

Het is nooit lekker om de bovenste lade van de vaatwasser open te trekken en een hele plons water over je schone, droge vaat te zien stromen, alleen omdat er een plastic dekseltje nog vol water stond. Dat plastic snel afkoelt en water daardoor niet zo makkelijk verdampt is nu eenmaal zo, maar met een extra lang droogprogramma, genoeg tijd en voldoende glansspoelmiddel zorg je er wel voor dat kunststof zo snel mogelijk droogt. En anders zijn er altijd nog vaatwassers met zeolietkorrels – en theedoeken, natuurlijk.