Skype staat synoniem voor videobellen en wordt door velen gebruikt om contact te houden met familie en vrienden. Toch laat de kwaliteit te wensen over. Haperende videobeelden, vertraagd geluid of zelfs uitvallende gesprekken zijn aan de orde van de dag. Tijd om eens naar de alternatieven te kijken.

Skypen is een werkwoord geworden dat aangeeft dat je een videogesprek voert met iemand via de computer. Het programma werd in 2003 uitgebracht door de mensen achter Kazaa, op dat moment het belangrijkste peer-to-peer-netwerk voor het uitwisselen van mp3-bestanden. Was Skype in de begindagen nog goed voor zo'n 3% marktaandeel van alle internationale gesprekken, in 2012 was dit getal naar 34% gestegen. Sinds de overname door Microsoft in 2011 worden verbindingen echter geplaagd door slechte videokwaliteit en vertraagde audio.

Ook klagen iPhone-gebruikers steen en been over niet ontvangen gesprekken, gemiste berichten of juist veel te veel berichten terwijl je bent uitgelogd. Andere spelers haken hier natuurlijk op in en op dit moment is Skype zeker niet meer de enige optie voor videobellen. Andere ontwikkelaars bieden een stabiele verbinding, slimme functies of zijn makkelijker in het gebruik. In deze test zetten we acht verschillende producten op een rij. We vergelijken ze niet alleen met elkaar, ook een vergelijking met Skype komt aan de beurt. Voor de verbindingen hebben we verschillende besturingssystemen gebruikt en meerdere gesprekken op verschillende dagen gevoerd, zowel binnen hetzelfde wifi-netwerk, tussen twee verschillende wifi-netwerken en naar smartphones op een 3G-netwerk.

©PXimport

Skype wordt geplaagd door slechte verbindingen.

Push-notificaties op je iPhone

FaceTime is het enige programma wat volledig toegang heeft tot je iPhone. Je hoeft geen aparte app te installeren en de app is compleet geïntegreerd in het adresboek van je iPhone. Wil je met een andere app videobellen, zorg er dan voor dat je in het berichtencentrum meldingen en geluiden voor de app aan hebt staan.

Ga naar Instellingen / Berichtencentrum en tik op de naam van de app. Zorg er in ieder geval voor dat de schuif achter Geluiden aanstaat en je onder Meldingsstijl de optie Stroken of Meldingen hebt geselecteerd. De meeste apps zullen ook push-notificaties doorgeven als je de app hebt gesloten door twee keer op de thuisknop te drukken en de app naar boven hebt geveegd.

©PXimport

Als je push-notificaties aan hebt staan, ontvang je ook inkomende gesprekken als je de app niet aan hebt staan.

Viber

Het eerste programma is Viber. De dienst begon als een VoIP-dienst voor de iPhone, maar is inmiddels uitgegroeid tot een alles-in-één-pakket voor verschillende platformen. Daarbij wordt geen enkel platform gediscrimineerd, je kunt de desktop-app voor Windows, Mac of Linux downloaden en de mobiele app is voor iOS, Android, Windows Phone, BlackBerry OS en nog een aantal kleinere besturingssystemen beschikbaar. Waar Viber op de iPhone er prachtig uitziet en een goede verbinding op zowel audio- als videogebied levert, kan de desktop-app niet meekomen.

Een gesprek van de ene naar de andere computer kan resulteren in vertraagde audio, pixels in de videoverbinding en soms zelfs een complete uitval van de verbinding. Erger is bovendien dat het hele systeem traag wordt zodra Viber aanstaat. Daarbij moet wel gezegd worden dat videobellen officieel nog een bètafunctie is.

©PXimport

Het beeld in de desktop-app van Viber laat te wensen over, het hoofd van de contactpersoon is ingedrukt.

Kinderlijk

Een ander probleem met de desktop-versie van Viber is dat het er een beetje kinderlijk uitziet, jonge gebruikers zal dit echter wel aanspreken omdat je voor het chatten met Viber honderden emoticons kunt gebruiken. De iPhone-app ziet er een stuk volwassener uit en het lijkt wel of het een compleet andere dienst is dan het programma op je pc of Mac. Wil je van mobiel naar mobiel videobellen, dan kom je van een koude kermis thuis, deze functie is nog niet geïmplementeerd in de app. Net als met Skype kun je Viber ook gebruiken om normale telefoongesprekken te voeren voor een laag tarief. Vooral handig als je vaak naar buitenlandse nummers belt.

Je koopt Viber Out-krediet vanuit het programma op de pc of vanuit de mobiele app. Via de desktop-app moet je minstens $ 4,99 opladen met een creditcard of via PayPal, op de iPhone werkt dit al via een in-app-aankoop vanaf 89 eurocent. De kosten voor een gesprek zijn laag, zo bel je naar een vast nummer in Nederland voor 2 cent per minuut, een mobiel nummer in Frankrijk kost je slechts 3,3 eurocent per minuut. De tarieven zijn zelfs iets goedkoper dan wat Skype met Skype Out aanbiedt. Viber is op de pc of Mac nog geen geduchte concurrent voor Skype en haalt dan ook maar drie sterren. Zoek je naar een mobiele oplossing en heb je niet per se een beeldverbinding nodig, dan is Viber vooral op de iPhone een erg goede keus.

©PXimport

Viber is op de iPhone één van de betere apps.

Viber

Oordeel: 3 sterren van 5

Pluspunten

Voor alle platformen verkrijgbaar

Mobiele app erg goed

Viber Out goedkoop

Minpunten

Verbindingen desktop-app

Vormgeving desktop-app

Videofunctie nog in bèta

Specificaties

Prijs: Gratis

Taal: Engels (iPhone-app ook in het Nederlands)

OS: Windows, OS X, Linux, Android, iOS, Windows Phone, BlackBerry OS

Website: www.viber.com

Hangouts

De tweede dienst die we aan de tand voelen, is van Google. Deze dienst werkt iets anders dan je gewend bent van bijvoorbeeld Skype. In plaats van iemand direct te bellen, begin je een gesprek en nodig je daarna mensen uit tot dit gesprek. Hangouts leent zich hiermee erg voor groepsgesprekken. Toegang tot Google Hangouts is eenvoudig als je een Google-account hebt. Meld je aan op je Gmail-account, klik op het chat-icoontje en navigeer naar je profielfoto.

Kies hier voor Probeer het nieuwe Hangouts. Het chat-icoontje wordt vervangen door een Hangouts-icoontje. Om een gesprek met iemand te starten, moet je op het vergrootglas klikken en de persoon zoeken of uit de lijst met recente Hangouts kiezen. Een chatvenster verschijnt rechts onderin, klik op het video-icoontje en het Hangouts-scherm wordt geopend. Om Hangouts te kunnen gebruiken, moet je de plug-in van Google Talk in je browser installeren. Terwijl je wacht, kun je een beetje spelen met de ronduit grappige Google Effects.

©PXimport

Hangouts is een goede allrounder. Terwijl je wacht kun je de effecten uitproberen of meer mensen uitnodigen.

Uitgebreid

Het grote voordeel van Hangouts is dat je enorm veel functies tot je beschikking hebt, zo kun je je scherm delen met een andere persoon en heb je toegang tot een aantal apps door aan de linkerkant op de drie puntjes te klikken. Voeg spelletjes aan Hangouts toe om met anderen te spelen of voeg de Google Drive-app toe om samen aan een document te werken tijdens het videobellen. Ondanks al deze functies is de kwaliteit van een gesprek helaas niet altijd geweldig. Een gesprek is meestal goed te volgen, maar af en toe is hapert het beeld of wordt het beeld onduidelijk.

Bij de eerste test is er een duidelijke vertraging in de audio van zo'n vijf seconden. Bij andere testen is de audio doffer en zachter dan bijvoorbeeld Skype of FaceTime. Dit alles draagt niet bij aan een goede conversatie. Voor wie vaker met meerdere mensen tegelijk wil videobellen, is Google Hangouts een goede keus en als je Gmail gebruikt, hoef je behalve de plug-in geen andere software te installeren. Een gesprek tot stand brengen, vergt echter enige gewenning en als één van de partijen een zwak wifi-signaal heeft, kan een gesprek al snel te maken krijgen met haperende audio en video.

©PXimport

Voeg apps toe aan Hangouts om bijvoorbeeld samen te werken aan documenten.

Hangouts

Oordeel: 4 sterren van 5

Pluspunten

Gericht op groepsgesprekken

Werkt vanuit de browser

Apps

Effecten

Minpunten

Geluid dof en zacht

Gesprek tot stand brengen vergt enige gewenning

Specificaties

Prijs: Gratis

Taal: Nederlands

OS: Windows, OS X, Linux, iOS, Android

Website: www.google.com/hangouts

FaceTime

Microsoft heeft Skype, Google heeft Hangouts, Apple heeft FaceTime. Waar de voorgangers applicaties bieden die voor een breed scala aan systemen verkrijgbaar zijn, richt Apple zich alleen op zijn eigen klanten. FaceTime is op de iPhone en iPad niet zozeer een aparte dienst, maar een functie die standaard in iOS zit ingebakken. Je vindt het daarom ook niet op je apparaat als app terug.

Als je een contact uit je adresboek selecteert, vind je hier ook de optie om iemand via FaceTime te bellen of te videobellen. Waar je bij andere apps ingelogd moet zijn om gesprekken te ontvangen, is dit bij FaceTime niet nodig, je kunt altijd een FaceTime-gesprek met iemand starten als je zijn of haar telefoonnummer hebt. Ook als je alleen een e-mailadres van iemand hebt, kun je dit ingeven als FaceTime-nummer, de ontvanger moet dit e-mailadres dan wel hebben geactiveerd bij de instellingen van het apparaat.

©PXimport

Log in met je Apple ID.

Razendsnel

Wat opvalt, is dat een verbinding leggen naar een iPhone of iPad razendsnel is, zelfs als het apparaat alleen een 3G-verbinding heeft. De kwaliteit van de audio en video is ook dik in orde, al levert een gesprek via een 3G-verbinding in de testopstelling wel af en toe haperende video op. FaceTime is ook voor de Mac als aparte app beschikbaar, je moet dit dan wel voor 0,89 euro aanschaffen.

Apple is het enige bedrijf in de test dat voor zijn applicatie geld verlangt. Verwacht geen toeters en bellen, FaceTime is puur en alleen bedoeld om mensen op te bellen en een videogesprek mee te voeren. Het feit dat het standaard is ingebouwd in je iPhone-adresboek, zorgt ervoor dat de bediening erg eenvoudig is. Het grootste nadeel is dat het alleen voor Apple-apparaten beschikbaar is en je sommige functies als groepsgesprekken, schermdeling en chatfuncties moet missen, maar voor dat laatste kun je natuurlijk gewoon de berichten-app op je iPhone gebruiken.

©PXimport

FaceTime heeft een goede beeldkwaliteit, maar is karig qua functies.

FaceTime

Oordeel: 3,5 sterren van 5

Pluspunten

Standaard op elke iPhone

Goede verbinding

Integratie met adresboek

Minpunten

Alleen voor Apple-gebruikers

Geen groepsgesprekken

Specificaties

Prijs: Gratis op iOS, Mac-app kost € 0,89

Taal: Nederlands

OS: OS X, iOS

Website: www.apple.com/ios/facetime

Jitsi

Jitsi is niet te vergelijken met de voorgangers, het gaat hier om een programma dat verschillende protocollen ondersteunt. Voorheen was het programma beschikbaar onder de naam SIP Communicator en in die hoedanigheid bestaat het al sinds 2003. Op de website vind je een download-knop van waaruit je toegang hebt tot de 'stable builds', dit zijn de installatiebestanden die getest zijn en geen fouten meer bevatten. Hier valt meteen op dat Jitsi voor diverse systemen beschikbaar is, je vindt er tevens installatiebestanden voor diverse Linux-variaties. Sinds kort is Jitsi ook voor Android-toestellen verkrijgbaar.

Na installatie word je verwelkomd door een inlogscherm waar je je accountgegevens van verschillende diensten kunt ingeven. Naast je Facebook- en Google-gegevens kun je hier ook een SIP- en een XMPP-account toevoegen. De laatste geeft je toegang tot videobellen van Jitsi zelf, je hebt hiervoor wel een Jitsi-account nodig. Ga naar www.jit.si en maak een account aan. In het toegangsvenster vul je je zojuist aangemaakte gegevens in. Vergeet niet de toevoeging @jit.si in te vullen. Je zoekt andere personen door Jitsi toegang te verlenen tot je adresboek. Iemand met een Jitsi-account voeg je via het menu toe. Als de andere partij de aanvraag heeft goedgekeurd, kun je op de video-knop drukken.

©PXimport

Geef je zojuist aangemaakte Jitsi-naam aan onder XMPP.

Verbinding

Met de Mac-versie duurt het even voordat er verbinding wordt gelegd en de verbinding is niet in alle gevallen stabiel. Soms komt het voor dat bij de ontvangende gemeld wordt dat er verbinding is, terwijl de bellende partij nog steeds ziet dat Jitsi aan het verbinden is. Gek genoeg komen chatberichten wel gewoon aan. Het video-venster is niet meer te sluiten en het programma loopt vast. De Windows-versie is een stuk beter, hier komen gesprekken vrijwel altijd snel tot stand. De kwaliteit is helaas bij Jitsi ook niet om over naar huis te schrijven, vaak volgt het beeld pas na twintig tot dertig seconden nadat een gesprek wordt geïnitieerd.

Het geluid kan bovendien behoorlijk overstuurd aankomen bij je contactpersoon. Een groot voordeel van Jitsi is dat de verbinding beveiligd is als je op het slotje onder het gesprek klikt. Er komt een code te staan die je kunt vergelijken met de code van je gesprekspartner. Als beide codes identiek zijn, bevestig je de actie en heb je een veilige verbinding. Je kunt bovendien de audio van een gesprek opnemen, maar je contactpersoon krijgt hiervan geen melding. Jitsi is een goede dienst als je bereid bent om een beetje aan de instellingen en configuratie te sleutelen. Het programma werkt niet op alle systemen even goed, maar biedt je veel flexibiliteit met welke protocollen je wilt videobellen.

©PXimport

Jitsi zorgt op de Mac voor een aantal paniekaanvallen.

Jitsi

Oordeel: 3,5 sterren van 5

Pluspunten

Ondersteuning voor meerdere protocollen

Beveiliging

Minpunten

Configuratie

Mac-versie kent problemen

Specificaties

Prijs: Gratis

Taal: Nederlands

OS: Windows, OS X, Linux, Android

Website: www.jitsi.org

ooVoo

Het programma ooVoo is voor diverse systemen te downloaden, inclusief mobiele apparaten die iOS of Android draaien. Als je het programma hebt geïnstalleerd, kun je vrienden toevoegen door je adresboek van Facebook, Twitter of Gmail te laten doorzoeken. Een Gmail-uitnodiging belandt wel steevast in de spambox, erg zinvol is dit dus niet. Verbinding maken gaat redelijk snel, maar op de mobiele apps moet je af en toe wel oppassen dat je niet op een reclame-koppeling klikt, soms vult een irritante reclame het hele beeld als je een videogesprek wilt aangaan.

Voor 0,89 euro per jaar kun je overigens de reclame uitschakelen. Het geluid van de verbinding is bijna altijd slecht, zelfs als beide systemen op hetzelfde wifi-netwerk zijn aangemeld. Het beeld is een stuk beter en is vergelijkbaar met bijvoorbeeld FaceTime of Skype. Af en toe is er echter geen beeld van de contactpersoon te zien. De dienst biedt ook credits waarmee je naar buitenlandse nummers kunt bellen. In de meeste gevallen zijn de prijzen vergelijkbaar met Skype, Viber Out is echter nog een stukje goedkoper. ooVoo is geen slechte dienst, maar er zijn betere alternatieven te vinden.

©PXimport

De beeldkwaliteit van ooVoo is prima, maar de geluidskwaliteit is af en toe gewoon slecht.

ooVoo

Oordeel: 2,5 sterren van 5

Pluspunten

Beeldkwaliteit

Minpunten

Irritante reclames

Slecht geluid

Beeld valt af en toe weg

Specificaties

Prijs: Gratis, € 0,89 per jaar voor versie zonder reclame

Taal: Engels

OS: Windows, OS X, iOS, Android

Website: www.oovoo.com

Tango

Tango is een app die net als Viber op de iPhone furore heeft gemaakt. Naast iOS is de app ook voor mobiele apparaten met Android beschikbaar en kun je een desktop-versie voor Windows downloaden. Verwacht van de desktop-versie echter niet zoveel, deze is sinds 2011 niet meer geüpdatet. Het oude logo prijkt onderaan het programma en naast wat grafische fouten in de vormgeving kun je moeilijk teksten ingeven. Snel naar de mobiele app. Je meldt je aan met je telefoonnummer, net als bij bijvoorbeeld Viber. Het voordeel hiervan is dat mensen je meteen kunnen vinden als ze je telefoonnummer in je adresboek hebben staan, want ook Tango werkt naadloos samen met de contacten op je iPhone of Android-smartphone.

Tango stuurt je overigens een verificatiecode naar je e-mail, maar als je Gmail gebruikt, belandt deze waarschijnlijk in je spambox. De verbinding van mobiel naar mobiel is redelijk, al had de contactpersoon regelmatig een stilstaand videoscherm op een iPhone 4s. Op onze iPhone 5s was het beeld een stuk beter. In tegenstelling tot Viber of Skype kun je in Tango geen krediet kopen om voor een klein bedrag naar buitenlandse vaste en mobiele nummers te bellen. De desktop-app van Tango is waardeloos, de mobiele versie is een stuk beter en een waardig alternatief voor Skype.

©PXimport

De desktop-app van Tango is een drama, het is sinds 2011 niet meer geüpdatet en bellen is geen garantie voor een daadwerkelijk gesprek.

Tango

Oordeel: 3 sterren van 5

Pluspunten

Integratie adresboek

Mobiele app werkt goed

Minpunten

Desktop-app is waardeloos

Af en toe stilstaand beeld

Specificaties

Prijs: Gratis

Taal: Engels

OS: Windows, iOS, Android, BlackBerry OS

Website: www.tango.me

VSee

VSee is van oorsprong een dienst om teamwork efficiënter mee te maken. Het verbaast dus ook niet dat groepsgesprekken hoog in het vaandel staan. De vormgeving is simpel maar overzichtelijk. Je kunt de functionaliteit van VSee net als bij Skype testen middels een testoproep, maar anders dan bij Skype gaat het hier niet om een computergestuurde verbinding. Zodra je op het video-icoontje klikt, maak je verbinding met een camera ergens in een kantoor. Let er dus op dat je aangekleed een testverbinding begint.

De verbinding met VSee is acceptabel, maar de audio en video zijn vaak niet synchroon en soms resulteert een slechte verbinding in het wegvallen van het geluid. In sommige gevallen kwam het geluid ook pas veel later op gang dan het beeld, soms wel tien tot vijftien seconden nadat er verbinding was gemaakt. VSee is ook als mobiele variant in de App Store en Google Play-winkel te vinden en de app werkt goed. Je scherm delen gaat bovendien makkelijk met de dienst, maar voor persoonlijk gebruik kun je per dag maar één keer een scherm delen met anderen, voor de meeste gebruikers is dit echter genoeg.

©PXimport

VSee ziet er op de Mac simpel maar efficiënt uit. De geluidskwaliteit is af en toe helaas slecht.

VSee

Oordeel: 3 sterren van 5

Pluspunten

Groepsgesprekken

Testverbinding

Minpunten

Geluid af en toe slecht

Geluid en beeld af en toe niet synchroon

Specificaties

Prijs: Gratis

Taal: Engels

OS: Windows, Mac, iOS, Android

Website: www.vsee.com

Facebook Video Chat

Als je vrijwel alleen met je Facebook-contacten wilt videobellen, kun je ook eens kijken naar de videofunctie in Facebook. Als je op een contact in de browserversie van Facebook klikt, kun je kiezen voor het video-icoontje. Een apart venster wordt geopend en er wordt gevraagd of je een Java-applicatie wilt installeren. Verbinding maken met een Facebook-contact duurt lang en als de verbinding er is, is het maar afwachten in wat voor hoedanigheid.

In alle gevallen was de beeldverbinding bij de contactpersoon matig tot slecht, soms was er een venster met alleen strepen te zien, soms bleef het beeld lang stilstaan. Een binnenkomend gesprek was soms niet te horen en het geluid ruist, hapert of valt soms weg. Ook werd het hele systeem merkbaar slomer door het gebruik van de videodienst. Facebook Video Chat werkt bovendien alleen vanaf een desktop-computer, op de mobiele apps komt wel te staan dat je een gesprek hebt gemist, maar is het niet mogelijk meen gesprek aan te nemen. Kortom, een leuke toevoeging als je af en toe een Facebook-contact even wilt zien, maar geen vervanging voor serieus videobellen.

©PXimport

Je kunt lang wachten op een goede verbinding via Facebook Video Chat.

Facebook Video Chat

Oordeel: 2,5 sterren van 5

Pluspunten

In Facebook geïntegreerd

Minpunten

Beeld vaak niet aanwezig

Geluid matig

Video niet mogelijk in mobiele app

Specificaties

Prijs: Gratis

Taal: Nederlands

OS: Windows, OS X, Linux

Website: www.facebook.com

Conclusie

Hét ultieme alternatief voor Skype bestaat niet, uit de test blijkt dat elke dienst zijn sterke en zwakke kanten heeft. Het beeld is bij videobellen natuurlijk belangrijk, maar als één van de partijen een slechte internetverbinding heeft, wil je natuurlijk dat de audio zo goed mogelijk in stand blijft en eventueel overschakelt naar een lagere kwaliteit video. Helaas is er een aantal diensten waarbij deze prioriteit niet helemaal goed gaat en de audio het eerste wordt opgeofferd.

De keuze voor een bepaalde dienst hangt ook erg af van de apparaten die je hebt en wat voor eisen je aan een dienst stelt. Zo is FaceTime bijvoorbeeld een erg slimme dienst, maar alleen bruikbaar als je vriendenlijst alleen maar uit Apple-gebruikers bestaat en je tevreden bent met een paar basisfuncties. Viber probeert op alle gebieden terrein te winnen, de mobiele app is één van de beste die er op dit moment is. Wil je videobellen, dan ben je op dit moment helaas alleen aangewezen op de desktop-versie en die is dan weer beduidend slechter dan Skype. Facebook is erg makkelijk omdat het meteen in de browserversie van Facebook zit ingebakken, maar de verbinding kan soms bar slecht zijn.

Hangouts is duidelijk beter en eveneens een goede allrounder. Het werkt stabiel op allerlei systemen, maar zowel de beeld- als audioverbinding is niet zo goed als bijvoorbeeld ooVoo. Deze laatste dienst zorgt echter op audiogebied weer voor rare klikjes en onverstaanbare conversaties. Jitsi is een buitenbeentje in deze test, maar kan op het gebied van de verbinding niet meekomen met bijvoorbeeld FaceTime of Hangouts. De veiligheid staat wel hoog op de prioriteitenlijst van Jitsi, nadeel is wel dat het programma niet zo gebruiksvriendelijk is als de andere diensten. Kortom, een echte testwinnaar is moeilijk aan te wijzen. Google Hangouts komt wel als beste uit de test en is op dit moment het beste alternatief voor Skype op het gebied van videobellen. Mede omdat het op veel systemen stabiel draait en je de beschikking over een heleboel apps hebt. Bijkomend voordeel is dat je er alleen een extensie voor hoeft te installeren en het vanuit elke browser werkt.

De belangrijkste conclusie die we kunnen trekken, is dat Skype zich niet zomaar laat vervangen, en dat we de steeds slechter wordende verbindingskwaliteit misschien maar beter voor lief kunnen nemen ... en Google Hangouts achter de hand te houden als de videochat écht niet meer gaat.

©PXimport

Google Hangouts is de winnaar van deze test.

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!