Er komen steeds meer details binnen van AMD's nieuwe Radeon 4800, oftewel de RV770. Het belangrijkste nieuwtje betreft de introductiedatum: deze zal niet eind mei, maar midden juni zijn. Dat betekent dus dat nVidia zijn GeForce 9900 eerder in de markt kan zetten dan AMD zijn Radeon 4800.Op dit moment staat de introductie van de Radeon 4800 gepland voor week 25, ergens tussen 15 en 22 juni. Dat is net wat later dan nVidia's GeForce 9900, gebaseerd op de GT200-chipset. Hoe dan ook: AMD is er van overtuigd dat de Radeon 4800 een uitstekende kaart wordt.

Inmiddels is bekend dat de grafische kaart voorzien is van 'physics processing' en dat er al uitvoeringen onder de $200 op de markt komen.

Het lijkt erop dat AMD van plan is de Radeon 4800 in drie smaken te introduceren. Het gaat dan om de 4850, de 4870 en de 4870 X2. De 4850 en 4870 krijgen in principe 512 MB aan geheugen mee, de 4870 X2 tweemaal zoveel. OEM's krijgen de mogelijkheid een 4850 met 256 MB aan geheugen te gebruiken.

AMD zal de introductie aftrappen met de Radeon 4850, codenaam "Makedon". De 4850 heeft 512 MB aan gddr3-geheugen en een single-slot cooler. Dankzij CrossFireX kunnen vier van deze kaarten in één systeem gebruikt worden. Een zespins pci-e-connector is vereist.

In juli volgt AMD de 4850 op met de 4870 (512 MB gddr5) en de 4870 X2 (1024 MB gddr5). De codenaam voor de 4870 is "Trojan" en de kaart heeft een dual-slot cooler. Partners mogen de normale 4870 ook van 1024 MB voorzien, maar gezien de prijs van ddr5-geheugen zal dit bij lancering niet meteen gebeuren.

Volgens de geruchten scoort een enkele 4870 evengoed of beter dan de huidige 3870 X2. Deze dual-gpu-kaart had wat problemen met de interne pci-express 1.0-controller, waardoor we er vrijwel zeker van kunnen zijn dat de 4870 X2 van een interne pci-express 2.0-controller voorzien is.

Uiteraard ondersteunen alle Radeon 4800-kaarten DirectX 10.1, pci-express 2.0, dynamic geometry acceleration en physics processing. Waar AMD dit laatste vandaan heeft gehaald is niet bekend; Havok is overgenomen door Intel en Ageia PhysX door nVidia, dus het gaat vermoedelijk om een eigen ontwerp. Verder wordt 7.1-kanaals geluid via hdmi ondersteund en lijkt het erop dat de hdmi-poort is opgewaardeerd naar versie 1.3. De Universal Video Decoder is ook aan een nieuwe versie toe en heet nu UVD2.

AMD wil de kaarten agressief in de markt zetten en houdt daarom de prijzen bewust laag. Helemaal zeker is het niet, maar de Radeon 4850 gaat vermoedelijk $189-$219 losten. De 4870-kaarten krijgen een prijskaartje tussen de $249-$279 en over de 4870 X2 is nog niets bekend.

TG Daily

Een paar bestanden hernoemen is zo gebeurd. Maar zodra je tientallen of honderden namen moet aanpassen, schiet handmatig werk tekort. Dan komt externe software goed van pas. PowerRename, onderdeel van de PowerToys-collectie, biedt uitkomst. Met deze slimme tool kun je grote aantallen bestanden in één keer hernoemen. Dat gaat snel, efficiënt en precies zoals jij het wilt.

PowerRename activeren

PowerRename is een stuk krachtiger dan de standaard hernoemfunctie van Windows. De tool maakt deel uit van PowerToys, een opensource-project van Microsoft. Wil je de Microsoft Store-versie installeren? Open dan het Startmenu, zoek naar Microsoft Store en start de app. Typ PowerToys in het zoekveld bovenaan. Klik op Installeren zodra je het programma hebt gevonden. Na installatie verschijnt PowerToys in het systeemvak van Windows. Open het, kies in de linkerkolom PowerRename en je ziet meteen een korte animatie van hoe de tool werkt. Klik op Instellingenopenen en controleer of PowerRename is ingeschakeld. Let op: bij ons werkte PowerRename pas na een herstart van het systeem.

Contextueel menu in Verkenner

Open de map met de bestanden die je wilt hernoemen. Selecteer ze allemaal met Ctrl+A en klik met de rechtermuisknop op de selectie. In het contextmenu van Windows Verkenner kies je onderaan de opdracht Naam wijzigen met PowerRename.

Zoeken en vervangen

Daarna opent het venster van PowerRename. In het veld Zoeken geef je in welk deel van de bestandsnaam je wilt vervangen. In het veld eronder typ je de nieuwe tekst. In ons voorbeeld vervangen we het woord Image door Kreta2015. Nog vóór de wijziging wordt uitgevoerd, toont PowerRename een overzicht: links de oorspronkelijke bestandsnamen, rechts de nieuwe. Zo zie je meteen wat er verandert. Daaronder kies je of de aanpassing moet gelden voor de volledige naam inclusief extensie, alleen de bestandsnaam, of alleen de extensie.

Met de knoppen onder Tekstopmaak pas je eenvoudig het hoofdlettergebruik aan, van alles in kleine letters, naar alles in hoofdletters, alleen een hoofdletter aan het begin, of elke beginletter van een woord in hoofdletters. Het laatste pictogram schakelt de nummering in. Activeer je dat, dan voegt PowerRename automatisch nummers tussen haakjes toe aan de bestandsnamen.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!