ID.nl logo
10 hardwareproblemen - en hun oplossingen
© Reshift Digital
Zekerheid & gemak

10 hardwareproblemen - en hun oplossingen

In een ideale wereld werkt hardware altijd zoals het bedoeld is. In de realiteit is dat meestal ook wel het geval, maar soms gaat er ineens iets mis zonder dat daar een reden voor lijkt te zijn. We lichten veelvoorkomende hardwareproblemen voor je uit.

Tip 01: Toetsenbord doet raar

Dit probleem komt vaak voor en is bloedirritant. Je bent aan het typen en plotseling werken de speciale tekens niet meer. In plaats van een e met een trema (ë) typ je ineens aanhalingstekens met een e ernaast ("e). Het is niet zo vreemd dat je op zulke momenten denkt dat er iets aan de hand is met je toetsenbord. Het goede nieuws is dat dit niet het geval is, met je toetsenbord is alles in orde. Wat er in dit geval gebeurd is, is dat de taalinstelling van het toetsenbord in Windows om wat voor reden dan ook gewijzigd is. In versies voorafgaand aan Windows 10 gebeurde dit regelmatig door het indrukken van een toetsencombinatie, sinds Windows 10 gebeurt het iets minder spontaan, maar dat wil niet zeggen dat het niet meer voorkomt. Als je merkt dat je speciale tekens niet meer werken, is dit vrij eenvoudig op te lossen. Houd de Windows-toets ingedrukt en druk vervolgens op de spatiebalk. Aan de rechterkant van het scherm verschijnt nu een lijstje met mogelijke toetsenbordindelingen waartussen direct geschakeld zal worden. Je zult merken dat je speciale tekens hierna gewoon weer als vanouds werken. In versies vóór Windows 10 schakel je tussen talen met Alt+Shift.

©PXimport

Tip 02: Printer niet herkend

Het installeren van printers binnen Windows is kinderlijk eenvoudig: je verbindt de printer via usb aan je computer en deze zal waarschijnlijk direct automatisch worden gevonden. Met draadloze printers ligt dat soms net even iets ingewikkelder. Afhankelijk van de netwerkinstellingen kan het gebeuren dat Windows de printer totaal niet ziet, zelfs al heb je software van de printer netjes geïnstalleerd. Vaak heeft dit ermee te maken dat de netwerkconfiguratie van de printer anders is dan die op je pc, waardoor de twee niet met elkaar ‘kunnen spreken’ spreken. Het aanpassen van de netwerkconfiguratie van de printer is doorgaans het antwoord, maar dat kan verdraaid lastig zijn als je de printer niet kunt benaderen. De oplossing is doorgaans even eenvoudig als oldskool: verbind de printer met je pc met behulp van een usb-kabel. Eenmaal verbonden zal de printer snel worden gevonden, waarna je, al dan niet via de webinterface of een configuratie-assistent van de fabrikant kunt zorgen dat de printer kan communiceren met je draadloze netwerk. Zodra dit is geregeld kun je de kabel weer verwijderen en zou alles als een zonnetje moeten draaien.

©PXimport

Een printer die lege pagina’s print is hoogstwaarschijnlijk niet kapot

-

Tip 03: Printer print niets

Dit is een probleem waar we onlangs zelf nog mee te maken hebben gehad. Een printer kan om meerdere redenen aangeven dat het printen niet wil lukken. Vaak is er dan niet heel veel aan de hand, en moet simpelweg het papier of de inkt worden aangevuld en geeft de printer daarvoor geen heldere foutmelding. Vervelender is het echter wanneer de printer wel alle bekende geluiden maakt, maar vervolgens alleen maar lege vellen papier uitspuugt. De melding daarbij is onheilspellend en geeft aan dat er iets mis is met de inktconfiguratie in de printer (de precieze bewoordingen verschillen per fabrikant). Je wordt aangeraden om contact op te nemen met de fabrikant, maar in werkelijkheid is het probleem (doorgaans) een stuk minder ernstig: de spuitmondjes van je inktpatronen zitten verstopt. De oplossing is gelukkig heel eenvoudig: het reinigen van de printerkoppen zorgt ervoor dat de inkt weer vloeit zoals het hoort. Hoe je de printerkoppen reinigt verschilt uiteraard per fabrikant en model printer, maar in de meeste gevallen open je simpelweg de software van de fabrikant en vind je de betreffende optie onder het kopje Onderhoud of Probleemoplossing.

©PXimport

Geen paniek

We bespreken in dit artikel een flink aantal hardwareproblemen waar je tegenaan kunt lopen. Er zijn natuurlijk nog veel meer problemen die je kunt treffen, maar de oplossing begint altijd met dezelfde stap: niet in paniek raken. Problemen zijn vaak niet zo erg als ze lijken, maar kunnen vaak een flink stuk erger worden gemaakt wanneer in paniek de verkeerde stappen worden gezet. Een goed voorbeeld daarvan zijn de recente problemen met Windows 10. Na een update raakte Windows 10 bij veel mensen in een herstart-lus terecht, en dat zou heel goed aan de hardware hebben kunnen liggen. Snel googelen toonde echter aan dat het een softwareprobleem was en dat dit na een aantal keer herstarten vanzelf gerepareerd werd. Als je op zo’n moment in blinde paniek je systeemkast was ingedoken, had dat niet geholpen. Paniek draagt nooit iets bij: haal adem, neem je tijd en doe rustig onderzoek.

Tip 04: Langzaam internet

Je hebt zojuist flink betaald voor een abonnement op glasvezelinternet en bent volledig klaar om met 500 Mbit/s over het internet te flitsen. Je hebt alles netjes aangesloten zoals het moet, maar je merkt vrij weinig van die snelheid. Een bezoekje aan Speedtest.nl leert je dat je met grote moeite 100 Mbit/s haalt. Wanneer dit gebeurt mopperen we (logischerwijs) vaak eerst op de internetprovider. Waarom halen we de beloofde snelheid niet. Is de verbinding niet goed? Is het modem kapot? Dat is natuurlijk allemaal mogelijk, maar als de snelheid rond de 100 Mbit/s blijft hangen, is je netwerkkaart waarschijnlijk de ‘boosdoener’. Wanneer je namelijk een oudere netwerkkaart in je systeem hebt zitten, dan is de kans zeer aanwezig dat deze een snelheid van 10 of 100 Mbit/s ondersteunt. Dan kunnen je modem en je verbinding nog zó snel zijn, als je kaart niet sneller is dan 100 Mbit/s, dan wordt alles daardoor geremd. De enige oplossing in dit geval is het vervangen van de ethernetkaart voor een gigabit-variant. Het goede nieuws is dat dit geen gigantische investering is. Voor nog geen drie tientjes heb je al een prima kaart, en raas je alsnog als Max Verstappen over het web.

©PXimport

Tip 05: Pc blijft herstarten

Het kan gebeuren: de computer loopt tegen een probleem aan en is gedwongen om te herstarten om het probleem te verhelpen. Hoewel dat dus een keertje mogelijk is, zou dat niet met regelmaat moeten gebeuren. Als dat wel zo is, of vervelender nog: de pc blijft in een herstart-lus hangen, dan kan dat een aanwijzing zijn dat er iets mis is met de hardware. De eerste stap is opstarten in Veilige Modus. In versies vóór Windows 10 doe je dat door tijdens het opstarten op F8 te drukken, in Windows 10 schakel je automatisch over naar de reparatiemodus wanneer de pc een aantal keer achter elkaar herstart. Zorg ervoor dat je alle randapparatuur verwijdert. Blijft Windows ook dan nog herstarten na reparatie of in Veilige Modus, dan is de kans aanwezig dat er iets aan de hand is met je hardware. Wat dit precies is kan nogal verschillen, maar je grafische kaart en interne geheugen zijn bekende boosdoeners. De enige manier om daar echt achter te komen is door de componenten te vervangen, maar in dat geval is het wel handig als je reserveonderdelen hebt of bijvoorbeeld even een grafische kaart of geheugenmodule kunt lenen, voordat je een nieuw onderdeel koopt en het blijkt toch ergens anders aan te liggen.

©PXimport

Als je pc de datum niet kan onthouden, dan is de batterij van je moederbord leeg

-

Tip 06: Verkeerde datum

Soms doen computers dingen waardoor je ineens aan jezelf gaat twijfelen. Bijvoorbeeld wanneer Windows ineens een verkeerde datum en tijd toont en je deze hebt aangepast, om de volgende keer doodleuk te zien dat de tijd weer verkeerd staat. Wanneer dit gebeurt, dan is het probleem vrijwel zeker dat de batterij op je moederbord leeg is geraakt (hier is overigens doorgaans wel een paar jaar voor nodig, tenzij er iets anders aan de hand is). Officieel zou Windows geen last moeten hebben van het feit dat de datum en tijd niet in het geheugen van je moederbord kunnen worden opgeslagen, ware het niet dat Windows niet met de tijdserver synchroniseert wanneer de tijd teveel afwijkt van de waarden van de tijdserver. En als je je browser gebruikt terwijl tijd en datum extreem afwijken, dan kan dat tot heftige foutmeldingen in je browser leiden (omdat allerlei beveiligingscertificaten qua datum dan niet meer kloppen). De oplossing is gelukkig heel eenvoudig. Schroef je computer open en zoek naar de batterij op je moederbord (een grote zilverkleurige knoopcel). Wip deze eruit en vervang hem voor een batterij van hetzelfde soort (meestal type CR2032). Wanneer je computer start, zul je nu nog eenmaal de juiste datum en tijd moeten selecteren, daarna zal deze wel worden bewaard.

Tip 07: Beeld oogt raar

Hoewel het een logische gedachte is om te twijfelen aan je beeldscherm wanneer er rare dingen gebeuren op het scherm (vensters die er raar uitzien, vreemde storingen in beeld enzovoort), heeft het vrijwel nooit iets met je beeldscherm te maken. Bij grafische problemen zit het euvel doorgaans in de grafische kaart of ingebouwde grafische chip, oftewel, de hardware die je beeldscherm vertelt wat het moet tonen. En dat er een probleem is met je grafische kaart, wil ook niet direct zeggen dat je grafische kaart stuk is. In veel gevallen wordt het probleem veroorzaakt door verkeerde of verouderde drivers, waardoor de kaart simpelweg niet goed aangestuurd wordt. Voordat je naar de winkel rent om een nieuwe grafische kaart te kopen, raden we je aan om te bekijken wat voor grafische kaart je hebt (dit kun je eenvoudig ontdekken door te googelen naar het model van de pc, als je de kaart niet zelf hebt geïnstalleerd) en vervolgens de juiste drivers te downloaden op de site van de fabrikant. Veel fabrikanten bieden tegenwoordig de mogelijkheid om zelf te detecteren wat voor kaart je in je computer hebt. Tijdens de installatie zal het beeld wat verspringen en daarna zou het probleem zomaar verholpen kunnen zijn.

©PXimport

Tip 08: Laptop snel leeg

Het voordeel van een laptop is dat je overal en altijd op je computer kunt werken. Die vrijheid wordt natuurlijk ernstig beperkt wanneer de batterij in recordtijd leeg is. Het slechte nieuws is dat er, ondanks allerlei zogenaamd nuttige tips op internet, weinig is dat je kunt doen om een luie batterij nieuw leven in te blazen. In de vriezer leggen, tien keer leeg laten lopen en opladen, het zijn allemaal kunstgrepen die hoogstens een paar minuten verschil zullen opleveren. Het enige wat je in dit geval kunt doen is contact opnemen met de fabrikant om een nieuwe batterij aan te vragen (en hopen dat dit binnen de garantie valt, maar meestal zit er op accu’s juist een kortere garantie dan op de rest van de laptop). Tot die tijd is er echter wel iets dat je softwarematig kunt doen. Windows 10 bevat een aantal handige opties om energie te besparen. Je vindt ze door in het startmenu te klikken op Instellingen en vervolgens op Batterijbesparing. In het menu dat verschijnt schakel je de functie Batterijbesparing in. Met deze modus ingeschakeld zullen onnodige applicaties op de achtergrond worden uitgeschakeld en de helderheid van je beeldscherm worden gereduceerd. Zo bespaar je kostbare minuten tot je batterij vervangen is.

©PXimport

Tip 09: Bestanden openen niet

Je probeert een Word-bestand te openen, maar krijgt constant de melding dat het niet geopend kan worden. Je probeert een zip-bestand uit te pakken, maar krijgt ook hier de ene keer een foutmelding en de andere keer lijkt het wel te lukken. Wanneer dit gebeurt met bestanden op een lokale schijf, dan kan dit een aanwijzing zijn dat de opslag corrupt is (of dat aan het raken is). Heb je een harde schijf in plaats van een ssd, dan is het ook mogelijk dat je de schijf hoort tikken. Als je het idee hebt dat er iets is met je schijf, dan is het zaak om onmiddellijk actie te ondernemen voordat het probleem escaleert. Download onmiddellijk een (gratis) programma dat de werking van je harde schijf kan testen, zoals Seagate SeaTools. De meeste fabrikanten hebben tools die specifiek voor hun producten bestemd zijn. Blijkt er echt iets aan de hand te zijn met je schijf, koop dan een nieuwe (en overweeg ook om over te stappen op ssd, die zijn sneller) en zet de bestanden zo snel mogelijk over. Daarna wordt het zaak om de schijf in het systeem te vervangen en Windows daarop te installeren. Dit kan eenvoudig met de Windows 10-installatieschijf.

©PXimport

Tip 10: Piepjes

Wanneer een computer start, dan zal het eerst een aantal diagnostische tests uitvoeren. Dit heet de Power On Self Test (oftewel POST). Is er iets niet in orde tijdens die test, dan zal dit op het beeldscherm worden weergegeven en/of worden aangegeven met behulp van een reeks piepjes (die piepjes komen uit je systeemkast, niet uit je luidspreker). Door de lengte van en het aantal piepjes te combineren, kan precies worden aangegeven of er een probleem is met het geheugen, met het bios, de koeling enzovoort. Helaas is het niet zo dat er één universele richtlijn is voor de betekenis van deze piepjes. Een pagina die per merk goed aangeeft wat welke piepjes precies betekenen is deze. Maakt je computer tijdens het opstarten ongebruikelijke piepgeluiden, breng dan (op een ander systeem of met je tablet of smartphone) een bezoekje aan deze pagina om precies in kaart te brengen wat er aan de hand is. Piepjes betekenen overigens helaas doorgaans wel dat er een component zal moeten worden vervangen.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!