Wil je alles in en om het huis automatiseren maar weet je niet waar te starten? Home Assistant is misschien niet de gemakkelijkste optie om mee te beginnen, maar als je het eenmaal door hebt kun je er echt alle kanten mee op. Bovendien worden hierin enorm veel slimme apparaten ondersteund. We laten zien hoe je het installeert en in gebruik neemt op een Raspberry Pi 4.

Home Assistant zit duidelijk in de lift: het kent een actieve groep ontwikkelaars én gebruikers. De toegankelijkheid wordt steeds beter: je kunt al meer via de webinterface instellen en minder via scripts. In deze workshop gaan met de software aan de slag op een Raspberry Pi 4. Ook een oudere Pi 3 model B(+), Intel nuc, kleine Linux-server of nas is een optie. Op de Pi en enkele andere apparaten profiteer je van de extra’s van Hass.io. Het maakt bijvoorbeeld updates en back-ups eenvoudiger en je kunt uitbreidingen in een handomdraai toevoegen. We gebruiken het bij deze workshop. Let er op dat het je systeem wel ‘kaapt’, je kunt er dus buiten Home Assistant weinig anders mee. Als Hass.io geen optie is kun je evengoed Home Assistant installeren, bijvoorbeeld binnen Docker. De gewenste uitbreidingen kun je dan apart via Docker installeren en mee laten draaien.

01 Installatie op Raspberry Pi

Voor de installatie op onze Raspberry Pi 4 kiezen we zoals gezegd de kant-en-klare image met Hass.io. De basis daarin wordt gevormd door het besturingssysteem HassOS en een Docker-omgeving. Binnen die Docker-omgeving wordt automatisch de container voor Home Assistant gestart die je bovendien heel eenvoudig kunt updaten via de webinterface. In die webinterface vind je ook veel extra’s. Zo zit er een tool in voor het maken en terugzetten van back-ups (snapshots) en kun je snel allerlei uitbreidingen installeren. Haal het imagebestand voor Hass.io op via https://www.home-assistant.io/hassio/installation/. Wij selecteerden de 32-bit image voor de Raspberry Pi 4. Heb je het nieuwste model met 8 GB geheugen dan moet je de 64-bit image kiezen als je al het geheugen wilt benutten, maar dan kun je niet met de gpio-pinnen werken. Gebruik balenaEtcher voor het flashen van het imagebestand op een microSD-geheugenkaart van bij voorkeur 32 GB of groter. Dat geeft je wat meer ruimte voor uitbreidingen en back-ups.

©PXimport

02 Preparatie geheugenkaart

Ben je klaar met het flashen van de geheugenkaart dan ben je in principe klaar om de Pi er mee op te starten. Optioneel kun je er door het schrijven van een configuratiebestandje voor zorgen dat instellingen voor wifi meteen goed staan en/of een vast ip-adres wordt toegekend. Wij kiezen er in deze masterclass echter voor de Pi gewoon met een netwerkkabel aan te sluiten, wat ook stabieler werkt dan wifi. Hierbij wordt het ip-adres via dhcp toegekend. Let er op dat er na het starten van je Pi enkele installatietaken worden uitgevoerd, wat tot 20 minuten kan duren. Wil je dat in de gaten houden dan zou je tijdelijk een monitor of tv aan kunnen sluiten. Als alles klaar is kun je de webinterface openen met een browser in je netwerk op het adres http://homeassistant.local:8123. Let op: voorheen werd het adres hassio.local gebruikt, in nieuwe installaties is dat homeassistant.local! Werkt het niet? Dan ontbreekt mogelijk de hiervoor benodigde mDNS-ondersteuning in je router. Je kun dan het ip-adres van je Raspberry Pi gebruiken, dat je kunt opzoeken met tools als Advanced IP Scanner. Op het openingsscherm wordt gevraagd om een account te maken, waar je vervolgens direct mee inlogt. 

©PXimport

03 Configuratie

Na het inloggen geef je een naam voor je huis op. Laat ook je locatie detecteren, dat helpt je onder andere aan de tijdzone en de juiste tijden voor zonsopgang en -ondergang. Je locatie zal doorgaans niet zo nauwkeurig worden gedetecteerd, maar dat passen we later aan. Je ziet als je verder gaat al direct enkele gevonden apparaten en services waarvoor integraties bestaan. Je kunt ze nu instellen maar dat kan ook later via het configuratiescherm. Daarom kiezen we Voltooien. Je komt nu op het overzichtsscherm, waar je links alle menuonderdelen vindt en rechts het overzichtsscherm, bereikbaar via het menupunt Overzicht.

©PXimport

Updates voor Home Assistant installeren

Er verschijnen regelmatig updates voor Home Assistant, die je via het menu Supervisor / Dashboard eenvoudig kunt installeren. We raden je wel met klem aan steeds de release notes te lezen. Daarin lees je niet alleen over allemaal mooie nieuwe features, maar ook belangrijke veranderingen. Richt je aandacht ook even op de zogenoemde breaking changes. Dat zijn dingen die voortaan anders worden opgelost en mogelijk niet werken zoals je het nu hebt ingesteld. Tip: maak vooraf een snapshot onder Supervisor / Snapshots. Je hebt dan een back-up waar je naar terug kunt als er wat fout gaat.

©PXimport

04 Bestanden bewerken

Om de configuratiebestanden van Home Assistant aan te kunnen passen kun je bijvoorbeeld de Samba-uitbreiding installeren, zodat je via het netwerk toegang krijgt, of inloggen via ssh en dan met een editor zoals nano aan de slag gaan. Veel handiger is de installatie van de File editor, voorheen bekend onder de naam Configurator. Het is één van de vele officiële uitbreidingen voor Home Assistant. In Hass.io voeg je het eenvoudig toe. Ga via het menu naar Supervisor en klik op Add-on Store. Tik dan op File editor en kies Install. Zet na de installatie vinkjes bij Start on boot voor automatisch opstarten na booten, Watchdog voor het automatisch herstarten bij een crash en Show in sidebar zodat je in je menu een verwijzing naar deze editor er bij krijgt. Klik dan op Start. Als je de editor opent kun je via het foldericoontje het gewenste configuratiebestand openen, bijvoorbeeld configuration.yaml waarin de hoofdconfiguratie staat. Ook kun je via hetzelfde icoontje kiezen om een nieuw bestand of nieuwe map te maken. De editor geeft ook fouten in yaml-code aan, de taal die voor de configuratie wordt gebruikt, en helpt bij het herstarten van de server na aanpassingen.

©PXimport

05 Opzet configuratiebestanden

Bekijk vooraf goed de structuur van de configuratiebestanden. De hoofdconfiguratie vind je zoals gezegd in configuration.yaml. Standaard wordt de configuratie hierin opgedeeld om het overzicht te behouden. Dat zie je aan een regel als automation: !include automations.yaml. Dat is een verwijzing naar het aparte script met daarin al je automatiseringsregels. Je kunt dit ook zelf toepassen. Heb je bijvoorbeeld heel veel sensors toegevoegd, dan kun je een apart bestand sensors.yaml maken waarna je in de hoofdconfiguratie (configuration.yaml) de regel sensor: !include sensors.yaml toevoegt. Er is zelfs een mogelijkheid om hele mappen automatisch in te voegen. Dit alles is vooral handig als je wat verder bent en je scripts steeds langer worden. 

©PXimport

06 Locatie aanpassen

We maken als eerste een aanpassing voor de correcte locatie van onze Home Assistant-installatie. Dit heeft onder meer invloed op de tijden voor zonsopgang en -ondergang. Je kunt het eventueel via het bestand configuration.yaml met de editor aanpassen, maar het is praktischer om hiervoor naar Instellingen / Algemeen te gaan. Je kunt hier via de kaart (met zoommogelijkheid) het icoontje verslepen naar je precieze locatie. Controleer ook de tijdzone en het maatsysteem. Los je dit toch liever via het configuratiebestand op, dan kun je in configuration.yaml een component genaamd homeassistant: toevoegen met daaronder achter latitude: de breedtegraad en daar weer onder een longitude: met de lengtegraad. Herstart daarna de server via het instellingenicoontje en dan Restart HASS. Door de handmatige configuratie kun je deze algemene instellingen zoals de locatie niet meer via de gebruikersinterface veranderen

©PXimport

Werken met zones en gebieden

Je kunt in Home Assistant met verschillende zones werken, bijvoorbeeld voor thuis, werk en school. Geef je hierna handmatig of automatisch, bijvoorbeeld via een tracker, je locatie door, dan kan jouw status in Home Assistant worden aangepast. Bijvoorbeeld op het moment dat op je werk arriveert of een straal van 100 meter daar omheen. In automatiseringen kun je dit dan weer als trigger of conditie gebruiken. Je kunt zones invoeren via het configuratiebestand, maar het is handiger naar Instellingen / Zones te gaan. Hier kun je alle zones toevoegen met de gewenste straal. Je kunt de locatie ofwel aanwijzen op de kaart, of een breedtegraad/lengtegraad opgeven. Op https://www.gps-coordinaten.nl/ kun je die coördinaten gemakkelijk opzoeken op basis van een adres. Heb je nog geen zones gemaakt, dan wordt de locatie van de Home Assistant-installatie gebruikt als zogenoemde Huis-zone. Naast zones kun je ook werken met gebieden. Dat zijn ruimtes in je huis, zoals je keuken, slaapkamer en woonkamer. Die zijn overigens al standaard toegevoegd. Onder Instellingen / Gebieden kun je extra gebieden toevoegen. Als je apparaten toevoegt is het gebruikelijk om direct het gebied te selecteren waar dat apparaat is geplaatst. Hiermee kun je bijvoorbeeld in één keer de lampen in de slaapkamer uitzetten.

©PXimport

07 Automatisch gevonden

Mogelijk zijn er automatisch al diverse apparaten gevonden op je netwerk zoals Chromecast, Philips Hue, Apple TV, Kodi, Sonos of een smart tv. Je ziet de automatisch gevonden apparaten onder Instellingen / Integraties waar je ze direct kunt configureren of eventueel negeren. We zullen dit straks gebruiken om Philips Hue-lampen toe te voegen. Daarna gaan we, voordat we echt gaan ‘automatiseren’, ook nog handmatig wat andere apparaten toevoegen. Goed om te weten is dat Home Assistant enorm veel apparaten en diensten ondersteunt (zie kader). De kans is daarom groot dat je zonder dat je iets hoeft te kopen al heel wat apparaten in huis hebt die er op aansluiten.

©PXimport

Werkt samen met… bijna alles!

Home Assistant ondersteunt enorm veel apparaten en diensten. We duiden ze aan als integraties. Voor een compleet overzicht kijk je op https://www.home-assistant.io/integrations. De integraties komen met uitgebreide beschrijving hoe je er mee van start gaat. Die is voor beginners wellicht nog net wat te beknopt, maar als je wat verder bent heb je er vrijwel altijd genoeg aan. En anders zijn er talloze hulptroepen en -bronnen op internet te vinden. Houdt ook de blog van Home Assistant in de gaten want er worden regelmatig interessante integraties toegevoegd!

©PXimport

08 Philips Hue-lampen

We beginnen met het toevoegen van Philips Hue-lampen. Deze werken via het ZigBee-protocol. De Hue Bridge zorgt ervoor dat de lampen ook vanuit het netwerk bereikbaar zijn, met de Hue-app of natuurlijk Home Assistant. De software kan rechtstreeks met de zogenaamde api in de Hue Bridge praten. Ga in Home Assistant naar Instellingen / Integraties en klik achter Philips Hue op Configureer. Kies de bridge, klik op de ronde knop op de bridge en ten slotte Opslaan. De toe te voegen Hue-lampen worden hierna in een overzicht getoond waarbij je per lamp het gebied kunt aanwijzen waar deze staat. Hierna worden ze toegevoegd aan Home Assistant, en kun je ze bedienen via het dashboard onder Overzicht. Een veranderde status wordt binnen enkele seconden bijgewerkt, bijvoorbeeld als je een lamp buiten Home Assistant aan- of uitzet.

©PXimport

09 Yeelight toevoegen

De Yeelight-lampen van Xiaomi werken via wifi en kun je zien als voordelig alternatief voor Philps Hue. Je voegt ze snel en eenvoudig aan Home Assistant toe. Als voorbeeld nemen we twee lampen die kleuren weer kunnen geven en met 600 lumen een goede lichtopbrengst bieden. Voordat je deze lampen in Home Assistant kunt toevoegen zorg je dat deze op de gebruikelijke manier via de Yeelight-app werken en over de laatste firmware beschikken. Bij het in gebruik nemen van de lamp zie je ook een optie LAN Beheer. Zit dit aan om toegang via het netwerk mogelijk te maken voor onder meer Home Assistant. Achterhaal vervolgens de ip-adressen van je lampen via de Yeelight-app of via het netwerkoverzicht van je router. In ons voorbeeld zijn dat 10.0.10.190 en 10.0.10.191. Ga in Home Assistant naar Instellingen / Integraties en klik op het plusteken. Zoek naar Yeelight en vul het ip-adres van de lamp in. Geef daarna aan in welke ruimte de lamp staat. Voeg op dezelfde manier eventuele andere lampen van dit type toe. We willen ze vervolgens nog een herkenbare naam geven. Daarvoor ga je naar Overzicht en klik je op de naam van de lamp. Klik dan op het instellingenicoontje en vul een naam in onder Naam overschrijven. Via je dashboard kun je uiteraard de intensiteit of kleur voor de lamp wijzigen, maar ook één van de vele effecten zoals Disco of Police toepassen voor een leuk effect.

©PXimport

10 Toevoegen Rfxcom-transceiver

Voor het werken met producten in de 433 MHz-band, zoals de bekende KlikAanKlikUit-accessoires (zie kader) of bijvoorbeeld temperatuursensoren, gebruiken we een bekende transceiver (zender én ontvanger) van Rfxcom, de RFXtrx433E. Die ondersteunt talloze producten en de daarin gebruikte protocollen, zodat je bijvoorbeeld snel en voordelig allerlei schakelaars, raam- en deursensoren, weerstations, deurbellen, automatische gordijnen en garagedeuren kunt toevoegen. Ook Chinese webshops hebben een flink aanbod. We sluiten de transceiver aan op één van de usb-poorten van de Pi. Daarna openen we met File editor het configuratiebestand configuration.yaml en voegen, met het apparaat op /dev/ttyUSB0, onderstaande regels toe. Met een extra optie zorgen we dat nieuw gevonden apparaten automatisch worden toegevoegd.

rfxtrx:

device: /dev/ttyUSB0

automatic_add: True

Bewaar de aanpassing in het script via het Save-icoontje (of Ctrl+S), klik rechtsboven in de editor op het instellingenicoontje en kies Restart HASS. Heb je meer usb-apparaten aangesloten? Dan kan het zijn dat de transceiver op bijvoorbeeld ttyUSB1 zit. Controleer daarom via Instellingen / Logboek op eventuele foutmeldingen en pas het poortnummer indien nodig aan.

©PXimport

KlikAanKlikUit in Home Assistant

KlikAanKlikUit (KaKu) heeft veel producten voor het slimme huis. Sommige werken rond 868 MHz of met ZigBee, maar het bekendst is het schakelmateriaal op 433 MHz. Hiermee schakel je voordelig stopcontacten en stekkerdozen op afstand. In elke bouwmarkt en elektronicawinkel vind je zulke setjes. Ze gebruiken een simpel protocol dat sterk op het aloude X10-protocol lijkt. Daar zitten ook nadelen aan. Zo is communicatie bijvoorbeeld maar in één richting mogelijk. Je kunt dus wel een signaal sturen om bijvoorbeeld een lamp in te schakelen, maar er is geen bevestiging dat dit ook daadwerkelijk is gebeurd. Daarnaast is de communicatie niet versleuteld, waardoor de kans bestaat dat buren onbedoeld apparaten in- en uitschakelen. Sluit je een zender/ontvanger aan die de protocollen kent, dan kun je in Home Assistant aan de slag met KlikAanKlikUit-producten maar met ook talloze andere (goedkope) schakelsetjes die het 433 MHz-frequentiegebied benutten

11 Temperatuursensoren toevoegen

De producten die de 433 MHz-frequentie benutten zijn, door de simpele protocollen die ze benutten, niet de meest betrouwbare, maar in de praktijk zijn er weinig problemen mee, mede dankzij het goede bereik. En zeker voor temperatuursensoren is het een uitstekende optie. Het is immers geen wereldramp als een enkele keer een meting wordt overgeslagen of je buurman de waarde ook uit kan lezen. De door de Rfxcom-transceiver gevonden producten in de 433 MHz-band worden automatisch toegevoegd zodra ze worden gevonden. Als je naar Overzicht gaat zie je de metingen van temperatuursensoren als het goed is al verschijningen. De naam is echter doorgaans niet heel herkenbaar. Dit kun je eenvoudig aanpassen. We klikken op de buitentemperatuursensor en in het venster dat verschijnt op het instellingenicoontje. We overschrijven nu de naam zodat er Buitentemperatuur staat en kiezen Bijwerken. Het toekennen van een herkenbare naam zorgt dat je het apparaat makkelijker kunt aanwijzen bij het maken van je dashboard of automatseringen! Sensoren worden breed toegepast in Home Assistant (zie kader).

©PXimport

Sensoren in Home Assistant

De temperatuursensoren worden in Home Assistant logischerwijs als sensor aangeduid. Bedenk wel dat sensoren veel breder worden toegepast. Je kunt denken aan raam- en deursensoren, weersvoorspellingen van bijvoorbeeld OpenWeatherMap, het niveau van je printercartridges (via snmp of cups), meterstanden van de slimme meter, de actuele handelswaarde voor bitcoins, de actuele reistijd van A naar B volgens Google Maps of de snelheid van je internetverbinding. 

 12 Schakelaars toevoegen 

Het toevoegen van een schakelbare KlikAanKlikUit-stekkerdoos is niet lastig als je de Rfxcom-transceiver al hebt geconfigureerd (zie stap 10), met de optie om gevonden apparaten automatisch toe te voegen. We gaan er voor het gemak even van uit dat je al een afstandsbediening voor de stekkerdoos gebruikt om deze aan of uit te zetten. Doe je dat enkele keren, dan zal het signaal door de Rfxcom-transceiver worden opgepikt en komt het als schakelaar beschikbaar op het dashboard onder Overzicht. Klik deze aan en geef eventueel een herkenbare naam via het instellingenicoontje. Je kunt naar de de Rfxcom-integratie op Instellingen / Integraties bladeren en dan doorklikken naar gevonden apparaten of entiteiten. Als je geen afstandsbediening hebt kun je overigens ook handmatig een code genereren met Home Assistant en deze via de leermodus aan de slimme stekker koppelen. Die leermodus is meestal korte tijd vanzelf actief als je de slimme stekker in het stopcontact steekt. 

©PXimport

 13 Aanwezigheidsinformatie via router 

De vraag of iemand thuis is kan een belangrijke rol spelen bij je automatiseringsregels. Om dit te kunnen bepalen heb je meerdere opties. Zo kun je het grondig aanpakken met bluetooth en enkele beacons in huis. Dan kun je zelfs bepalen in welke ruimte iemand zich bevindt. Maar je moet er wel wat voor knutselen, bijvoorbeeld met de ESP32 microcontroller. Hier kiezen we voor integratie met een router. Voor aanwezigheidsinformatie kan eenvoudigweg de verbindingslijst van de router worden gebruikt, om te zien of de smartphone van een persoon op het netwerk zit. Simpel maar doeltreffend! Als voorbeeld nemen we een Fritz!Box. De router is al gevonden onder Instellingen / Integraties en je hoeft alleen op Configureer te klikken. Vul indien nodig je gebruikersnaam en wachtwoord in voor toegang. Nu zullen de gevonden apparaten binnen Home Assistant beschikbaar komen en vermeld worden bij de bewuste integratie. Als laatste ga je naar Instellingen / Personen. Geef per persoon aan welk apparaat of welke apparaten bij die persoon horen. De smartphone van een persoon is vaak genoeg, maar op kantoor zou je ook bijvoorbeeld diens laptop of pc kunnen kiezen voor aanwezigheidsdetectie. Gebruik je accesspoints van Ubiquiti dan kun je met de UniFi Controller een mooie aanwezigheidsdetectie bouwen (zie kader).

©PXimport

Gebruikers tracken via UniFi Controller

Gebruik je accesspoints van Ubiquiti en heb je de UniFi Controller dan heb je een mooie opstelling voor het detecteren van gebruikers op je netwerk. Je kunt de UniFi Controller direct koppelen onder Instellingen / Integraties door het opgeven van je gebruikersnaam en wachtwoord. Automatisch worden dan de via wifi ingelogde apparaten gevolg op het netwerk en komen ze beschikbaar binnen Home Assistant. Je kunt nog kiezen op welke wifi-netwerken (ssid’s) gebruikers gevolgd moeten worden. Bij de standaardinstellingen wordt een apparaat als afwezig gezien als het 300 seconden (5 minuten) niet online is geweest. Als een apparaat online komt wordt dit direct herkend. Je kunt voor de integratie ook nog extra opties instellen. Zo kun je bijvoorbeeld schakelaars toevoegen om netwerktoegang voor bepaalde apparaten te blokkeren, en sensors toevoegen voor het bandbreedtegebruik van apparaten. Ook hier moet je nog per persoon aangeven welke apparaten bij hem horen, onder Instellingen / Personen. Het is voldoende om bijvoorbeeld een smartphone toe te voegen. In de lijst zul je die meestal aan de naam herkennen, maar een enkele keer moet je naar het mac-adres kijken, en staat er bijvoorbeeld device_tracker.unifi_20_39_56_7b_6a_93_default. 

©PXimport

14 Automatiseren met Home Assistant!

We hebben nu de nodige apparaten toegevoegd aan Home Assistant, maar dat maakt het huis nog niet echt slim! Daarvoor gaan we automatiseringsregels toevoegen. Voorheen gebruikte je daarvoor exclusief het bestand automations.yaml. Tegenwoordig gaat dit ‘gewoon’ via de grafische interface, onder Instellingen / Automatiseringen. De mogelijkheden daarbij waren in het begin nog beperkt, maar er zijn stappen gemaakt. En het is goed om te wennen aan de nieuwe manier: op termijn zal Home Assistant vrijwel overal afstappen van aparte configuratiebestanden. De principes voor automatiseren zijn uiteraard wel hetzelfde gebleven. Een automatiseringsregel bevat tot drie onderdelen: een trigger, eventuele condities en de gewenste actie(s). Met een trigger stel je in wanneer de regel geëvalueerd moet worden, bijvoorbeeld na een bepaalde tijd, bij het indrukken van een knop of zodra iemand thuiskomt. Met condities stel je eventueel beperkingen in, opdat een lamp bijvoorbeeld alleen wordt ingeschakeld als iemand thuis is én als het donker is. Ten slotte definieer je de actie die moet worden uitgevoerd, bijvoorbeeld het inschakelen van de lamp. 

©PXimport

15 Toestanden controleren

Voordat je gaat automatiseren is het handig een beeld te hebben van entiteiten, toestanden en attributen. Hiervoor kun je onder Ontwikkelhulpmiddelen / Toestanden kijken. Daar zie je alle bekende entiteiten met de huidige toestand en eventuele attributen. Een entiteit is bijvoorbeeld een lamp met status on of off en een attribuut als brightness (voor een dimlamp). Een entiteit kan ook bijvoorbeeld de zon zijn met als status bijvoorbeeld above_horizon en attributen als next_rising en next_setting. De acties kun je verkennen via Ontwikkelhulpmiddelen / Services. Voor een schakelaar is zo’n actie bijvoorbeeld switch.turn_off en voor een lamp zoiets als light.turn_off.

©PXimport

16 Automatisering toevoegen

We zullen beginnen met een eenvoudige tijd-gestuurde trigger die elke seconde een lamp afwisselend aan en uit zet zodat de lamp zachtjes knippert. Ga naar Instellingen / Automatiseringen en klik op het plusteken om een nieuwe automatisering te maken. Je kunt via een beschrijvende zin (in het Engels) een snelle start maken, maar dit slaan we hier over door op Skip te klikken. Als naam voeren we Lamp knipperen in. Onder Trigger-type kiezen we Tijdspatroon. De velden Uren en Minuten laten we leeg en onder Seconden voeren we /1 in. Hiermee geef je feitelijk aan dat de automatisering iedere seconde moet worden herhaald. Je hoeft in dit geval geen voorwaarden te kiezen. Onder Acties kies je bij Type actie voor Apparaat. Selecteer dan onder Apparaat de bewuste lamp en kies bij Actie voor Omschakelen. Als je de automatisering bewaart zal de lamp al direct gaan knipperen. Stopt dit abrupt, kijk dan eerst onder Instellingen / Logboek of er een foutmelding is. Sommige lampen vinden het niet leuk steeds geschakeld te worden. Hieronder zie je hoe je dit op de ‘oude’ manier via het bestand automations.yaml kon invoeren.

- alias: 'Toggle lamp'

trigger:

platform: time_pattern

seconds: '/1'

action:

service: light.toggle

entity_id: light.sfeerlamp

©PXimport

17 Schakelen met zonsondergang

Een handige optie is het schakelen van een lamp als de zon ondergaat, of een bepaalde tijd voordat dit gebeurt, ook wel offset genoemd. Hiervoor volg je deels de voorgaande stappen. In dit geval kies je bij Trigger-type voor Zon met bij Gebeurtenis de optie Zonsondergang. Je kunt hierbij een offset opgeven. Vul je bijvoorbeeld -00:45:00 in dat wordt de automatisering een kwartier voordat de zon ondergaat uitgevoerd. Of je kiest bijvoorbeeld -01:30:00 voor een langere offset van anderhalf uur. De lamp zal met deze automatisering weliswaar netjes aangaan op het bewuste moment, maar daarna niet meer uitgaan. Voeg daarvoor een extra automatisering toe die de lamp weer uitzet op de gewenste tijd, bijvoorbeeld rond bedtijd of pas in de ochtend. Hiervoor kies je bij Trigger-type voor Tijd en voer je de tijd in (bijvoorbeeld 23:00:00) en dan weer de gewenste actie.

©PXimport

Schakelen met aanwezigheidsinformatie

De aanwezigheidsdetectie die we in dit artikel hebben toegevoegd kun je ook handig in automatiseringen gebruiken. Het uitschakelen van lampen bijvoorbeeld als er niemand thuis is. Ook kun je de aanwezigheid als voorwaarde gebruiken, zodat een lamp bijvoorbeeld alleen wordt aangezet als er iemand aanwezig is. In dat laatste geval druk je bij het maken van je automatisering op je Voorwaarde toevoegen, kies je bij Type voorwaarde voor Staat en bij Entiteit de persoon (bijvoorbeeld person.gertjan_groen). Onder het kopje Staat voer je home of not_home in, afhankelijk van de gewenste toestand.

Voor miljoenen gebruikers was Microsoft Paint de eerste stap richting digitale creativiteit. Kinderen tekenden er hun eerste computerkunstwerkjes in, volwassenen plakten er snel iets functioneels mee in elkaar. Sinds Windows 11 is Paint door de toevoeging van AI-functies en de ondersteuning van lagen veel slimmer geworden, zonder zijn eenvoud te verliezen.

Geen download, geen licentie en altijd beschikbaar … Paint is er al sinds de vroegste Windows-versies en het is er nog altijd. Hoewel de mogelijkheden beperkt zijn, blijft het geliefd om zijn eenvoud en simpele bediening of puur vanwege nostalgie. Zelfs wie zwaardere grafische software heeft, grijpt vaak terug naar Paint om snel iets te tekenen, een schermafbeelding bij te snijden of iets te markeren. Met de nieuwe functies groeit het programma uit tot meer dan een digitaal speeltje. 

Image Creator

Met Image Creator maak je in Paint rechtstreeks afbeeldingen door simpelweg te beschrijven wat je voor je ziet. De functie gebruikt het DALL·E-model van OpenAI voor tekst-naar-beeldgeneratie. Open Microsoft Paint en klik bovenaan op Copilot. Selecteer vervolgens Image Creator om het zijvenster te openen. In de interface van Cocreator verschijnt een tekstvak waarin je beschrijft wat je wilt zien en in welke stijl. Hoe preciezer en gedetailleerder je bent, hoe beter het resultaat aansluit bij je verwachtingen.

Kies vervolgens een stijl – bijvoorbeeld Houtskool, Ink Sketch, Anime, Fotorealistisch of een andere – en klik op Maken. Image Creator genereert telkens drie varianten van je afbeelding. Selecteer de versie die je het meest bevalt om die meteen op het canvas te plaatsen.

Achtergronden

Een veelvoorkomende taak in beeldbewerking is het isoleren van een onderwerp uit de achtergrond. Met de functie Achtergrond verwijderen wordt dat verrassend eenvoudig. Houd er wel rekening mee dat deze functie niet zo verfijnd werkt als in Photoshop. Bij fijne details zoals haartjes, takjes of kleine blaadjes kan Paints AI soms een wat grof resultaat opleveren.

Ook hier start je via het pictogram Copilot. Kies vervolgens Achtergrond verwijderen. Paint analyseert het beeld en probeert automatisch te bepalen wat het onderwerp is en wat tot de achtergrond behoort. Aan de rechterkant verschijnt een miniatuurvoorbeeld waarin de achtergrond vervangen is door een schaakbordpatroon. Dat is de standaardweergave voor transparantie.

Onderaan in de zijbalk staat een vierkant pictogram. Als je daarop klikt, verschijnt hetzelfde schaakbordpatroon ook in de grote afbeelding. Je kunt via dit pictogram ook een achtergrondkleur kiezen in plaats van transparantie. Wil je een afbeelding opslaan met transparantie (bijvoorbeeld nadat je een achtergrond hebt verwijderd), dan moet je een bestandsformaat gebruiken dat transparantie ondersteunt. Het veelgebruikte jpg-formaat doet dat niet. Kies in dat geval voor png, dat wel transparante achtergronden kan bewaren.

Generatief wissen

Je kunt ook het selectiegereedschap linksboven gebruiken om een object in de afbeelding te verwijderen. Kies hiervoor het gereedschap Rechthoekige selectie of Vrije vorm selectie. Zodra je een gebied hebt geselecteerd, verschijnt er een klein contextmenu naast de selectie. Kies daar de optie Generatief wissen.

Je vindt deze functie ook via de knop Copilot. Vervolgens zie je een blauwe rechthoekige animatie rond het geselecteerde object. Paint analyseert de omgeving en vervangt het object door een realistisch ogende achtergrond die past bij de rest van de afbeelding.

Lagen

Lagen: verwijderen

De nieuwe Microsoft Paint (vanaf versie 11.2306.30.0 op Windows 11) ondersteunt lagen. Dit is een belangrijke stap richting meer geavanceerde beeldbewerking. Lagen werken als transparante vellen met afzonderlijke elementen die je op elkaar stapelt. Elke laag kun je apart bewerken zonder de andere lagen te beïnvloeden. Dat biedt veel meer controle en flexibiliteit tijdens het creatieproces. We tonen dit met een voorbeeld.

We beginnen met een afbeelding van een meisje. Via Copilot / Achtergrond verwijderen halen we de achtergrond weg. Klik je vervolgens bovenaan op de knop Lagen, dan zie je dat de achtergrond is vervangen door het schaakbordpatroon.

Lagen: combineren

Achter het meisje willen we nu een nieuwe achtergrond plaatsen. Daarvoor klik je in bij Lagen op het plusteken, zodat er een tweede, transparante laag wordt toegevoegd. Klik op de miniatuur van deze nieuwe laag om die actief te maken. Vervolgens gebruik je de opdracht Bestand / Importeren naar canvas / Uit een bestand om een nieuwe afbeelding - de achtergrond - toe te voegen op deze tweede laag. Let op, als je vergeet eerst de juiste laag te selecteren vóór je importeert, wordt de laag met het meisje overschreven door de nieuwe afbeelding.

In Lagen kun je de laagvolgorde wijzigen door te slepen. Zorg ervoor dat de laag met het meisje boven de achtergrondlaag staat. Op die manier verschijnt het meisje op de voorgrond in een nieuwe omgeving. Wil je het meisje nog wat naar links of rechts verplaatsen? Druk dan op Ctrl+A om alles in de actieve laag te selecteren. Vervolgens verschijnt de verplaatsingshandgreep, waarmee je het onderwerp kunt verschuiven.

Lagen: manipuleren

Wanneer je met de rechtermuisknop op Lagen klikt, dan zie je zes mogelijkheden. Je kunt de laag verbergen. Dan verschijnt er in de rechterbovenhoek van de miniatuur een oogje dat doorstreept is. Als je op dit pictogram klikt, wordt deze verborgen laag opnieuw zichtbaar. Je kunt ook de opdracht Ctrl+H (met de H van hide) gebruiken om de geselecteerde laag te verbergen.

De opdracht Dubbele laag kies je als je een laag wilt dupliceren. De opdracht Samenvoegen naar beneden gebruik je wanneer je klaar bent, om alle laaginformatie te bundelen in één laag. Dat is vooral nuttig als je de afbeelding wilt opslaan in een formaat dat geen lagen ondersteunt. De opties Naar boven en Naar beneden gebruik je om lagen te verplaatsen. Persoonlijk slepen we de lagen liever in het deelvenster. En ten slotte is er de opdracht Laag verwijderen.

Lagen: tekst toevoegen

Je kunt ook tekst toevoegen op een aparte laag. Zorg er eerst voor dat je een nieuwe, lege laag aanmaakt via het plusteken in het lagenvenster voordat je het tekstgereedschap gebruikt. Zodra je met het tekstgereedschap op het canvas klikt, verschijnt er een extra werkbalk waarin je het lettertype, de lettergrootte en de stijl instelt. Via een schuifregelaar kies je een lettergrootte tussen 8 en 72 pt. Let wel: bij foto's blijkt zelfs 72 pt vaak te klein. Je kunt dit oplossen door handmatig een groter getal in te voeren in het veld voor lettergrootte.

In ons voorbeeld kozen we een lettergrootte van 800 pt. In de knoppenbalk bovenaan kun je zowel de tekstkleur als de achtergrondkleur van het tekstvak instellen. Klik op de bovenste grote kleurcirkel om de tekstkleur te kiezen via de kleurstalen of de kleurkiezer. Klik op de onderste kleurcirkel om een achtergrondkleur voor het tekstvak te selecteren. In de tekstwerkbalk moet je de optie Opvulling voor achtergrond activeren als je wilt dat de tekstachtergrondkleur zichtbaar moet zijn.

Paint is groot geworden

Kijk je naar de nieuwe mogelijkheden in Paint, dan kun je gerust zeggen dat het programma volwassen is geworden. Het is nog steeds even laagdrempelig als vroeger, maar inmiddels wel uitgerust met een AI-brein en een flink aantal nieuwe functies. Of je nu snel iets wilt knutselen of een slimme bewerking wilt uitvoeren met lagen en AI, Paint laat zien dat zelfs oude software prima meekan met de tijd. En het mooiste? Je hoeft niets te installeren of te betalen. Gewoon openen, klikken en creëren. Met of zonder AI-hulp, die keuze is aan jou!

Het is bijna kerst en tussen het regelen van de laatste boodschappen door kijk je om je heen. De post ligt nog op tafel, er slingert speelgoed rond en een grote schoonmaak gaat niet meer lukken. Toch wil je dat je gasten in een net huis binnenkomen. Met een strak plan kun je in precies zestig minuten de perfecte illusie van een schoon huis creëren. Zet de timer, doe je favoriete muziek aan en ga aan de slag.

Je begint waar je gasten binnenkomen. De hal is vaak een rommelige plek, zeker in de winter. Pak een grote mand of krat en gooi daar alles in wat er niet hoort: sjaals die niemand draagt, post, sleutels en rondslingerende tassen. Zet die mand tijdelijk weg in de berging, schuur of desnoods in je eigen kledingkast. Zorg dat er ruimte is aan de kapstok voor de jassen van je bezoek. Klop de deurmat even krachtig buiten uit en haal de stofzuiger snel door de gang. Als je hierna nog dertig seconden over hebt, veeg je met een doekje over de spiegel. Een schone spiegel en een lege vloer geven direct bij binnenkomst al het gevoel van een opgeruimd huis.

De woonkamer: sfeer boven perfectie

Door naar de plek waar jullie de meeste tijd zullen doorbrengen. In de woonkamer geldt nu de regel: opruimen is belangrijker dan boenen. Loop een rondje met een vuilniszak voor alles wat weg kan en een wasmand voor spullen die naar een andere kamer moeten. Maak de salontafel en bijzettafels helemaal leeg. Een leeg oppervlak oogt namelijk direct schoon, zelfs als je niet nat afneemt. Schud daarna de kussens op de bank flink op en vouw plaids netjes op. Haal de stofzuiger alleen door het midden van de kamer en langs de bank; vergeet de hoekjes en plinten, want daar kijkt vanavond niemand naar.

©Евгения Рубцова

Het toilet: kort maar krachtig

Dit is de enige plek waar je gasten echt even alleen zijn en stilzitten, dus hier moet het wel fris zijn. Gelukkig is de ruimte klein. Spuit wc-reiniger in de pot en laat dit even inwerken terwijl je de rest doet. Gebruik een wegwerpdoekje of een sopje voor de bril, de spoelknop, de deurklink en de kraan. Hang een schone handdoek op en controleer of er voldoende toiletpapier ligt. Heb je nog een geurkaarsje of geurstokjes? Zet die dan hier neer. Als het lekker ruikt, voelt je toilet al snel schoner aan.

Puntjes op de i in de keuken

Je hebt nu nog een kwartier over. Snel door naar de keuken. Zorg allereerst dat het aanrecht helemaal leeg is. Als het niet meer lukt om alles af te wassen, zet je de vuile vaat snel in de vaatwasser, ook als deze eigenlijk al vol is. Een andere slimme noodoplossing is om de vaat tijdelijk in een keukenkastje te verstoppen. Het gaat erom dat alles uit het zicht is. Haal tot slot nog even een doekje over het aanrecht en de kookplaat zodat alles weer fris oogt.

©APALKOV | MestoSveta - stock.adobe.com

Sfeer maken

Nu is het tijd voor de belangrijkste truc: het aanpassen van de verlichting. Dim de grote lampen en steek overal kaarsen en sfeerverlichting aan. Dat ziet er niet alleen heel gezellig uit, maar dat zachte licht zorgt er ook voor dat achtergebleven stof of verdwaalde kruimels niet meer opvallen. Tot slot doe je nog één ding voor de sfeer. Zet een raam op een kier voor frisse lucht of zet een pannetje op het vuur met wat water, kaneel en sinaasappelschil voor een heerlijke kerstgeur.

Klaar voor de bel

Kijk nu eens om je heen. Je huis is opgeruimd, het ruikt lekker en het is gezellig verlicht. Niemand die ziet dat je de bovenkant van de kasten hebt overgeslagen. Schenk wat te drinken voor jezelf in en adem uit. Laat die bel maar gaan!