Zoek je een betrouwbare nas, dan heb je aan degelijke producten geen gebrek. Maar je moet er wel het geld voor overhebben, want de oplossingen van populaire producenten als Synology en QNAP zijn alles behalve goedkoop. Heb je nog een oudere pc staan, dan kun je ook zelf zo’n nas creëren. En met FreeNAS hoeft het je zelfs niks te kosten.

Tip 01: Meer dan opslag

Als je eenmaal de voordelen van een nas hebt ondervonden, wil je echt niet meer zonder. In eerste instantie gebruik je zo’n systeem als centrale opslagruimte, waar je vanaf zowat elk toestel in je netwerk bij kunt. Met een doordacht machtigingenbeheer zorg je er bovendien voor dat gebruikers alleen bij de voor hen bedoelde gegevens kunnen. Maar daar houdt het niet bij op. Elk nas-systeem dat zichzelf serieus neemt, voorziet nog in tal van andere handige services, zoals ftp, web, media, BitTorrent en ddns.

In dit artikel zetten we voor ons nas-systeem de gratis software FreeNAS in. Deze tool is gebaseerd op FreeBSD, maar dat hoeft je niet af te schrikken. De initiële configuratie is misschien wat lastiger, maar je zult je al snel thuis voelen in de grafische webinterface. We beginnen met de download en de verdere voorbereiding en installatie van FreeNAS. Daarna gaan we de software configureren voor gebruik.

©PXimport

Tip 02: Hardware-eisen

Voor je met de download en de verdere voorbereiding begint, ga je na of je wel over de vereiste hardware beschikt. Je vindt hiervan een gedetailleerd overzicht, maar we vatten het graag als volgt samen. De systeemvereisten van de nieuwste FreeNAS-versies – inmiddels aanbeland bij een respectabele 11.2 – zijn weliswaar iets pittiger dan voorheen, maar alles bij elkaar nog best behapbaar: een 64bit-processor, bij voorkeur minstens 8 GB ram en minimaal twee opslagmedia. Het ene fungeert daarbij als bootmedium (8 GB of meer), het andere is bedoeld voor je dataopslag en dan lijkt 2 TB ons wel wenselijk. Offer je liever geen harde schijf of ssd op aan het bootmedium, dan kan het ook met een usb-stick. Je hebt ook een bescheiden usb-stick nodig voor de installatie van FreeNAS op het bootmedium. Verder dient je pc via een ethernetconnectie met je netwerk verbonden te zijn en heb je aanvankelijk een scherm en toetsenbord nodig. Na de eerste installatie kun je FreeNAS via de webinterface op afstand configureren en onderhouden. Met het oog op de verbruikskosten verdient een laptop de voorkeur, omdat die doorgaans zuiniger is dan een desktop-pc. Zorg er dan wel voor dat je het scherm uitschakelt (wellicht via een Fn-toets). In de kadertekst ‘Stand-by’ zien we nog hoe ook de harde schijf zich in een zuinige modus laat zetten.

©PXimport

Tip 03: Voorbereiding

Je bent er nog? Dan hebben de hardware-eisen je in elk geval niet afgeschrikt en kunnen we nu verder met het softwaregedeelte. Ons nas-avontuur begint met de download van het FreeNAS-schijfkopiebestand. Wij kiezen voor de recentste stabiele release met de nieuwe webinterface (11.2-U4.1). Het is de bedoeling dat je van dit iso-bestand een opstartbare usb-stick maakt. Daar bestaan verschillende tools voor, waaronder het populaire Rufus, maar wij hebben ook goede ervaringen met Win32 Disk Imager. Deze laatste werkt als volgt. Stop de usb-stick in je pc en installeer en start Win32 Disk Imager. Verwijs naar het gedownloade iso-bestand (kies *.* in het uitklapmenu bij Bestandsnaam) en bevestig met Schrijven en met Yes. Even later is de stick klaar.

De bedoeling is dat je nu de beoogde nas-pc opstart. Als je FreeNAS zelf ook op een usb-stick wilt installeren, stop dan eerst een tweede stick (van minimaal 8 GB) in de pc en start het systeem daarna op met de installatie-stick. Mogelijk moet je voor deze opstart via een of andere speciale toets(combinatie) een bootmenu oproepen of zelfs de bootvolgorde aanpassen in de bios-setup. Raadpleeg zo nodig de handleiding van je systeem.

©PXimport

Tip 04: Installatie

Als het goed is, start je systeem inderdaad op van de installatie-stick en verschijnt even later een keuzemenu. Druk op Enter om de bovenste optie Boot FreeNAS Installer te selecteren. Vervolgens kies je 1Install/Upgrade. Beschikt je systeem over minder dan 8 GB ram, dan verschijnt hier een melding over. Deze kun je wegklikken met Yes. Een belangrijk moment nu: met de pijltjestoetsen navigeer je naar de schijf (of de stick) waarop je FreeNAS zelf wilt installeren – dus niet de schijf waar je je data wenst te bewaren. Bevestig je keuze met de spatietoets (er verschijnt een asterisk naast die optie) en druk op OK en op Yes. Vul een stevig wachtwoord in voor de FreeNAS-beheerder (2x) en bevestig met OK. Afhankelijk van je systeem (raadpleeg desnoods je systeemhandleiding) kies je vervolgens voor Boot via UEFI of Boot via BIOS. Wacht geduldig af tot de installatie is voltooid. Op het einde van de rit druk je op OK en kies je 3 Reboot System. Zorg wel dat het installatiemedium is verwijderd. In het nieuwe startmenu kies je dan 1. Boot FreeNAS. Na wat gegoochel door FreeBSD verschijnt een keuzemenu. Je hoeft hier niets mee te doen: we gaan de bediening overnemen via het netwerk!

©PXimport

Virtuele installatie

©PXimport

Tip 05: Taal en tijd

De bedoeling is nu dat je vanuit een webbrowser op een pc in hetzelfde netwerk afstemt op het ip-adres van je FreeNAS-machine. Het ip-adres lees je af net onder het FreeNAS-menu. Zodra je http://<ip-adres> intikt, verschijnt het inlogvenster van FreeNAS. Vul de gebruikersnaam (‘root’) en het eerder opgegeven wachtwoord in, en klik op LOG IN. Het is zover: het grafische dashboard van de FreeNAS-beheermodule duikt op. Tijd voor een eerste configuratie. Je merkt dat de standaardtaal Engels is en dat is wellicht de betere keuze, omdat de meeste handleidingen, community’s en instructievideo’s van die taal uitgaan. Mocht je toch liever voor Nederlands kiezen, open dan de rubriek System, kies General en stel Language in op Dutch. Vergeet hier hoe dan ook niet de Timezone in te stellen op Europe/Amsterdam. Bevestig met Save, plaats een vinkje bij Confirm en druk op Continue. FreeNAS herstart even later met de gevraagde aanpassingen. Althans, dat is het idee. Op ons testsysteem weigerde FreeNAS de Nederlandstalige interface te tonen (Frans bijvoorbeeld lukte wel).

©PXimport

Tip 06: Schijfindeling

Een nas dient in eerste instantie voor gecentraliseerde dataopslag en dus pakken we nu eerst de schijfindeling van FreeNAS aan. In het dashboard open je de rubriek Storage en kies je Pools (oftewel volumes). Druk op de knop Add, selecteer de optie Create new pool en bevestig met Create pool. Vul een naam in (bij voorkeur in kleine letters), maar laat Encryption vooralsnog ongemoeid – tenzij je sectie 9.2.2 van de online handleiding hebt gelezen en op de hoogte bent van de consequenties.

Verder selecteer je de dataschijf bij Available Disks en verhuis je die via de pijlknop naar Data VDevs. Meerdere schijven toevoegen kan zo nodig ook: dan kun je ook meteen profiteren van de ingebouwde raid-ondersteuning, met onder meer Mirror en RAIDZ-configuraties (zie ook sectie 9.2.1 van de online handleiding). Via de knop Suggest Layout doet FreeNAS dit zelfs voor jou. Er wordt dan automatisch een optimale raid-configuratie gekozen. Bevestig met Create en met Create Pool. Even later is de pool toegevoegd.

©PXimport

Stand-by

©PXimport

Tip 07: Gebruikersaccounts

Voor we de rechten op onze pool gaan instellen, creëren we nu eerst een gebruiker in FreeNAS en zullen we die vervolgens de nodige rechten toekennen om de pool te benaderen. Open de rubriek Accounts en kies Users. Druk op de knop Add en vul zowel de volledige naam als de gebruikersnaam in. Dat mag eventueel dezelfde zijn – gebruik bij Username wel kleine letters. Stel ook een wachtwoord in (2x). Eventueel gebruik je dezelfde gebruikersnaam en wachtwoord als die van een Windows-account op het toestel van waaruit je naderhand de share wilt benaderen – dat maakt het authentiseren iets makkelijker. Helemaal rechtsonder plaats je een vinkje bij Microsoft Account. De andere opties kun je ongemoeid laten. Bevestig met Save: de gebruiker wordt toegevoegd.

©PXimport

Tip 08: Gebruikersrechten

We moeten nu nog wel de nodige rechten voor de pool toekennen aan deze gebruiker. Hiertoe open je opnieuw de rubriek Storage en kies je Pools. Klik in het volumeoverzicht naast het volume op het knopje met de drie puntjes. Je treft hier onder meer Add Dataset aan. Zo’n dataset is een soort map waarop je verschillende machtigingen, compressie en quota kunt toepassen (zie sectie 9.2.10): je krijgt die te zien wanneer je op het pijlknopje links van zo’n pool of volume klikt. In deze introductiecursus laten we dit concept buiten beschouwing. Selecteer Edit permissions in het uitklapmenu van je volume en laat ACL Type ingesteld op Unix. In het uitklapmenu bij User selecteer je de zonet gecreëerde gebruiker. De overige opties laat je voor wat ze zijn en je bevestigt je aanpassingen met Save.

Tip 09: Shares

Het is nu de bedoeling dat de gebruiker de pool via je Windows-netwerk kan bereiken. Daartoe creëren we een zogenoemde share – een gedeelde map, zeg maar. Open de rubriek Sharing en selecteer Windows (SMB) Shares – je vindt hier onder meer ook opties als Apple (AFP) Shares en WebDAV Shares.

Druk op de knop Add en klik bij Share op het netwerkpictogram. Op deze manier daal je af naar je pool (bijvoorbeeld /mnt/tipstrucs). Voer bij Name een passende naam in, opnieuw bij voorkeur in kleine letters. Je hoeft bij de andere opties geen vinkjes te plaatsen. Bevestig met Save. Normaliter verschijnt nu de vraag of je de smb-service, die de werking van de Windows-shares regelt, wilt activeren. Bevestig deze vraag met Enable service (zie ook sectie 11.4). De share wordt nu aan het overzicht toegevoegd. Om je ervan te vergewissen dat de service wel degelijk actief is, open je de rubriek Services: als het goed is, is de Running-knop bij SMB hier inderdaad ingeschakeld en staat er ook een vinkje bij Start Automatically. Je zult zien dat hier nog heel wat andere services ter beschikking staan, maar die vallen buiten het bestek van deze FreeNAS-introductie.

©PXimport

Tip 10: Windows-koppeling

Tijd nu om deze share vanaf een Windows-computer in hetzelfde netwerk te benaderen. Op deze machine druk je op Windows-toets+R en vul je \\<ip-adres-freenas-machine> in (bijvoorbeeld \\192.168.0.197). Druk op OK. Als het goed is, wordt er nu om je login-id (credentials) gevraagd. Vul de zonet gecreëerde gebruikersnaam en het bijbehorende wachtwoord in. In principe kun je hier al aangeven dat je deze credentials wilt bewaren, zodat je die later niet telkens opnieuw hoeft in te tikken.

Je krijgt nu de zonet aangemaakte share te zien. Die kun je openen en je kunt er bestanden en mappen creëren, wijzigen en verwijderen. Als je deze map vaker wilt benaderen, raden we aan om hiervoor een permanente netwerkverbinding te creëren. Om dit te doen, rechtsklik je in het navigatievenster van de Verkenner op de naam van de share, onderaan bij Netwerk, en kies je Netwerkverbinding maken. Kies een vrije stationsletter, controleer of het pad correct is ingesteld (bijvoorbeeld \\192.168.0.197\poolmap), laat het vinkje staan bij Opnieuw verbinding maken bij aanmelden en bevestig met Voltooien. Voortaan laat deze share zich via de ingestelde stationsletter bereiken op dat toestel. Uiteraard kun je deze handelingen ook op je andere Windows-clients herhalen.

FreeNAS laat weliswaar ook geraffineerd gebruikersbeheer en zelfs groepsbeheer met specifieke machtigingen toe, maar we hebben hier niet de ruimte om daar dieper op in te gaan. Dat geldt trouwens ook voor de dertig plug-ins voor FreeNAS die je vindt via de rubriek Plugins / Available. Veel plezier met FreeNAS!

©PXimport

Hij is er: de Google Pixel 10 Pro. Niet zomaar een nieuwe smartphone, maar een toestel dat technologie slimmer en persoonlijker maakt. Van kunstmatige intelligentie tot een camerasysteem dat je zelfvertrouwen als fotograaf een boost geeft – dit is Google’s meest vooruitstrevende Pixel tot nu toe.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Google

AI die met je meedenkt

De Pixel 10 Pro draait op de nieuwe Tensor G5-chip, een processor die speciaal is gemaakt om kunstmatige intelligentie razendsnel en efficiënt uit te voeren. Dat klinkt misschien technisch, maar de impact merk je meteen in het dagelijks gebruik. Je foto’s bewerken met Magic Editor? Gaat sneller dan ooit. Een tekst laten samenvatten door Gemini? Klaar in seconden. Realtime vertalen of slimme suggesties krijgen? Het voelt allemaal moeiteloos.

Waar veel smartphones AI nog gebruiken als leuke extra, maakt Google het een vast onderdeel van de ervaring. Je merkt: dit is een toestel dat met je meedenkt, in plaats van dat jij je moet aanpassen aan de technologie.

©Google

Fotografie die je vooruithelpt

De Pixel-serie stond altijd al bekend om zijn camera’s en de geweldige foto's die je daarmee kon maken, en de Pixel 10 Pro gaat daarin een flinke stap verder. Drie lenzen – een 50 MP-hoofdcamera, een 48 MP-ultragroothoek en een 48 MP-telelens met 5x optische zoom – zorgen ervoor dat je in elke situatie het juiste shot kunt maken. En wie graag verder inzoomt, kan nu tot 100x gaan zonder dat de kwaliteit hopeloos instort.

Nieuw is ook Camera Coach, een slimme assistent die je tips geeft terwijl je fotografeert. Denk aan aanwijzingen over licht, compositie of scherpte. Het resultaat: foto's die er niet alleen beter uitzien, maar waarbij je zelf ook leert hoe je je camera slimmer inzet.

Scherm en design maken indruk

Het 6,3-inch oledscherm van de Pixel 10 Pro is een van de helderste in zijn klasse, met een piekhelderheid van 3300 nits. Zelfs in fel zonlicht blijft alles uitstekend leesbaar en levendig. De verversingssnelheid past zich automatisch aan tot 120 Hz, waardoor scrollen en gamen heerlijk vloeiend aanvoelen.

Het design is strak en modern, met duurzame materialen zoals Gorilla Glass Victus 2 en een water- en stofdichte behuizing (IP68). Robuust genoeg om tegen een stootje te kunnen, maar verfijnd genoeg om indruk te maken.

©Google

Klaar voor de toekomst

De Pixel 10 Pro is niet alleen slim, maar ook toekomstbestendig. Met ondersteuning voor wifi 7, bluetooth 6, UWB (een draadloze techniek voor supersnelle en nauwkeurige communicatie op korte afstand) en draadloos opladen via Qi2 is het toestel voorbereid op de nieuwste standaarden. En misschien nog belangrijker: Google belooft zeven jaar lang software- en beveiligingsupdates. Dat betekent dat je Pixel niet alleen nu, maar ook in 2032 nog helemaal up-to-date is.

Waar koop je de Pixel 10 Pro?

Ben je klaar om zelf te ontdekken wat de Pixel 10 Pro kan? Het toestel is vanaf nu verkrijgbaar bij verschillende providers in Nederland.

Bestel bij Odido – Altijd scherp geprijsd bij een abonnement

Bestel bij KPN – Combineer met KPN’s betrouwbare netwerk

Bestel bij Vodafone – Profiteer van Unlimited-bundels en 5G-snelheid

Sta je er weleens bij stil dat je gemiddeld zo’n twee uur per week op het toilet doorbrengt? Dan is het wel zo prettig als die ruimte fris en hygiënisch is. Alleen… niemand staat te springen om urenlang met schoonmaakmiddelen in de weer te zijn. Goed nieuws: dat hoeft ook helemaal niet. Met een paar slimme trucs is je wc in no-time blinkend schoon. Dit zijn tien praktische tips die je zonder moeite in je routine kunt opnemen.

Lees ook: Een frisse douche: zo kom je van een stinkend doucheputje af

1: Alles-in-één wc-reiniger: simpel en effectief

Een alles-in-één reiniger is je beste vriend als je weinig tijd hebt. Deze middelen combineren schoonmaken en desinfecteren in één fles, waardoor je met één handeling klaar bent. Breng de vloeistof aan onder de rand van de pot en zorg dat je de hele binnenkant meepakt. Laat het even inwerken, schrob kort met de borstel en trek door. Dankzij de handige flessen met gebogen tuit bereik je ook die lastige rand waar vuil en bacteriën zich ophopen. Zo ben je binnen enkele minuten van een groot deel van het werk af.

2: De wc-borstel als schoonmaakstation

Je kunt je wc-borstel extra slim inzetten door een bodempje schoonmaakmiddel in de houder te gieten. Zo zit er automatisch reiniger aan de borstel zodra je hem pakt, waardoor je bij elke schoonmaakbeurt direct goed van start gaat. Let er wel op dat je niet te veel gebruikt: een klein laagje is genoeg. Vergeet daarnaast niet de houder regelmatig schoon te maken en het middel te verversen. Zo blijft ook de borstel zelf hygiënisch en fris.

3: Desinfecterende doekjes voor snelle acties

Voor de plekken die vaak worden aangeraakt – de bril, het deksel en de spoelknop – zijn desinfecterende doekjes ideaal. Je hoeft er geen water of spons bij te gebruiken: even afnemen en klaar. Bovendien doden ze bacteriën én laten ze een frisse geur achter. Handig is om een pakje doekjes in de buurt van de wc te bewaren, zodat je ze altijd kunt pakken voor een snelle schoonmaakronde. Denk er wel aan om ze na gebruik in de prullenbak te gooien, ook als er op de verpakking staat dat ze biologisch afbreekbaar zijn. Doorspoelen kan voor vervelende verstoppingen zorgen.

©Victor Mulero

4: Azijn en baking soda: hét duo tegen kalkaanslag

Soms is gewoon schoonmaken niet genoeg en blijven er hardnekkige vlekken of kalkaanslag zichtbaar. Dan komt het beproefde duo azijn en baking soda goed van pas. Zo werkt het: giet een kopje witte azijn in de pot, strooi er royaal baking soda overheen en wacht tot het mengsel begint te bruisen. Dat schuimende effect is het teken dat de schoonmaakreactie bezig is. Laat het tien tot vijftien minuten zijn werk doen, schrob daarna stevig met de borstel en spoel door. Je zult merken dat aanslag veel gemakkelijker loskomt – en dat zonder agressieve chemicaliën.

5: Een fles met gebogen nek doet wonderen

We stipten het al even aan, maar deze tip verdient extra nadruk. Een fles reiniger met een gebogen tuit bereikt precies die plekken waar je normaal moeilijk bij komt. Denk aan de binnenrand van de pot: daar waar vuil zich stiekem het meest ophoopt. Knijp rustig in de fles terwijl je de tuit langs de hele rand beweegt en zorg dat alles goed bedekt is. Laat het middel kort intrekken en ga er dan met de borstel langs. Zo pak je ook het onzichtbare vuil aan.

Ook interessant: Zo krijg je bruine aanslag weg uit de wc-pot

6: Kleine poetsbeurten, groot effect

Wachten tot het toilet écht vies is, betekent dat je uiteindelijk veel langer bezig bent. Het is veel handiger om een routine op te bouwen waarin je een paar keer per week een snelle schoonmaakbeurt doet. Even de borstel door de pot en wat reiniger erbij – dat kost nauwelijks tijd, maar voorkomt dat vuil en kalk zich vastzetten. Koppel het aan een dagelijkse gewoonte, zoals het wachten op warm douchewater of het poetsen van je tanden, en je zult zien dat je wc moeiteloos schoon blijft.

7: Toiletblokjes voor doorlopende frisheid

Wil je dat je wc zichzelf een handje helpt schoonhouden? Dan zijn toiletblokjes een handige oplossing. Je hebt ze in twee varianten: voor in de stortbak of voor over de rand van de pot. In beide gevallen komt er bij elke spoelbeurt een beetje reinigingsmiddel vrij dat kalkaanslag tegengaat en een frisse geur afgeeft. Let bij de blokjes die je aan de rand hangt wel goed op dat het houdertje stevig vastzit, zodat het niet per ongeluk wordt doorgespoeld. Het aanbod is groot: van simpele reinigers tot 3-in-1 varianten die reinigen, ontkalken en parfum verspreiden.

©Coprid

8: Laat de wc-borstel niet nat achter

Een natte wc-borstel in een afgesloten houder is een broedplaats voor bacteriën. Spoel de borstel daarom na gebruik schoon door hem tijdens het doorspoelen in het water te houden. Schud het overtollige water eraf en laat hem vervolgens drogen. Dat doe je eenvoudig door de steel tussen de bril en de pot te klemmen, zodat de borstel boven de wc hangt. Zodra hij droog is, kan hij terug in de houder. Combineer dit met een beetje reiniger in de houder en je hebt altijd een frisse borstel bij de hand.

9: Spoelen met de deksel dicht

Het klinkt als een klein detail, maar het verschil is groot: altijd doortrekken met de deksel dicht. Bij een open deksel komen er minuscule druppeltjes vrij die zich tot wel twee meter ver kunnen verspreiden. Die druppeltjes kunnen bacteriën bevatten en landen mogelijk op handdoeken, de wastafel of zelfs je tandenborstel. Door simpelweg de deksel te sluiten, voorkom je dat onzichtbare nevel zich door de badkamer verspreidt. Dat scheelt niet alleen in schoonmaakwerk, maar zorgt ook voor een hygiënischere omgeving.

10: Een frisse geur maakt het af

Tot slot: een schoon toilet voelt nóg prettiger aan met een aangename geur. Er zijn volop mogelijkheden om je wc lekker te laten ruiken. Een spuitbus is handig voor een snelle opfrisbeurt, terwijl automatische dispensers op vaste momenten een vleugje parfum verspreiden. Geurstokjes of -stenen zorgen voor een constante, subtiele geur. Liever natuurlijk? Een paar druppels essentiële olie op een wattenschijfje dat je achter de wc verstopt, werkt ook prima. Kies vooral een geur die bij jou en je huis past; citrus en lavendel zijn klassiekers die in de meeste badkamers goed tot hun recht komen.

Met deze snelle schoonmaaktips blijft je toilet schoon en hygiënisch, zonder dat je er veel tijd aan kwijt bent. Wel zo prettig, want 2 uur per week betekent dat je per jaar ruim 2,5 volle werkweken … enfin, je snapt waarom een schoon toilet belangrijk én fijn is!