Er zijn verschillende bestandsformaten voor foto’s en webplaatjes. Maar welke zijn er zoal en wat zijn de verschillen. En wat is belangrijker: optimale beeldkwaliteit of resolutie? De compressiemethode is doorslaggevend.

1. Compressie

Compressie wordt bij de meeste formaten toegepast om de bestandsgrootte te verkleinen. Immers, een kleiner bestandsformaat betekent dat webpagina’s sneller inladen, dat er meer bestanden op een cd, dvd of usb-stick passen en dat bestanden eenvoudig te e-mailen zijn. Vrijwel alle bestandsformaten passen een bepaalde vorm van compressie toe, maar er zijn twee soorten: lossless en lossy.

Lossless

Alleen lossless-compressie heeft geen enkele impact op de kwaliteit. Er wordt een slim algoritme gebruikt waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen logische en onlogische data, waarbij de volgorde wordt herschikt. Een voorbeeld: stel dat er in een tekst tien keer het woord ‘Computer!Totaal’ wordt gebruikt, dan neemt dat 10 x 15 = 150 karakters in beslag. Wanneer in plaats daarvan de code ‘coto’ wordt gebruikt neemt dat in totaal slechts 40 tekens in beslag - een factor 3,75 minder ruimte. Deze code wordt bij het terugzetten weer vertaald naar het oorspronkelijke woord. Deze non-destructieve compressievorm wordt bijvoorbeeld gebruikt bij zip-bestanden. Andere voorbeelden zijn flac voor audio, ping voor beeld en lzw voor diverse formaten.

Lossy

De andere compressiemethode is ‘lossy’. Deze methode leidt wel tot kwaliteitsverlies, maar bij matig gebruik is dat amper merkbaar. Onder andere jpeg, mp3 en divx maken gebruik van deze compressiemethode. In een foto worden de lichte tonen die zeer dicht tegen wit aan zitten samengevoegd, net als de donkere bij zwart. Een blauwe lucht die uit 100.000 kleurgradaties bestaat, wordt teruggebracht naar 30.000 gradaties. Het verschil is voor een leek nauwelijks waarneembaar, maar het is er wel. Wanneer de mate van compressie toeneemt zal er zichtbare schade ontstaan. Een foto van 5 MB is best terug te brengen naar 250 KB met behoud van de resolutie, maar er zal dan wel erg veel kleurinformatie verloren gaan (wat vooral terug te zien is in egale delen, zoals luchten). Voor hoge kwaliteit, zoals afdrukken op posterformaat of in een glossy magazine, is compressie zeer onwenselijk. Zie ook het kopje ‘jpeg’ en de twee foto’s hieronder.

©PXimport

Een voorbeeld van destructieve (lossy) jpeg-compressie. De foto links is met een kwaliteitsnorm van 90% bewaard (5 MB), de foto rechts met 10% (250 kB) oftewel zeer veel compressie. Door compressie ontstaan zogenaamde ‘artefacten’ met blokkerige pixels en een vlekkerig kleurverloop. Dit is vooral goed te zien in egale delen zoals luchten.

2. Standaard beeldformaten

JPEG (JPG)

Jpeg is het standaardformaat dat door alle digitale camera’s ondersteund wordt. De mate van compressie is meestal in te stellen door middel van verschillende kwaliteitsgradaties (hoog, middel, laag) waarbij weinig tot veel compressie gebruikt wordt.

JPEG 2000 (JP2/JPX)

Het jpeg 2000-formaat stamt uit het jaar 2000 en moest de oorspronkelijke jpeg-standaard uit 1992 opvolgen. Jpeg 2000 biedt betere compressiemethoden (zowel lossy als lossless) met minder schade en een kleinere bestandsomvang, maar is nooit echt aangeslagen.

TIFF (TIF)

Een ideaal formaat om hoogwaardige foto’s mee te bewaren. In tegenstelling tot jpeg gaat er geen kwaliteit verloren, dankzij lossless-compressie. Een tiff-bestand kan zowel compressieloos als met lzw-compressie worden opgeslagen.

GIF

Gif wordt vooral gebruikt voor websites, mede omdat het formaat een transparante laag ondersteunt en ook geschikt is voor korte animaties. Het formaat is niet erg interessant voor foto’s, vanwege het lage aantal kleuren (slechts 256). Het is min of meer opgevolgd door het ping-formaat.

PING (PNG)

Ping wordt vooral gebruikt voor plaatjes op websites. Een ping-bestand kan een transparante laag bevatten. Het maakt gebruik van lossless-compressie, waardoor het meer geschikt is voor kleine plaatjes dan voor foto’s (omdat die vrij veel ruimte in beslag nemen en daardoor traag laden).

3. Raw-formaat

Zelfs wanneer er geen direct zichtbaar kwaliteitsverlies is door compressie van kleurgradaties, heeft compressie indirect wel negatieve gevolgen. Een beeld met compressie laat zich namelijk beduidend minder goed bewerken dan een origineel puur beeld. Een voorbeeld van een puur beeld is een foto in raw-formaat. Raw zien we terug in de duurdere klasse camera’s. Foto’s worden in dit formaat opgeslagen met lossless- in plaats van lossy-compressie, en bevatten daardoor veel meer kleurgradaties. Hierdoor is er meer marge voor correcties, zoals het achteraf bijstellen van de belichting. Een overbelichte (lees: te lichte) of onderbelichte (lees: te donkere) jpeg-foto kan nauwelijks hersteld worden, omdat de beeldinformatie simpelweg niet meer bestaat: wit is wit, zwart is zwart. Een over- of onderbelichte raw-foto is vaak nog prima te herstellen. Zie ook de voorbeeldfoto’s.

©PXimport

De originele foto is enorm overbelicht door verkeerde instellingen. Deze foto kan rechtstreeks de prullenbak in, of toch niet? De opname is opgeslagen in zowel jpeg- als raw-formaat.

©PXimport

De jpeg-foto laat zich corrigeren, maar veel overbelichte delen zijn simpelweg wit. De brug en het water zien er daardoor zeer onrealistisch uit.

©PXimport

De raw-foto bevat veel meer kleurnuances en laat zich daardoor volledig corrigeren. Het belichtingsfoutje van de fotograaf verdwijnt als sneeuw voor de zon. De foto is gered!

4. Toekomstige beeldformaten

De huidige bestandsstandaarden zijn alles behalve ideaal. Er zijn alternatieven voor jpeg die meer compressie kunnen toepassen met minder kwaliteitsverlies. En er zijn nieuwe webformaten in opkomst met transparante lagen en minimale (lossy-)compressie die een alternatief vormen voor gif en ping. Microsoft heeft een nieuw formaat voor foto’s ontwikkeld (HD Photo/wmp) en Google voor web­afbeeldingen (WebP). Een voorwaarde voor acceptatie is dat camerafabrikanten, softwarehuizen en webbrowsers ze breed gaan ondersteunen.

HD Photo

Microsoft kondigde in 2006 een alternatief voor jpeg aan: Windows Media Photo (wmp) dat tegenwoordig ook wel HD Photo wordt genoemd. Dit formaat zou bestanden tot vier keer kleiner kunnen maken dankzij betere compressie-algoritmen. Bij compressie zouden minder artefacten te zien zijn. Ook zou het formaat een grotere kleurruimte krijgen ten opzichte van jpeg (16 bit in plaats van 8 bit).

WebP

Eind 2010 kondigde Google een nieuw beeldformaat aan, genaamd WebP (uitgesproken als weppie). In vergelijking met jpeg zou het afbeeldingen bijna 40 procent kleiner maken. Google zal dit formaat via zijn Chrome-browser ondersteunen en brengt ook hulpmiddelen uit die afbeeldingen op webservers automatisch kunnen omzetten (waarmee flink wat ruimte wordt bespaard). Google heeft ook een formaat voor videofilms in gedachten: WebM.

5. Resolutie of compressie?

Zit het geheugenkaartje van uw camera bijna vol? U kunt twee dingen doen om ervoor te zorgen dat er meer foto’s op de flashkaart passen: de resolutie verlagen of de kwaliteit verminderen. In het laatste geval wordt de compressie verhoogd, waardoor het dynamisch bereik (de kleurtinten) en de scherpte afnemen. Een lagere resolutie is minder erg dan veel compressie (vooral wanneer u de foto’s nog wilt nabewerken).

©PXimport

Wanneer u veel aan beeldbewerking doet, kunt u het beste fotograferen in de hoogste kwaliteitsstand met de minste compressie.

Warm! Dorst! Hoog tijd dus voor ijskoffie en ijsthee. Je hoeft er niet eens voor naar de winkel: je kunt het binnen een paar minuten zelf maken, vaak gewoon met wat je al in huis hebt. Lekker verfrissend, en meestal ook gezonder én goedkoper dan wat je in de supermarkt vindt. In dit artikel lees je precies hoe je dat doet. Proost!

Lees ook: Geen ijsmachine, toch zelf ijs maken? Natuurlijk kan dat! 

Wie van koffie houdt, kan met ijskoffie alle kanten op. Je kunt koffie koud zetten (cold brew), of juist warme koffie gebruiken en die laten afkoelen.

In beide gevallen begint het met sterke koffie. Hoe sterker, hoe beter, want ijsblokjes verdunnen de smaak. Zet bijvoorbeeld een dubbele espresso of gebruik een koffiemachine op de hoogste intensiteit. Laat de koffie afkoelen, giet 'm over een glas vol ijsblokjes en voeg melk of plantaardige drink (haver, amandel of soja) toe als je dat lekker vindt.

Liever iets milders? Dan is cold brew een goed alternatief. Meng grofgemalen koffie met koud water in een kan of fles. Je moet er wel de tijd voor nemen, want je moet het daarna zo'n twaalf uur in de koelkast laten trekken. Daarna filter je het koffiedik eruit met een zeef of koffiefilter. Het resultaat is een zachte, cafeïnerijke drank die minder bitter is dan je zou verwachten – ideaal voor wie gewone zwarte koffie te scherp vindt. Verdun het naar smaak met melk, water of siroop, bijvoorbeeld vanillesiroop of hazelnootsiroop. Tip: je kunt ook wat meer maken dan je nodig hebt en dat in de koelkast bewaren (maximaal drie dagen). Heb je op een later tijdstip dan trek in ijskoffie, dan hoef je niet eerst twaalf uur te wachten.

Gebruik je een espressomachine, dan heb je meer controle over de smaak. Voor een krachtige ijskoffie kies een Arabica/Robusta-blend. Door de Robusta-bonen in deze melanges krijg je een pittige smaak en een stevige crèmelaag – ook lekker in ijskoffie.

Liever iets zachters of fruitigers? Ga dan voor 100% Arabica-bonen. Die zijn milder en hebben vaak meer nuance. Zulke bonen geven je ijskoffie een verfijnde smaak, soms met citrus- of bloemtonen.

Ook decafé werkt prima, bijvoorbeeld als je 's avonds nog iets kouds wilt drinken zonder daarna klaarwakker te liggen.

©annapustynnikova

IJsthee: verkoelende dorstlesser

Ook ijsthee maak je in een paar simpele stappen. Gebruik losse thee of gewone theezakjes, maar zet het sterker dan je normaal zou doen. De thee wordt namelijk verdund zodra je er ijs aan toevoegt. Zwarte thee is een klassieker, maar groene thee, kruidenmengsels of gearomatiseerde soorten werken net zo goed. Let wel op: groene thee en kruideninfusies zijn gevoeliger voor een bittere nasmaak als je ze te lang laat trekken. Hou de trektijd dus korter dan bij zwarte thee. Hieronder lees je welke watertemperatuur je moet gebruiken en hoe lang je het mengsel moet laten trekken.

– Zwarte thee: 95–100 °C, 4–5 minuten
– Groene thee: 70–80 °C, 2–3 minuten
– Kruideninfusies/rooibos: 95–100 °C, 5–6 minuten

©shersor

Laat de thee eerst een beetje afkoelen, of gebruik niet te veel ijs in één keer. Zo blijft de smaak in balans en voorkom je dat je thee bitter of waterig wordt. Je kunt de thee ook helemaal laten afkoelen op het aanrecht en daarna in de koelkast zetten – dan krijg je een heldere, frisse ijsthee zonder smaakverlies.

Voeg daarna eventueel smaakmakers toe zoals schijfjes citroen, munt of een beetje honing. Suiker los je het best op in de thee als die nog warm is, anders blijft het onder in je glas liggen. Houd je liever van minder zoet, dan kun je het ook bij een paar druppels citroen of een scheutje appelsap houden. Gebruik je verse vruchten zoals perzik of sinaasappel, snijd die dan in dunne plakjes en laat ze even meetrekken.

Gooi je ijsthee niet direct vol ijs, zeker niet als je hem lang wilt bewaren. Door de ijsklontjes vlak voor het serveren toe te voegen, blijft de smaak beter behouden. En als je slim bent, vries je wat van de thee zelf in als ijsklontjes. Zo wordt je drankje koud, zonder dat het verwatert.

Tot slot: experimenteren en bewaren

Het fijne aan zelf ijskoffie of ijsthee maken, is dat je eindeloos kunt variëren. Wissel af met kruiden, citrus, melksoorten of zoetmakers. Probeer eens een koude espresso met gecondenseerde melk of een groene ijsthee met gember en limoen. Hieronder hebben we zowel voor ijskoffie als ijsthee vijf smaakvariaties voor je verzameld.

Maak in één keer een grotere hoeveelheid en bewaar die in een afsluitbare fles in de koelkast. Zo heb je altijd iets klaarstaan als je behoefte hebt aan iets verfrissends én lekkers te drinken. Let er wel op dat vers gemaakte ijsthee en cold brew koffie maar een paar dagen houdbaar zijn. Drink het binnen drie dagen op, dan is de smaak op z'n best.  

©vikakurylo81 - stock.adobe.com

5 bijzondere ijskoffievariaties

– Kokos-kardemom: kokosmelk, gemalen kardemom, honing
– Sinaasappel-kaneel: geraspte sinaasappelschil, kaneelpoeder, ahornsiroop
– Hazelnoot-salted caramel: hazelnotenmelk, karamelsiroop, snufje zeezout
– Chocolade-chili: cacaopoeder, cayennepeper, bruine suiker
– Rozemarijn-citroen: verse rozemarijn, citroensap, agavesiroop

5 bijzondere ijstheevariaties

– Watermeloen-munt: watermeloensap, verse munt, limoen
– Perzik-basilicum: verse perzik, basilicumblaadjes, honing
– Hibiscus-granaatappel: hibiscusbloemen, granaatappelsap, stevia
– Komkommer-dille: komkommer, verse dille, snufje zeezout
– Ananas-tijm: ananasblokjes, tijmblaadjes, kokoswater

Smaakvariaties: hoe & wat

Tijdens het trekken (in de hete koffie/thee):

• Kruiden zoals kardemom, kaneel, rozemarijn, basilicum, dille, tijm
• Citrusschil (sinaasappel)
• Hibiscusbloemen

Na het afkoelen toevoegen:

• Verse sappen (watermeloen, granaatappel, citroensap)
• Verse stukjes fruit (perzik, ananas, komkommer)
• Melksoorten (kokosmelk, hazelnotenmelk, amandelmelk)
• Zoetmakers (honing, stroop, stevia)
• Verse kruiden die snel bitter worden (munt)

Extra smaakmakers:

• Cacaopoeder: eerst mengen met beetje heet water, dan toevoegen
• Zeezout: altijd op het laatst, naar smaak

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Vandaag hebben we vijf 4K QLED-tv's onder of net een paar euro boven de 500 euro voor je gevonden. Ideaal voor wie wil genieten van haarscherpe beelden en realistische kleuren zonder zijn of haar budget te overschrijden.

Hisense 43A7NQ

De Hisense 43A7NQ biedt verrassend veel voor zijn formaat en prijs. Deze 43 inch QLED-tv levert levendige kleuren dankzij Quantum Dot Color en biedt ondersteuning voor maar liefst vier HDR-formaten, waaronder Dolby Vision IQ en HDR10+. De 4K AI-upscaler tilt oudere content naar een hoger kwaliteitsniveau, zodat ook SD- en HD-beelden scherp en helder ogen. Het geluid wordt verzorgd door twee speakers met Dolby Atmos, wat zorgt voor een ruimtelijk en indrukwekkend geluid. De tv draait op het overzichtelijke VIDAA-platform en ondersteunt handige functies zoals spraakbesturing, bluetooth-koppeling en Game Mode.

Beelddiagonaal: 43 inch (109 cm)
HDR-ondersteuning: Dolby Vision IQ, HDR10, HDR10+, HLG
Smart TV-platform: VIDAA
Bijzonderheden: Quantum Dot Color, AI-upscaling, Dolby Atmos, Game Mode

TCL 43P7K

De TCL 43P7K is een veelzijdige 43 inch QLED-tv met een hoge helderheid van 430 nits en ondersteuning voor alle gangbare HDR-formaten zoals HDR10+ en Dolby Vision. Hierdoor ogen beelden levendig en scherp, met mooie kleurgradaties. Deze televisie draait op Google TV, wat betekent dat je kunt rekenen op een slimme en overzichtelijke interface met ondersteuning voor spraakbediening via Google Assistent of Alexa. Ook stream je gemakkelijk content vanaf je smartphone met Apple AirPlay of ingebouwde Chromecast. De Game Master-modus en ALLM maken dit een goede keuze voor casual gamers.

Beelddiagonaal: 43 inch (109 cm)
HDR-ondersteuning: Dolby Vision, HDR10+, HDR10, HLG
Smart TV-platform: Google TV
Bijzonderheden: Google Assistent, Game Master, 430 nits helderheid, AirPlay

Samsung QE50Q60D

De Samsung QE50Q60D is een 50 inch televisie met QLED-schermtechnologie die garant staat voor levendige kleuren en een hoge helderheid. Dankzij Quantum HDR en 100% kleurvolume oogt elk beeld natuurgetrouw, met rijke details en krachtig contrast. De Dual LED-achtergrondverlichting verbetert bovendien de kijkhoek, waardoor iedereen in de kamer geniet van hetzelfde beeld. De tv draait op het gebruiksvriendelijke Tizen-platform, dat snelle toegang geeft tot je favoriete apps. Ook bijzonder is de ondersteuning voor cloud gaming – je hebt geen console nodig om meteen te spelen. Met het Air Slim Design is deze tv slechts 26 mm dun, en de in hoogte verstelbare voet biedt ruimte voor een soundbar. Je krijgt er bovendien een Solar One Remote bij waarmee je meerdere apparaten aanstuurt.

Beelddiagonaal: 50 inch (126 cm)
HDR-ondersteuning: HDR10, HDR10+
Smart TV-platform: Tizen
Bijzonderheden: verstelbare standaard, cloud gaming, Solar Remote, slechts 26 mm dik

Salora 43QLED320

Met de Salora 43QLED320 haal je een compacte 43 inch QLED-tv in huis die qua beeldkwaliteit verrassend goed presteert. De combinatie van HDR10, Dolby Vision en HLG zorgt voor diepe contrasten en heldere kleuren, ook bij donkere scènes. Dankzij het Android TV-platform heb je toegang tot talloze apps zoals Netflix, YouTube en Disney+. De ingebouwde Chromecast maakt streamen vanaf je telefoon of laptop bijzonder eenvoudig. Ook zijn er drie HDMI 2.1-poorten aanwezig, ideaal voor het aansluiten van een gameconsole. Het frameloze ontwerp geeft deze televisie een moderne uitstraling, terwijl bluetooth en wifi zorgen voor goede draadloze connectiviteit.

Beelddiagonaal: 43 inch (109 cm)
HDR-ondersteuning: Dolby Vision, HDR10, HLG
Smart TV-platform: Android TV
Bijzonderheden: ingebouwde Chromecast, HDMI 2.1, frameloos design

Hisense 55E7NQ PRO

De Hisense 55E7NQ PRO is een serieuze kandidaat voor wie zowel wil genieten van films als games. Met een indrukwekkende verversingssnelheid van 144 Hz en ondersteuning voor FreeSync Premium loopt alles vloeiend en zonder haperingen. Het 55 inch QLED-paneel toont heldere kleuren en diepe zwarttinten, terwijl de Dolby Vision IQ-technologie zich aanpast aan de lichtomstandigheden in je kamer. De Dolby Atmos-audio zorgt ervoor dat het geluid net zo meeslepend is als het beeld. Het VIDAA-platform biedt toegang tot alle bekende apps en reageert snel en intuïtief. Dankzij vier HDMI 2.1-poorten is aansluiten van je game-pc of console geen enkel probleem.

Beelddiagonaal: 55 inch (139 cm)
HDR-ondersteuning: Dolby Vision, Dolby Vision IQ, HRD10, HDR10+, HLG
Smart TV-platform: VIDAA
Bijzonderheden: 144 Hz, FreeSync Premium, IMAX Enhanced, 40 watt audio