Bent u al bekend met de Windows Herstelconsole? Dit verborgen onderdeel van Windows kan u bij problemen met het besturings­systeem snel uit de brand helpen. Met de Herstelconsole komt u zelfs bij de meest vervelende problemen beslagen ten ijs!

De Herstelconsole is beschikbaar voor Windows XP, Windows Vista en Windows 7. In het eerste gedeelte van dit artikel behandelen we de Herstelconsole voor Windows Vista en Windows 7. Het tweede gedeelte van dit artikel gaat in op de Herstelconsole voor Windows XP. In het derde gedeelte besteden we aandacht aan de Veilige modus als aanvulling op de Herstelconsole.

Herstelconsole in Windows 7 (en Vista)

01. Gebruikersomgeving

Windows Vista en Windows 7 maken voor de Herstelconsole gebruik van een grafische gebruikersomgeving. Officieel gaat het hier overigens niet om een Herstelconsole, maar om een set handige programma's waarmee u de computer in geval van problemen op de been kunt helpen. U hoeft daarbij niet alle herstelbewerkingen zelf uit te voeren. Een groot deel van de herstelcomponenten kan het werk geautomatiseerd doen en eigenhandig problemen opsporen. Dat werkt een stuk gebruiksvriendelijker dan bij Windows XP, waarover u in het tweede gedeelte van dit artikel meer leest.

02. Herstelprogramma

De herstelprogramma's zijn toegankelijk via de installatie-dvd van Windows Vista of Windows 7. Zorg ervoor dat de computer kan opstarten vanaf dvd. Start het systeem op met de Windows Vista- of Windows 7-dvd. Wordt de dvd niet gelezen, controleer dan de instellingen van het BIOS en achterhaal of de computer zo is ingesteld dat hij automatisch wordt opgestart vanaf een bootable dvd. Druk op een toets zodra de melding Druk op een toets als u de computer vanaf een cd of dvd wilt starten verschijnt. Het is mogelijk dat de herstelopties al door uw computerleverancier zijn voorgeïnstalleerd. Bij het starten van de computer drukt u dan op de F8-toets om het opstartmenu op te vragen en vervolgens de geavanceerde opstartopties te kiezen. Is dit niet het geval, dan gebruikt u de eerdergenoemde dvd van Windows Vista of Windows 7.

©PXimport

De geavanceerde opstartopties van Windows Vista en Windows 7, nadat u op F8 hebt gedrukt.

03. Regiogegevens opgeven

In het welkomstvenster kiest u de gewenste taalinstelling (Nederlands) en past u de andere twee opties aan (Tijd en valuta, Toetsenbord), waarbij u Nederlands-Verenigde Staten kunt aanhouden. Klik op Volgende. In het venster Windows installeren klikt u op de koppeling Uw computer herstellen (deze optie vindt u linksonder in het venster weggestopt). De herstelmodule wordt geladen en Windows gaat op zoek naar aanwezige installaties.

04. Juiste Windows-installatie

In een overzicht ziet u welke Windows-versies aanwezig zijn. Kies hier voor de installatie die u wilt herstellen en klik op Volgende. Opstartherstel gaat actief op zoek naar mogelijke problemen. In de meeste gevallen zal Opstartherstel na de controle aanbieden om de computer met behulp van Systeemherstel te herstellen naar een punt in het verleden. Klik op Herstellen als u hiermee akkoord gaat. Wilt u geen herstelpunt gebruiken, dan klikt u in dit venster op Annuleren. In het eindvenster klikt u op Diagnose- en hersteldetails weergeven om te zien welke acties Windows heeft ondernomen en waar het fout loopt.

©PXimport

Selecteer de Windows-installatie waar u toegang toe wilt, waarna Windows automatisch naar problemen zoekt.

05. Geen besturingssystemen?

Blijft de lijst met geïnstalleerde besturingssystemen angstvallig leeg? Mogelijk maakt u gebruik van een schijftype dat niet door de standaarddrivers van de herstelmodule wordt ondersteund. Klik in dat geval op de knop Stuurprogramma's laden en plaats de dvd met het juiste stuurprogramma, om de schijf te benaderen.

06. Geavanceerde opties opvragen

Interessant is Geavanceerde opties voor systeemherstel en ondersteuning weergeven, een optie die u eveneens in het eindvenster aantreft. Hiermee opent u een overzichtsvenster dat toegang geeft tot de ingebouwde herstelhulpjes. De eerste optie is Opstartherstel, waarmee u in het begin van de exercitie kennis hebt gemaakt. Dit onderdeel gaat op zoek naar problemen en probeert deze automatisch op te lossen.

©PXimport

De beschikbare herstelonderdelen.

07. Systeemherstel uitvoeren

De tweede optie - Systeemherstel - biedt u de mogelijkheid om de staat van uw machine naar een punt in het verleden te herstellen. De werking van Systeemherstel is identiek aan de werking van het onderdeel in de 'normale' Windows-omgeving. Er is echter één belangrijk verschil: als u Systeemherstel via deze modus gebruikt, kunt u de terugzetactie niet meer ongedaan maken. Probeer daarom altijd eerst of Systeemherstel binnen de normale Windows-omgeving kan worden uitgevoerd, desnoods in de Veilige modus van Windows. In het overzichtsvenster van Systeemherstel klikt u op het herstelpunt dat u wilt gebruiken. Windows Vista en Windows 7 maken op regelmatige tijdstippen zelf een eigen herstelpunt aan, bijvoorbeeld bij de installatie van een update of een nieuw programma. Klik op Volgende.

©PXimport

Systeemherstel buiten Windows om uitvoeren.

08. Back-up terugplaatsen

In het overzichtsvenster vindt u ook nog het onderdeel Windows Complete PC terugzetten (in het geval van Windows Vista). Hiermee kunt u de volledige machine met behulp van een reservekopie herstellen. U hebt hiervoor wél een speciale back-up nodig, die u eerder moet hebben gemaakt met Windows Complete PC Back-up. Voordeel van deze mogelijkheid ten opzichte van een 'online' back-up (lees: een reservekopie die u terugzet terwijl Windows actief is) is dat deze uitvoering van Windows Complete PC Back-up niet afhankelijk is van een correct werkend besturingssysteem.

09. Geheugenproblemen

Wellicht kent u de situatie: de computer vertoont kuren of is eenvoudigweg instabiel, en u kunt geen aanwijsbare oorzaak vinden. In sommige gevallen is dit euvel te wijten aan slecht of beschadigd intern geheugen. Geheugenproblemen kunnen bovendien gegevensverlies veroorzaken. De herstelmodus van Windows Vista en Windows 7 is uitgerust met Windows Geheugencontrole. Zoals de naam al aangeeft, wordt hiermee het geïnstalleerde RAM-geheugen aan enkele tests onderworpen. Dit gebeurt zelfstandig, nog voordat Windows is opgestart. U kunt Geheugencontrole op twee manieren uitvoeren. Bij de eerste optie - Nu opnieuw opstarten en controleren op problemen - wordt de machine automatisch opnieuw opgestart en de controle uitgevoerd. Bij de tweede optie - Op problemen controleren als ik de computer opnieuw opstart - wordt pas actie ondernomen als u zelf de computer opnieuw hebt gestart.

©PXimport

Controleer de staat van het interne geheugen.

10. Opdrachtprompt

Tot slot vinden we de optie Opdrachtprompt in het overzichtsvenster. Hiermee opent u de commandoregel. U kunt de Opdrachtprompt gebruiken voor het opgeven van verschillende commando's, zoals het kopiëren van bestanden en het opvragen van de inhoud van de vaste schijf.

©PXimport

De 'vertrouwde' opdrachtprompt is ook in Windows Vista en Windows 7 beschikbaar.

11. Systeemherstel

Gebruikt u Windows 7? Leest u dan even verder. Met Systeemherstel in Windows 7 kunt u, in het geval zich problemen voordoen, uw computer herstellen naar een punt in het verleden. Systeemherstel maakt daartoe regelmatig een herstelpunt aan. U gebruikt Systeemherstel als u recente systeemwijzigingen ongedaan wilt maken. Bestanden, zoals documenten, afbeeldingen en muziek, worden niet gewijzigd. Onlangs geïnstalleerde stuurprogramma's en programma's worden bij een herstelactie via Systeemherstel mogelijk verwijderd. In het Configuratiescherm van Windows 7 kiest u voor Systeem en beveiliging, Back-up maken en terugzetten. Kies voor Systeeminstellingen of de computer herstellen (onderaan het venster) en klik op Systeemherstel starten. Kies welk herstelpunt u wilt gebruiken om de staat van de computer te herstellen. Standaard is Aanbevolen herstelpunt geselecteerd. Hierbij wordt de meest recente update of installatie van een stuurprogramma of software ongedaan gemaakt. Via Een ander herstelpunt selecteren vraagt u een lijst op van beschikbare herstelpunten. Klik op het herstelpunt dat u wilt gebruiken. De kolom Beschrijving geeft informatie over elk herstelpunt. Klik tot slot op Volgende om de herstelprocedure te bevestigen. Klik op Voltooien om uw computer naar het herstelpunt terug te zetten.

12. Snelle toegang

Om zonder hulp van het Start-menu Systeemherstel te openen, kunt u gebruik maken van het venster Uitvoeren. Druk op de toetsencombinatie Windows-toets+R om het betreffende venster te openen. Typ vervolgens Rstrui.exe en druk op OK om Systeemherstel te starten. Uiteraard kunt u ook een snelkoppeling naar Systeemherstel plaatsen op het bureaublad.

13. Herstelpunt maken

Standaard maakt Windows regelmatig herstelpunten. U kunt ook zelf een herstelpunt maken, bijvoorbeeld als u een ingrijpende wijziging wilt doorvoeren en geen risico wilt nemen. In het zoekvak van het menu Start typt u Herstelpunt. Kies voor Een herstelpunt maken. In het geopende venster klikt u op de knop Maken (in het vak Beveiligingsinstellingen). Geef een naam op en klik op Maken. U kunt het herstelpunt later altijd weer gebruiken.

©PXimport

Herstelpunten worden automatisch gemaakt, maar u kunt ze ook zelf aanmaken.

Herstelconsole in Windows XP

14. Herstelconsole in XP

De Herstelconsole van Windows XP biedt verschillende mogelijkheden om uw computer te herstellen in geval van problemen. Uiteraard kunt u binnen Windows zelf gebruikmaken van het 'gebruiksvriendelijke' Systeemherstel om de computer te herstellen, maar dit onderdeel laat u vaak in de steek als uw computer niet goed of helemaal niet opstart. Juist in dergelijke situaties komt de Herstelconsole van pas. Daarmee kunt u een groot deel van de problemen oplossen, buiten Windows om. Verwacht geen visuele franje of gebruiksvriendelijke omgeving: de weinig behulpzame knipperende cursor op de speciale opdrachtregel schrikt niet-geoefende gebruikers al snel af. Toch geeft de Herstelconsole toegang tot een aantal krachtige opties. Zo kunt u algemene beheertaken uitvoeren, schijfstations formatteren, services in- en uitschakelen en data van lokale schijfvolumes uitlezen. Volgens Microsoft komt de Herstelconsole vooral van pas in situaties waarbij u de computer kunt herstellen door een bestand vanaf een schijf naar de machine te kopiëren, of door een probleemservice onder handen te nemen. De praktijk wijst echter uit dat u er aanzienlijk meer mee kunt doen.

©PXimport

De Herstelconsole van Windows XP.

15. Herstelconsole installeren

In veel gevallen is de Herstelconsole niet standaard aanwezig op een systeem en de installatie ervan dus de eerste stap. Plaats de installatie-dvd van Windows en zorg ervoor dat u bent aangemeld als Administrator of als gebruiker met Administrator-rechten. Vervolgens opent u het Start-menu en kiest u voor Uitvoeren. Typ de volgende opdracht, gevolgd door een druk op Enter: X:\i386\winnt32.exe /cmdcons. Hierbij vervangt u X: door de letter van het dvd-station waar de installatieschijf in zit. Er wordt nu een nieuw venster geopend, waarin om een bevestiging wordt gevraagd. Kies voor Ja. Na de installatie start u de machine opnieuw op. Bij het opstarten verschijnt het Windows-opstartmenu, dat u mogelijk al kent van een multiboot-systeem met meerdere Windows-versies. In dit menu kunt u kiezen voor de Herstelconsole. De Herstelconsole is relatief compact. U hebt ongeveer 7 MB vrije schijfruimte nodig op de root van de vaste schijf.

16. Vanaf cd starten

Uiteraard is het installeren van de Herstelconsole handig, maar in de praktijk zult u de Herstelconsole pas missen als het kwaad al is geschied en uw computer niet meer kan worden opgestart. U kunt de Herstelconsole dan ook direct gebruiken vanaf een opstartdiskette of vanaf de Windows-cd of -dvd. Plaats de schijf en start de computer opnieuw op (zorg ervoor dat uw BIOS zodanig is ingesteld dat er vanaf diskette of cd/dvd kan worden opgestart). Het scherm Welkom bij Setup verschijnt. Druk nu op de toets R. De Herstelconsole vraagt met welke Windows-installatie u wilt werken. Deze optie is alleen relevant wanneer u meerdere versies van Windows op hetzelfde systeem hebt geïnstalleerd. Typ het nummer van de installatie die u wilt benaderen en bevestig met een druk op Enter.

©PXimport

Druk op R om de Herstelconsole te starten.

17. Ondersteunde opdrachten

De Herstelconsole van Windows XP biedt ondersteuning voor verschillende opdrachten. Gevorderde gebruikers zullen deze opdrachten mogelijk herkennen van DOS.

Attrib, del, fixboot, more, set, Batch, delete, Fixmbr, Mkdir, systemroot, Bootcfg, Dir, Format, More, type, Cd, disable, Help, Net, Chdir, Diskpart, Listsvc, rd, chkdsk, enable, logon, ren, cls, exit, map, rename, copy, expand, md, rmdir.

©PXimport

De Herstelconsole ondersteunt uiteenlopende opdrachten waarmee u uw systeem op de been kunt helpen.

18. Aanmelden

Iedere keer dat u de Herstelconsole gebruikt, wordt er gevraagd om een wachtwoord. U typt dan het beheerderswachtwoord in. Is er geen wachtwoord gekoppeld aan het account waarmee u zich wilt aanmelden, dan laat u het veld leeg en bevestigt u met een druk op Enter. Hoewel de Herstelconsole u toegang geeft tot een groot aantal Windows-onderdelen, kent hij wel degelijk belangrijke beperkingen. Zo is de toegang beperkt tot de hoofdmap, de root van de schijf waarop u Windows hebt geïnstalleerd, de map Cmdcons en de cd-rom-/dvd-speler.

©PXimport

De Herstelconsole vraagt bij welke Windows-installatie u zich wilt aanmelden.

19. Boot.ini oplappen

Een fout die veel voorkomt is dat het opstartbestand Boot.ini beschadigd raakt of niet kan worden gevonden. In zo'n situatie komt de Herstelconsole goed van pas. Op de opdrachtregel typt u het commando Bootcfg /scan, gevolg door een druk op Enter. Nadat de Herstelconsole heeft gecontroleerd welke Windows-installaties op het systeem staan, geeft u de opdracht Bootcfg /rebuild, waarmee Boot.ini wordt hersteld. Wilt u een nieuwe installatie toevoegen aan het opstartmenu? Gebruik daarvoor de optie Bootcfg /add.

20. Opstartproces herstellen (I)

Voor het opstarten van Windows is het besturingssysteem van een paar systeembestanden afhankelijk. Het gaat daarbij om Ntldr, Ntoskrnl.exe en Ntdetect.com. In geval van beschadiging van een van deze bestanden loopt u het risico de computer niet meer te kunnen starten. De Herstelconsole biedt soelaas. Met behulp hiervan kunt u de systeembestanden namelijk herstellen met de Windows XP-installatie-cd. Op de opdrachtregel typt u Copy, gevolgd door de bronlocatie en de doellocatie voor het betreffende bestand, bijvoorbeeld Copy D:\Ntldr C:\. Hierbij wordt het bestand Ntldr van de D:\-schijf naar de root van C:\ gekopieerd.

21. Opstartproces herstellen (II)

Soms raken bij de installatie van een nieuwe Windows-versie op een multiboot-systeem de opstartbestanden beschadigd. Helaas kan dit ook op andere momenten gebeuren, bijvoorbeeld bij een crash van het systeem tijdens het opstarten. Op zulke momenten komt de opdracht Fixboot goed van pas. Typ op de opdrachtregel Fixboot X:\. Vervang X:\ hierbij door de schijfletter van het station waarop u Windows hebt geïnstalleerd.

©PXimport

Soms raken opstartbestanden beschadigd.

22. Naar diskette kopiëren

Met de Herstelconsole van Windows XP kunt u helaas geen lokale bestanden naar een diskette kopiëren. Jammer, want er zijn uiteraard talloze momenten te bedenken waarbij die mogelijkheid van pas zou kunnen komen. Met een slimme truc kunt u deze beperking in Windows XP Professional effectief omzeilen. In het menu Start kiest u voor Uitvoeren. Typ vervolgens Gpedit.msc en klik op OK. In het venster van Groepsbeleid kiest u achtereenvolgens Computerconfiguratie, Windows-instellingen, Beveiligingsinstellingen, Lokaal beleid, Beveiligingsopties. Dubbelklik in het rechtervenster op Herstelconsole: kopiëren vanaf diskette en toegang tot alle stations en mappen toestaan. Kies Ingeschakeld en klik op OK. In geval van problemen en bij gebruik van de Herstelconsole typt u het volgende in de console: Set allowremovablemedia = true. Hierna kunt u lokale bestanden naar diskette kopiëren. U gebruikt hiervoor de opdracht Copy.

©PXimport

Met de Herstelconsole kunt u wél naar een verwisselbare schijf of diskette kopiëren.

23. Schijven controleren

Wellicht bent u al bekend met de opdracht Chkdsk, waarmee u de gezondheid van de vaste schijf onder de loep kunt nemen. Ook de Herstelconsole beschikt over deze optie, zodat u de schijf kunt controleren, beschadigde sectoren kunt markeren en leesbare informatie kunt herstellen. Typ daartoe Chkdsk X:\, waarbij u X:\ vervangt door de letter van het station dat u wilt controleren. Om een uitgebreide controle vanaf de opdrachtprompt uit te voeren, typt u Chkdsk X:\ /p. Om beschadigde sectoren op te sporen en data te herstellen, gebruikt u de schakeloptie /r (dus Chkdsk X:\ /r).

24. Opdrachtspecifieke hulp

De Herstelconsole ondersteunt verschillende opdrachten, waarvan een groot deel in dit artikel wordt besproken. Als u meer informatie over een specifieke opdracht wilt of niet weet waarvoor een bepaalde opdracht is bedoeld, kunt u gebruikmaken van de ingebouwde documentatiefunctie. Typ hiervoor Help, gevolgd door het commando waar over u meer wilt weten. Bijvoorbeeld Help Chkdsk, voor meer informatie over de werking van de opdracht Chkdsk.

25. Aanvullende mogelijkheden

Een groot aantal opdrachten uitgevoerd met de Herstelconsole en toe aan een opgeruimd scherm? Typ Cls en druk op Enter. Helemaal klaar met de Herstelconsole? Sluit deze dan af met de opdracht Exit, gevolgd door een druk op Enter. De Herstelconsole wordt gesloten en de machine wordt opnieuw opgestart.

26. Herstelconsole verwijderen

Als u de Herstelconsole niet meer nodig hebt, kunt u hem uit het opstartmenu van Windows verwijderen. In Windows navigeert u naar de map Cmdcons. Kunt u deze map niet vinden? Controleer of alle bestanden worden weergegeven. Kies Extra, Mapopties en zorg er via het tabblad Weergave voor dat alle bestanden netjes worden getoond via de opties Verborgen bestanden en mappen weergeven en Beveiligde besturingssysteembestanden verbergen. Hebt u de map eenmaal gevonden, dan verwijdert u deze (klik erop met rechts en kies Verwijderen). Hierna opent u de root van de C:\-schijf en gaat u op zoek naar het bestand Cmldr. Klik erop met rechts en kies ook hier voor Verwijderen. Vervolgens zoekt u het bestand Boot.ini (u vindt dit ook in dezelfde map). Klik erop met rechts, kies Eigenschappen en haal het vinkje weg bij de eigenschap Alleen-lezen. Open het bestand en zoek naar de regel C:\Cmdcons\Bootsect.dat="Microsoft Windows Recovery Console" /cmdcons. Verwijder deze hele regel. Sla het bestand vervolgens op via Bestand, Opslaan en schakel de eigenschap Alleen-lezen weer in. Als u nu de computer opnieuw opstart, is de Herstelconsole verdwenen.

©PXimport

Het bestand Boot.ini aanpassen.

27. Extra opdrachten

Zoals u leest, beschikt de Herstelconsole over krachtige opdrachten om de computer in geval van nood weer mee op de been te helpen. In de Knowledge Base voor Windows XP vindt u een uitgebreid overzicht van alle beschikbare opdrachten, inclusief voorbeeldgebruik. U vindt de overzichten hier en hier.

Veilige modus in Windows XP

28. Veilige modus

Tijdens de start van Windows wordt een grote hoeveelheid extra software geladen. Denk aan stuurprogramma's voor randapparatuur, netwerkondersteuning en aanvullende diensten. De veilige modus van Windows zorgt ervoor dat Windows zo 'kaal' mogelijk wordt geladen: met ondersteuning voor een VGA-beeldscherm, zonder netwerkverbindingen, met het muisstuurprogramma van Microsoft en alleen de apparaatstuurprogramma's die minimaal vereist zijn om Windows te kunnen starten. Hierdoor is de kans groot dat u de computer in geval van problemen wél kunt starten. Daarna kun u proberen het probleem alsnog op te lossen, bijvoorbeeld door een geïnstalleerde driver te verwijderen die het systeem om zeep heeft geholpen, of door logboeken te raadplegen om de fout te achterhalen. Na de foutoplossing start u de computer op in de normale modus en met wat geluk is het probleem verdwenen.

©PXimport

De veilige modus helpt u bij het oplossen van ernstige systeemproblemen.

29. Verschillende smaken

U roept de veilige modus op door tijdens het starten van de computer de F8-toets in te drukken. De veilige modus kent verschillende uitvoeringen: Veilige modus, Veilige modus met netwerkmogelijkheden en Veilige modus met opdrachtprompt. In de praktijk worden de eerste twee modi het meest gebruikt. De derde optie maakt gebruik van de Windows XP-opdrachtprompt in plaats van de grafische omgeving. Deze optie is bedoeld voor gevorderde gebruikers.

©PXimport

De veilige modus is beschikbaar in verschillende uitvoeringen.

30. Opstartmenu

Als u meerdere besturingssystemen hebt geïnstalleerd (een 'dualboot'- of 'multiboot'-configuratie), verschijnt er een opstartmenu tijdens het opstarten van uw computer. In dit menu kiest u het gewenste besturingssysteem. U kunt de veilige modus ook toegankelijk maken via dit menu. Dat is handig, omdat u daardoor niet meer wordt gedwongen op het juiste moment op de F8-toets te drukken om het keuzemenu voor de veilige modus op te roepen. Open Windows Verkenner en navigeer naar de root van de C:\-schijf. Maak een kopie van het bestand Boot.ini en sla dit in een aparte map op. Vervolgens gaat u naar Start, Configuratiescherm, Prestaties en onderhoud. Klik op het pictogram Systeem. Op het tabblad Geavanceerd klikt u op de knop Instellingen in het vak Opstart- en herstelinstellingen. Klik op Bewerken. Voeg de volgende regel toe aan het ini-bestand als u Windows XP Professional gebruikt:

multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINDOWS="Microsoft Windows XP Professional Veilige Modus" /safeboot:minimal /sos /bootlog

Gebruikt u Windows XP Home Edition, dan voegt u de volgende regel toe:

multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINDOWS="Microsoft Windows XP Home Edition Veilige Modus" /safeboot:minimal /sos /bootlog

Sla het bestand op en verlaat Kladblok. Vervolgens zorgt u dat er een vinkje staat bij de optie Lijst met besturingssystemen N seconden weergeven en bij Herstelopties (indien nodig) N seconden weergeven. Klik op OK. Voortaan is de veilige modus beschikbaar in het opstartmenu van Windows.

©PXimport

Voeg de veilige modus aan het opstartmenu van Windows toe.

31. Met netwerkondersteuning

In de vorige tip hebt u de veilige modus zonder netwerkondersteuning aan het opstartmenu van Windows toegevoegd. Om de veilige modus mét netwerkmogelijkheden in het menu op te nemen, gebruikt u in plaats van /safeboot:minimal de uitbreiding /safeboot:network.

32. Logboekregistratie

Als u de veilige modus hebt uitgevoerd voor probleemoplossing, maar merkt dat Windows nog steeds niet in de normale modus kan worden gestart, kunt u gebruikmaken van andere opstartopties. Tijdens het starten van de computer drukt u op F8 om de geavanceerde opstartopties te tonen. Kies voor Logboekregistratie bij opstarten inschakelen om Windows te laden en in een logboekbestand de status van alle geladen stuurprogramma's op te nemen. Windows wordt gestart en loopt waarschijnlijk weer vast. Nu herstart u de computer en kiest u voor de veilige modus. Open Windows Verkenner en navigeer naar de root van de C:\-schijf. Hier vindt u het logboekbestand Ntbtlog.txt. Open het in Kladblok en bekijk de laatste regel. Als het systeem steeds vastloopt door een driver, vindt u hier om welk stuurprogramma het waarschijnlijk gaat.

©PXimport

Het logboek registreert welke services worden geladen.

33. Verkeerde resoluties

Stel, u schakelt uw beeldscherm in een verkeerde resolutie, waardoor het beeld onleesbaar wordt. U kunt dan in de veilige modus starten, waarbij de standaard-videodriver van Windows wordt geladen, maar beter is het om de VGA-modus van Windows te starten. Hierbij wordt in plaats van het standaard-stuurprogramma gebruikgemaakt van uw eigen videodriver in de 'veilige' VGA-modus. Druk tijdens het starten van de computer op F8 en kies voor VGA-modus inschakelen. Vervolgens kunt u de verkeerde instellingen van de videokaart herstellen en de computer opstarten in de normale modus.

©PXimport

Opnieuw opstarten in een lagere schermresolutie is soms gemakkelijker gezegd dan gedaan.

34. Juiste configuratie

De veilige modus werkt nauw samen met andere opstartmodi van Windows. Telkens als Windows succesvol wordt geladen, wordt een back-up gemaakt van de registersleutel HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet en de lijst van succesvol geladen drivers. Geeft het starten van Windows opeens problemen, dan vindt de registratie niet plaats. Kiest u vervolgens bij geavanceerde opstartopties voor Laatst bekende juiste configuratie, dan worden de een na laatste instellingen gehanteerd. Waterdicht is deze methode niet. Installeert u bijvoorbeeld een driver die instabiel is maar die Windows nog wel laat starten in de normale modus, dan wordt de informatie van de laatst bekende juiste configuratie overschreven. U kunt dan niet meer via deze functie terug naar de stabiele configuratie. Voorkom dit en start de computer op in de veilige modus. De informatie voor de laatst bekende juiste configuratie wordt hierdoor niet overschreven. U kunt in de veilige modus het probleem verhelpen en pas daarna weer in de normale modus starten.

©PXimport

De laatst bekende juiste configuratie laadt de laatste Windows-configuratie die geen problemen gaf.

Diensten als iCloud-foto’s en Google Foto’s zijn handig om je foto’s te back-uppen, beheren en delen. Alleen is de online opslagruimte beperkt. Ook je kijkt naar je privacy, zijn deze oplossingen niet altijd ideaal. Er zijn gelukkig gratis tools waarmee je bijna dezelfde ervaring hebt als bij deze online diensten. Je zet je foto’s niet in de cloud, maar gewoon op je eigen pc of NAS.

Er is weinig mis met de gespecialiseerde cloudopslagdiensten van Apple, Google, Microsoft (OneDrive) en Dropbox. Je kunt hiermee prima foto’s bewaren en delen. De tools zijn voor dit gebruik zelfs uitstekend, maar de opslagruimte is vaak beperkt en het blijven cloudoplossingen. Je bestanden staan dus ergens anders opgeslagen.

Overweeg je een alternatief om foto’s te synchroniseren zonder cloudopslag, dan zijn er meerdere opties, zoals Nextcloud (met de Photos-app), PhotoPrism, digiKam en Piwigo. Wij zijn gecharmeerd van de opensource-dienst Immich en Synology Photos, die je specifiek voor de Synology-NAS kunt gebruiken. Beide tools bieden functies als automatische fotoback-ups, album- en gebruikersbeheer, gezichtsherkenning, tijdlijnweergave, tagging, locatiegebaseerd zoeken, delen, raw-bestanden en toegang via een webinterface. Kortom, er is weinig in de cloudoplossingen dat je bij deze gratis tools niet vindt. We maken eerst kennis met Immich (uitgesproken als het Engelse ‘image’) en daarna met Synology Photos. We focussen ons hierbij op de installatie, de initiële configuratie en het basisgebruik.

Immich

Docker-installatie

Immich wordt frequent geüpdatet en is beschikbaar voor meerdere platformen. Wij gaan aan de slag met de installatie onder Windows. Dit doen we via het gratis Docker Desktop. Docker Desktop beheert containers, een soort lichte, afgescheiden virtuele omgevingen met alle benodigde apps, services en instellingen. Installeer de app met enkele muisklikken en start deze op (de eerste keer kun je op Accept en tweemaal op Skip klikken). Minimaliseer vervolgens het venster, maar laat de app actief.

Goed om te weten: je kunt Immich via Docker ook op je NAS installeren, wat hier ook wel Container Manager (Synology) of Container Station (QNAP) genoemd. In dit artikel gaan we hier alleen niet verder op in.

Docker Desktop heb je met een paar muisklikken geïnstalleerd en opgestart.

Voorbereiding

Immich installeren we dus als Docker-container. Eerst voer je enkele voorbereidingen uit. Open de verkenner en ga naar de map Linux (onderaan). Open vervolgens de submap docker-desktop en dan Home. Maak hier een map met jouw naam en daarbinnen de submap Docker. Binnen deze docker-map maak je de map Immich-app aan. Het pad wordt dus: \\wsl.localhost\docker-desktop\home\<je_naam>\docker\immich-app.

Creëer nu twee submappen in een andere map op een schijf met genoeg opslagruimte: Library en Postgres (bijvoorbeeld C:\Users\<je_accountnaam>\Docker\Immich\library).

Navigeer nu in de verkenner naar de map Immich-app. Houd de Shift-toets ingedrukt, klik met rechts op een lege plek en kies PowerShell-venster hier openen. Houd de verkenner geopend en ga via deze pagina naar de downloadsite. Klik bij Get docker-compose.yml file op het documenten-pictogram (Copy), plak dit in PowerShell met Ctrl+V en druk op Enter om het yml-bestand te downloaden. Herhaal dit voor het commando bij Get .env file, zodat zowel het yml-bestand als het env-bestand in de map Immich-app staan.

Open het env-bestand in een teksteditor, bijvoorbeeld Notepad++ of Kladblok, en pas de volgende variabelen aan:

Zorg ervoor dat de paden kloppen met jouw situatie en sla het aangepaste bestand op.

Voordat je de container installeert, moet je eerst enkele variabelen aanpassen in het env-bestand.

Installatie

Alles is nu klaar om de Docker-container met Immich te draaien. Ga terug naar de map Immich-app en voer het commando docker-compose up -d uit. Dit zorgt ervoor dat alle benodigde onderdelen worden gedownload en uitgevoerd. Na enkele minuten zie je in het Docker Desktop-venster, bij Containers, dat de vier Immich-onderdelen actief zijn. Test dit direct door Localhost:2283 op de adresbalk van je browser in te vullen. Dit is de standaardpoort waarop Immich draait; dit zie je bij Immich_server in het Docker-containeroverzicht. Als het nodig is, kun je het poortnummer aanpassen in het yml-bestand. Klik in de webinterface op Aan de slag om daadwerkelijk met Immich te starten.

Je kunt de containers op elk moment stoppen en starten vanuit Docker Desktop. Dit doe je in de rubriek Containers: selecteer Immich en druk op Stop of Start.

De vier containers zijn gestart en Immich is nu bereikbaar vanuit de webinterface.

Configuratie

Je begint met het aanmaken van een beheerdersaccount. Vul de gevraagde gegevens in en bevestig met Registreren. Log daarna in met het opgegeven e-mailadres en wachtwoord.

Klik in het welkomstvenster op Thema, kies Licht of Donker, en ga naar Privacy. Hier kun je de kaartfunctie inschakelen (om foto’s via coördinaten op een kaart te tonen) en de versiecontrole activeren (voor het ontvangen van updates).

Ga vervolgens naar Opslagtemplate en bepaal of je fotobestanden automatisch wilt ordenen op basis van metadata. Als dit ingeschakeld is, kun je bij Voorinstelling een structuur kiezen met een sjabloon. Kies bijvoorbeeld voor {{y}}-{{MMMM}}-{{dd}}/{{filename}}. Bevestig met Klaar.

Je kunt via een sjabloon je foto’s bewaren op basis van bepaalde metadata.

Basisgebruik

Links in de webinterface zie je een venster met onderdelen als Foto’s, Verkennen, Kaart, Delen, Favorieten, Albums en Gereedschap. Open Foto’s, klik op de plusknop en selecteer de gewenste fotobestanden. De geüploade foto’s verschijnen als miniaturen in een tijdlijn. Bovenaan zie je een zoekbalk met rechts een filterknop om media te selecteren op onder meer naam, plaats, camera, datum en type. Gebruik Uploaden (rechtsboven) om extra foto’s toe te voegen.

Selecteer een of meer foto’s. Rechtsboven verschijnen meerdere knoppen, zoals Toevoegen aan favorieten (voor de rubriek Favorieten) en een menu om de selectie te downloaden, archiveren, verwijderen, de datum of locatie te wijzigen, of miniaturen en metadata te vernieuwen.

Via Toevoegen aan kun je foto’s aan een album toevoegen. Klik op +Nieuw album om een album te maken dat je terugvindt in de rubriek Albums. Gebruik Verkennen in het linkervenster om foto’s gegroepeerd te zien op tijd, locatie of – via AI – op herkenbare objecten, gezichten of thema’s, zoals berglandschappen.

De webinterface van Immich heeft wel wat weg van Google Foto’s.

Back-ups en delen

Je vindt in de webinterface ook de optie Delen. Klik hierop, voeg een beschrijving toe en eventueel een wachtwoord. Geef aan of de ontvanger foto’s mag downloaden en/of uploaden. Stel hiervoor een verloopdatum in, bijvoorbeeld over 1 dag. Klik op Link maken om een link te genereren. Deze link is mogelijk http://localhost<…>, maar je kunt dit aanpassen naar het interne ip-adres van je Immich-server, of een extern adres dat vanaf internet bereikbaar is (zie tekstkader ‘Vanaf het internet’).

Wil je media delen met specifieke personen? Klik hiervoor rechtsboven op je accountpictogram en kies Beheer. Ga naar Gebruikers, klik op Gebruiker aanmaken, vul de gegevens in en bevestig. Bij het openen van een fotoselectie of album kun je dan via de deelknop direct de gewenste gebruiker(s) selecteren, zodat de media in hun webomgeving beschikbaar zijn.

Voor Android en iOS kun je de mobiele Immich-app installeren. Vul het ip-adres van je Immich-server in en meld je aan. Tik op de upload-knop, geef Immich de nodige machtigingen en kies Selecteer om aan te geven welke fotoalbums de app moet back-uppen naar je server. Zet Albums synchroniseren aan om dit te automatiseren en bevestig met Back-up uitvoeren.

Immich is ook beschikbaar als mobiele app, wat handig is voor (automatische) mediaback-ups.

Synology Photos

Voorbereiding

We gaan uit van een Synology-NAS (Network Attached Storage) die via een webinterface toegankelijk is. Verbind via je browser met de webinterface van DSM, het Synology-besturingssysteem.

Open nu eerst het Configuratiescherm, kies Gebruiker en groep, ga naar Geavanceerd en zorg dat Gebruiker basismap inschakelen is ingeschakeld (op het gewenste volume). Bevestig met Toepassen. Open daarna de app File Station, waar je ziet dat de mappen Home en Homes (met persoonlijke submappen voor elke NAS-gebruiker) zijn aangemaakt.

Ga vervolgens naar Package Center in het hoofdmenu. Als de app Synology Photos nog niet is geïnstalleerd, zoek dan naar de naam van deze app. Klik vervolgens op Installeren en daarna op Openen. Klik rechtsboven op je profielicoon, kies Instellingen en open het tabblad Gedeelde ruimte. Schakel eventueel Gedeelde ruimte in en bevestig met Opslaan. Gedeelde media worden nu standaard opgeslagen in de map \photo.

Het is even wennen, maar je persoonlijke media en je gedeelde media belanden voortaan in de daarvoor bestemde mappen.

Gedeelde media

Als je nu foto’s met bijvoorbeeld familieleden wilt delen die toegang hebben tot je NAS, volg dan deze stappen. Ga naar Configuratiescherm / Gebruiker en groep, open het tabblad Groep en klik op Maken. Geef een groepsnaam op (bijvoorbeeld Familie) en druk op Volgende. Selecteer de gewenste leden, druk drie keer op Volgende en vink Synology Photos in de kolom Toestaan aan. Bevestig met Volgende (tweemaal) en met Voltooid.

Open vervolgens de app Synology Photos. Bij Instellingen / Gedeelde ruimte klik je op Toegangsmachtigingen instellen. Selecteer de groep (Familie) en kies Volledige toegang in de uitklapmenu’s. Bevestig met de plusknop en klik op Opslaan. Zet daarna op het tabblad Gedeelde ruimte een vinkje bij zowel Gezichtsherkenning inschakelen in Gedeelde ruimte als Onderwerpherkenning inschakelen in Gedeelde ruimte. Bevestig met Opslaan.

Test de instellingen door een gebruiker uit de groep aan te melden op je NAS, bijvoorbeeld via een incognito-tabblad in je browser. Zodra deze gebruiker Synology Photos opent, kan ook hij media uploaden in zowel de persoonlijke ruimte als de gedeelde ruimte. Links bovenaan in het applicatievenster kun je tussen deze ruimtes schakelen. De inhoud van deze ruimtes kun je overigens ook op bestandsniveau beheren via de overeenkomstige mappen in File Station (althans als administrator).

Als lid van de groep Familie krijgt deze gebruiker meteen ook toegang tot de gedeelde ruimte.

Basisgebruik

We laten nu zien hoe je met fotoalbums werkt. Gebruik eerst de knop Filter tonen (rechtsboven) om filters te activeren en snel de gewenste foto’s te vinden. Selecteer vervolgens een reeks foto’s; er verschijnt een rode balk. Klik hier op de plus-knop Toevoegen aan album, kies +Nieuw album, vul een naam in en druk op OK. Ga naar Albums (tweede knop) in het applicatievenster. Hier kun je foto’s opvragen volgens Recent toegevoegd, Labels en Locaties en, indien eerder ingeschakeld, volgens Mensen (gezichtsherkenning) en Onderwerpen (objectherkenning). Je albums vind je hier ook. Met de plus-knop rechtsboven kun je hier nieuwe albums maken.

Ga met de muisaanwijzer boven een album staan; er verschijnt een knop met drie puntjes. Klik op Delen. Schakel Koppeling delen in en stel bij Privacy-instellingen in of het album Privé of Openbaar is (eventueel met downloadmachtiging). Bij Privé selecteer je bij Lijst van genodigden de gewenste gebruiker(s) of groep(en) en geef je de machtigingen aan: Weergave, Downloaden of Provider (beheerder). Je kunt ook een wachtwoord en vervaldatum instellen. Kopieer de link en bevestig met Opslaan.

Klik op Delen (derde knop) in het applicatievenster en kies Fotoverzoek. Klik op Fotoverzoek maken, vul een onderwerpsregel in, selecteer een bestemmingsmap en bevestig met Verzoek maken. Je hoeft nu alleen maar de link te sturen naar de mensen van wie je graag foto’s wilt ontvangen voor je collectie.

Goed om te weten: er is ook een mobiele app voor Android en iOS van Synology Photos met de functie Photo Backup. Daarmee synchroniseer je opgeslagen foto’s en video’s.

Je kiest zelf met wie je albums deelt en met welke machtigingen je dat doet.

De Denon AH-C500W-oortjes beloven vanwege de open pasvorm comfort en omgevingsbewustzijn. In de praktijk pakt dit concept echter minder goed uit. Het ontbreken van rubber oortips resulteert in een pasvorm die niet echt aansluit op de gehoorgang.

Het ontwerp van de Denon AH-C500W is volgens de fabrikant gericht op comfort; daarvoor heeft de fabrikant een zogenaamde 'open pasvorm' in het leven geroepen die niet diep in je gehoorgang zit. Hierdoor voelen de oordopjes licht aan en kun je ze lang zonder enige irritatie dragen. Bovendien blijf je goed in verbinding met je omgeving, omdat er geen ruisonderdrukking is en de dopjes zelf niets tegenhouden. Dat zijn allemaal mooie manieren van omdenken. De AH-C500W-dopjes hebben dan ook geen rubber tips die in je oren gaan en de boel afsluiten, maar vallen bij bewegingen daardoor ook makkelijk uit je oren.

De oordopjes beschikken over moderne technologie zoals bluetooth 5.3 met multipoint-connectiviteit, waardoor je met twee apparaten tegelijk kunt verbinden. De totale batterijduur bedraagt 24 uur, inclusief de oplaadcase. Dankzij de IPX4-classificatie zijn ze bestand tegen zweet en spatwater, maar gezien de vorm zijn ze niet echt geschikt voor sporters. De bediening verloopt via gevoelige aanraakoppervlakken op de oordopjes of via de gratis app. Verder hebben ze microfoons met beamforming voor heldere telefoongesprekken.

©Wesley Akkerman

Gladde oortjes

Aan de functionaliteit ligt het dus zeker niet. Denon zet daarmee in op een breed publiek. We vinden het alleen jammer dat de oortjes geen rubber tips hebben, want die helpen vaak bij het blijven zitten in de gehoorgang. We realiseren ons dat dit een persoonlijke voorkeur is; er zijn immers nog steeds mensen die liever gladde oordopjes hebben dan rubber of siliconen oortips die je dieper in je oor moet duwen. Maar als je lang haar hebt, je veel met je hoofd beweegt of de oordopjes met de hand (en niet via de app) bedient, is de kans groot dat je ze verplaatst of dat ze uit je oren vallen.

We vinden de bediening op de oortjes sowieso behoorlijk gevoelig, maar gelukkig kun je die uitschakelen via de gratis Denon Headphones-app. Dat hebben wij dan ook gedaan. We hebben ze regelmatig beter in onze oren moeten draaien, omdat ze niet bleven zitten, en hebben daardoor regelmatig onbedoeld functies geactiveerd. Bovendien beschikt de app over een vijfpunts equalizer. Heel handig, want daarmee verbeter je het geluid daadwerkelijk. Helaas kun je je eigen instellingen niet opslaan; als je terug wilt naar oude settings, dan moet je die handmatig invoeren.

©Wesley Akkerman

Het open karakter

Omdat de Denon AH-C500W een open karakter heeft, zijn ze lastig te vergelijken met oordopjes die wel beschikken over enige afsluiting. Maar dat is dan ook precies de bedoeling. Het is maar net wat je van een setje oortjes verlangt. En eerlijk is eerlijk: ze zijn zo licht dat je ze bijna niet voelt zitten. Door dit karakter klinkt de muziek heel helder, terwijl je ondertussen alles nog meekrijgt vanuit je omgeving. In het openbaar vervoer is dat een nachtmerrie, maar we denken niet dat Denon verwacht dat je ze overal gebruikt.

Verder is ons duidelijk dat de Denon AH-C500W flink wat kracht mist. Zonder equalizerinstellingen vallen de lagere tonen helemaal weg, waardoor je voornamelijk naar de vocalen en hogere segmenten luistert. Met de traditionele glimlachinstellingen van de equalizer (zie de screenshots verderop) trek je het middensegment verder weg van de audioweergave, maar geef je wel een flinke boost aan het onderste deel. Daardoor klinkt de muziek al wat aangenamer. Maar oordopjes met een betere afsluiting zullen in dit geval altijd beter klinken dan de AH-C500W.

©Wesley Akkerman

Open of gesloten?

Je zou de Denon AH-C500W daardoor beter kunnen vergelijken met oordopjes die je meer boven je gehoorgang plaatst – denk aan de Openfit 2+ van Shokz. Daar klinkt de soundstage daadwerkelijk warm, vol en gedetailleerd, en daar kunnen we de Denon-oortjes niet altijd op betrappen. Helemaal eerlijk is de vergelijking trouwens niet, omdat het producten uit twee technisch verschillende groepen zijn. Maar in onze beleving legt dit setje het af tegen oortjes met afsluiting en écht open oordoppen. Het is het net niet, zogezegd.

Daar speelt het ontwerp ook een grote rol in. De Denon AH-C500W's blijven minder goed zitten dan open modellen die je met een haakje om je oren bevestigt. Je bent ze bovendien voortdurend aan het bijdraaien om maar een goede pasvorm te vinden. Wellicht ligt dat deels aan de oren van ondergetekende, maar dat is nu eenmaal wel de ervaring. Ze doen bovendien sterk denken aan de AIrPods. En daardoor hebben we ook het idee dat Denon meer het Apple-publiek wil aanspreken. Een onbegonnen zaak, aangezien die mensen meestal al voorzien zijn.

©Wesley Akkerman

Denon AH-C500W kopen?

De Denon AH-C500W wil zichzelf met zijn open ontwerp neerzetten als een alternatieve keuze voor wie omgevingsbewust wil blijven. In de praktijk pakt dit concept echter minder goed uit. Het ontbreken van rubber oortips resulteert in een onrustige pasvorm, waardoor de oordopjes bij de minste beweging al dreigen uit te vallen. Deze constante noodzaak tot bijstellen leidt tot frustratie, mede door de overgevoelige aanraakbediening. Gelukkig kun je die via de app uitschakelen, maar dat verandert verder niets aan het idee dat ze niet echt lekker zitten.

Ook op audiogebied overtuigen de oortjes niet helemaal. Het open karakter levert een helder geluid op, maar de basweergave is ondermaats en vereist flinke aanpassingen via de equalizer, waarvan je de instellingen frustrerend genoeg niet kunt opslaan. De AH-C500W's vallen hierdoor in een lastig niemandsland: ze missen de geluidsisolatie en krachtige bas van afgesloten oordopjes en de stabiele pasvorm van échte open-ear modellen met oorhaken. Uiteindelijk voelen de oordopjes aan als een compromis dat op de belangrijkste vlakken helaas tekortschiet.