Als je de processor het brein van een computer mag noemen, dan is het moederbord het ruggenmerg. Hier worden alle signalen van de verschillende componenten naar de juiste locaties gebracht. Tevens zorgt het moederbord voor de stroomregulatie van je processor en wordt ook het geluid door deze grote PCB geregeld.

Het belangrijkste bij het kiezen van een moederbord is dat hij past bij je processor en geheugen. Natuurlijk passen processoren van AMD niet op een moederbord met een socket voor Intel, maar zelfs binnen één merk passen niet alle processoren op alle moederborden. De AMD Ryzen 3/5/7-processoren maken bijvoorbeeld gebruik van het AM4-socket, terwijl de AMD Ryzen Threadripper-processoren een TR4-socket nodig hebben.

Naast het socket is ook de chipset van belang voor een goede werking van je systeem, want als een processor op een moederbord past, is dat nog geen garantie dat het ook werkt. Bij AMD zit je bij de moderne processoren gelukkig veilig: past de processor op het moederbord, dan kun je er redelijk zeker van zijn dat het werkt. Bij Intel is dat weer totaal anders. Bij elke nieuwe generatie processoren komt ook een nieuwe generatie chipsets die alleen met elkaar werken. In het overzicht hieronder kun je heel makkelijk zien welk socket en chipset past bij jouw processor.

©PXimport

Verschillende chipsets

Zoals je in de tabel kunt zien zijn er per processorserie een hele reeks aan chipsets beschikbaar, maar welke moet jij nou hebben? Dit hangt af van jouw persoonlijke eisen en natuurlijk je budget. Zo heb je bij Intel een Z-serie chipset nodig als je wilt overklokken, maar omdat dit ook de meest complete en duurste chipset is, past het misschien niet binnen je budget.

©PXimport

In de tabel is te zien dat het betalen van meer geld altijd betere specificaties oplevert, maar lang niet iedereen heeft de hoogste specificaties nodig. De AMD A320- en Intel H310-chipsets zijn bedoeld voor hele goedkope computers of bijvoorbeeld een media-pc. Alle andere chipsets zijn geschikt voor gamers. Het is dus absoluut niet nodig om veel geld neer te leggen voor een moederbord als je die extra functies toch niet gebruikt. Eén ding staat vast: een duurder moederbord betekent niet altijd betere prestaties (overklokken laten we dan even buiten beschouwing).

Overklokkers opgelet

Overklokken is een leuke hobby die je wat extra frames per seconde kan opleveren, maar let daarbij wel goed op wat je koopt. Hoewel een Intel Z-chipset of AMD X- en B-chipset betekent dat je kunt overklokken, betekent dat niet altijd dat het een goed idee is. Voor overklokken is, vooral bij de high-end processoren, namelijk een goede stroomvoorziening vereist.

Het aantal fasen van de vrm’s (kleine chips die de stroom naar je processor regelen) speelt hierbij een rol, maar ook de koeling van deze kleine chips is belangrijk. Ga dus geen 8-core-processor overklokken op een moederbord met maar vier stroom-fasen zonder koelblok, maar pak er liever eentje met minimaal zes fasen en een koelblokje. Meer fasen is in dit geval (bijna) altijd beter, maar ook de kwaliteit van de vrm’s speelt een rol. Maak het niet te gek, want voor de gemidddelde overklokker is het zinloos om extra te betalen voor een moederbord met twaalf fasen of meer.

©PXimport

Andere extra functies

Naast de functies van de chipset, kunnen fabrikanten zoals MSI en ASUS ook extra features toevoegen. Zo zijn ze volledig vrij in de implementatie van de geluidschips en versterkers, maar kunnen ze met behulp van speciale controllers ook extra USB-poorten toevoegen.

Voor het gebruik van M.2-SSD’s voegen de fabrikanten de daarvoor benodigde sloten toe, maar de implementatie daarvan kan invloed hebben op de rest van je systeem. Een M.2-slot maakt namelijk gebruik van PCIe-banen, welke je ook nodig hebt voor bijvoorbeeld je grafische kaart en/of andere PCIe-componenten. Hierdoor kan het zijn dat een M.2-slot de banen deelt met een PCIe-slot, waardoor je dus niet zomaar meerdere videokaarten én een M.2-SSD kunt gebruiken. Check voor deze zaken altijd de specificaties of download de handleiding.

©PXimport

Andere features zijn bijvoorbeeld rgb-leds, rgb-controllers en extra aansluitingen voor ventilatoren. Sommige moederborden hebben zelfs speciale aansluitingen voor een pomp voor waterkoeling, een handige functionaliteit als jij je eigen waterkoeling gaat aanleggen. WiFi-functionaliteit is ook niet standaard. let daar goeL op als er geen internetaansluiting in de buurt is.

Form Factor

Niet alle moederborden zijn even groot en dat betekent ook dat niet alle moederborden in alle behuizingen passen. Gelukkig zijn er verschillende standaarden om het leven wat makkelijker te maken. Van klein naar groot zijn de meest gangbare formaten Mini-ITX, Micro-ATX, ATX en E-ATX (Extended ATX).

Een groter moederbord is niet per definitie beter, maar geeft natuurlijk wel meer ruimte voor extra functies. Toch bestaan er ATX-moederborden met minder functies dan een Mini-ITX-moederbord, maar dit zie je vaak terug in de prijs. Een Mini-ITX-moederbord is wel gelimiteerd tot maximaal twee DDR4-sloten, terwijl bij Micro-ATX en ATX vier DDR4-sloten de standaard is. E-ATX vind je vooral bij de meest high-end moederborden en past vaak niet in een standaard behuizing, maar heeft wel de ruimte voor maximaal acht DDR4-sloten (mits de processor dit ondersteunt).

Koopadvies juni 2018

Het koopadvies pakken we dit keer iets anders aan. Normaal gesproken geven we je de beste opties per budget, maar omdat er voor verschillende processoren verschillende moederborden zijn, zou dat een gigantische lijst worden. In plaats daarvan gebruiken we het processor- en geheugenadvies van een voorgaande koopgids van onze collega's van Gamer.nl en zoeken we daar een passend moederbord bij.

Intel Core i3-8300: MSI B360 Pro-VH (75 euro)

©PXimport

Bij een budget-georiënteerde processor hoort een goedkoop moederbord. Dit Micro-ATX-moederbord heeft ruimte voor maximaal twee DDR4-modules, maar het is nog steeds mogelijk om er tot 32GB RAM-geheugen in te prikken. Er is ruimte voor een M.2-SSD (via SATA3) en ook de 1Gbps netwerkaansluiting moet meer dan genoeg zijn. Verder vinden we aan de achterkant twee USB 2.0-poorten en vier USB 3.1-poorten, evenals HDMI- en VGA-aansluitingen. Intern (voor je behuizing) kun je nog eens twee USB 3.1-poorten aansluiten en vier USB 2.0-poorten. Audio wordt verzorgd door een Realtek ALC887-chip, dus verwacht geen perfecte overdracht, maar in de meeste gevallen is het goed genoeg.

AMD Ryzen 5 2600: MSI X470 Gaming Plus (140 euro)

©PXimport

De volgende stap is gelijk een grote. Dit X470-chipset moederbord heeft een hoop extra features en geeft je daarnaast de mogelijkheid om aardig te overklokken. Aan de achterkant zijn twee USB 3.1 Gen2-poorten, vier USB 3.2 Gen1-poorten en twee USB 2.0-poorten. Tevens vind je daar een 1Gbps-aansluiting en twee aansluitingen voor je monitor. De audiopoorten worden van signaal voorzien door een degelijke Realtek ALC892-chip. De rgb-verlichting (7 kleuren) maakt het plaatje natuurlijk helemaal af. Het is een moederbord met ATX-format, dus check de specificaties goed voordat je er een compacte behuizing bij koopt.

Intel Core i7-8700K: ASRock Z370 Extreme4 (155 euro)

©PXimport

Weer een ATX-moederbord, maar nu wel eentje boordevol features. Aan de achterkant zijn alle nodige USB-aansluitingen te vinden, inclusief een USB 3.1 gen2 type-C. Ook is daar de voorbereiding voor een WiFi-chip en bijbehorende antennes te vinden, al zul je die nog wel apart moeten aanschaffen. Intern hebben we ook niks te klagen met aansluitingen voor in totaal tien harde schijven of SSD’s! Audio is ook goed geregeld, met componenten van zeer hoge kwaliteit en daarnaast ook nog DTS Connect.

Overklokkers kunnen uitgebreid aan de slag, want de vrm’s zijn dik in orde en ook de koeling daarvan is voldoende. Omdat rgb-verlichting je overklok nog sneller laat gaan, heeft ASRock ook daar aan gedacht.

Intel Core i9-7980XE: Asus ROG Rampage VI Extreme (600 euro)

©PXimport

Bij een extreme processor hoort een extreem moederbord. Dit moederbord van Asus heeft alle features die men zich maar kan wensen. Er zitten zelfs een aantal functies bij waarvan je je af vraagt wie dat ooit gaat gebruiken, maar als jij een van de weinigen bent met een 802.11ad WiFi-router, dan is dit het moederbord voor jou. Zoals bij elke generatie Asus ROG Rampage Extreme-moederborden, is ook dit weer een droom voor overklokkers. De stroomvoorziening lijkt met acht fasen misschien wat beperkt, maar het gebruik van Digi+ vrm’s maakt dit het beste overklokkersmoederbord op de markt.

Audio wordt verzorgd door een Realtek ALC1220, wat Asus SupremeFX noemt. Gebruikers van een high-end hoofdtelefoon zullen blij zijn met de ESS Sabre 9018Q2C-DAC. Gek genoeg ontbreekt wel DTS Connect, maar dat is eigenlijk de enige concessie die er bij dit bord is gedaan. Dan is er nog één klein detail waarmee Asus zich weet te onderscheiden van de rest: er is geen enkel moederbord met zulke uitgebreide rgb-verlichting. Zelfs mensen die niet houden van al die poespas, moeten toegeven dat dit toch wel de beste implementatie op de markt is. Daarnaast heeft Asus ook nog eens een OLED-schermpje toegevoegd waar je nuttige systeeminformatie op weer kunt geven. Een high-end moederbord voor een high-end prijs dus.

Lees ook eens de vorige koopgidsen. Wanneer alle onderdelen van de computer zijn besproken, komt er ook een advies voor volledige systemen en laptops.

Bij je zoektocht naar een vriezer zijn er verschillende zaken om op te letten. Denk bijvoorbeeld aan de ruimte waar je de vriezer wilt plaatsen – in de keuken of juist ergens anders, zoals de schuur of garage. Welk model past het beste? En wat zijn de technische verschillen tussen een inbouw- en een vrijstaand model?

Sta je op het punt een nieuwe vriezer te kopen? Dan kom je waarschijnlijk al snel voor een keuze te staan: ga je voor een inbouwvriezer of kies je toch liever voor een vrijstaand model? Op het eerste gezicht lijken ze misschien op elkaar, want ze doen in de basis hetzelfde: eten en drinken invriezen en koel bewaren. Toch zijn er flink wat verschillen tussen deze twee soorten, en het is handig om daar even goed naar te kijken voordat je beslist.

Locatie: keuken of ergens anders

Eén van de eerste dingen om over na te denken is waar je de vriezer wil plaatsen. Een inbouwvriezer is bedoeld om netjes weggewerkt te worden in een keukenkast. Je ziet ‘m dus bijna niet, omdat de deur van de vriezer schuilgaat achter een kastdeur. Dat ziet er strak uit, vooral als je keuken een rustige en moderne uitstraling heeft. Wel heb je dan dus een keuken nodig die daar op is voorbereid, met de juiste maten en ruimte om de vriezer in te bouwen.

Een vrijstaande vriezer kun je neerzetten waar je maar wilt, zolang er een stopcontact in de buurt is en het niet te warm of te koud wordt in de ruimte. Denk aan de bijkeuken, schuur of garage. Dit maakt een vrijstaande vriezer wat flexibeler in gebruik.

©ID.nl

De keuken is voor de meesten de meest logische plek voor een vriezer, maar hij kan ook ergens anders staan.

Is er op de plek waar de vrijstaande vriezer komt te staan genoeg ruimte? Dan kun je ook een ander model overwegen, zoals een liggende vriezer. Dat zijn vrieskisten die je van boven opent. Het voordeel van dergelijke vriezers is dat er vaak meer inpast, omdat de opslagruimte groter is en je meerdere lagen kunt vullen.

Installatie

Als je kiest voor een vrijstaande vriezer, is het installeren meestal een fluitje van een cent. Je zet ‘m neer, zorgt dat hij waterpas staat en steekt de stekker in het stopcontact. Bij een inbouwvriezer komt er wat meer bij kijken. Je moet namelijk zorgen dat alles goed past en dat het keukenfront netjes aan de vriezerdeur wordt bevestigd. Soms zijn er ook speciale scharnieren nodig. Wanneer je een keuken laat ontwerpen, kan er alvast rekening worden gehouden met een inbouwvriezer en kunnen de juiste deurelementen daar alvast op worden aangepast.

Hoe zit het met het stroomverbruik?

Vriezers staan dag en nacht aan, dus het stroomverbruik telt flink mee in je energierekening. Zowel inbouw- als vrijstaande modellen zijn tegenwoordig verkrijgbaar met een zuinige energieklasse, maar vrijstaande vriezers zijn over het algemeen net iets efficiënter. Dat komt doordat ze beter hun warmte kunnen afvoeren, omdat ze immers niet 'opgesloten' zitten. Als je de vriezer vaak gebruikt en er veel in bewaart, kan het op de lange termijn dus schelen in je energiekosten. Bij een inbouwvriezer moet je sowieso goed opletten dat er voldoende koele lucht in de inbouwnis komt en dat de warmte goed kan worden afgevoerd. De achterzijde van een nis waar een inbouwvriezer in wordt gezet is standaard altijd open, maar zorg ook voor voldoende ruimte tussen de muur en de inbouwvriezer, zodat de afgegeven warmte niet blijft hangen en goed kan worden afgevoerd.

©ID.nl

Geluidsproductie

Een vriezer maakt geluid, dat hoort erbij. Dat geluid is niet constant, maar meestal vooral hoorbaar als de compressor aanslaat. Toch kan het verschil maken waar hij staat en welk type je hebt of het geluid dat een vriezer produceert, storend is. Een inbouwvriezer hoor je doorgaans iets minder, omdat het geluid wordt gedempt door de keukenkast eromheen. Een vrijstaande vriezer kan net iets meer opvallen qua geluid, vooral als hij in de keuken staat en niet ergens apart. Benieuwd hoeveel geluid de vriezer naar keuze eigenlijk maakt? Van tevoren kun je op de site van het Europees productregister voor energie-etikettering zien wat de geluidsproductie van de gekozen vriezer in Decibel is.

Op het energielabel dat verplicht is voor alle vriezers en koelkasten, zie je direct wat de geluidsproductie is van het gekozen apparaat.

Schoonmaak en onderhoud

Kijken we naar de schoonmaak en het onderhoud van de vriezer, dan is er eigenlijk weinig verschil in hoe een inbouwvriezer of een gewone vriezer wordt schoongemaakt. Intern zijn beide kasten op dezelfde manier opgebouwd, maar aan de buitenzijde is dat toch anders. Een vrijstaande vriezer kun je bijvoorbeeld aan de achterzijde veel beter schoonmaken omdat je de vriezer makkelijker kunt verplaatsen. Bij een inbouwvriezer kan er na verloop van tijd wel veel meer stofophoping plaatsvinden en is het lastiger om de achterkant schoon te maken: daarvoor zul je toch echt de vriezer uit de nis moeten halen.

©ID.nl

Kostenplaatje

Als je kijkt naar de prijs, zijn vrijstaande vriezers meestal wat goedkoper dan inbouwmodellen met vergelijkbare eigenschappen. Bij een inbouwvriezer betaal je namelijk ook voor het inbouwsysteem en het strakkere ontwerp. Bovendien moet je bij vervanging vaak een model kiezen dat precies in je keukenkast past. Dat maakt de keuze beperkter en soms ook duurder. Verder hangt het ook af van het deursysteem dat je kiest voor een inbouwvriezer. Bij een deur-op-deursysteem waar de deur van de keukenkast direct op de deur van de vriezer wordt gemonteerd, zijn ook andere scharnieren nodig die het extra gewicht van de keukendeur kunnen dragen. Bij een glijsysteem is dat niet het geval, omdat in dat geval de deur van de keukenkast een eigen scharniersysteem heeft.

Staat je vriezer op een koude plek?

Niet elke vriezer werkt goed bij lage temperaturen. Als je van plan bent om je vriezer in een onverwarmde ruimte te zetten, zoals een schuur of garage, is het belangrijk om eerst na te gaan of het apparaat daar wel tegen kan. Vaak wordt gedacht dat een vriezer het juist beter doet als het buiten koud is, maar dat klopt niet altijd. Een vriezer moet voldoende warmte kunnen afvoeren, en bij te lage omgevingstemperaturen kan de thermostaat in de war raken, waardoor het apparaat minder goed of zelfs helemaal niet meer werkt. De meeste vriezers kunnen tot zo'n 10 graden Celsius als minimum temperatuur aan.

Sommige vriezers kunnen ook prima in een schuur of garage staan, maar alleen als de temperatuurspecificaties dit toelaten.

Om te bepalen of een vriezer geschikt is voor een koude ruimte, kijk je naar de klimaatklasse. Die vind je op het energielabel of in de productspecificaties. Klimaatklassen geven aan binnen welk temperatuurbereik een vriezer goed kan functioneren. De meest voorkomende klassen zijn SN, N, ST en T. Een vriezer met klimaatklasse SN (Subnormal) werkt bijvoorbeeld nog bij temperaturen vanaf 10 graden, terwijl sommige modellen die speciaal ontworpen zijn voor gebruik in onverwarmde ruimtes al functioneren vanaf 5 graden of zelfs lager. Fabrikanten geven dit meestal duidelijk aan.

Op het Europees productregister voor energie-etikettering kun je van alle producten zien wat de klimaatklasse en de minimale en maximale temperatuur is waardoor het apparaat geschikt is.

Vrijstaande vriezers zijn soms speciaal ontworpen voor dit soort omstandigheden, met aanpassingen aan de techniek en isolatie. Er zijn bijvoorbeeld modellen met zogeheten Freezer Guard- of Frost Protect-technologie, die juist wel goed blijven werken in koude omgevingen. Die zijn ideaal als je de vriezer bijvoorbeeld op zolder of in een onverwarmde bijkeuken wilt zetten.

Inbouwvriezers daarentegen zijn vrijwel altijd bedoeld voor gebruik binnenshuis, op plekken waar de temperatuur redelijk constant is, zoals in de keuken. Ze zijn meestal niet getest of ontworpen voor gebruik bij lage omgevingstemperaturen. Zet je zo’n vriezer toch in een koude ruimte, dan is de kans groot dat hij niet goed werkt of dat de levensduur wordt verkort.

©ID.nl

Een vriezer op zolder zetten kan een oplossing zijn bij ruimtegebrek in de keuken, maar vergeet ook niet dat hij ook helemaal naar boven moet worden gezet.

Tot slot is het goed om te bedenken dat ook vocht en vorst in onverwarmde ruimtes een rol kunnen spelen. Als de omgeving te vochtig is of als er bevriezingsgevaar ontstaat, kan dat schade veroorzaken aan de elektronica of het rubber van de deurafdichting. Het is dus altijd slim om niet alleen naar de temperatuur, maar ook naar de algemene omstandigheden van de ruimte te kijken voordat je besluit waar je de vriezer neerzet.

Verhuizing of herinrichting?

Als je nog niet zo lang op één plek woont of van plan bent te verhuizen, is het handig om te bedenken hoe flexibel je wilt zijn. Een vrijstaande vriezer kun je gemakkelijk meenemen of op een andere plek zetten. Een inbouwmodel zit vast in je keuken en is lastiger te verplaatsen of te vervangen. Dat maakt een vrijstaand model soms praktischer, en is een betere keuze als je je (keuken)inrichting regelmatig verandert.

Tot slot

Of je nu kiest voor een inbouw- of een vrijstaande vriezer, het belangrijkste is dat hij goed past bij jouw huishouden en wensen. Denk goed na over waar je hem wilt neerzetten, hoeveel ruimte je nodig hebt en hoe belangrijk je dingen als energieverbruik of uitstraling vindt. Door even de tijd te nemen en je goed te laten informeren, voorkom je dat je achteraf spijt krijgt van je aankoop. Zo weet je zeker dat je een vriezer kiest waar je jarenlang plezier van hebt.

De vakanties zijn begonnen en als je op weg gaat naar het zuiden, sta je al gauw vast, bijvoorbeeld op de Autoroute du Soleil.De gratis app Google Map sbeschikt over een set tools om je trip vlot te laten verlopen. Zo kun je bijvoorbeeld heel eenvoudig de verkeersdrukte volgen.

De laag Verkeer

Open Google Maps op je smartphone en geef het vertrekpunt en de bestemming in. Daarna tik je onderaan op Route. Boven de kaart kies je de manier hoe je je verplaatst: auto, tram, metro, te voet of per fiets. Onderaan de kaart lees je alvast de afstand en de reistijd. Tik daarna op het pictogram Lagen in de rechterbovenhoek van het scherm. In de groep Kaartgegevens selecteer je Verkeer. Hierdoor wordt de verkeerslaag over de Google Maps-kaart gelegd. Verlaat het gedeelte Lagen door op het kruisje in de rechterbovenhoek te tikken.

Op de kaart worden de wegen ingekleurd op basis van de actuele verkeersdichtheid. Groen betekent dat je op een normaal tempo kunt rijden. Oranje staat voor langzaam rijdend verkeer en rood betekent dat het verkeer stilstaat. Niet tevreden met de route die Google Maps heeft geselecteerd? Bekijk dan alle alternatieve routes die als grijze lijnen op het scherm worden weergegeven. Tik op een van de opties om een ​​alternatieve route te selecteren.

De verkeersdrukte wordt met kleuren weergegeven.

Live verkeer

Op de computer open je de webbrowser en surf je naar Google Maps. Weer zoek je de bestemming, zodat Maps de route tevoorschijn kan halen. Daarna beweeg je de muisaanwijzer over het pictogram Lagen linksonder. Klik op de laag met het label Verkeer. Opnieuw zal Google de wegen inkleuren volgens verkeersdrukte. Je kunt de weergave Live verkeer in- en uitschakelen door op de schakelaar in het onderste deel van het scherm te klikken.

Op de computer kun je de weergave Live verkeer in- en uitschakelen.

Meldingen ontvangen

Het is mogelijk om van Google Maps meldingen te ontvangen wanneer er drukte ontstaat in de buurt van een locatie die je in Maps hebt opgeslagen. Hiervoor tik je rechtsboven op het pictogram van je Google-account. Daarna kies je Instellingen en dan Meldingen. Op de iPhone controleer je of het schuifje bij Plaatsen en evenementen aanstaat. Op een Android-apparaat tik je bij Navigeren / Verkeer bij nabije evenementen op Aan of Alleen in de app.

Wil je verkeersupdates ontvangen over plaatsen die je hebt opgeslagen?