Intel heeft eind augustus een nieuwe generatie high-end processors uitgebracht. De nieuwe Core i7-modellen met codenaam Haswell-E zijn duidelijk sneller dan hun voorlopers en daarmee met afstand de snelste processors ter wereld. Maar ... daar betaal je wel voor.

De nieuwe processors genaamd Core i7-5960X, i7-5930K en i7-5820K, zijn de directe opvolgers van Intels bestaande high-end processorplatform, bestaande uit de Core i7-4960X, i7-4930K en i7-4820K. De nieuwe processors hebben tot acht rekenkernen aan boord, een geheugencontroller die vier modules tegelijkertijd kan aansturen en een PCI Express-controller die tot 40 lanes beschikbaar heeft. Ter vergelijking: Intels 'normale' Core-i3, -i5 en -i7 processors (codenaam Haswell, dus zonder toevoeging -E) gaan tot maximaal vier rekenkernen en kunnen twee geheugenmodules parallel aanspreken. Verder brengt het nieuwe platform een belangrijke vernieuwing naar de desktop: DDR4-geheugen. Lees ook: Haal het maximale uit je pc-processor

©PXimport

Je kunt kiezen tussen de Core i7-5960X, i7-5930K of de i7-5820K.

Drie modellen

Het topmodel i7-5960X is de enige met acht cores aan boord. De cpu werkt standaard op 3 GHz met een Turbo-modus van 3,5 GHz. Het vlaggenschip kost een kleine duizend euro, sinds jaar en dag al de standaardprijs voor de snelste desktop-cpu in Intels assortiment. De Core i7-5930K is met een gemiddelde prijs van zo'n 565 euro een stuk vriendelijker geprijsd, maar heeft wel 'slechts' zes cores aan boord, die wel op een hogere klokfrequentie werken: 3,5 GHz standaard met een Turbo-modus van maximaal 3,7 GHz. Instapper in het Haswell-E-platform is de Core i7-5820K, eveneens een chip met zes cores, maar dan geklokt op 3,3 GHz met een Turbo-modus van 3,6 GHz. Deze kost ongeveer 379 euro, wat zo'n 50 euro meer is dan het topmodel uit Intels reeks normale Haswell-processors op Socket 1150, de Core i7-4790K. Voor die beperkte meerprijs krijg je dus sowieso twee cores extra.

©PXimport

Topmodel i7-5960X heeft acht cores aan boord.

De nieuwe processors maken gebruik van een nieuwe processorvoet die Intel Socket 2011v3 noemt. Socket 2011v3 is uitdrukkelijk niet compatibel met Socket 2011 van Intels vorige high-end-platform: upgraden is er dus niet bij. De chips hebben een TDP (Thermal Design Power, wat je in principe mag opvatten als maximale energieverbruik) van 140 watt, maar zijn volgens onze tests een stuk zuiniger dan hun directe voorlopers. Je vindt de uitgebreide specificaties en de huidige prijzen van de drie nieuwe processors en de andere in dit artikel genoemde processors in onze prijsvergelijker.

Primeur voor DDR4

Haswell-E is het eerste processorplatform dat gebruikmaakt van state-of-the-art DDR4-geheugen. Deze nieuwe standaard is ontwikkeld met een aantal doelstellingen, waaronder een lager energieverbruik en (in de toekomst) hogere snelheden. Dat lagere energieverbruik wordt onder meer bewerkstelligd doordat DDR4-modules standaard op 1,2 volt werken, waar 1,5 volt de gebruikelijke spanning is voor DDR3-modules. Met daar nog wat inwendige optimalisaties aan toegevoegd, kan er per geheugenmodule zo'n 2 watt worden bespaard. Voor een high-end desktop-pc is dat wellicht niet zo belangrijk, maar wanneer DDR4 in de toekomst ook ingezet gaat worden bij laptops en tablets des te meer. Daarnaast is DDR4 bedoeld om hogere klokfrequenties te bieden. Intel heeft zijn processor gevalideerd om te werken met DDR4-modules op 2133 MHz. Bij DDR3 is men nooit verder gegaan dan officiële ondersteuning voor DDR3 op 1866 MHz.

©PXimport

Je hebt een nieuw moederbord met DDR4-geheugen nodig.

Vrijwel direct na de lancering van Haswell-E brachten verschillende merken DDR4-3000-geheugenkits op de markt, één fabrikant heeft zelfs al een DDR4-3333-kit uitgebracht. Voor DDR3 is 3000 MHz is het snelste wat er in de winkel ligt en dat is met die technologie eigenlijk al bijna onmogelijk. Met DDR4 staan we nu pas aan het begin van wat er mogelijk gaat worden qua klokfrequenties. DDR4-modules zijn even lang als hun voorlopers, maar hebben wat meer contactpunten. Aan de onderkant lopen ze een beetje rond, zodat ze makkelijker in een moederbord geplaatst kunnen worden. Een nadeel: de prijzen zijn op dit moment nog zo'n anderhalf keer hoger dan DDR3.

©PXimport

Een Socket 2011 (links) en Socket 2011v3 (rechts). Het verschil lijkt klein, maar vereist een nieuw moederbord.

X99-chipset

De Haswell-E-processors moeten zoals gezegd gecombineerd worden met een Socket 2011v3-moederbord. Dit moederbord maakt gebruik van de Intel X99-chipset. Deze chipset biedt ondersteuning voor onder meer tien SATA-6Gbit/s-aansluitingen en zes usb3.0-poorten. Geen gebrek aan aansluitingen dus. Verder hebben de verschillende moederbordfabrikanten vrijwel zonder uitzondering hun X99-borden ook nog voorzien van moderne, op PCI Express gebaseerde M.2 en SATA Express SSD-interfaces. In de volgende uitgave van Computer!Totaal zullen we een test van een aantal interessante X99-borden publiceren.

Bloedsnelle prestaties

Wij hebben de drie nieuwe cpu's uitvoerig getest. Topmodel i7-5960X blijkt, dankzij de acht cores en de vernieuwingen in de Haswell-E-architectuur, met afstand de snelste cpu ter wereld. In de benchmark Cinebench 11.5 bijvoorbeeld komen we op 14,34 punten, waar voorloper i7-4960X 11,07 punten behaalde. In onze 'x264 video encoding'-benchmark behaalt de cpu 27,6 fps, ruim sneller dan de 21,3 fps van z'n voorloper. Ter vergelijking: de Core i7-4790K (topmodel uit de Socket 1150-reeks) komt op 9,05 punten in Cinebench en 18,4 fps in de video-encoding benchmark. Het nieuwe instapmodel i7-5820K is welllicht de grootste verrassing. Met respectievelijk 11,06 punten en 21,9 fps in deze twee benchmarks is de chip vrijwel net zo snel als de i7-4960X, tot voor kort Intels topmodel in de Socket 2011-serie van 1000 euro. Ook het verschil tussen deze chip en de i7-4790K is aanzienlijk.

Maken we een vergelijking met de high-end cpu's van een paar generaties terug, dan is het verschil helemaal groot. Qua stroomverbruik heeft Intel ook flinke stappen gemaakt. Want waar het nieuwe topmodel i7-5960X in Cinebench zo'n 30 procent sneller is dan z'n voorloper, is tegelijkertijd het stroomverbruik van het complete systeem 21 watt lager. Het maakt dat we mogen concluderen dat de efficiëntie, ofwel performance-per-watt flink is toegenomen.

Conclusie

De nieuwe Haswell-E-cpu's zijn de snelste processors van dit moment en zeer geschikt voor wie bijvoorbeeld (semi-)professioneel aan videobewerking, 3D-rendering of CAD/CAM doet. De prijs is wel een struikelblok, ook vanwege het in eerste instantie nog dure DDR4-geheugen. Het goede nieuws is wel dat je niet per se een topmodel i7-5960X nodig hebt. Ook instapper i7-5820K is een bloedsnelle processor en is volgens ons het meest interessante model. Voor het eerst kun je immers een instapper met 6 cores kopen. Wel moeten we de opmerking maken dat voor veel mensen (inclusief gamers) de i7-4790K van het normale Haswell Socket 1150-platform ook meer dan snel genoeg is.

Met Circle to Search kun je informatie opvragen over wat je op het scherm van je smartphone ziet, zonder dat je van app hoeft te wisselen of iets hoeft te kopiëren. Dat kan met Circle to Search, een functie die standaard ingebouwd is in de nieuwste Android-versies van onder andere Google Pixel- en Samsung Galaxy-toestellen. Je kunt er meer mee dan je misschien denkt!

Lees ook: 4 handige AI-functies voor je smartphone

Even snel iets opzoeken terwijl je een video kijkt, een bericht leest of door je favoriete app scrolt: tot voor kort betekende dat toch meestal dat je moest wisselen van app, tekst moest kopiëren of een apart tabblad moest openen. Met Circle to Search hoeft dat niet meer. Google heeft deze functie zo ontworpen dat je op elk moment, in elke app, meteen kunt zoeken naar wat er op je scherm staat. Google zoekt vervolgens direct naar relevante informatie, zonder dat je iets hoeft in te typen. Het werkt in vrijwel alle apps, dus of je nu op Instagram zit, een game speelt of iets leest op een website: je kunt het op elk moment starten.

Wat zie ik?

Circle to Search werkt op allerlei soorten content. Zie je een gaaf shirt op een Instagramfoto en wil je weten waar je het kunt kopen? Omcirkel het, en je krijgt gelijk links naar vergelijkbare kledingstukken in webshops. Vaak krijg je niet alleen identieke producten te zien, maar ook alternatieven in verschillende prijsklassen.

Ook meubels, accessoires of zelfs planten kun je zo herkennen. Als je tijdens het scrollen iets tegenkomt dat je aanspreekt, hoef je alleen maar te cirkelen om meteen te zien waar je het kunt vinden – of wat erop lijkt. Handig als je inspiratie opdoet via video's of foto's en daar direct iets mee wilt doen.

Vertaalhulp

Een andere slimme toepassing is het vertalen van tekst, rechtstreeks vanuit beeld. Stel je leest een buitenlandse recensie, komt een menukaart tegen in een foto, of ziet een handgeschreven briefje in een andere taal. Door simpelweg het relevante tekstdeel te selecteren, krijg je direct een Nederlandse vertaling te zien, zonder dat je eerst een aparte vertaalapp hoeft te openen. Dat maakt het veel laagdrempeliger om bijvoorbeeld Franse recepten te begrijpen, Spaanse socialemediaposts te volgen of Duitse nieuwsartikelen te lezen.

©Google

Studiehulp

Circle to Search komt ook goed van pas bij het leren of studeren. Zit je met een lastige formule of grafiek die je niet begrijpt? Je kunt het direct selecteren en uitleg opvragen, vaak inclusief stapsgewijze berekening of achtergrondinformatie. Vooral handig voor scholieren en studenten die digitale lesmaterialen gebruiken: je kunt blijven werken in je les-app, terwijl je tegelijk extra uitleg opvraagt.

Wat hoor ik?

Ook muziekherkenning is inmiddels in Circle to Search geïntegreerd. Je hebt dus geen aparte apps meer nodig om een nummer te identificeren dat je toevallig hoort in een video, in een winkel of op straat. Door het muzieksymbool onderin aan te tikken terwijl het nummer speelt, herkent Circle to Search het liedje – zelfs als je het neuriet of zingt.

Tips voor gamers

Voor wie graag games speelt op zijn telefoon, biedt Circle to Search sinds kort ook specifieke ondersteuning. Krijg je een puzzel niet opgelost, heb je geen idee wat je met een object of voorwerp in de game moet doen of weet je even niet hoe je een level moet uitspelen? Door het betreffende deel van je scherm te selecteren, krijg je hulp in de vorm van tips, korte uitleg of video's die exact op het juiste moment in de gameplay beginnen. Je hoeft het spel dus niet te verlaten om informatie te zoeken.

©Google

De diepte in

Een opvallende toevoeging van de laatste maanden is AI Mode. Wanneer je iets opzoekt met Circle to Search en er verschijnt een zogenoemde AI Overview, kun je naar beneden scrollen en kiezen voor 'dive deeper with AI Mode'. Je krijgt dan de mogelijkheid om door te vragen binnen hetzelfde onderwerp. Stel: je hebt een afbeelding van een historisch schilderij geselecteerd, en AI Overview geeft een korte samenvatting. In AI Mode kun je dan vragen stellen over de stijl, de kunstenaar of de historische context, en krijg je in gewone taal uitgebreide antwoorden.

De cirkel is rond

Je ziet dat je in het dagelijks gebruik dus verrassend veel met Circle to Search kunt. Daarbij is het fijn dat deze AI-hulp bovendien slim reageert op de context. Selecteer je tekst, dan krijg je andere opties dan bij een object of een geluid. Daardoor voelt het gebruik logisch en hoef je niet telkens na te denken over welke knop je moet gebruiken. Ook handig is dat je de gevonden informatie meteen kunt opslaan of delen. Heb je iets interessants gevonden? Dan kun je het met één tik bewaren in bijvoorbeeld Google Keep, mailen naar jezelf of invoegen in een agendanotitie.

Smartphones met Circle to Search

Je laptop maakt lange dagen. Of je nu thuiswerkt, films kijkt of schoolopdrachten maakt, hij staat vaak uren aan. Wil je dat hij zo lang mogelijk goed blijft werken? Dan zijn er een aantal dingen die je beter niet kunt doen – omdat ze op termijn voor problemen kunnen zorgen. Van slechte ventilatie tot verkeerd opladen: zorg dat je deze fouten voortaan vermijdt.

Lees ook: Zo zorg je dat je laptop zo lang mogelijk blijft werken op één acculading

1. Laptop veel op bed of schoot gebruiken

Een laptop heeft lucht nodig. Via kleine openingen aan de zijkant of onderkant voert hij warmte af, en die luchtstroom raakt geblokkeerd als je het apparaat op een zacht oppervlak gebruikt. Op bed, een dekentje of je schoot raakt hij die warmte moeilijk kwijt, waardoor onderdelen onnodig heet worden. Op de korte termijn merk je dat aan een luidruchtige ventilator, op de lange termijn aan snellere slijtage. Gebruik je je laptop vaak op schoot? Leg er dan iets hards onder, zoals een plankje of laptopstandaard. Zo voorkom je oververhitting. Bovendien werkt het vaak ook prettiger.

2. Altijd aan de oplader laten hangen

Veel mensen laten hun laptop de hele dag aan de stroom hangen. Dat lijkt handig – je zit nooit zonder stroom – maar voor de accu is het minder ideaal, vooral bij oudere laptops. Die kunnen sneller slijten als ze continu volgeladen blijven. Moderne laptops hebben gelukkig vaak slimme batterijmanagementsystemen die overladen voorkomen, maar zelfs dan is het beter om de batterij niet constant op 100% te houden. Je verlengt de levensduur door de accu regelmatig te gebruiken: haal de stekker er af en toe uit, laat de lading zakken tot zo’n 30 à 40 procent en laad dan weer op. Veel modellen bieden ook een instelling om het laden automatisch te beperken tot bijvoorbeeld 80%. Werk je veel op netstroom? Dan is het zeker de moeite waard om die functie in te schakelen. Zo houd je de accu langer gezond, zonder dat je er iets van merkt in het dagelijks gebruik.

3. Updates telkens uitstellen

Je krijgt een melding, maar klikt op 'nu niet'. En een dag later nog een keer. En nog een keer. Omdat je net lekker bezig bent en geen zin hebt om de laptop opnieuw op te starten, of omdat je denkt dat updates er alleen voor nieuwe functies zijn. Maar juist in die updates zitten vaak beveiligingsverbeteringen en foutoplossingen. Door lang te wachten blijf je kwetsbaar voor lekken of bugs die allang zijn verholpen. Laat updates daarom uitvoeren op een moment dat je je laptop niet nodig hebt – bijvoorbeeld tijdens de lunch of 's avonds. En stel automatische updates in als dat mogelijk is.

©Daniel CHETRONI - stock.adobe.com

4. Geen ruimte voor ventilatie laten

Wie foto's bewerkt, veel tabbladen open heeft of werkt met grote bestanden, vraagt meer van zijn laptop. De processor warmt op en de ventilator springt aan. Als je laptop dan in een afgesloten kastje, tegen een muur aan of tussen stapels papier staat, kan hij die warmte moeilijk kwijt. De temperatuur loopt verder op, wat invloed heeft op de prestaties en de levensduur. Zorg bij intensief gebruik voor voldoende ruimte rondom het apparaat. Zorg dat je hem op een plek neerzet waar niet allerlei spullen liggen en overweeg een laptopstandaard of -koeler als je merkt dat de temperatuur snel oploopt. 

5. Ventilatieopeningen niet schoonhouden

Een beetje in het verlengde van de fout hierboven: kan je laptop zijn warmte sowieso kwijt, ook als er genoeg ruimte omheen is? In de loop van de tijd verzamelt zich stof in je laptop, vooral rond de ventilator en de luchtkanalen. Zeker als je laptop in een stoffige kamer staat of je veel huisdieren hebt, kan dat snel gaan. Dat stof belemmert de luchtstroom, waardoor warmte blijft hangen en onderdelen sneller slijten. Je merkt het aan een ventilator die vaker aanslaat, of of doordat je laptop langzamer reageert dan je gewend bent. Gebruik af en toe een busje perslucht om de ventilatieopeningen voorzichtig schoon te blazen. 

©Studiomiracle

6. Klikken op verdachte links of bestanden

We weten allemaal dat je niet zomaar ergens op moet klikken. Maar het kan toch gebeuren dat je nieuwsgierig wordt naar die 'gratis update' of dat je denkt dat die mail echt van je bank afkomstig is (want cybercriminelen worden steeds slimmer in het nabootsen van bekende websites en bedrijven). Voordat je het weet heb je dan iets gedownload wat helemaal niet deugt. Malware kan van alles doen: meekijken wat je typt, je bestanden versleutelen, of persoonlijke gegevens stelen.

Een garantie dat je het helemaal kunt voorkomen kan niemand je geven. Wat je in ieder geval wél kunt doen is software altijd alleen via de officiële website downloaden, alleen bijlagen openen van afzenders die je vertrouwt en niet op meldingen klikken die je onder druk zetten. Een goede virusscanner helpt uiteraard ook, maar alert blijven is minstens zo belangrijk.

7. Geen back-ups maken van je bestanden

Je denkt er pas aan als het te laat is: een laptop die niet meer opstart, een harde schijf die crasht of een diefstal. Als je geen back-up hebt en er gebeurt iets met je laptop, dan ben je alles kwijt: je foto's, werk en documenten. Zorg daarom dat je regelmatig een back-up maakt. Dat kan automatisch via een clouddienst, of handmatig met een externe harde schijf. Het instellen kost je hooguit een kwartier. Doen, want de opluchting die je voelt wanneer je een back-up kunt gebruiken op het moment dat je die nodig hebt, is onbetaalbaar! 

8. Ruw omgaan met je laptop

We zijn allemaal wel eens haastig met onze laptop. Snel een usb-stick erin duwen, het scherm met één hand vanaf de zijkant openklappen, wrikken om de oplaadkabel in de poort te steken: het lijkt onschuldig, maar kan schade veroorzaken. Poorten zijn gevoelig, net als de scharnieren van je scherm. Open je laptop altijd met twee handen vanuit het midden en ga voorzichtig om met alle poorten en uitgangen. Doe je dat niet, dan kunnen ze los komen te zitten, waardoor ze uiteindelijk minder goed of helemaal niet meer hun werk kunnen doen.

©Dan74 - stock.adobe.com

9. Alles opslaan op het bureaublad

Voor het gemak bewaren veel mensen bestanden standaard op het bureaublad. Foto's, documenten, downloads – zo heb je ze meteen bij de hand. Omdat elk bureaubladpictogram apart geladen moet worden, kan dat bij oudere laptops voor merkbare vertraging zorgen tijdens het opstarten. Bij moderne laptops speelt dat probleem niet. Maar of je laptop nu oud of nieuw is: door alles maar op het bureaublad te bewaren, raak je wel het overzicht kwijt. Dus dan geldt dat 'alles bij de hand' niet meer. Integendeel: het risico dat je per ongeluk iets belangrijks weggooit, wordt groter naarmate je bureaublad voller raakt. Maak daarom mappen aan, gebruik de standaard 'Documenten'-map en archiveer wat je niet meer nodig hebt.

10. Geen wachtwoord of vergrendeling instellen

Veel mensen gebruiken hun laptop thuis of op werk, en denken daardoor geen wachtwoord nodig te hebben. Maar bij diefstal of verlies ligt je hele digitale leven open. Je mail, documenten, foto's, inloggegevens en opgeslagen wachtwoorden zijn vaak met één klik bereikbaar. Een sterk wachtwoord of pincode op je account, automatische vergrendeling na inactiviteit en versleuteling van je harde schijf maken je laptop veel veiliger. Het kost je nauwelijks extra tijd bij het opstarten, maar voorkomt grote problemen als je laptop ooit in verkeerde handen valt.