Slimme verlichting is de eerste stap naar een slim huis. Waar begin je, wat heb je nodig en waar let je op? Om je op weg te helpen, beantwoorden we tien vragen over slimme verlichting.

Vraag 1: Wat kun je met slimme verlichting?

Slimme verlichting bedien je vanaf de bank of elke andere plek in en buiten het huis. Je verbindt de slimme lamp met software met een app, spraakassistent of knop. Via een smartphone, slimme speaker of ander slim accessoire zet je de lampen eenvoudig aan en uit. Via een app stel je onder meer de helderheid en kleur(en) van de lampen in. De personalisatiemogelijkheden verschillen per merk en model.

Door het instellen van automatiseringen gaan je slimme lampen automatisch aan en uit op basis van de ingestelde voorwaarden. De tuinverlichting gaat bijvoorbeeld vanzelf uit na zonsopkomst of de lampen zijn ‘s nachts minder fel als je ze op dat moment inschakelt. Dat regel je allemaal via een app.

Vraag 2: Welke soorten slimme lampen zijn er?

Slimme verlichting is er in allerlei soorten en maten. Sommige lampen draai je in een bestaande fitting met een E27-, E14- of GU10-aansluiting, maar er zijn ook lichtslangen, ledstrips, lichtpanelen, lampjes voor in de kerstboom en armaturen. In het laatste geval gaat het bijvoorbeeld om een plafonnière of inbouwspot waarin de slimme software al is ingebouwd.

Vraag 3: Kan ik elke lamp slim maken?

Hoewel het aanschaffen van slimme verlichting de makkelijkste oplossing is, kun je in principe elke lamp slim maken. Met een slimme stekker bedien je een lamp die je in het stopcontact steekt via je smarthomeplatform. Sommige slimme stekkers hebben ook een fysieke knop.

Hoe zit het met wand- en plafondlampen die je normaal gesproken met een lichtschakelaar bedient? Met een slimme inbouwschakelaar, zoals die van Shelly, maak je ook deze lampen slim. Je bedient ze eenvoudig via je smarthomeplatform én met de lichtknop in huis. Heb je een dimbare lamp? Daar bestaan slimme inbouwdimmers voor. Blijf je huidige lichtknop gebruiken of ruil deze in voor een impulsschakelaar. De knop blijft dan altijd in de oorspronkelijke positie staan.

Vraag 4: Hoeveel energie gebruikt een slimme lamp?

De gemiddelde (slimme) ledlamp heeft een vermogen van 7 watt. Dat is heel wat zuiniger dan een gloeilamp van 40 of 60 watt. Bovendien kun je met automatiseringen de tijd dat je lampen aan staan minimaliseren. Zo bespaar je nóg meer. Wel gebruiken slimme lampen ook stroom als ze uitstaan. In de praktijk is dat echter verwaarloosbaar.

Vraag 5: Is slimme verlichting wel veilig?

Veel slimme apparaten staan in contact met servers over de hele wereld. Aan alle apparaten die verbonden zijn met internet zijn uiteraard veiligheidsrisico’s verbonden. Ze verzamelen informatie en wisselen die uit met servers. Het gaat niet alleen om de status van je lamp (aan of uit), maar soms ook om je locatie- en persoonsgegevens. Dat levert een privacyrisico op.

Je kan zelf maatregelen nemen om deze risico’s te verkleinen. Bijvoorbeeld door lokaal te werken en te kiezen voor merken die regelmatig veiligheidsupdates voorzien. De Nederlandse overheid geeft aan dat slimme lampen van fabrikanten buiten de Europese Unie potentieel minder veilig zijn, omdat ze niet aan de Europese veiligheidsvoorschriften hoeven te voldoen. Het gaat hierbij vaak om goedkopere lampen.

©Gorodenkoff Productions OU

Vraag 6: Welke merken slimme lampen zijn er?

Het bekendste merk van slimme verlichting is Philips Hue. In het assortiment zijn veel soorten lampen en accessoires te vinden die je bedient via de eigen app van het merk. Andere bekende merken zijn Innr, WiZ, Calex en Trust (KlikAanKlikUit). Ook IKEA, Kruidvat, Action, Lidl en HEMA bieden betaalbare opties aan.

Voor unieke slimme verlichting kun je terecht bij merken als Nanoleaf en Twinkly. Zij bieden onder meer slimme paneellampen en lichtsnoeren aan. Twinkly staat verder bekend om zijn slimme kerstverlichting.

Vraag 7: Kan ik verschillende merken combineren?

De slimme lampen van verschillende merken hebben elk een eigen app. Door de verschillende apps zie je soms door de bomen het bos niet meer. Dat kun je oplossen door je lampen te koppelen aan apps als Google Home (Android en iOS) en Apple HomeKit (iOS).

Je stelt de verlichting eenmalig goed in via de app van de lamp en zet de verlichting vervolgens aan en uit via een van de smarthomeplatforms. Ook hierin kun je lampen dimmen en van kleur veranderen.

De Philips Hue-app ondersteunt ook andere lampen die gebruikmaken van het ZigBee-protocol. Je bedient bijvoorbeeld de lampen van IKEA, Innr en Trust via deze app. Wel is een Hue Bridge vereist.

Vraag 8: Heb ik een bridge of hub nodig?

Veel slimme lampen verbind je via wifi of bluetooth, maar voor sommige toepassingen heb je een bridge of hub nodig. Bij lampen van Philips Hue kun je met een bridge je smarthome bedienen als je van huis bent. Bovendien kun je dan meer lampen aan de app koppelen, namelijk 50 in plaats van 10. Heb je een groot huis? Een bridge kan je helpen ook de slimme lampen achter in je tuin te bedienen.

Vraag 9: Hoe bedien ik een slimme lamp als het internet uitvalt?

Of je slimme verlichting werkt als het internet uitvalt, ligt er geheel aan hoe je smarthome is opgebouwd. Je kunt je slimme verlichting lokaal bedienen met een bridge of gebruikmaken van een Raspberry Pi in combinatie met HomeAssistant of Domoticz. Met de juiste slimme schakelaar bedien je het licht bovendien via een fysieke lichtknop. De stemassistenten Google Assistant, Siri en Alexa vereisen doorgaans wel een internetverbinding.

©Olha - stock.adobe.com

Vraag 10: Waar let je op bij het kopen van slimme lampen?

Voordat je slimme verlichting aanschaft, is het slim om een plan te maken. Welke stemassistent wil je gebruiken? Met welk protocol wil ik werken? Welke kleuren licht wil ik gebruiken?

Kijk op de verpakking of je favoriete stemassistent wordt ondersteund en onderzoek welk protocol een slimme lamp gebruikt (al is dat laatste dankzij Matter minder noodzakelijk). Wil je enkel wit licht in huis? Je bent goedkoper uit met een slimme lamp die geen andere kleuren kan weergeven. Let er verder op dat de kleurtinten van merken kunnen verschillen.

Google Maps is een veelgebruikte navigatie-app binnen zowel Android als iOS. Veel mensen zijn inmiddels gewend aan die app en hebben geen behoefte aan alternatieven. Maar als je om je heen kijkt, zijn er genoeg kaarten-apps die de moeite waard zijn.

Google Maps is inmiddels meer dan alleen een app voor het navigeren. Je kunt er eveneens informatie over je omgeving of buurt mee opzoeken, en zodoende leuke plekjes ontdekken. Ook biedt de app informatie over bijvoorbeeld files en de luchtkwaliteit. Daarnaast laten mensen er zelf recensies en foto's op achter, waardoor je nog een beter beeld krijgt van wat er in jouw omgeving gebeurt. En vergeet de Steet View-functie niet om een omgeving elders op de wereld te verkennen.

Maar dit is natuurlijk niet de enige dienst die je op deze manier op je smartphone kunt gebruiken. In dit artikel bieden we vier alternatieven voor Google Maps aan.

1- Here WeGo

De eerste app in dit korte lijstje is Here WeGo. Dit is een gratis te downloaden app, die in de basis hetzelfde doet als Google Maps – maar dan zonder Google. Je hebt toegang tot verschillende soorten navigatieopties, zoals wandelen, met de auto of het ov, en kunt directies opvragen die je van deur tot deur brengt. Daarnaast zijn er allerlei mogelijkheden waarmee je de reis, ongeacht het voertuig, personaliseert. Zo kun je kiezen voor de snelste of de kortste route (het verschil zit hem in snelheid) en of je in realtime omgeleid wil worden wanneer dat nodig is. Zo kan Here WeGo rekening houden met files en eventueel oponthoud. Verder zijn er twee weergavemodi: een zoals in Google Maps en een met een satellietbeeld van de omgeving.

Here WeGo is beschikbaar voor Android en iOS.

🚲Leestip: Ga eropuit! De beste sites en apps voor wandelen en fietsen

2- Apple Maps

We kunnen het ons bijna niet voorstellen dat je dit niet weet als je een iPhone hebt, maar Apple biedt met zijn eigen kaartenapplicatie Apple Maps ook een prima alternatief voor Google Maps aan. Hoewel de software eerder onbruikbaar was, heeft de app de afgelopen jaren flinke sprongen vooruit gemaakt. Had je de app eerder afgeschreven, dan kun je je er nu aan wagen. Net zoals bij andere navigatie-applicaties heb je de keuze uit verschillende reisopties, zoals met de auto, de fiets en bijvoorbeeld een taxi. Apple Maps biedt routenavigatie, locatie delen, plaatskaarten en een interactieve 3D-weergave aan van allerlei omgevingen. Zo krijg je een beter beeld van wat er te beleven valt, of hoe er een stad, dorp of weg vormgegeven is.

Apple Maps is alleen beschikbaar voor iOS.

3- Waze

Mocht je iemand zijn die uit het Google-ecosysteem wil stappen, of minder van Google afhankelijk wil zijn, dan is Waze wellicht niet de beste optie. Google is namelijk eigenaar van deze app. Maar voor andere gebruikers kan dit wel een goed alternatief zijn. Veel van de informatie die Waze presenteert, is namelijk afkomstig vanuit de community. Gebruikers houden andere mensen dus op de hoogte. Daardoor krijg je veel meer updates in realtime over wat er om je heen gebeurt of wanneer je eenmaal de weg op gaat. Ongelukken en dergelijke zijn daardoor geen verrassingen meer. Waze kan bovendien razendsnel andere routes aanbieden, en je kunt van tevoren aangeven dat je bepaalde wegen of gebieden wilt vermijden.

Waze is beschikbaar voor zowel Android als iOS.

4- OsmAnd

OsmAnd is tot slot een navigatieapplicatie die volop gebruikmaakt van opensource-informatie. In dit geval gaat het om de data van OpenStreetMap. Dat is niet het enige dat dit zo'n sterke app maakt. Want OsmAnd legt voornamelijk de nadruk op offline gebruik. Zo kunnen gebruikers niet alleen hun eigen omgeving, maar ook gewoon de kaart van een volledig land offline beschikbaar maken. Dat zal de app dan ook meteen vragen op het moment dat je hem voor het eerst opent. Daardoor kun je niet alleen data besparen, ook heb je gewoon een goede kaart tot je beschikking wanneer je in een gebied bent met slecht internet. Verder is het fijn om te zien dat OsmAnd de basis op orde heeft als het gaat om de interface en navigatieopties. Alle basale functies die je mag verwachten van een kaartenapp zit in OsmAnd, dus je hoeft niets te missen.

OsmAnd is beschikbaar voor zowel Android als iOS.

Op papier (!) voegt de Amazon Kindle Paperwhite niet ontzettend veel toe. Maar de aanpassingen kunnen wel waardevol zijn voor iedereen die al jaren een (verouderde) Kindle-versie heeft. Wat brengt de 2024-variant?

We vallen meteen met de deur in huis. Mocht je de 2021-versie van de Amazon Kindle Paperwhite gekocht hebben, dan zal de stap naar de 2024-variant te klein zijn om opnieuw 180 euro uit te geven aan een (eerlijk is eerlijk: voortreffelijke) e-reader. Maar als jouw Kindle uit 2018 of eerder komt, dan is het wél tijd om de overstap te maken. De Amazon Kindle van de twaalfde generatie heeft namelijk twee belangrijke en waardevolle aanpassingen.

Ten eerste is het systeem nu tot 25 procent sneller. Amazon geeft weinig informatie vrij over de processor en andere specificaties; maar als je een oude en nieuwe Kindle naast elkaar houdt, merk je dat verschil. Het menu reageert vlotter op je aanrakingen, waardoor je minder lang hoeft te wachten. Dit is met name merkbaar wanneer je iets moet intypen, als je een boek zoekt bijvoorbeeld.

Daarnaast is het scherm ten opzichte van de 2021-editie is het scherm met een inch gegroeid. Er past nu net wat meer op het scherm: wat ons betreft betekent dat vooral meer leesplezier. Dat hij daardoor een paar gram zwaarder en wat groter is dan de voorgaande Paperwhite mag eigenlijk geen naam hebben. Met een gewicht van 211 gram en een scherm van 7 inch blijft de 2024-variant namelijk nog steeds een e-reader die niet zwaar of ontzettend groot is. Het is nog steeds een compact apparaat dat je vrijwel overal mee naartoe kunt nemen.

©Wesley Akkerman

Kleine frustratie

Het apparaat ligt lekker in de hand, maar is tevens ontzettend glad waardoor we een hoesje eigenlijk verplicht vinden. Zo voorkom je dat je de e-reader stevig vast wilt houden, waardoor je mogelijk met je duim op het e-inkt-scherm tikt.

Tikken op het scherm betekent dat je van pagina wisselt in een boek of comic. Dat wil je natuurlijk niet per ongeluk doen, want dat kan je een beetje uit het lezen halen. Het is geen groot probleem, maar wel een kleine smet op de ervaring. Verder hebben we weinig aan te merken op het ontwerp. Onderop zit de knop waarmee je hem uit de slaapstand haalt. Ook zit hier de usb-c-poort waarmee je hem oplaadt. De accu kan het tot drie maanden uithouden.

©Wesley Akkerman

(Bijna) hetzelfde, verbeterd

Net als bij andere Kindle-modellen kun je de kwaliteit van het scherm aanpassen op je eigen zicht. Zo heb je verschillende niveaus van helderheid, die er zowel in de avond als overdag prima uitzien. Daarnaast ben je in staat de warmte van het scherm te veranderen. Dan maak je de digitale pagina's in feite meer geel dan wit, maar dat vinden we geen groot probleem. Na een seconde is je zicht daaraan gewend en lees je de woorden prettig van het schermpje. Ook de contrastverhouding is nu hoger. Dat zie je voornamelijk wanneer je comics of graphic novels leest. Een verbetering waarvan we zeggen: meer dan welkom. Maar...

©Wesley Akkerman

Oude(re) Kindle vervangen of niet?

...Ondanks de verbeteringen wat betreft snelheid, schermgrootte en de hierboven beschreven contrastverhouding is de sprong tussen de variant uit 2021 en deze uit 2024 ook weer niet zó groot dat we meteen roepen dat je er nu een moet bestellen. Ja, de ervaring is beter – maar ook weer niet zó veel beter.

Daarnaast is het jammer dat Amazon de Amazon Kindle Paperwhite voorziet van slechts 16 GB aan opslagruimte. Nu zal dat voor je verzameling oude en nieuwe boeken en novels meer dan voldoende zijn, maar fans van audioboeken kunnen beter naar een model kijken met iets meer ruimte. De Paperwhite Signature Edition heeft bijvoorbeeld 32 GB aan opslagruimte, maar kost met 199 euro ook meteen twee tientjes meer.

©Wesley Akkerman

Een Kindle zoals verwacht

Het zal niemand verrassen dat de Amazon Kindle Paperwhite presteert zoals verwacht. Zoals altijd kun je heel fijn je boeken lezen op dit apparaat, zonder vermoeide ogen. De interface is toegankelijk en boeken aanschaffen is zo gepiept. Dat kan direct op de e-reader, met een Amazon-account, of via de website. Dan worden ze naar de e-reader gestuurd. Gekochte boeken worden verder netjes gepresenteerd op het thuisscherm van het apparaat. Zoals altijd is het ook mogelijk gratis epubs met een omweg naar het product te sturen.

Het apparaat biedt een aantal opties voor het aanpassen van de tekstgrootte en het lettertype, maar voelt tegelijkertijd ook een beetje beperkt. We zien graag meer opties in het menu staan. Daarnaast is het jammer dat de nieuwe Paperwhite geen koptelefoonaansluiting heeft en dat je voor luisterboeken bent aangewezen op bluetooth – zeggen we in het kader van veelzijdigheid.

©Wesley Akkerman

Amazon Kindle Paperwhite kopen?

Hoewel we enthousiast zijn over de Amazon Kindle Paperwhite (2024) en de aanpassingen zeker de moeite waard vinden, betekent dat niet dat we iedereen met een 2021-model aanraden om over te stappen – want daarvoor zijn de stappen te klein. Maar heb je een veel ouder model, dan kun je dat met een gerust hart wél doen. De basis is vertrouwd gebleven, en ondanks een paar kleine minpunten is dit zeker geen miskoop.