Intel heeft eind augustus een nieuwe generatie high-end processors uitgebracht. De nieuwe Core i7-modellen met codenaam Haswell-E zijn duidelijk sneller dan hun voorlopers en daarmee met afstand de snelste processors ter wereld. Maar ... daar betaal je wel voor.

De nieuwe processors genaamd Core i7-5960X, i7-5930K en i7-5820K, zijn de directe opvolgers van Intels bestaande high-end processorplatform, bestaande uit de Core i7-4960X, i7-4930K en i7-4820K. De nieuwe processors hebben tot acht rekenkernen aan boord, een geheugencontroller die vier modules tegelijkertijd kan aansturen en een PCI Express-controller die tot 40 lanes beschikbaar heeft. Ter vergelijking: Intels 'normale' Core-i3, -i5 en -i7 processors (codenaam Haswell, dus zonder toevoeging -E) gaan tot maximaal vier rekenkernen en kunnen twee geheugenmodules parallel aanspreken. Verder brengt het nieuwe platform een belangrijke vernieuwing naar de desktop: DDR4-geheugen. Lees ook: Haal het maximale uit je pc-processor

©PXimport

Je kunt kiezen tussen de Core i7-5960X, i7-5930K of de i7-5820K.

Drie modellen

Het topmodel i7-5960X is de enige met acht cores aan boord. De cpu werkt standaard op 3 GHz met een Turbo-modus van 3,5 GHz. Het vlaggenschip kost een kleine duizend euro, sinds jaar en dag al de standaardprijs voor de snelste desktop-cpu in Intels assortiment. De Core i7-5930K is met een gemiddelde prijs van zo'n 565 euro een stuk vriendelijker geprijsd, maar heeft wel 'slechts' zes cores aan boord, die wel op een hogere klokfrequentie werken: 3,5 GHz standaard met een Turbo-modus van maximaal 3,7 GHz. Instapper in het Haswell-E-platform is de Core i7-5820K, eveneens een chip met zes cores, maar dan geklokt op 3,3 GHz met een Turbo-modus van 3,6 GHz. Deze kost ongeveer 379 euro, wat zo'n 50 euro meer is dan het topmodel uit Intels reeks normale Haswell-processors op Socket 1150, de Core i7-4790K. Voor die beperkte meerprijs krijg je dus sowieso twee cores extra.

©PXimport

Topmodel i7-5960X heeft acht cores aan boord.

De nieuwe processors maken gebruik van een nieuwe processorvoet die Intel Socket 2011v3 noemt. Socket 2011v3 is uitdrukkelijk niet compatibel met Socket 2011 van Intels vorige high-end-platform: upgraden is er dus niet bij. De chips hebben een TDP (Thermal Design Power, wat je in principe mag opvatten als maximale energieverbruik) van 140 watt, maar zijn volgens onze tests een stuk zuiniger dan hun directe voorlopers. Je vindt de uitgebreide specificaties en de huidige prijzen van de drie nieuwe processors en de andere in dit artikel genoemde processors in onze prijsvergelijker.

Primeur voor DDR4

Haswell-E is het eerste processorplatform dat gebruikmaakt van state-of-the-art DDR4-geheugen. Deze nieuwe standaard is ontwikkeld met een aantal doelstellingen, waaronder een lager energieverbruik en (in de toekomst) hogere snelheden. Dat lagere energieverbruik wordt onder meer bewerkstelligd doordat DDR4-modules standaard op 1,2 volt werken, waar 1,5 volt de gebruikelijke spanning is voor DDR3-modules. Met daar nog wat inwendige optimalisaties aan toegevoegd, kan er per geheugenmodule zo'n 2 watt worden bespaard. Voor een high-end desktop-pc is dat wellicht niet zo belangrijk, maar wanneer DDR4 in de toekomst ook ingezet gaat worden bij laptops en tablets des te meer. Daarnaast is DDR4 bedoeld om hogere klokfrequenties te bieden. Intel heeft zijn processor gevalideerd om te werken met DDR4-modules op 2133 MHz. Bij DDR3 is men nooit verder gegaan dan officiële ondersteuning voor DDR3 op 1866 MHz.

©PXimport

Je hebt een nieuw moederbord met DDR4-geheugen nodig.

Vrijwel direct na de lancering van Haswell-E brachten verschillende merken DDR4-3000-geheugenkits op de markt, één fabrikant heeft zelfs al een DDR4-3333-kit uitgebracht. Voor DDR3 is 3000 MHz is het snelste wat er in de winkel ligt en dat is met die technologie eigenlijk al bijna onmogelijk. Met DDR4 staan we nu pas aan het begin van wat er mogelijk gaat worden qua klokfrequenties. DDR4-modules zijn even lang als hun voorlopers, maar hebben wat meer contactpunten. Aan de onderkant lopen ze een beetje rond, zodat ze makkelijker in een moederbord geplaatst kunnen worden. Een nadeel: de prijzen zijn op dit moment nog zo'n anderhalf keer hoger dan DDR3.

©PXimport

Een Socket 2011 (links) en Socket 2011v3 (rechts). Het verschil lijkt klein, maar vereist een nieuw moederbord.

X99-chipset

De Haswell-E-processors moeten zoals gezegd gecombineerd worden met een Socket 2011v3-moederbord. Dit moederbord maakt gebruik van de Intel X99-chipset. Deze chipset biedt ondersteuning voor onder meer tien SATA-6Gbit/s-aansluitingen en zes usb3.0-poorten. Geen gebrek aan aansluitingen dus. Verder hebben de verschillende moederbordfabrikanten vrijwel zonder uitzondering hun X99-borden ook nog voorzien van moderne, op PCI Express gebaseerde M.2 en SATA Express SSD-interfaces. In de volgende uitgave van Computer!Totaal zullen we een test van een aantal interessante X99-borden publiceren.

Bloedsnelle prestaties

Wij hebben de drie nieuwe cpu's uitvoerig getest. Topmodel i7-5960X blijkt, dankzij de acht cores en de vernieuwingen in de Haswell-E-architectuur, met afstand de snelste cpu ter wereld. In de benchmark Cinebench 11.5 bijvoorbeeld komen we op 14,34 punten, waar voorloper i7-4960X 11,07 punten behaalde. In onze 'x264 video encoding'-benchmark behaalt de cpu 27,6 fps, ruim sneller dan de 21,3 fps van z'n voorloper. Ter vergelijking: de Core i7-4790K (topmodel uit de Socket 1150-reeks) komt op 9,05 punten in Cinebench en 18,4 fps in de video-encoding benchmark. Het nieuwe instapmodel i7-5820K is welllicht de grootste verrassing. Met respectievelijk 11,06 punten en 21,9 fps in deze twee benchmarks is de chip vrijwel net zo snel als de i7-4960X, tot voor kort Intels topmodel in de Socket 2011-serie van 1000 euro. Ook het verschil tussen deze chip en de i7-4790K is aanzienlijk.

Maken we een vergelijking met de high-end cpu's van een paar generaties terug, dan is het verschil helemaal groot. Qua stroomverbruik heeft Intel ook flinke stappen gemaakt. Want waar het nieuwe topmodel i7-5960X in Cinebench zo'n 30 procent sneller is dan z'n voorloper, is tegelijkertijd het stroomverbruik van het complete systeem 21 watt lager. Het maakt dat we mogen concluderen dat de efficiëntie, ofwel performance-per-watt flink is toegenomen.

Conclusie

De nieuwe Haswell-E-cpu's zijn de snelste processors van dit moment en zeer geschikt voor wie bijvoorbeeld (semi-)professioneel aan videobewerking, 3D-rendering of CAD/CAM doet. De prijs is wel een struikelblok, ook vanwege het in eerste instantie nog dure DDR4-geheugen. Het goede nieuws is wel dat je niet per se een topmodel i7-5960X nodig hebt. Ook instapper i7-5820K is een bloedsnelle processor en is volgens ons het meest interessante model. Voor het eerst kun je immers een instapper met 6 cores kopen. Wel moeten we de opmerking maken dat voor veel mensen (inclusief gamers) de i7-4790K van het normale Haswell Socket 1150-platform ook meer dan snel genoeg is.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Een all-in-one-printer is een handig apparaat voor het scannen, kopiëren en printen van documenten en foto's. De allerbeste afdrukkwaliteit krijg je met een laserprinter. Wij vonden vijf betaalbare modellen voor je.

Een laserprinter maakt gebruik van toner in plaats van inkt om afdrukken te produceren. Toner is een fijn poeder dat met hoge temperaturen op het papier wordt gesmolten. Dit proces zorgt ervoor dat je met grote toners kunt printen, wat betekent dat je langere tijd kunt blijven afdrukken zonder de toner te hoeven vervangen. Laserprinters zijn vaak snel en efficiënt, waardoor ze uitstekend zijn voor gebruik op kantoor. Maar ook als je thuis veel print, bijvoorbeeld als zzp'er, kan een laserprinter uitkomst bieden.

HP Color Laser 179fnw

De HP Color Laser MFP 179fnw is een van de kleinste kleurenlaserprinters in zijn klasse en is daardoor ideaal voor thuisgebruik en plekken waar niet veel plek voor een printer is. Met functies zoals printen, scannen, kopiëren en zelfs nog faxen biedt deze 4-in-1 printer een hoop veelzijdigheid. De afdruksnelheid bedraagt tot 18 pagina's per minuut in zwart-wit en 4 ppm in kleur, met een resolutie van 600 x 600 dpi.

Dankzij de automatische documentinvoer (ADF) voor 40 pagina's en wifi-verbinding is deze printer gebruiksvriendelijk en multi-inzetbaar. Hoewel de afdruksnelheid lager ligt dan bij sommige concurrenten, is zijn compacte formaat juist een pluspunt.

Brother DCP 1610W

De Brother DCP-1610W is een compacte zwart-wit laserprinter die printen, kopiëren en scannen combineert. Met een afdruksnelheid van 20 pagina's per minuut en een resolutie van 2400 x 600 dpi levert hij haarscherpe resultaten. Dankzij wifi-connectiviteit kunnen meerdere gebruikers eenvoudig draadloos printen.

De papierlade biedt plaats aan 150 vellen en het apparaat is voorzien van anti-jam-technologie om papierstoringen tot een minimum te beperken. In vergelijking met de HP Color Laser MFP 179fnw biedt deze printer geen kleurafdrukken, maar hij is wel een stuk sneller met zijn afdrukken.

HP Laserjet Pro 2Z622

De HP LaserJet Pro 2Z622 is geschikt voor onder meer kantooromgevingen. Met afdruksnelheden tot 42 pagina's per minuut en functies zoals dubbelzijdig printen, scannen, kopiëren en faxen is dit een lekker veelzijdige 4-in-1-laserprinter. Het apparaat ondersteunt zowel bekabelde als draadloze netwerken en biedt geavanceerde beveiligingsfuncties.

Canon i-SENSYS MF272wd

De Canon i-SENSYS MF272dw is een monochrome laserprinter en drukt af met en snelheid van 29 pagina's per minuut. Met een resolutie van 2400 x 600 dpi levert hij snelle en scherpe resultaten. Dankzij automatische dubbelzijdige afdrukken, wifi- en ethernetverbinding is hij veelzijdig inzetbaar.

In vergelijking met de Brother DCP-1610W levert deze Canon i-SENSYS MF272dw snellere prestaties en meer connectiviteitsopties, hoewel hij geen kleurendruk ondersteunt; dan moet je toch echt bij de HP Color Laser MFP 179fnw zijn.

Xerox B225 A4

De Xerox B225 is een zwart-wit all-in-one-laserprinter die printen, kopiëren en scannen combineert. Met een afdruksnelheid van maar liefst 34 pagina's per minuut en een eerste afdruktijd van slechts 6,4 seconden is hij goed in te zetten als je veel en vaak print. De printer beschikt over automatische dubbelzijdige afdrukken, een papierlade voor 250 vellen en kan via wifi of een vaste netwerkverbinding met je thuisnetwerk worden verbonden.

Garmin heeft de Instinct 3 - Tactical Edition aangekondigd, een nieuwe serie tactische smartwatches die verkrijgbaar zijn met een AMOLED-scherm of een display op zonne-energie.

De smartwatches zijn volgens Garmin ontworpen voor gebruik in uitdagende omgevingen en voorzien van een met metaal versterkte rand voor extra duurzaamheid, een rucking-activiteit voor training en ingebouwde LED-verlichting op zowel de 45mm als 50mm modellen. De batterijduur van het AMOLED-model kan oplopen tot 24 dagen in smartwatchmodus, terwijl de modellen op zonne-energie onder ideale omstandigheden onbeperkt kunnen functioneren.

Robuust ontwerp

De Instinct 3 - Tactical Edition is voorzien van een stevige constructie met een metalen versterkte rand, een behuizing van met vezels versterkt polymeer en een krasbestendig scherm. De smartwatches zijn gebouwd volgens de MIL-STD 810 norm voor thermische en schokbestendigheid en zijn waterdicht tot 100 meter. De ingebouwde zaklamp biedt variabele lichtsterktes, een groene modus om het natuurlijke nachtzicht te behouden en een stroboscoopmodus voor locatiebepaling in moeilijk terrein. Voor nachtelijk gebruik is er een NVG-modus (Night Vision Goggle) die het scherm dimt tot een niveau dat functioneel blijft voor de gebruiker maar vrijwel onzichtbaar is voor anderen.

Uitgebreide functionaliteit

De Instinct 3 - Tactical Edition beschikt over diverse speciale functies, waaronder rucking-activiteit waarmee gebruikers het gewicht van hun bepakking kunnen invoeren voor beter inzicht in hun fysieke inspanning. Deze functie kan ook worden gebruikt bij activiteiten zoals trailrunning, wandelen en hiken. Alle modellen bevatten de Applied Ballistics solver en zijn compatibel met de Applied Ballistics Quantum app.

De smartwatches zijn verkrijgbaar in twee formaten: 45mm of 50mm met display op zonne-energie, en een 50mm-variant met AMOLED-scherm. De zonne-efficiëntie is verbeterd met een grotere, efficiëntere zonnelens. Vergeleken met het vorige model heeft het nieuwe 50mm model op zonne-energie een vijf keer langere batterijduur in GPS-modus bij opladen via zonlicht.

De smartwatch biedt multi-band GPS met SatIQ technologie voor nauwkeurige positiebepaling met geoptimaliseerde batterijduur. Voor gezondheidsmonitoring houdt de Instinct 3 stappen, hartslag, slaap, zuurstofsaturatie via de pols, hartslagvariabiliteit en meer bij.

Gebruikers ontvangen e-mails, sms'jes en meldingen direct op het horloge wanneer dit is gekoppeld met een compatibele Apple of Android smartphone.

Navigatie en veiligheid

Gebruikers kunnen navigeren met een 3-assig kompas, barometrische hoogtemeter en multi-band GPS. De Instinct 3 kan worden gekoppeld met de Garmin Explore App voor gedetailleerde kaarten, waypoints en routes.

Voor gebruik op gevoelige locaties biedt de Stealth Mode de mogelijkheid om draadloze communicatie uit te schakelen terwijl het horloge nog steeds activiteitsgegevens verzamelt zonder locatiegegevens op te slaan. De Kill Switch kan alle gebruikersgeheugen wissen als de veiligheid in het geding komt. Andere functies zijn weergave van twee posities tegelijkertijd op één scherm, Jumpmaster en geprojecteerde waypoints.

Trainingsfuncties

De Instinct 3 - Tactical Edition bevat sportapps voor rucken, wandelen, hardlopen, klimmen, jagen, skiën en meer. De TracBack-functie helpt bij het uitstippelen van een route terug naar het beginpunt. Naast buitensportapps bevat de smartwatch ook apps voor HIIT, cardio, hardlopen op binnen- en buitenbanen, basketbal en andere activiteiten.

Gebruikers kunnen trainingsplannen volgen met Garmin Coach voor hardlopen en fietsen, of workouts maken uit meer dan 1.600 oefeningen in de Garmin Connect app. De smartwatch volgt ook intensiteitsminuten, VO2 max en hersteltijd.

Veiligheidsfuncties zoals incidentdetectie en Assistance kunnen een bericht met de GPS-locatie van de gebruiker naar contactpersonen sturen in noodsituaties, wanneer het horloge gekoppeld is met een smartphone.

Beschikbaarheid en prijzen

Het Instinct 3 - Tactical Edition AMOLED-model is vanaf 30 april te bestellen op Garmin.com voor een adviesprijs van 599,99 euro. De modellen op zonne-energie beginnen bij een adviesprijs van 499,99 euro.

Bekijk andere Garmin-producten op Kieskeurig.nl: