ID.nl logo
Koopgids: de beste moederborden voor je game-pc
© PXimport
Zekerheid & gemak

Koopgids: de beste moederborden voor je game-pc

Als je de processor het brein van een computer mag noemen, dan is het moederbord het ruggenmerg. Hier worden alle signalen van de verschillende componenten naar de juiste locaties gebracht. Tevens zorgt het moederbord voor de stroomregulatie van je processor en wordt ook het geluid door deze grote PCB geregeld.

Het belangrijkste bij het kiezen van een moederbord is dat hij past bij je processor en geheugen. Natuurlijk passen processoren van AMD niet op een moederbord met een socket voor Intel, maar zelfs binnen één merk passen niet alle processoren op alle moederborden. De AMD Ryzen 3/5/7-processoren maken bijvoorbeeld gebruik van het AM4-socket, terwijl de AMD Ryzen Threadripper-processoren een TR4-socket nodig hebben.

Naast het socket is ook de chipset van belang voor een goede werking van je systeem, want als een processor op een moederbord past, is dat nog geen garantie dat het ook werkt. Bij AMD zit je bij de moderne processoren gelukkig veilig: past de processor op het moederbord, dan kun je er redelijk zeker van zijn dat het werkt. Bij Intel is dat weer totaal anders. Bij elke nieuwe generatie processoren komt ook een nieuwe generatie chipsets die alleen met elkaar werken. In het overzicht hieronder kun je heel makkelijk zien welk socket en chipset past bij jouw processor.

©PXimport

Verschillende chipsets

Zoals je in de tabel kunt zien zijn er per processorserie een hele reeks aan chipsets beschikbaar, maar welke moet jij nou hebben? Dit hangt af van jouw persoonlijke eisen en natuurlijk je budget. Zo heb je bij Intel een Z-serie chipset nodig als je wilt overklokken, maar omdat dit ook de meest complete en duurste chipset is, past het misschien niet binnen je budget.

©PXimport

In de tabel is te zien dat het betalen van meer geld altijd betere specificaties oplevert, maar lang niet iedereen heeft de hoogste specificaties nodig. De AMD A320- en Intel H310-chipsets zijn bedoeld voor hele goedkope computers of bijvoorbeeld een media-pc. Alle andere chipsets zijn geschikt voor gamers. Het is dus absoluut niet nodig om veel geld neer te leggen voor een moederbord als je die extra functies toch niet gebruikt. Eén ding staat vast: een duurder moederbord betekent niet altijd betere prestaties (overklokken laten we dan even buiten beschouwing).

Overklokkers opgelet

Overklokken is een leuke hobby die je wat extra frames per seconde kan opleveren, maar let daarbij wel goed op wat je koopt. Hoewel een Intel Z-chipset of AMD X- en B-chipset betekent dat je kunt overklokken, betekent dat niet altijd dat het een goed idee is. Voor overklokken is, vooral bij de high-end processoren, namelijk een goede stroomvoorziening vereist.

Het aantal fasen van de vrm’s (kleine chips die de stroom naar je processor regelen) speelt hierbij een rol, maar ook de koeling van deze kleine chips is belangrijk. Ga dus geen 8-core-processor overklokken op een moederbord met maar vier stroom-fasen zonder koelblok, maar pak er liever eentje met minimaal zes fasen en een koelblokje. Meer fasen is in dit geval (bijna) altijd beter, maar ook de kwaliteit van de vrm’s speelt een rol. Maak het niet te gek, want voor de gemidddelde overklokker is het zinloos om extra te betalen voor een moederbord met twaalf fasen of meer.

©PXimport

Andere extra functies

Naast de functies van de chipset, kunnen fabrikanten zoals MSI en ASUS ook extra features toevoegen. Zo zijn ze volledig vrij in de implementatie van de geluidschips en versterkers, maar kunnen ze met behulp van speciale controllers ook extra USB-poorten toevoegen.

Voor het gebruik van M.2-SSD’s voegen de fabrikanten de daarvoor benodigde sloten toe, maar de implementatie daarvan kan invloed hebben op de rest van je systeem. Een M.2-slot maakt namelijk gebruik van PCIe-banen, welke je ook nodig hebt voor bijvoorbeeld je grafische kaart en/of andere PCIe-componenten. Hierdoor kan het zijn dat een M.2-slot de banen deelt met een PCIe-slot, waardoor je dus niet zomaar meerdere videokaarten én een M.2-SSD kunt gebruiken. Check voor deze zaken altijd de specificaties of download de handleiding.

©PXimport

Andere features zijn bijvoorbeeld rgb-leds, rgb-controllers en extra aansluitingen voor ventilatoren. Sommige moederborden hebben zelfs speciale aansluitingen voor een pomp voor waterkoeling, een handige functionaliteit als jij je eigen waterkoeling gaat aanleggen. WiFi-functionaliteit is ook niet standaard. let daar goeL op als er geen internetaansluiting in de buurt is.

Form Factor

Niet alle moederborden zijn even groot en dat betekent ook dat niet alle moederborden in alle behuizingen passen. Gelukkig zijn er verschillende standaarden om het leven wat makkelijker te maken. Van klein naar groot zijn de meest gangbare formaten Mini-ITX, Micro-ATX, ATX en E-ATX (Extended ATX).

Een groter moederbord is niet per definitie beter, maar geeft natuurlijk wel meer ruimte voor extra functies. Toch bestaan er ATX-moederborden met minder functies dan een Mini-ITX-moederbord, maar dit zie je vaak terug in de prijs. Een Mini-ITX-moederbord is wel gelimiteerd tot maximaal twee DDR4-sloten, terwijl bij Micro-ATX en ATX vier DDR4-sloten de standaard is. E-ATX vind je vooral bij de meest high-end moederborden en past vaak niet in een standaard behuizing, maar heeft wel de ruimte voor maximaal acht DDR4-sloten (mits de processor dit ondersteunt).

Koopadvies juni 2018

Het koopadvies pakken we dit keer iets anders aan. Normaal gesproken geven we je de beste opties per budget, maar omdat er voor verschillende processoren verschillende moederborden zijn, zou dat een gigantische lijst worden. In plaats daarvan gebruiken we het processor- en geheugenadvies van een voorgaande koopgids van onze collega's van Gamer.nl en zoeken we daar een passend moederbord bij.

Intel Core i3-8300: MSI B360 Pro-VH (75 euro)

©PXimport

Bij een budget-georiënteerde processor hoort een goedkoop moederbord. Dit Micro-ATX-moederbord heeft ruimte voor maximaal twee DDR4-modules, maar het is nog steeds mogelijk om er tot 32GB RAM-geheugen in te prikken. Er is ruimte voor een M.2-SSD (via SATA3) en ook de 1Gbps netwerkaansluiting moet meer dan genoeg zijn. Verder vinden we aan de achterkant twee USB 2.0-poorten en vier USB 3.1-poorten, evenals HDMI- en VGA-aansluitingen. Intern (voor je behuizing) kun je nog eens twee USB 3.1-poorten aansluiten en vier USB 2.0-poorten. Audio wordt verzorgd door een Realtek ALC887-chip, dus verwacht geen perfecte overdracht, maar in de meeste gevallen is het goed genoeg.

AMD Ryzen 5 2600: MSI X470 Gaming Plus (140 euro)

©PXimport

De volgende stap is gelijk een grote. Dit X470-chipset moederbord heeft een hoop extra features en geeft je daarnaast de mogelijkheid om aardig te overklokken. Aan de achterkant zijn twee USB 3.1 Gen2-poorten, vier USB 3.2 Gen1-poorten en twee USB 2.0-poorten. Tevens vind je daar een 1Gbps-aansluiting en twee aansluitingen voor je monitor. De audiopoorten worden van signaal voorzien door een degelijke Realtek ALC892-chip. De rgb-verlichting (7 kleuren) maakt het plaatje natuurlijk helemaal af. Het is een moederbord met ATX-format, dus check de specificaties goed voordat je er een compacte behuizing bij koopt.

Intel Core i7-8700K: ASRock Z370 Extreme4 (155 euro)

©PXimport

Weer een ATX-moederbord, maar nu wel eentje boordevol features. Aan de achterkant zijn alle nodige USB-aansluitingen te vinden, inclusief een USB 3.1 gen2 type-C. Ook is daar de voorbereiding voor een WiFi-chip en bijbehorende antennes te vinden, al zul je die nog wel apart moeten aanschaffen. Intern hebben we ook niks te klagen met aansluitingen voor in totaal tien harde schijven of SSD’s! Audio is ook goed geregeld, met componenten van zeer hoge kwaliteit en daarnaast ook nog DTS Connect.

Overklokkers kunnen uitgebreid aan de slag, want de vrm’s zijn dik in orde en ook de koeling daarvan is voldoende. Omdat rgb-verlichting je overklok nog sneller laat gaan, heeft ASRock ook daar aan gedacht.

Intel Core i9-7980XE: Asus ROG Rampage VI Extreme (600 euro)

©PXimport

Bij een extreme processor hoort een extreem moederbord. Dit moederbord van Asus heeft alle features die men zich maar kan wensen. Er zitten zelfs een aantal functies bij waarvan je je af vraagt wie dat ooit gaat gebruiken, maar als jij een van de weinigen bent met een 802.11ad WiFi-router, dan is dit het moederbord voor jou. Zoals bij elke generatie Asus ROG Rampage Extreme-moederborden, is ook dit weer een droom voor overklokkers. De stroomvoorziening lijkt met acht fasen misschien wat beperkt, maar het gebruik van Digi+ vrm’s maakt dit het beste overklokkersmoederbord op de markt.

Audio wordt verzorgd door een Realtek ALC1220, wat Asus SupremeFX noemt. Gebruikers van een high-end hoofdtelefoon zullen blij zijn met de ESS Sabre 9018Q2C-DAC. Gek genoeg ontbreekt wel DTS Connect, maar dat is eigenlijk de enige concessie die er bij dit bord is gedaan. Dan is er nog één klein detail waarmee Asus zich weet te onderscheiden van de rest: er is geen enkel moederbord met zulke uitgebreide rgb-verlichting. Zelfs mensen die niet houden van al die poespas, moeten toegeven dat dit toch wel de beste implementatie op de markt is. Daarnaast heeft Asus ook nog eens een OLED-schermpje toegevoegd waar je nuttige systeeminformatie op weer kunt geven. Een high-end moederbord voor een high-end prijs dus.

Lees ook eens de vorige koopgidsen. Wanneer alle onderdelen van de computer zijn besproken, komt er ook een advies voor volledige systemen en laptops.

▼ Volgende artikel
Verhoog je productiviteit met de Focusmodus in Windows 11
© sathit_koyram
Huis

Verhoog je productiviteit met de Focusmodus in Windows 11

Tijdens het werk word je waarschijnlijk regelmatig gestoord door binnenkomende e-mails, meldingen, berichtjes, systeemupdates en pop-ups. Het zijn meestal nuttige en leuke elementen, maar ze halen je wel uit je concentratie. In Windows 11 zit een nieuwe functie om deze afleidingen tijdelijk te dempen.

Snel afgeleid? Zo stel je in dat je computer je niet mag storen met allerlei meldingen:

  • Focus instellen vanuit de Windows Instellingen
  • Focus instellen via de tijd in het het systeemvak
  • Maximaliseer het Focus-venster voor nog meer opties

Hoe minder tijd achter de computer, hoe beter: Van schermverslaafd naar schermbewust: handige tips voor minder schermtijd

Focus instellen

Deze Focusmodus is een productiviteitstool die te vinden is in de Klok-app. Je kunt hem activeren vanuit de Windows Instellingen. Druk op Windows-toets+I en ga naar Systeem, waar je Focus vindt. Hier kun je de duur van een ongestoorde werksessie invoeren. Standaard is dit op 30 minuten ingesteld. Daaronder staan vier opties. Geef de timer weer in de Klok-app om zichtbaar te maken hoelang de sessie bezig is. Vink ook de optie aan om badges te verbergen in de taakbalk-apps. Daardoor kom je niet verleiding om aan die apps aandacht te schenken. Ook het knipperen in de taakbalk-apps verberg je om dezelfde reden. Schakel Niet storen in, dan worden al deze meldingen tijdens de sessie gedempt.

De meeste gebruikers vinken de vier opties aan.

Nog beter focussen?

Een koptelefoon met noisecancelling doet wonderen

In de klok

Het is ook mogelijk om Focus te activeren vanuit het systeemmeldingscentrum. Klik in de taakbalk op de datum- of tijdaanduiding. Hiermee open je de agenda en het meldingsgebied. Onderaan waar de knop Focus staat, kun je de duur aanpassen. Zodra je op de knop klikt, verschijnt de focustimer op het scherm. Terwijl een sessie actief is, zie je de klok en de resterende tijd en nog enkele andere relevante gegevens, zoals wanneer de volgende pauze is gepland. Zie je niet graag de tijdsduur die langzaam aftelt, dan verberg je die door op de drie puntje te klikken. Daarna kun je de optie Resterende tijd weergeven uitschakelen. Als je in de instellingen de optie Niet storen hebt ingeschakeld, blokkeert deze functie alle meldingen.

Nog acht minuten geconcentreerd werken en dan volgt een pauze van vijf minuten.

Ontspannen werken

Wanneer je Focus maximaliseert, zie je rechts de voortgangsgrafiek die toont hoelang je gisteren en vandaag de tool hebt gebruikt. Je kunt ook een Spotify-afspeellijst selecteren om je sessies te begeleiden met ontspannende muziek. Onderaan krijg je de taken te zien die in de app Microsoft To Do op je wachten.

Wanneer je Focus maximaliseert, krijg je nog meer informatie te zien.

▼ Volgende artikel
Van speelgazon tot schaduwtuin: zo kies je de juiste grassoort
© africaimages.com (Olga Yastremska, Africa Images)
Huis

Van speelgazon tot schaduwtuin: zo kies je de juiste grassoort

Een gazon is meer dan een stukje groen. Het kan een speelplek zijn voor kinderen of juist vooral de blikvanger zijn in een strak aangelegde tuin. Soms ligt het vol in de zon, soms grotendeels in de schaduw. Voor elke situatie is er een passend graszaadmengsel. Wat past het best bij jouw tuin?

Graszaad is altijd een mengsel Graszaad bestaat uit een mix van verschillende grassoorten. Elke soort heeft zijn eigen eigenschappen: de ene soort groeit snel, de andere is fijn van structuur, weer een andere herstelt snel en goed. Door deze eigenschappen te combineren, ontstaat een mengsel dat goed is afgestemd op de specifieke omstandigheden in de tuin.

Lees ook: Groener gras? Maaien en onderhouden doe je zo

Wat voor graszaad je nodig hebt, hangt helemaal af van het soort grasveld dat je wilt. Voor een veldje waarop je kinderen lekker kunnen ravotten en een balletje trappen heb je ander gras nodig dan voor een gazon dat vooral bedoeld is voor de sier. Hieronder lees je per toepassing welke grassoorten het meest geschikt zijn.

Speelveld: stevig en snel herstellend

Een gazon waarop gespeeld, gelopen of gevoetbald wordt, moet vooral sterk zijn. Het gras moet tegen een stootje kunnen én zich snel herstellen. Daarvoor heb je een mengsel nodig met veel Engels raaigras (Lolium perenne). Dit gras kiemt snel en vormt stevige sprieten. Het is goed bestand tegen intensief gebruik en groeit snel terug als het beschadigd raakt. Vaak wordt het aangevuld met veldbeemdgras (Poa pratensis), dat ondergronds uitlopers vormt en zo kale plekken opvult. Samen zorgen deze soorten voor een duurzaam speelgazon dat veel belasting aankan.

Siergazon: fijn, traag groeiend en egaal

Voor een siergazon gelden weer andere zaken. Het moet vooral fijn van structuur zijn, gelijkmatig groeien en een egaal, verzorgd beeld geven. Voor dit type gazon zijn roodzwenkgras (Festuca rubra) en struisgras (Agrostis capillaris) geschikt. Deze grassoorten groeien langzaam en blijven laag, waardoor je minder vaak hoeft te maaien. Ze vormen een dichte mat van fijne sprietjes die er netjes uitziet, vooral bij regelmatig onderhoud. Een siergazon vergt wel iets meer zorg, want het is minder sterk en herstelt trager bij schade.

Schaduwgazon: licht nodig, maar minder zon

In tuinen met veel schaduw, bijvoorbeeld door bomen, heeft gras het moeilijk. De meeste grassoorten groeien slecht zonder zon, wat ruimte geeft aan mos. Een schaduwgazon moet daarom vooral weinig licht nodig hebben en toch stevig genoeg zijn om een dichte mat te vormen. Mengsels voor schaduw bevatten vaak fijne vormen van roodzwenkgras en soms bosgras (Festuca heterophylla), een soort die beter groeit bij weinig licht. Een kleine hoeveelheid Engels raaigras zorgt voor stevigheid, maar alleen als er dagelijks toch wat zonlicht aanwezig is. Let op: ook schaduwgazon heeft minimaal 2 tot 4 uur daglicht nodig om goed te blijven groeien.

Droge (zand)grond: diep wortelend en hittebestendig

Op lichte zandgrond of op plekken waar je weinig sproeit, heb je gras nodig dat tegen droogte kan. Dit soort gras moet diep kunnen wortelen en niet te snel verdrogen. Mengsels voor droge omstandigheden bevatten vaak een aangepaste selectie van veldbeemdgras en speciaal geselecteerde varianten van Engels raaigras die minder water nodig hebben. Soms wordt er ook hard zwenkgras aan toegevoegd, dat goed bestand is tegen droogte en hitte. Deze soorten wortelen dieper dan gemiddeld, waardoor ze vocht uit lagere lagen kunnen opnemen. Zo blijft je gazon ook bij warme zomers langer groen.

©Elena Elisseeva | Elenathewise

Wanneer en hoe zaai je gras?

De ideale periode om gras te zaaien is in het voorjaar (maart tot mei) of het najaar (september tot half oktober). Dan is de bodem warm genoeg en valt er meestal voldoende regen. Ook tussentijds bijzaaien is mogelijk – bijvoorbeeld als je last hebt van kale plekken of na het verwijderen van mos – zolang de bodemtemperatuur boven de 10 °C ligt en de grond vochtig blijft.

Begin altijd met een goede voorbereiding. Maai het bestaande gras kort, en verwijder mos en dood materiaal door het gazon te verticuteren. Dat kan met een verticuteerhark of een verticuteermachine.

Bij het herstellen van kale plekken hark je de grond los, zodat het zaad goed contact maakt met de aarde. Zaai vervolgens het juiste graszaadmengsel voor jouw situatie. Druk het zaad licht aan, bijvoorbeeld met een plank of de achterkant van een hark. Belangrijk: houd de bodem vochtig tot het gras begint te kiemen. Dat duurt gemiddeld 7 tot 14 dagen, afhankelijk van de soort en temperatuur. Wil je extra bescherming bieden? Strooi dan een dun laagje potgrond of compost over het zaad. Dat helpt tegen uitdroging en beschermt tegen vogels.

Wacht met maaien tot het gras minstens 8 cm hoog is, en gebruik dan een hoge maaihoogte bij de eerste maaibeurt. Zo geef je jonge sprietjes de kans om zich goed te wortelen.

Lees ook: Gras vol mos? Dit wil je weten over het verticuteren van je gazon

Tabel: deze grassoorten heb je nodig

Type gazonEigenschappen grasGeschikte grassoorten
SpeelgazonSterk, snelgroeiend, herstellendEngels raaigras, veldbeemdgras
SiergazonFijn, traaggroeiend, egaalRoodzwenkgras, struisgras, veldbeemdgras
SchaduwgazonGroeiend bij weinig lichtFijn roodzwenkgras, bosgras, beetje raaigras
DroogtebestendigDiep wortelend, hittebestendigVeldbeemdgras, hard zwenkgras, raaigrasvariant

Liever meteen resultaat? Kies voor graszoden Wil je niet wachten tot graszaad kiemt en opkomt? Kies dan voor graszoden. Dat zijn kant-en-klare rollen gras, opgekweekt op een kwekerij en direct klaar voor gebruik. Ideaal als je snel een groen gazon wilt, bijvoorbeeld bij een verhuizing of als je tuin in korte tijd helemaal wordt opgeknapt. Graszoden bestaan meestal uit een stevige combinatie van Engels raaigras en veldbeemdgras. Daardoor zijn ze geschikt voor intensief gebruik én vormen ze snel een dicht tapijt.

Het leggen van graszoden kan van maart tot en met oktober, zolang het niet vriest. Zorg dat de ondergrond egaal, losgemaakt en licht vochtig is. Rol de zoden strak tegen elkaar uit, druk ze goed aan en geef royaal water – zeker in de eerste weken. Na 10 tot 14 dagen zijn ze voldoende vastgegroeid om voor het eerst te maaien.