We testen de zes beste multi-gigabitswitches. Deze desktopswitches maken je thuisnetwerk geschikt voor veeleisende netwerktoepassingen zoals 4K/8K-videostreaming, fiber-internet en/of krachtige NAS’en. Inpluggen volstaat om je netwerk te upgraden, maar drie van de zes switches hebben ook een beheerinterface, met geavanceerde instellingen voor bijvoorbeeld VLAN’s en prioriteitswachtrijen.

Glasvezelinternet, videostreams in hoge resoluties en NAS’en met 2,5Gbit/s-ethernetpoorten vergen steeds meer van een netwerkconfiguratie. De klassieke gigabitnetwerkswitch verandert dan al snel in een flessenhals die het thuis(kantoor)netwerk vertraagt. Dit los je op met een multi-gigabitswitch met hogere lijnsnelheid en dito schakelcapaciteit. Dergelijke snellere switches worden gelukkig steeds betaalbaarder. Dat geldt zeker voor de versies zonder beheerinterface, waarmee je je thuisnetwerk op een eenvoudige manier versnelt: bij deze apparaten is het een kwestie van insteken en vergeten.

Beheerde switch

Ook een ‘managed’ switch met beheerinterface kun je doorgaans zonder verdere configuratie in het netwerk integreren. Maar ook kun je dan zelf wijzigingen aanbrengen in de standaardwerking van de switch, als je dat nodig vindt.

Zo kun je bepaalde soorten netwerkverkeer voorrang verlenen via ‘quality of service’ (QoS). Of je deelt het netwerk in virtuele segmenten (VLAN’s) in om bepaalde soorten netwerkverkeer van elkaar af te schermen. Denk bijvoorbeeld aan aparte netwerksegmenten voor het thuiskantoor en het privéverkeer, of gescheiden segmenten voor game- en multimediaverkeer enerzijds, en doorsnee netwerkverkeer anderzijds.

Met behulp van ‘link aggregation groups’ (LAG’s) koppel je netwerkpoorten aan elkaar, zodat ze een hogere gecombineerde snelheid leveren of voor redundantie zorgen. Managed switches hebben daarnaast allerlei beveiligingsinstellingen waarmee je je netwerk tegen aanvallen beschermt, kabelproblemen opspoort of het netwerkverkeer tot op netwerkpakketniveau controleert.

Multi-gigabit

Hogere ethernetsnelheden maken wel degelijk een verschil. 2,5Gbit/s-ethernet werkt met bestaande Cat5e-netwerkkabels of beter, met een kabellengte tot maximaal honderd meter. Kopiëren van bestanden van of naar een 2,5Gbit-NAS gaat bijvoorbeeld tot wel tweemaal zo snel als met een 1Gbit-NAS. Ook multimedia streamen vlotter, tot wel een derde efficiënter.

Voor een 10Gbit-netwerk heb je minstens Cat6e-bekabeling nodig (al werkt het bij kortere afstanden ook via Cat6-bekabeling). Momenteel zijn dergelijke kabels in een thuisnetwerk nog niet aan de orde, maar een switch die ze vandaag al ondersteunt, is toekomstbestendiger. Switches gaan lang mee, soms wel decennialang, dus het kan geen kwaad om nu al te investeren in een exemplaar met één of meer 10Gbit-uplinkpoorten.

Een van de switches levert ook Power over Ethernet (PoE). Dit betekent dat apparaten via een ethernetkabel van stroom kunnen worden voorzien. Zo kun je met één kabel bijvoorbeeld een bewakingscamera of wifi-toegangspunt aansturen.

Zo test PCM

Snelheidstesten hebben bij desktopswitches weinig zin. Zelfs als je alle poorten tegelijk maximaal belast, zal een switch dicht bij zijn opgegeven capaciteit presteren. Dat blijkt ook uit de informele client/server-snelheidstest die we probeerden: er was nooit een meetbaar snelheidsverschil met of zonder een van de geteste switches.

Alle fabrikanten vermelden die capaciteit op dezelfde manier. De totale switching-capaciteit of ‘backplane’-bandbreedte vermeldt de snelheid van de switch in Gbit/s. In de praktijk komt het erop neer dat een switch met meer poorten een hogere totale bandbreedte heeft, omdat dergelijke modellen doorgaans over een snellere processor beschikken. Belangrijk is ook de snelheid waarmee pakketten worden verwerkt. Het is logisch dat een switch met meer poorten een hogere ‘packet forwarding rate’ heeft.

We geven punten aan de hand van deze en andere criteria die de snelheid en capaciteit van de switch bepalen. Daarnaast geven we punten voor ruim negentig verschillende technische aspecten, variërend van de grootte van de geheugenbuffer voor het schakelen van pakketten tot de ondersteuning van allerlei standaarden, en van criteria zoals geluidsproductie tot, indien aanwezig, het maximale vermogen per PoE-poort. Met deze cijfers berekenen we een gewogen oordeel. De switch met het beste oordeel krijgt het keurmerk Best getest. Het product met de beste prijskwaliteitverhouding krijgt het keurmerk Slimme koop.

Testsamenvatting

We testen zes compacte multi-gigabitswitches voor desktopgebruik. Alle switches werken direct wanneer je ze inplugt, maar de beheerde varianten bieden meer mogelijkheden op het gebied van prioritering en segmentering van netwerkverkeer, koppeling van poorten en beveiliging.

De geteste switches kosten tussen de negentien en zesenvijftig euro per poort. De duurdere switches bieden meer instelmogelijkheden en hebben een hogere totale schakelcapaciteit, al is zelfs de goedkoopste switch voldoende snel voor gebruik in een thuis(kantoor)omgeving.

D-Link DMS-106XT

©PXimport

De D-Link DMS-106XT 6-Port Multi-Gigabit Unmanaged Switch is onbeheerd, maar ondersteunt wel automatische QoS-prioritering om apparaten zoals NAS’en of streamers voorrang te verlenen. Deze prioritering schakel je in en uit met een druk op een knop.

De DMS-106XT heeft vijf 2,5Gbit/s-poorten en één uplink-poort die tot 10 Gbit/s ondersteunt. Deze compacte desktopswitch heeft een mooier design dan gebruikelijk bij dit soort apparaten. De trapeziumvormige behuizing van grijs geborsteld aluminium is passief gekoeld. Een fluisterstille werking is gegarandeerd.

Alle poorten bevinden zich samen met de led- en turboknoppen aan de achterzijde. Vooraan vind je zoals gebruikelijk statusleds voor de switch zelf en voor elke poort. Ook prijkt er een ledstrip aan de voorkant. Die schakel je in of uit met de ledknop.

De turboknop schakelt poortafhankelijke ‘strict mode’ IEEE 802.1p QoS-prioritering in en verbetert de latentie (netwerkvertraging). Activeer je deze turbomodus, dan begint de ledstrip aan de voorkant in verschillende kleuren te pulseren (tenzij je de strip hebt uitgeschakeld). Poort één heeft de hoogste prioriteit, gevolgd door poort zes. Poort twee heeft de volgende prioriteit en de overige poorten krijgen allemaal dezelfde voorrang.

Behalve de turbomodus en de werking van de ledstrip vooraan is er niets in te stellen aan deze onbeheerde switch.

D-Link DMS-106XT

Prijs
€ 179,-
Websitehttps://kwikr.nl/dms1067Score70

Netgear MS108EUP

©PXimport

De Netgear MS108EUP 8-port Ultra60 PoE++ Multi-Gigabit (2.5G) Ethernet Plus Switch is passief gekoeld, ondanks de PoE++-ondersteuning (802.3bt) die meestal actieve koeling vereist. De MS108EUP gebruikt dan ook een externe voeding. Die is met zijn stroomsterkte van 4,7 ampère onvermijdelijk fors en zwaar, even zwaar en bijna even groot als de volledig van grijs staal vervaardigde switch zelf. Het totale stroombudget van 230 watt vereist nu eenmaal een stevige voeding.

Van de acht multi-gigabitpoorten leveren de vier aan de linkerkant (blauw gekleurd) 60 watt PoE++-vermogen. De vier rechterpoorten (geel gekleurd) leveren tot 30 watt aan een verbonden PoE+-apparaat. Via de beheerinterface regel je de PoE-prioritering, het stroomverbruik en het stroomschema van elke poort. Ook kun je het netwerk in VLAN-segmenten verdelen en QoS-prioriteit toewijzen. Die QoS-prioriteit kan poortafhankelijk werken of automatisch, op basis van informatie in de netwerkpakketten. Dat laatste moet de aangesloten apparatuur dan wel ondersteunen. Er zijn vier poortkoppelingen of LAG’s mogelijk met maximaal vier leden in elke LAG.

Volgens Netgear heeft de switch (niet de vervangbare voeding) een gemiddelde levensduur van meer dan veertig jaar. Je krijgt er een levenslange garantie bij, op voorwaarde dat je het apparaat na aankoop tijdig bij Netgear registreert.

Netgear MS108EUP

Prijs
€ 449,-
Websitehttps://kwikr.nl/ms1088Score80

Netgear MS510TX

©PXimport

De MS510TX 8-Port Multi-Gigabit Smart Managed Pro Switch is een van de meer betaalbare multi-gigabitmodellen in Netgears uitgebreide aanbod van professionele switches. Hij is ook verkrijgbaar in een PoE+-versie (MS510TXPP) met een vergelijkbare of zelfs iets lagere prijs dan de MS108EUP.

Het verschil met de eenvoudigere Netgear-switches is een veel uitgebreider beheer, al werkt deze switch zoals alle andere die we testen ook gewoon direct uit de doos. Nog een verschil is de totale schakelcapaciteit: die is twee tot drie keer zo hoog als die van de andere switches. De gemiddelde levensduur bedraagt meer dan honderd jaar, aldus de fabrikant, die ook op deze switch een levenslange garantie geeft (op voorwaarde van tijdige registratie).

Door de interne voeding is de MS510TX iets breder en hoger, maar het blijft een compacte desktopswitch die perfect op een kast of tafel past. De krachtigere processor en interne voeding vereisen actieve koeling door twee zelfregelende ventilatoren. Wanneer hij volledig belast wordt, produceert de MS510TX 21 dB(A), vergelijkbaar met het geluid van een fluistergesprek op anderhalve meter afstand.

Deze switch heeft tien poorten. De vier uiterst links leveren maximaal 1 Gbit/s. De twee volgende hebben een maximale snelheid van 2,5 Gbit/s. De twee daar weer naast gaan (bij gebruik van de juiste kabels) maximaal tot 5 Gbit/s. RJ45-poort nummer negen ondersteunt alle ethernetsnelheden met een maximum van 10 Gbit/s. In de tiende poort ten slotte, eveneens met maximaal 10 Gbit/s, past een optioneel verkrijgbare SPF+-module voor integratie in een groter (bedrijfs)netwerk.

De webinterface is klassiek vormgegeven en beveiligd met een sterk wachtwoord. Je kunt deze zowel lokaal bereiken als op afstand. De MS510TX ondersteunt acht LAG’s met maximaal acht leden binnen elke gekoppelde poort. Toewijzen van QoS-prioriteit kan naar keuze poortafhankelijk of automatisch, op basis van informatie in de netwerkpakketten. Ook kunnen de poorten worden beschermd (‘protected ports’), zodat alle unicast-, broadcast- en multicast-verkeer geblokkeerd wordt. Dat is interessant om bijvoorbeeld internetgesprekken tegen afluisteren te beschermen.

De vele mogelijkheden maken het beheer uiteraard iets moeilijker dan bij een vergelijkbaar geprijsde, eenvoudigere switch zoals de MS108EUP. Maar in een iets ambitieuzer thuis(kantoor)netwerk komen ze mogelijk wel van pas.

Netgear MS510TX

Prijs
€ 299,-
Websitehttps://kwikr.nl/ms5109Score90

QNAP QSW-2104-2S

©PXimport

De QNAP QSW-2104-2S heeft vier 2,5Gbit/s- en twee 10Gbit/s-ethernetpoorten. De compacte behuizing is volledig van zwart staal vervaardigd en wordt passief, dus zonder ventilator, gekoeld. Dat garandeert een stille werking. De meegeleverde externe voeding is klein, compact en past in elk stopcontact.

Deze switch regelt alles zelf, detecteert lussen en blokkeert ze indien nodig, en vermindert het stroomgebruik zoveel mogelijk door de ondersteuning van energie-efficiënt ethernet. Omdat de switch onbeheerd is, valt er niets aan te configureren. De QSW-2104-2S heeft van alle geteste onbeheerde switches de hoogste schakelsnelheid en de laagste prijs per poort. Dat maakt dit apparaat de verdiende winnaar van het keurmerk Slimme koop.

QNAP QSW-2104-2S

Prijs
€ 166,-
Websitehttps://kwikr.nl/qsw21047Score70

TP-Link TL-SG105-M2

De onbeheerde TP-Link TL-SG105-M2 5-Port 2.5G Multi-Gigabit Desktop Switch is een stille, platte, volledig metalen netwerkswitch met vijf multi-gigabitnetwerkpoorten. Er is ook een iets grotere variant van met acht 2,5Gb-poorten; die TL-SG105-M2 kost ongeveer vijftig euro meer dan de hier geteste uitvoering.

De afwezigheid van bewegende onderdelen zoals een ventilator zorgt niet alleen voor een volledig stille werking, maar ook voor een langere levensduur. TP-Link geeft een levenslange garantie op het apparaat, zolang dit door TP-Link wordt geproduceerd. Is de switch niet meer leverbaar, dan blijft de garantie nog vijf jaar doorlopen.

De TL-SG105-M2 is weliswaar stil, maar wordt aan de onderkant wel relatief warm, zelfs met een beperkt aantal bezette netwerkpoorten. Zorg dus voor voldoende ademruimte rond de metalen behuizing.

Deze switch kan overweg met QoS-tags. Als die aanwezig zijn, krijgt dergelijk netwerkverkeer automatisch voorrang. Als gebruiker heb je daar overigens geen enkele invloed op en er is geen ondersteuning voor poortafhankelijke prioritering.

TP-Link TL-SG105-M2

Prijs
€ 127,-
Websitehttps://kwikr.nl/tlsg1056Score60

Zyxel XGS1210-12

De Zyxel XGS1210-12 heeft acht gigabitethernetpoorten, twee 2,5Gbit/s-ethernetpoorten en evenveel 10Gbit/s-uplink-poorten (SFP+). De grijze behuizing is gemaakt van geborsteld aluminium. Het is een erg compacte switch, niet groter dan twee naast elkaar gelegde pocketboeken. Dezelfde switch bestaat ook in een goedkopere, onbeheerde versie met productnummer XGS1010-12.

De Engelstalige beheerinterface is volledig menugestuurd. Het startscherm biedt een overzicht waarin je in één oogopslag de netwerkgegevens en de individuele poortstatussen ziet. Energie-efficiënt ethernet is standaard uitgeschakeld. Meerdere van deze en andere Zyxel-switches beheer je centraal met behulp van het Zyxel ZON-hulpprogramma voor Windows.

Onder het ‘Port’-menu vind je de configuratieopties per poort: je kunt ze in- of uitschakelen, een vaste lijnsnelheid instellen en ‘flow control’ activeren. Je kunt vier poortkoppelingen creëren: LAG 1 koppelt poorten één tot en met vier; LAG 2 poorten vijf en zes; LAG 3 poorten zeven en acht; LAG 4 poorten negen en tien.

Je hebt de keuze tussen poortafhankelijke QoS en QoS volgens de IEEE 802.1p-specificatie. De switch ondersteunt daarbij acht verschillende wachtrijen.

Zyxel XGS1210-12

Prijs
€ 226,-
Websitehttps://kwikr.nl/xgs12108Score80

Conclusie

Van de goedkopere, onbeheerde multi-gigabitswitches biedt de QNAP QSW-2104-2S/2T de hoogste schakelcapaciteit. Het is de logische winnaar van het keurmerk Slimme koop. De D-Link DMS-106XT is ook een goede keuze. Deze switch is iets duurder dan die van QNAP, maar heeft een mooier design en QoS-prioritering die je regelt met een druk op de knop.

Bij de beheerde switches steekt de Netgear MS510TX er met zijn hoge schakelcapaciteit en vele configuratiemogelijkheden bovenuit. Dit apparaat verdient dan ook het keurmerk Best getest. Maar de eenvoudigere, goedkopere Zyxel XGS1210-12 is ook een goede, gebruiksvriendelijke keuze. Houd er wel rekening mee dat de Zyxel maar twee 2,5Gbit/s-aansluitingen heeft.

©PXimport

Je smartphone is tegenwoordig veel meer dan een telefoon; het is de kluis van je digitale leven. Bankzaken, privéfoto's, e-mails en locatiegegevens: het staat er allemaal op. Het goed beveiligen van die toegang is dus geen overbodige luxe. Maar kies je voor het ouderwetse wachtwoord, je vingerafdruk of toch je gezicht? Wij leggen de voor- en nadelen van elke methode naast elkaar.

De klassieker: pincode of wachtwoord

Elke telefoon vraagt erom bij het opstarten: een code. Dit is de basisbeveiliging. Zonder code kun je vaak geen gezichtsherkenning of vingerafdruk instellen. Maar is het ook de beste methode voor dagelijks gebruik?

©ID.nl

Pincode of wachtwoord: de voordelen

• Veiligheid in eigen hand

Het sterke aan een code is dat het in je hoofd zit. Maar een code als 1234 of 0000 is zo gekraakt. Maar kies je voor een langere cijferreeks? Dan is het voor iemand die je smartphone in handen krijgt digitaal gezien nagenoeg onmogelijk om de code te kraken. Voeg je ook letters toe, (zie kader), dan is dit digitaal gezien de moeilijkste methode om te kraken.

• Juridisch sterker

Een interessant weetje: in veel rechtsgebieden val je met een toegangscode onder het zwijgrecht. De politie mag je vaak niet dwingen je code af te staan. Je vinger op een scanner leggen kan in sommige situaties wel als dwangmiddel worden ingezet.

Pincode of wachtwoord: de nadelen

• Afkijken

Iemand die in de trein over je schouder meekijkt, heeft je pincode zo gezien. Ook vette vingers op het scherm kunnen je patroon verraden.

• Gemak

Tachtig keer per dag een lange code intikken gaat vervelen. Mensen kiezen daardoor vaak voor een te simpele code, en dat maakt het juist onveilig.

©ID.nl

2. Lekker snel (maar niet altijd even veilig): vingerafdrukscanner

De vingerafdrukscanner is mateloos populair vanwege het enorme gebruiksgemak: in één soepele beweging pak je je telefoon en ben je vrijwel direct binnen. Toch is het belangrijk om te weten dat de ene scanner de andere niet is en dat dit systeem zowel sterke als zwakke punten heeft.

Vingerafdrukscanner: de voordelen

• Snelheid

Het is vaak de snelste manier om je telefoon te openen, zeker als de scanner in de aan-knop verwerkt zit.

• Betrouwbaarheid (bij de juiste techniek)

Heb je een toestel met een fysieke scanner (achterop/zijkant) of een moderne ultrasone scanner (zoals in de Samsung S-serie)? Dan is de beveiliging uitstekend. Ultrasone scanners maken een 3D-map van je vinger en zijn zeer moeilijk te foppen.

Vingerafdrukscanner: de nadelen

• Natte vingers en pleisters

Heb je natte handen? Dan weigeren veel scanners dienst. Ook met een pleister om je vinger herkent de telefoon je niet. Tip: zorg daarom dat je vingerafdrukken van allebei je handen opslaat.

• Ongewenste toegang

Een klein (maar reëel) risico is dat iemand toegang krijgt terwijl je slaapt of bewusteloos bent, door voorzichtig je vinger op de scanner te leggen.

• Onveilige optische scanners

Veel budget-telefoons hebben een 'optische scanner' onder het scherm. Deze maakt een 2D-foto van je vinger. Dit is minder veilig en makkelijker te foppen dan de ultrasone varianten.

©ID.nl

Gezichtsherkenning: gemak of schijnveiligheid?

Telefoon ontgrendelen door ernaar te kijken voelt als magie. Maar pas op: hier zit de grootste valkuil voor consumenten.

Gezichtsherkenning: de voordelen

• Ultiem gemak

Je hoeft niets aan te raken. Kijken is openen. Ideaal als je bijvoorbeeld handschoenen draagt in de winter.

• Extreem veilig (alleen bij 3D)

Heb je een iPhone (FaceID) of een dure Android met 3D-sensoren? Dan worden er duizenden onzichtbare puntjes op je gezicht geprojecteerd om diepte te meten. Dit is amper te misleiden.

Gezichtsherkenning: de nadelen

• Schijnveiligheid (bij 2D)

Veel goedkopere Android-telefoons gebruiken simpelweg de selfiecamera (2D-herkenning). Dit is niet veilig. Soms is een foto van jou (van Facebook of Instagram) al genoeg om in te breken. Gebruik dit type gezichtsherkenning zeker nooit voor je bank-app.

• Toegang tijdens slaap

Als je niet oplet, kan iemand je telefoon voor je gezicht houden terwijl je slaapt om hem te ontgrendelen. Tip: Zet in de instellingen altijd de optie "Aandacht vereist" of "Ogen open" aan. Dan werkt het alleen als je echt naar het scherm kijkt.

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het best?

Wat de slimste keuze is, hangt volledig af van je toestel. Heb je een iPhone of een high-end Android-telefoon met 3D-scan? Dan kun je gerust gebruikmaken van gezichtsherkenning; dat is niet alleen snel en makkelijk, maar ook veilig. Bezit je echter een middenklasse- of budgettoestel, kies dan liever voor de vingerafdrukscanner. De gezichtsherkenning op deze modellen is namelijk vaak onveilig.

Vergeet ook de basis niet: zorg altijd voor een sterke toegangscode (liefst alfanumeriek of langer dan vier cijfers) als back-up. Start je telefoon bovendien af en toe opnieuw op. Hierdoor wordt de biometrische beveiliging tijdelijk uitgeschakeld, waardoor je telefoon op zijn veiligst is.

📱Ook interessant: Help! Ik ben het wachtwoord van mijn Apple ID vergeten

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké. 

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.