Doe meer met uw NAS
Een NAS installeren we en vervolgens kijken we er daarna meestal niet meer naar om. Zonde! Door te updaten en nieuwe mogelijkheden te gebruiken, kunt u er zoveel meer mee. Daarom vertellen we uitgebreid hoe u uw NAS kunt optimaliseren.
1. Eerst uitschakelen
Gaat u met een NAS-apparaat aan de slag, bijvoorbeeld de firmware upgraden of de schijven anders inrichten, en hebt u meer dan één NAS-apparaat, schakel dan de andere NAS-apparaten uit. Begin pas daarna met het onderhoud aan de eerste NAS. Door de NAS-apparaten uit te schakelen die niet gewijzigd hoeven worden, voorkomt u dat dit per ongeluk toch gebeurt en u belangrijke gegevens verliest. Om een NAS uit te schakelen moet u via de browser contact maken met de NAS en inloggen op de webinterface. Kies dan Systeem Beheer, Power Beheer, Afsluiten (QNAP) of kies twee keer Afsluiten direct op de homepage van de NAS (Synology).
©PXimport
Voorkom fouten en onnodig gegevensverlies, schakel andere NAS-apparaten uit.
2. Is er nieuwe firmware?
Fabrikanten van NAS-apparaten brengen regelmatig nieuwe firmware-versies uit, ook nog voor oudere apparaten. De nieuwe firmware is meestal beter doordat er fouten zijn uitgehaald en er vaak ook nieuwe functies worden toegevoegd. Voordat u nieuwe firmware installeert, is het belangrijk eerst vast te stellen wat de huidige versie is. Log daarvoor met de browser in op de NAS. Controleer bij Firmware of Firmware Update welke versie is geïnstalleerd. Noteer ook het model van de NAS. Bijvoorbeeld een QNAP TS-239 of een Synology DS209j. Open dan de website van de maker van de NAS, ga naar de Download- of Support-pagina, selecteer daar het model en controleer of er nieuwere firmware beschikbaar is.
©PXimport
Vergelijk de versienummers van de geïnstalleerde en de nieuwste firmware om te zien of er een upgrade is. Let wel goed op het model van de NAS.
3. De firmware upgraden
Is er nieuwe firmware, bewaar het bestand dan op de computer. De firmware zal bijna altijd een zip-bestand zijn, pak het dan uit met WinZip of de zip-functie van Windows. Log via de webbrowser in op de NAS en blader opnieuw naar de firmware-pagina. Klik daar op Bladeren en selecteer de gedownloade firmware. Klik dan op Update Systeem of simpelweg op OK. De NAS zal dan eerst de firmware uploaden en controleren of het geldige firmware is voor deze hardware. Daarna zal het apparaat de firmware installeren en uiteindelijk opnieuw starten om de firmware te activeren. Veelal kunt u op de website van de makers van de NAS ook lezen wat de verbeteringen in de nieuwe firmware zijn.
©PXimport
Selecteer de gedownloade nieuwe firmware en laat de NAS deze daarna uploaden en installeren.
4. Soorten volumes
Een NAS moet net als een harde schijf ingericht worden om gegevens te kunnen bewaren. Er is een volume nodig dat net als de harde schijf geformatteerd moet zijn, daarna pas kunnen er mappen worden gemaakt waarin bestanden kunnen worden opgeslagen. Tijdens de installatie wordt bij de meeste NAS-apparaten een volume aangemaakt. Is dat niet het geval, open dan de webinterface van de NAS en zoek naar de optie om een volume te maken. De keuze van het type volume is afhankelijk van het aantal schijven in de NAS. Biedt de NAS plek aan maar één harde schijf, dan is de keuze beperkt. Maar zodra er meerdere schijven zijn, kan er gekozen worden voor een vorm van RAID. RAID0 maakt van de twee schijven één groot volume, RAID1 zorgt dat beide schijven altijd gelijk zijn. Dit laatste kost u wel de helft van de opslagruimte, maar bij een defect aan een van de schijven raakt u geen gegevens kwijt. Hogere vormen van RAID hebben meer dan twee schijven nodig, maar bieden dan meer opslagruimte en toch bescherming tegen gegevensverlies. Een uitzondering is JBOD, die van een willekeurige hoeveelheid schijven één volume maakt. Anders dan bij RAID0 kunnen de schijven van verschillende grootte zijn.
©PXimport
Hoe meer schijven in de NAS hoe meer vormen van RAID er beschikbaar komen.
5. Schijven uitbreiden (1)
Bied uw NAS plaats aan meerdere harde schijven en zijn nog niet alle plekken bezet, dan kan in sommige gevallen de opslagruimte worden uitgebreid zonder dat alle gegevens verloren gaan. Of dit ook echt kan, is afhankelijk van de firmware van de NAS, het eerder gekozen type volume en ook de beschikbare harde schijven. Voor een RAID met meerdere schijven is het over het algemeen noodzakelijk dat de schijven van gelijke grootte zijn. Lees in de handleiding van de fabrikant van de NAS wat er mogelijk is om een al bestaand volume uit te breiden. Over het algemeen geldt dat het wel mogelijk is schijven van verschillende grootte te plaatsen, maar door de RAID die is ingesteld, bepaalt de kleinste schijf de omvang van de opslag.
6. Schijven uitbreiden (2)
Kunt u het aantal schijven in de NAS nog uitbreiden en is het volgens de handleiding ook mogelijk, log dan via de webbrowser in op de NAS. Blader naar het volumebeheer en selecteer het volume. Kijk of de optie Wijzigen dan actief wordt. Klik dan op Wijzigen en kijk welke mogelijkheden er zijn. Selecteer de uitbreiding die u wilt uitvoeren en klik op OK of Volgende om de uitbreiding te starten. Soms kan het uitbreiden van het aantal schijven ook meerdere stappen betekenen. Bijvoorbeeld eerst van een installatie met één harde schijf naar een RAID1 met twee harde schijven en pas daarna naar een RAID5 met vier harde schijven. Dit is weer afhankelijk van de mogelijkheden die de firmware biedt en de huidige installatie. Reken erop dat elke uitbreiding vele uren kan duren doordat de NAS de schijven helemaal opnieuw moet indelen en controleren op fouten. Gedurende die tijd kan de NAS niet voor andere functies worden gebruikt.
©PXimport
Synology heeft een mooie wizard die helpt bij het uitbreiden van het aantal schijven.
7. Grotere schijven plaatsen (1)
Biedt uw NAS plaats aan meerdere harde schijven en zijn alle plekken ook bezet, dan zijn de mogelijkheden tot het uitbreiden van de opslag al snel beperkt. Afhankelijk van de functionaliteit van de NAS en het eerder gekozen type volume is het echter wel mogelijk de schijven te vervangen door grotere om zo meer ruimte te creëren. Hiervoor is het vaak nodig dat er eerder is gekozen voor RAID1 of een hogere vorm van RAID. De NAS maakt dan gebruik van de mogelijkheid om een RAID-configuratie die beschadigd is geraakt door een defect aan een schijf, opnieuw op te bouwen. Kijk in de handleiding van uw NAS naar de opties. Hebt u bijvoorbeeld een Synology NAS, dan moet u de NAS uitschakelen, één van de schijven verwijderen en vervangen door een grotere. Vervolgens schakelt u de NAS weer in. Deze zal piepen als waarschuwing dat er iets niet goed is. Ga naar Opslagbeheer en kies Beheren met als vervolgoptie Herstellen. Selecteer de nieuwe (grote) schijf als nieuwe schijf in de RAID en laat de NAS zijn werk doen
©PXimport
Dankzij de RAID kan er een schijf gemist worden. Wel is het volume beschadigd, maar die kan worden hersteld.
8. Grotere schijven plaatsen (2)
Is het herstellen klaar, schakel dan de NAS uit en vervang de volgende oude schijf door een grotere. Daarna het apparaat weer inschakelen en het volume laten repareren. Herhaal dit tot alle schijven zijn vervangen. Afhankelijk van de versie van de firmware zal deze automatisch zodra alle schijven van grotere omvang zijn de RAID tot de maximale omvang oprekken, in andere gevallen moet u dat nog zelf doen. Ga dan voor de laatste maal naar Opslagruimte, Volume en kies Uitbreiden. Selecteer Niet toegewezen ruimte en volg dan de wizard om de vrije ruimte aan de RAID toe te voegen. Deze hele operatie kan vele uren duren omdat na iedere wisseling van een schijf het herstellen van de pariteit in de RAID-configuratie erg langdurig is. Het eindresultaat is er echter naar. Zonder dataverlies hebt u grotere schijven in de NAS gezet en kunt u weer jaren vooruit.
©PXimport
In meerdere stappen zijn de twee kleine schijven in deze NAS vervangen door twee grotere zonder verlies van data en functionaliteit.
9. Slimme RAID
Weet u nog niet precies welke schijven u gaat gebruiken, is de NAS nog niet vol én hebt u een Synology NAS, dan is SHR een mooi volumetype om te gebruiken. SHR doet eigenlijk het denkwerk voor u en zorgt ervoor dat bij elke schijfconfiguratie de beste indeling wordt gebruikt met de meeste datazekerheid en snelheid. Kies bij het indelen van het volume voor Synology Hybrid RAID.
©PXimport
Synology kent sinds firmware DSM2.3 een slimme RAID-vorm die zelf altijd de beste indeling van het volume kiest.
10. Packages installeren
Een leuke optie van veel NAS-apparaten is de mogelijkheid extra functionaliteit toe te voegen via een zogenaamde ValueApp (Synology) of QPKG (QNAP), of nog weer een andere naam bij een van de andere leveranciers. Kijk op de website van de makers van de NAS of zij dergelijke programma's en uitbreidingen bieden. Selecteer een uitbreiding en let opnieuw goed op dat deze compatibel is met het model NAS dat u hebt. Download het daarna naar uw computer. Als het een zip-bestand is, open het dan en bewaar de inhoud op de pc. Log via de webbrowser in op de NAS en kies voor Toepassingen, QPKG Insteekmodules (QNAP) of Systeem, Pakket beheer (Synology). Klik dan op Installatie en blader naar de package die u naar de computer hebt gedownload. Selecteer de package en bevestig via OK en Installeer. Volg daarna de stappen van de wizard.
©PXimport
Packages en Value applications maken van de NAS nog meer een server.
11. eyeOS op QNAP instellen
Een mooi voorbeeld van een uitbreiding voor een NAS is eyeOS voor QNAP-apparaten, een 'cloud-besturingssysteem'. U vindt eyeOS op de QNAP-site en kunt deze uitbreiding installeren zoals in de vorige tip besproken. Klik als de installatie is afgerond op QPKG Geïnstalleerd en op de package die u zojuist hebt toegevoegd. U ziet dan nadere informatie over de package en hoe u die moet starten of kunt gaan gebruiken. Klik om eyeOS te gaan gebruiken op de weblink die daar staat. Mogelijk moet u nu eerst de webserver inschakelen en ook SSL, maar de slimme installer brengt u direct naar die opties, u hoeft deze alleen maar in te schakelen. Klik dan opnieuw op Toepassingen, QPKG Insteekmodules en klik op het eyeOS-schild. Klik vervolgens op de weblink en nu wordt eyeOS op de QNAP NAS geopend. Vul een wachtwoord voor de root in en herhaal dit op de volgende regel. Dit wachtwoord goed onthouden! Schakel eventueel de optie Gebruikers mogen zich registreren in, wanneer u wilt dat ook anderen deze functie kunnen gaan gebruiken en klik dan op EyeOS installeren!.
©PXimport
Sommige packages zoals eyeOS vereisen na de installatie van de package nog verdere configuratie. Dit is altijd maar eenmalig.
12. eyeOS gebruiken
Na de installatie van eyeOS zal opnieuw een loginscherm verschijnen. Log daar in met gebruikersnaam root en het wachtwoord dat u zojuist hebt ingesteld voor dit account. Klik dan op Enter. EyeOS is een 'cloud-besturingssysteem' dat van de QNAP NAS een soort terminal server maakt, oftewel een server waarmee u via de browser contact kunt maken om dan op de NAS te gaan werken. En op die NAS staan nu als onderdeel van eyeOS een groot aantal programma's, applicaties, games en utilities waardoor het binnen de webbrowser van eyeOS net zo makkelijk werken is als op een notebook. U hebt er nu gewoon uw eigen werkomgeving. Klik bijvoorbeeld linksboven op Office, WordProcessor en u start op de NAS een eigen tekstverwerker. En documenten bewaart u rechtstreeks op de NAS! Uitloggen doet u via een klik op Close Session.
©PXimport
Met eyeOS maakt u van de QNAP NAS een heuse server om met meerdere mensen tegelijk op te werken.
13. Bètafirmware
Steeds vaker brengen de makers van NAS-apparaten bètaversies uit van nieuwe firmware. Voor hen heel handig om te doen. Ze vertellen er immers bij dat het nog om een versie gaat die niet af is en die zij dus niet officieel ondersteunen, maar ze zijn wel blij met iedereen die de software alvast gebruikt en problemen en fouten aan hen doorgeeft. U kunt bèta's prima gebruiken wanneer de NAS vooral uw hobby is, niet wanneer er echt belangrijke gegevens op staan of als de NAS uw belangrijkste back-uplocatie is. In dat geval is het verstandiger te wachten tot de nieuwe firmware echt klaar is en liefst al enige tijd door andere NAS-bezitters wordt gebruikt.
©PXimport
Nieuwe firmware kan heel grote verbeteringen brengen, maar is zeker ook een risico zeker wanneer de NAS uw enige back-uplocatie is.
14. Downgraden niet altijd mogelijk
Wilt u wel met de bètafirmware aan de slag, maak dan eerst een back-up van alle belangrijke gegevens op de NAS. Houd er rekening mee dat bijvoorbeeld bij Synology het niet (gemakkelijk) mogelijk is om oudere firmware over nieuwere firmware te installeren. Wanneer de nieuwe firmware dus problemen geeft, en bij een bèta is dat niet ondenkbaar, dan is het oplossen ervan geen eenvoudige zaak.
15. Synology DSM 3.0
Een belangrijke upgrade die bij de NAS-apparaten van Synology voor de deur staat, is de komst van Disk Station Manager 3.0 (DSM 3.0), de nieuwste generatie firmware van Synology. Via de website van Synology kunt u toegang vragen tot het bètaprogramma, waarna u al snel een e-mail krijgt toegestuurd met daarin de downloadlink. Let er opnieuw op dat u wel de goede versie downloadt die past bij het model NAS dat u gebruikt. Daarna kunt u via de firmware-updatefunctie in de webinterface van de Synology NAS de update uitvoeren. Na een reboot logt u dan in op DSM 3.0 en dat is heel iets anders dan de vorige firmwares. DSM 3.0 maakt van de NAS een echte Linux-server waar u verschillende vensters tegelijk geopend kunt hebben, verschillende taken tegelijk kunt uitvoeren en ook een eigen bureaublad ter beschikking hebt om uw favoriete functies op te plaatsen.
©PXimport
De DSM 3.0 firmware wordt de belangrijkste update voor Synology NAS-apparaten in vele jaren.
16. Muziek vanaf NAS
Hebt u de stap naar DSM 3.0 gemaakt, nog in bèta maar mogelijk als u dit leest ook al in definitieve versie beschikbaar, dan is het leuk de nieuwe mogelijkheden van de NAS te verkennen. Zo kunt u bepaalde services van de NAS direct op de NAS draaien, bijvoorbeeld Audio Station. In plaats van Audio Station op uw pc te activeren, start u het nu op de NAS en hoort u daarna toch de muziek gewoon uit de luidsprekers van de pc komen. Dit werkt (nog) niet in Internet Explorer, maar wel al in Firefox. Start daarom Firefox en ga naar de Synology NAS met DSM 3.0. Login met uw gebruikersnaam en wachtwoord. Klik dan op Configuratiescherm, Audio Station en kies voor Audio Station 2 inschakelen. Klik dan op OK en wacht tot de service is gestart. Sluit het venster en klik opnieuw op de Start-knop met de pijl naar beneden, linksboven in het venster. Daar staat nu de Audio Station vermeld. Plaats de muis op Audio Station en sleep deze naar de desktop van de Synology NAS. Klik dan op de snelkoppeling en zie hoe een programmavenster van Audio Station start binnen het browservenster van Firefox waarmee u bent ingelogd op de NAS. Klik bijvoorbeeld op ShoutCast en selecteer een genre dat u mooi vindt. Dubbelklik op de zender en mits de Flash-plug-in is geïnstalleerd in Firefox, hebt u nu meteen muziek op uw pc.
©PXimport
Met DSM 3.0 kunt u muziek draaien op de NAS en luisteren op de pc.
17. Wie wat bewaart...
Steeds vaker staan ook de handleidingen van NAS-apparaten online. Direct vanuit de webinterface van de NAS of het installatieprogramma wordt wanneer u de Help-functie wilt raadplegen simpelweg een deel van de website van de makers van de NAS in de browser geopend. Een online handleiding heeft als voordeel dat de makers deze sneller actueel kunnen houden met de laatste informatie. Het nadeel is dat u mogelijk informatie verliest over een oudere versie van de firmware of dat wanneer uw internetverbinding stoort, u niet bij de gegevens kunt. Daarom is het handig op de eigen pc een bibliotheek aan te leggen met versies van de handleiding, relevante software zoals de firmware en ook packages die u op de NAS hebt geïnstalleerd. Zijn er dan ooit problemen en hebt u precies de versie nodig die u hebt geïnstalleerd, dan is het niet moeilijk die te vinden.
©PXimport
Bewaar zoveel mogelijk alle versies van handleidingen, firmware en packages die u op uw NAS-apparaat gebruikt.
18. Een nieuwe NAS
Is uw NAS echt te oud of te klein en kiest u voor een nieuwe, ga er dan maar niet vanuit dat u de schijven kunt overzetten en meteen weer gebruiken. Ieder model NAS heeft zijn eigen specifieke firm-ware, zelfs wanneer zoals bij QNAP en Synology ze allemaal firmware draaien met eenzelfde naam. Een set schijven met de firmware voor een vijf jaar oud model NAS met twee schijven is dus niet zomaar over te zetten in een nieuw model NAS, zelfs niet als het van dezelfde fabrikant is en hetzelfde aantal schijven heeft. U zult dus de oude of nieuwe schijven moeten plaatsen en deze opnieuw moeten inrichten. Het laatste is het duurste maar ook het beste en zal meer recht doen aan de nieuwe NAS dan als u de oude schijven zou hergebruiken.
19. Een NAS migreren
De makkelijkste methode om te migreren is de oude en nieuwe NAS naast elkaar in het netwerk hangen en configureren voor een netwerkback-up. Maak een netwerkback-up van de oude NAS naar de nieuwe en schakel dan de oude uit. Verplaats met de Verkenner of via een soort FileStation alle bestanden uit de netwerkback-upmap op de nieuwe NAS naar de juiste mappen. Gebruik dan een week de nieuwe NAS en laat de oude uitgeschakeld. Pas wanneer u in die week niet hebt gemerkt dat er gegevens missen of kapot zijn gegaan bij het verhuizen, kunt u de oude NAS wegdoen. Op de nieuwe NAS zoekt u voor deze methode bij Back-up naar de Netwerk back-upservice en kiest voor Inschakelen. Op een QNAP NAS heet dit Remote Replicatie en het zit eveneens onder Back-up. Schakel beide opties in en geef een wachtwoord voor de service. Klik dan op Toepassen. Log nu in op de oude NAS, klik op Back-up en kies voor het aanmaken van een taak. Selecteer bij de bestemming de netwerkback-up en doorloop de volgende stappen van de wizard. Klik uiteindelijk op OK en start de back-up. Als deze klaar is, logt u in op de nieuwe NAS en via de webexplorer kijkt u of alle bestanden die bij de back-up horen netjes zijn overgezet. Schakel daarna zoals gezegd voor minimaal een week de oude NAS uit.
©PXimport
Een netwerkback-up is een prima methode om van een oude naar een nieuwe NAS te verhuizen.
20. Makkelijker migreren
De grotere merken NAS-leveranciers werken hard aan eenvoudigere manieren om een NAS naar een groter model te migreren. Dat is goed voor hun handel en ook voor de kopers. Synology en QNAP bieden beide inmiddels een soort systeemmigratie waarbij de harde schijven uit een ouder model in dezelfde volgorde in een nieuw model geplaatst kunnen worden en dan weer gebruikt. Herinstalleren of de firmware upgraden is dan niet nodig. Een back-up maken voordien blijft nodig, garanties zijn er niet. Het wordt bovendien nog lang niet bij alle modellen ondersteund. De website van de maker van uw NAS kan u verder helpen. Belangrijk is wel dat altijd het merk van de oude en nieuwe NAS gelijk moeten zijn. Zijn die verschillend, dan is een systeemmigratie sowieso niet mogelijk.
