Lenovo kwam deze week flink onder vuur te liggen toen bleek dat het laptops verkoopt met malware erop. Maar wat is er nou precies gebeurd? Wat deed het bedrijf verkeerd en waarom is dat gevaarlijk voor Lenovo-gebruikers? En heeft het bedrijf hiermee onherstelbare schade opgelopen? We leggen het voor je uit in 5 vragen.

1. Wat deed Lenovo?

Lenovo leverde laptops met daarop zogenaamde 'adware'. Dat betekent dat adverteerders ruimte konden inkopen bij Lenovo, die via speciale certificaten werden getoond wanneer de gebruiker naar een bepaalde website ging. Zo krijg je bijvoorbeeld een pop-up te zien wanneer je wilt internetbankieren bij de ING. Die pop-ups waren ook met adblockers niet uit te schakelen.

Dat is opzich al vervelend genoeg, maar het werd nog een graadje erger. De manier waarop Lenovo de advertenties liet zien, bleek namelijk gevaarlijk onveilig te zijn.

Eigen certificaat
Om de advertenties te tonen, moet Lenovo namelijk een eigen certificaat gebruiken. Dat wordt aan de browser gegeven, zodat die weet wanneer iets een veilige website is en wanneer niet. Het probleem bij de Lenovo-certificaten is echter dat ze over bestaande certificaten heen werden geplaatst.

Dat betekent dat je browser geen idee meer heeft of een website veilig is. Als je naar ING.nl of Gmail.com gaat en inlogt, dan controleert de browser of dat wel veilig is. Als dat certificaat oud is, of verlopen, of gewoon niet veilig, dan krijg je een waarschuwing en kun je beter niet op de site.

Overschrijven
De certificaten die Lenovo gebruikte om de advertenties te serveren waren zó hardnekkig, dat ze bestaande certificaten overschreven. Je browser dacht dus áltijd dat een website veilig was, ongeacht of dat zo was of wanneer niet.
 

2. Wat betekent dat in de praktijk?

In de praktijk kun je dus nooit zien of een website veilig of onveilig is. Ook weet je niet wie er allemaal meeluistert met jouw verbinding.

SSL gekaapt
Het wordt nog een graadje erger, omdat de Lenovo-certificaten allemaal dezelfde encryptiesleutel gebruikten, zo ontdekte deze onderzoeker. Dat betekent dat je met één wachtwoord álle verbindingen van álle Lenovo-computers kunt onderscheppen. Dat kan makkelijk via een man-in-the-middle-aanval, wanneer je op hetzelfde wifi-netwerk zit als het slachtoffer.
 

3. Waarom doet Lenovo zoiets?

Lenovo verkoopt voornamelijk laptops met Windows erop, maar verdient daar amper geld mee. Dat doet overigens bijna geen enkele fabrikant: De marge op een laptop of computer die met Windows geleverd wordt is flinterdun. In veel gevallen maken computerfabrikanten zelfs verlies op zulke systemen. Dat betekent dat fabrikanten vaak op zoek gaan naar andere verdienmodellen.

'Geen geld, maar relevantie'
Eén van de populairste daarvan is het installeren van programma's op de pc. Dat gebeurt vaak niet omdat die programma's nou zo handig voor je zijn (al moeten ze volgens de fabrikanten "natuurlijk wel relevant zijn voor de koper"), maar omdat ze veel geld opleveren.

De adware van Lenovo bracht waarschijnlijk veel geld op - al ontkent het bedrijf dat met klem. Lenovo dat er helemaal niet veel geld gemoeid ging met de deal. "Superfish werd vooral gebruikt om gebruikers relevante producten en aanbiedingen te tonen", zegt het bedrijf in een verklaring.
 

4. Mag dat?

Nee. In ieder geval overtreedt Lenovo de cookiewet, waarin staat dat je niet zomaar tracking-software mag leveren op laptops. Dat zeggen onder andere internetjuristen als Arnoud Engelfriet. Die vindt dat de Autoriteit Consument & Markt zou moeten optreden tegen Lenovo.

Computervredebreuk
Buiten de redelijk onschuldige overtreding van de cookiewet maakt Lenovo zich ook mogelijk schuldig aan computervredebreuk. Het zorgt er namelijk moedwillig voor dat laptops van gebruikers minder veilig zijn. Het luistert gebruikers af en zorgt ervoor dat ze kwetsbaar zijn voor aanvallen. Dat is een veel ernstiger vergrijp.

Ethisch
Maar of het nou legaal is of niet, de belangrijkste vraag is of dit ethisch is. Kan Lenovo dit maken tegenover zijn (potentiële) kopers? Die raken nu ieder vertrouwen kwijt dat ze ooit hadden in het bedrijf, en het is maar de vraag of je ooit nog iets kunt vertrouwen dat van Lenovo af komt.
 

5. Wat is Lenovo's excuus?

De reactie van Lenovo op dit schandaal lijkt voorbij te gaan aan de zorgen van kopers. Het bedrijf zegt dat "Superfish voor negatieve reacties" zorgde bij gebruikers, en daarom zou Lenovo de malware hebben verwijderd.

'Niks aan de hand!'
Lenovo durft zelfs te stellen dat er "nooit substantieel gevaar was" voor de gebruikers, en dat zij altijd de keus hebben gehad om een product te gebruiken. Dat er nooit toestemming is gevraagd voor het gebruik van de malware, wordt daarbij niet vernoemd. Ook zegt Lenovo-ceo in een interview dat het "vooral gaat om een technisch theoretisch probleem", een grove onderschatting van het probleem.

Inmiddels worden er geen laptops meer geleverd met de Superfish-malware, en worden er in de toekomst geen nieuwe computers op de markt gebracht met Superfish.

Opgelost?
Het blijft echter de vraag wat er gebeurt met de huidige laptops waar Superfish op staat. Lenovo zegt: "We hebben gezorgd dat servers geen gebruik meer kunnen maken van Superfish en de malware is niet langer actief is." Dat betekent echter niet dat Superfish is verwijderd van de computers. Sterker nog, het gaat om een root-certificaat dat zo diep in het systeem zit dat Superfish ook in de toekomst nog bestaande SSL-certificaten blijft overstemmen. Er zijn dus nog een hoop stappen te zetten voor Lenovo het vertrouwen van zijn gebruikers weer terug heeft gewonnen.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.

Je hebt net een klein fortuin uitgegeven aan een gloednieuwe 4K- of zelfs 8K-televisie. Je installeert hem, start je favoriete filmklassieker en zakt onderuit op de bank. Maar in plaats van een bioscoopervaring bekruipt je het gevoel dat je naar een goedkope soapserie of een homevideo zit te kijken. De acteurs bewegen vreemd soepel, de actiescènes lijken versneld en de magie is ver te zoeken. Geen zorgen, je televisie is niet stuk. Hij doet eigenlijk iets te goed zijn best.

Dit fenomeen is zo wijdverspreid dat er een officiële term voor is: het 'soap opera effect'. In technische kringen wordt dit ook wel bewegingsinterpolatie of 'motion smoothing' genoemd. Hoewel fabrikanten deze functie met de beste bedoelingen in hun televisies bouwen, is het voor filmfanaten vaak een doorn in het oog. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen... als je tenminste weet waar je moet zoeken.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

Wat is het 'soap opera effect' precies?

Om te begrijpen wat er misgaat, moeten we kijken naar hoe films worden gemaakt. De meeste bioscoopfilms en veel dramaseries worden opgenomen met 24 beelden per seconde. Die snelheid geeft films hun karakteristieke, dromerige uitstraling. Een beetje bewegingsonscherpte hoort daarbij; dat is wat onze hersenen associëren met 'cinema'. Moderne televisies verversen hun beeld echter veel vaker: meestal 60 of zelfs 120 keer per seconde.

Om dat verschil te overbruggen, verzint je slimme televisie er zelf beelden bij. De software kijkt naar beeld A en beeld B, en berekent vervolgens hoe een tussenliggend beeld eruit zou moeten zien. Dit voegt de tv toe aan de stroom. Het resultaat is een supervloeiend beeld waarin elke hapering is gladgestreken.

Voor een voetbalwedstrijd of een live-uitzending is dat geweldig, omdat je de bal en spelers scherper kunt volgen. Maar bij een film zorgt die kunstmatige soepelheid ervoor dat het lijkt alsof je naar een achter de schermen-video zit te kijken, of dus naar een soapserie zoals Goede Tijden, Slechte Tijden, die traditioneel met een hogere beeldsnelheid werd opgenomen. De filmische illusie wordt hierdoor verbroken.

©ER | ID.nl

De winkelmodus is ook een boosdoener

Naast beweging is er nog een reden waarom het beeld er thuis soms onnatuurlijk uitziet: de beeldinstellingen staan nog op standje zonnebank. Veel televisies staan standaard in een modus die 'Levendig' of 'Dynamisch' heet. Deze stand is ontworpen om in een felverlichte winkel de aandacht te trekken met knallende, bijna neon-achtige kleuren en een extreem hoge helderheid. Bovendien is de kleurtemperatuur vaak nogal koel en blauw, omdat dat witter en frisser oogt onder tl-licht. In je sfeervol verlichte woonkamer zorgt dat echter voor een onrustig beeld waarbij huidtinten er onnatuurlijk uitzien en details in felle vlakken verloren gaan.

Hoe krijg je de magie terug?

Het goede nieuws is dat je deze 'verbeteringen' gewoon kunt uitzetten. De snelste manier om van het soap opera effect en de neonkleuren af te komen, is door in het menu van je televisie de beeldmodus te wijzigen. Zoek naar een instelling die Film, Movie, Cinema of Bioscoop heet. In deze modus worden de meeste kunstmatige bewerkingen, zoals bewegingsinterpolatie en overdreven kleurversterking, direct uitgeschakeld of geminimaliseerd. Het beeld wordt misschien iets donkerder en warmer van kleur, maar dat is veel dichter bij wat de regisseur voor ogen had.

Sinds kort hebben veel moderne televisies ook de zogeheten Filmmaker-modus. Dat is de heilige graal voor puristen. Als je deze modus activeert, zet de tv met één druk op de knop alle onnodige nabewerkingen uit en respecteert hij de originele beeldsnelheid, kleuren en beeldverhouding van de film.

Wil je de beeldmodus niet volledig veranderen, maar alleen dat vreemde, soepele effect kwijt? Dan moet je in de geavanceerde instellingen duiken. Elke fabrikant geeft het beestje een andere naam. Bij Samsung zoek je naar Auto Motion Plus of Picture Clarity, bij LG-televisies ga je naar TruMotion, bij Sony naar Motionflow en bij Philips naar Perfect Natural Motion. Door deze functies uit te schakelen of op de laagste stand te zetten, verdwijnt het goedkope video-effect en krijgt je film zijn bioscoopwaardige uitstraling weer terug.