Om een vpn-verbinding op te zetten maak je doorgaans gebruik van OpenVPN of IPsec. Maar al enkele jaren is er een nieuw protocol in ontwikkeling, namelijk WireGuard. Wat is WireGuard precies? Het is gebouwd volgens moderne principes en bevat slechts de minimale code die nodig is. Reden te meer om dit nieuwe vpn-protocol eens onder de loep te nemen.

Draai je een vpn-server thuis, bijvoorbeeld op je router, nas of een Raspberry Pi, dan kun je op een veilige manier van overal in de wereld op je thuisnetwerk, of zelfs surfen via je thuisnetwerk zodat je ook buitenshuis gebruikmaakt van de dns-gebaseerde adblocker die je thuis hebt draaien. Een ander interessant scenario is dat je van een vpn-server in een ander land gebruikmaakt, bijvoorbeeld om regioblokkades te omzeilen. En in bedrijfsomgevingen is een vpn essentieel.

Kortom, redenen genoeg om een vpn te gebruiken. Vaak gebeurt dat met het OpenVPN-protocol en de gelijknamige opensource-software. Die is populair en algemeen ondersteund, zowel wanneer je zelf een vpn-server wilt opzetten als wanneer je wilt verbinden met een vpn-server van een vpn-dienst. OpenVPN versleutelt zijn communicatie met tls (Transport Layer Security) en werkt via udp of tcp.

Een ander protocol is IPsec (Internet Protocol Security), wat eigenlijk een hele suite van protocollen is. In tegenstelling tot OpenVPN, dat door zijn gebruik van tls in de applicatielaag van de tcp/ip-suite werkt, doet IPsec zijn werk in de internetlaag, dezelfde laag dus als IP. IPsec wordt vooral in bedrijfsomgevingen gebruikt. Het is een vrij complex protocol en komt in thuisomgevingen dan ook zo goed als niet voor.

Complexiteit is de vijand van veiligheid, en zowel OpenVPN als IPsec slepen over de jaren heen heel wat ballast met zich mee. Daarom begon beveiligingsonderzoeker Jason A. Donenfeld in 2015 met een schone lei: hij wilde een vpn-protocol ontwikkelen volgens moderne standaarden, dat snel is, weinig code heeft en daardoor minder kans op (potentieel uit te buiten) bugs. Het resultaat is WireGuard.

Voordelen van Wireguard

We hebben het al over de hoeveelheid code gehad. Misschien maakt dat je als gebruiker niet uit, maar toch is het belangrijk voor de veiligheid van software. Hoe minder regels code, hoe minder aanvalsoppervlak en hoe eenvoudiger de code te auditen is op beveiligingsproblemen. Volgens Donenfeld moet de code van WireGuard door een individu na te kijken zijn, wat bijvoorbeeld met OpenVPN zo goed als onmogelijk is, zeker aangezien je dan ook de code van OpenSSL dient te bekijken. OpenVPN bevat ruwweg honderd keer zoveel regels code als WireGuard.

WireGuard is ook het resultaat van academisch onderzoek van Donenfeld: hij heeft veel tijd gestoken in het goed uitdenken van het protocol, dat hij bovenop het Noise Protocol Framework heeft gebouwd. Met een bewijsprogramma is zelfs formeel geverifieerd dat het protocol specifieke veiligheidseigenschappen heeft. WireGuard maakt ook gebruik van de allernieuwste cryptografie omdat het geen oude algoritmes hoeft te blijven ondersteunen. Termen als Curve25519, ChaCha20, Poly1305, BLAKE2, SipHash24 en HKDF zeggen je misschien niet veel, maar beveiligingsonderzoekers watertanden ervan.

Je bent natuurlijk niets met een superveilig systeem als het niet gebruiksvriendelijk is en vaak is veiligheid omgekeerd evenredig met gebruiksvriendelijkheid. Bij WireGuard is dat anders: het is eigenlijk verrassend eenvoudig om te gebruiken. Je wisselt gewoon publieke sleutels uit en de rest wordt door WireGuard afgehandeld. En zelfs als je van ip-adres verandert, blijft de vpn-verbinding behouden. Dat laatste is heel handig op mobiele toestellen, bijvoorbeeld als je van wifi naar 4G overschakelt.

©PXimport

Hoe WireGuard werkt

WireGuard werkt door de ip-pakketjes van je ‘echte’ netwerkverbinding in te kapselen in udp. Daarvoor creëert het een virtuele netwerkinterface (vaak wg0 genoemd), die alle pakketjes versleutelt die door je echte netwerkinterface (bijvoorbeeld wlan0) gaan. Die virtuele netwerkinterface configureer je gewoon met de standaard netwerktools van je besturingssysteem, zoals de tool ip onder Linux.

Elke virtuele netwerkinterface van WireGuard heeft een geheime sleutel en een lijst van ‘peers’ waarmee communicatie mogelijk is. Van elke peer kent WireGuard een publieke sleutel en een lijst met toegestane ip-adressen waarvan de peer mag communiceren.

Dat geldt zowel voor de server als een client: beide types machines hebben een geheime sleutel voor de interface en een lijst met peers met publieke sleutels en toegestane ip-adressen. Alleen zal de client maar één peer hebben: de WireGuard-server.

Deze associatie van publieke sleutels met toegestane ip-adressen heet een ‘cryptokey routing table’. Bij het verzenden van een pakket vergelijkt WireGuard immers het ip-adres van de bestemming met de lijst met toegestane ip-adressen van elke peer, versleutelt het pakket dan met de publieke sleutel van die peer en verzendt het pakket naar het recentste bekende ip-adres van de peer.

Wanneer WireGuard aan de andere kant een pakket ontvangt, ontsleutelt hij het aan de hand van de publieke sleutel van de peer. De lijst met toegestane ip-adressen werkt bij het ontvangen wel als een toegangscontrole.

©PXimport

Dit hele mechanisme heeft ook al roaming ingebouwd. De client heeft in zijn configuratie een initieel ip-adres en poortnummer om met de server te verbinden, maar als de server zijn ip-adres tijdens een vpn-verbinding verandert (bijvoorbeeld omdat de internetverbinding van de server uitvalt en de router overschakelt naar 4G), ontdekt de client dit door pakketten die de server daarna naar de client stuurt en de configuratie op de client wordt dan aangepast.

De server kent uiteraard initieel geen ip-adressen van de clients. Maar zodra een client met de server verbindt, kent de server het recentste ip-adres. Als daarna de client van ip-adres verandert (bijvoorbeeld een smartphone die van wifi naar 4G overschakelt) en pakketjes naar de server blijft sturen, ontdekt die het nieuwe ip-adres en houdt dit bij. Dit werkt allemaal automatisch, omdat WireGuard intern niet het concept van een verbinding tussen twee ip-adressen kent, maar via de publieke sleutels van peers werkt.

Nadelen van WireGuard

Je kent het gezegde: there’s no such thing as a free lunch. Een WireGuard-verbinding opzetten gaat bliksemsnel omdat er geen ‘handshake’ nodig is waarbij de client en server overeenkomen welke algoritmes ze gebruiken. Het WireGuard-protocol schrijft immers exact voor welke algoritmes er nodig zijn. Als er in een van deze algoritmes ooit een fundamentele fout wordt gevonden, kun je niet eenvoudig naar een ander algoritme overstappen dat niet kwetsbaar is voor de fout. Het WireGuard-protocol en de software dienen dan aangepast te worden. Bovendien bekommert WireGuard zich niet om het initieel uitwisselen van de sleutels tussen beide kanten van de vpn-verbinding. Enerzijds houdt dat het protocol licht, maar anderzijds is het dan wel je eigen verantwoordelijkheid om dat op een veilige manier te doen.

Strikt gezien is WireGuard nog in ontwikkeling: er is nog geen 1.0-versie (maar die zou niet zo lang meer op zich moeten laten wachten). Toch raden al veel beveiligingsspecialisten WireGuard aan in plaats van OpenVPN en IPsec, met het voorbehoud dat er nog zaken kunnen veranderen. Uiteraard bestaat er een kleine kans dat er nog een beveiligingslek wordt gevonden in WireGuard, omdat het nog maar een jaar of vijf bestaat en nog niet zo uitgebreid getest is als andere protocollen. Daar staat tegenover dat de code zoveel kleiner is dan die van OpenVPN en IPsec-implementaties dat er gewoon minder fouten in kunnen voorkomen. Of je WireGuard voldoende vertrouwt om al te gebruiken, is dus een kwestie van risicoanalyse.

Sommige VPN-aanbieders hebben WireGuard al als optie ingebouwd, de meeste daarentegen nog niet. Lees daar meer over in onze grote VPN-vergelijkingstest.

Tools met AI-technieken zijn zeker niet beperkt tot de desktopcomputer. Ook op mobiele apparaten kun je ze volop benutten. Of het nu via een specifieke app is of via een webapplicatie in je mobiele browser, de mogelijkheden zijn legio. En je zult merken dat er meer bestaat dan alleen ChatGPT.

1 Google Foto’s

De app Google Foto’s is al langer beschikbaar, maar heeft nu ook enkele handige AI-updates, geschikt voor Android 8 en iOS 15, en hoger. Bij het selecteren van een foto kun je onderaan verschillende AI-functies kiezen. Met Magische editor verplaats en schaal je geselecteerde objecten, terwijl je via Tools met Magische gum objecten of personen verwijdert en vervolgens een passende achtergrond toevoegt. Scherp maken verbetert wazige foto’s door details duidelijker te maken, terwijl Portretvervaging juist alles vervaagt behalve het ingestelde focuspunt.

Wil je meer lezen over de AI-functies in Google Foto's, lees dan dit artikel: AI in Google Foto's: van snapshot naar showstopper

Magische editor: objecten verplaatsen en schalen.

2 Google Gemini

Google introduceert met Gemini, de opvolger van Google Assistent, nieuwe AI-functies. Door op het microfoonpictogram te drukken, kun je vragen inspreken, waarna het LLM (zoals Gemini 2.0 Flash Experimental) antwoorden hardop voorleest. Met het menupictogram (met drie verticale streepjes) activeer je Gemini Live, waarmee je natuurlijke, doorlopende gesprekken voert en tijdens het gesprek van onderwerp kunt wisselen. Deze functie is momenteel beschikbaar voor Android-gebruikers met een Gemini Advanced-abonnement. Met het fotopictogram kun je ook foto’s van je camera of uit de galerij aan je prompt toevoegen.

Je kunt je vragen ook inspreken en (mogelijk) zelfs heuse conversaties houden.

3 Obsidentify

Obsidentify is een gebruiksvriendelijke app waarmee je snel wilde planten, dieren en paddenstoelen identificeert door een foto te maken of te uploaden. De app gebruikt AI-technologie, specifiek beeldherkenning, om waarnemingen nauwkeurig te analyseren en te matchen met een uitgebreide soorten-database. Na identificatie ontvang je directe informatie over de soort, zoals naam en kenmerken.

Waarnemingen kun je opslaan, delen en koppelen aan je Obsidentify-account, waarmee je ook bijdraagt aan onderzoek en natuurbescherming. Verder krijg je een overzicht van je persoonlijke ontdekkingen, die je kunt bijhouden via www.waarneming.nl of www.waarnemingen.be.

Upload een duidelijke foto en de kans is groot dat de plant of het dier meteen wordt geïdentificeerd.

4 StarryAI

StarryAI is een gebruiksvriendelijke AI-tool waarmee je binnen enkele seconden leuke afbeeldingen kunt maken. Door simpelweg een tekstprompt in te voeren, genereert de app fraaie beelden op basis van je beschrijving. Daarnaast biedt StarryAI diverse functies zoals het verbeteren en vergroten van beelden, het verwijderen van achtergronden, en Magic Fusion, waarmee je verschillende stijlen kunt combineren. Je kunt ook eigen beelden uploaden en verder aanpassen. De app laat je bovendien uit talrijke artistieke stijlen kiezen. De krachtiger Pro-versie kost circa 8 euro per week.

Een vegetarisch wrattenzwijn met StarryAI.

5 Wonder (AI Art Generator)

Net als StarryAI kun je ook met Wonder allerlei artistieke afbeeldingen genereren op basis van tekstinvoer. Je kunt daarbij kiezen uit verschillende stijlen, zoals Hyper Realistic, Photo, Tattoo en Oil Painting. Je kunt ook je eigen foto omzetten naar uiteenlopende animes of naar digitale portretten, handig voor wie naar een originele avatar zoekt.

Wonder blijkt vooral goed te werken bij minder complexe prompts. Je kunt de gratis versie beperkt gebruiken; de Pro-versie kost zo’n 36 euro.

Je kunt dezelfde prompt in uiteenlopende visuele stijlen gieten.

6 Microsoft Designer

Microsoft Designer biedt veelzijdige tools waarmee je creatieve ontwerpen snel kunt realiseren, ondersteund door AI. Met de functie Maken met AI kies je uit diverse sjablonen, zoals sociale posts, uitnodigingen en stickers, die je eenvoudig personaliseert. Bewerken met AI biedt praktische functies zoals Generatief wissen, Achtergrond verwijderen en Afbeelding kadreren. Daarnaast kun je ontwerpen helemaal zelf samenstellen door specifieke kenmerken te selecteren. De mogelijkheden zijn ook afhankelijk van je Microsoft-abonnement.

AI kan je op diverse manieren helpen bij het optimaliseren van je afbeeldingen.

7 Perplexity AI

Perplexity AI is een chatbot die veel lijkt op ChatGPT, maar ook kenmerken heeft van een zoekmachine, min of meer vergelijkbaar met ChatGPT met de wereldbolfunctie. Boven en tussen de antwoorden staan de aanklikbare, vaak actuele bronnen waarop het antwoord is gebaseerd. De app haalt ook informatie uit sociale media zoals Reddit en X.

Met de mediaknop bekijk je gerelateerde foto’s en video’s. Onderaan verschijnen opvolgvragen die aansluiten bij je eigen hoofdvraag. Zowel vragen als antwoorden zijn beschikbaar in meerdere talen, waaronder Nederlands. De Pro-versie (ca. 22 euro per maand) biedt krachtiger zoekopdrachten, laat je een onbeperkt aantal bestanden (ter analyse) uploaden en laat je uit diverse AI-modellen kiezen.

Een geslaagde combinatie van AI-chatbot en zoekmachine

8 Character AI

Character.ai is een chatbot waarmee je uit honderden personages kunt kiezen om mee te chatten. Dankzij AI sluiten de reacties naadloos aan bij de stijl van het gekozen personage. Dit kunnen zowel fictieve als historische figuren zijn, met thema’s als Taalonderwijs, Religie, Geschiedenis en Dieren. Je kunt ook eigen personages ontwerpen en hun persoonlijkheid en spreekstijl aanpassen. Daarnaast kun je een personage bellen voor gesproken conversaties. Je spreekt bijvoorbeeld Nederlands, terwijl het personage in het Engels antwoordt.

Een diepgaand filosofisch gesprek met Socrates of Nietzsche? Je kiest maar.

9 Replika

Replika biedt een interactieve AI-chatpartner die je volledig persoonlijk kunt samenstellen. Je kiest de outfit, stem, persoonlijkheid en interesses van je partner en voert gesprekken, voornamelijk in het Engels (de Nederlandse uitspraak is minder overtuigend). Het personage reageert natuurlijk en leert van eerdere interacties.

De gratis versie heeft helaas flink wat beperkingen. Met de betaalde Pro-variant (ongeveer 22 euro per maand) krijg je toegang tot krachtigere modellen, onbeperkte stemberichten en extra functies zoals specifieke rollenspellen en andere activiteiten.

Mijn AI-gesprekspartner vindt het niet zo leuk dat ik ander gezelschap wil.

10 Suno (AI music)

Met Suno kun je – ook zonder muzikale achtergrond – eenvoudig nummers maken. Beschrijf waar het lied over moet gaan, en kies of het instrumentaal wordt of met vocals (mannelijk of vrouwelijk). In Custom mode bepaal je tempo, sfeer en muziekstijl. Je kunt eigen ideeën voor de songtekst invoeren of de knop Make Random Lyrics gebruiken. Het gegenereerde lied, inclusief songtekst en passende cover art, kun je direct beluisteren en delen. Je dient je bij deze app wel aan te melden, en eerder gegenereerde nummers worden in je persoonlijke bibliotheek bewaard.

Je eerder gemaakte liedjes worden in je persoonlijke bibliotheek opgeslagen.

11 Kaiber

Met Kaiber genereer je eenvoudig indrukwekkende videobeelden. Geef een beschrijving en kies een stijl zoals Cinematic, Photorealistic, Watercolour of Oil painting. Je kunt ook eigen beelden of video’s uploaden om te animeren of van stijl te veranderen. Het renderen kan tot een halfuur of langer duren, maar je kunt een notificatie instellen voor wanneer het klaar is. Voor meer, langere of kwalitatief betere video’s zonder watermerk kun je een abonnement nemen vanaf 5,49 euro per maand voor Kaiber Explorer.

Mijn werkruimte, voorgesteld in een wat psychedelische videoclip.

Lees ook: Dit zijn de populairste AI-tools voor het creëren van video's

12 CapCut

CapCut, afkomstig van Bytedance, omschrijven we als een video-composer die op de eerste plaats is gericht op sociale media. Je kunt namelijk uit verschillende media en formaten kiezen, met opties zoals For Reels, For TikTok, Memes en Fandom. Vervolgens selecteer je een geschikt sjabloon en vul je dit met eigen foto’s en video’s. Afhankelijk van het model kun je ook eigen tekst toevoegen en deze naar wens vormgeven, of je zorgt voor een aangepast achtergrondmuziekje. Er zijn ook extra effecten mogelijk, zoals keyframe-animatie, slow-motion en stabilisatie.

Van foto of videoclip naar reel, meme en meer.

13 Speechify

Moet je vaak teksten doornemen, bijvoorbeeld voor je werk, dan kun je Speechify gebruiken om deze luidop te laten voorlezen, ook in het Nederlands. Je geeft eerst informatie op over jezelf, zoals de soorten teksten die je leest en hoeveel tijd je hieraan besteedt. Vervolgens kies je een luisterstem en stel je de snelheid in (bijvoorbeeld 1,2x). Daarna verwijs je naar een online document of een Word- of pdf-bestand in je cloudopslag. De app is drie dagen gratis te gebruiken, daarna kost hij 9,17 euro per maand).

Vind je lezen te tijdrovend? Laat je teksten dan gewoon luidop voorlezen!

14 Otter

Otter biedt automatische transcriptie van spraak naar tekst. Met de gratis versie kun je tot 300 minuten per maand opnemen en transcriberen. Je kunt ook audio-opnames uploaden voor transcriptie en deze als txt-bijlage via e-mail versturen. De app ondersteunt vooral Engels, Spaans en Frans, en sinds kort ook Nederlands (nog niet beschikbaar op onze app tijdens het testen). Daarnaast kan Otter online meetings via Zoom, Google Meet en Microsoft Teams opnemen en automatisch transcriberen. Vaak gebruikte woorden die Otter niet herkent kun je toevoegen aan een woordenboek.

Audio kun je zowel live als opgenomen laten transcriberen.

15 Seeing AI

Deze app, afkomstig van Microsoft, is speciaal ontwikkeld om mensen met een visuele beperking te helpen hun omgeving te verkennen. Richt de camera op een tekst en deze wordt direct voorgelezen (ook in het Nederlands). Of je scant streepjescodes en de app vertelt welk product het is. Maak een foto van je omgeving en ontvang een korte beschrijving inclusief een inschatting van afstanden. Verder is er nog een functie om valuta en kleuren te herkennen, en om via toonhoogtes de actuele lichtsterkte in je omgeving aan te duiden.

Seeing AI helpt je de omgeving te verkennen.

De Oppo Pad SE is een budgettablet met een prijskaartje van 269 euro. Dat ligt aan de bovenkant van wat je meestal onder budget verstaat, dus dan is het de vraag of de tablet de verwachtingen waarmaakt. We verklappen alvast van wel, en dit is waarom.

De Oppo Pad SE pakt uit met een modern en verfijnd design. Met afmetingen van 25,5 bij 16,6 bij 0,7 cm en een gewicht van rond de 530 gram is dit een relatief lichte en dunne tablet voor zijn formaat. Je hebt bovendien de keuze uit chique kleuren als Starlight Silver en Night Blue. Hoewel een vingerafdrukscanner ontbreekt, ontgrendel je de tablet gelukkig snel via gezichtsherkenning. De Pad SE voelt solide aan en ligt comfortabel in de hand. Qua ontwerp doet dit model sterk denken aan de OnePlus Pad Go; beide hebben op de achterkant een horizontale strook die visueel afwijkt van de rest van de behuizing.

Scherpe beelden

Het scherm stelt gelukkig allesbehalve teleur, maar is tegelijkertijd vrij standaard op dit prijspunt. De tablet heeft 11-inch lcd-paneel met een scherpe resolutie van 1920 bij 1200 pixels en een prettige 16:10 beeldverhouding. Het biedt scherpe beelden en levendige kleuren. Welkom is ook vooral de adaptieve beeldverversing tot 90 Hertz, waardoor alles ook heel vloeiend oogt (vooral games). De piekhelderheid van 500 nits zorgt er wel eens voor dat je buitenshuis tegen je eigen onderkin aankijkt, maar voor gebruik binnenshuis volstaat dat gelukkig gewoon.

©Wesley Akkerman

Snel genoeg voor de meeste scenario's

De Oppo Pad SE draait op een MediaTek Helio G100-processor, een chipset die zorgt voor fijne prestaties bij alledaagse taken en lichte games. De processor wordt vergezeld door 6 GB aan werkgeheugen, waardoor je ook redelijk kunt multitasken. Hier zit wel een grens aan: wanneer je te veel apps opent of zware games draait, dan kan het systeem, geheel volgens verwachting, wat gaan stotteren. Je hebt daarnaast maximaal 128 GB aan opslag tot je beschikking. Dat is niet veel; en je kunt die opslag helaas ook niet verder uitbreiden.

Lange accuduur

Daarnaast heeft de Oppo Pad SE een vrij grote batterij aan boord, waarmee je het gemakkelijk dagen uithoudt. Dat is natuurlijk afhankelijk van je gebruik. Maar als je af en toe wat leest, je dagelijkse spelletjes speelt of even een video kijkt, dan hoef je hem echt niet meerdere keren per week aan de lader te leggen. Fijn is dat de tablet nooit echt heet wordt: niet tijdens het gebruik en ook niet tijdens het opladen. Dat betekent dat je hem altijd comfortabel kunt vasthouden, ongeacht wat je op dat moment aan het doen bent.

©Wesley Akkerman

(Beveiligings)updates

De tablet draait uit de doos op Android 15, voorzien van Oppo's eigen interface: ColorOS. Die combinatie zorgt, zoals vaker, voor een soepele gebruikerservaring. Houd er rekening mee dat de Oppo Pad SE alvast voorzien is van wat (verplichte) Google- en Oppo-apps, maar het aanbod blijft gelukkig relatief beperkt. Verder is het goed om te zien dat de budgettablet vier Android-upgrades en zes jaar aan beveiligingsupdates ontvangt. Dat kunnen we haast uitzonderlijk veel noemen in dit segment – maar tegelijkertijd vinden we het ook de absolute mininum.

Camera's functioneel, maar niet meer dan dat

De Oppo Pad SE beschikt over twee vijf megapixelcamera's: een voorop en een achterop. Verwacht geen baanbrekende fotografische prestaties; die camera's zijn primair bedoeld voor de typische tablettaken. Denk dan aan het scannen van een document of echt even een snel kiekje. De frontcamera voldoet prima voor heldere videogesprekken of vergaderingen. De focus ligt hier duidelijk op functionaliteit. En dat is gewoon oké, omdat de meeste mensen foto's maken met hun smartphones en hun tablets niet (altijd) meenemen naar concerten of andere plekken.

©Wesley Akkerman

Oppo Pad SE kopen?

De Oppo Pad SE is een lichte en slanke tablet met een modern ontwerp en een lcd-scherm dat vloeiende beelden en scherpe details levert. De helderheid van het scherm kan buitenshuis wat beperkt zijn, maar binnenshuis is het beeld prettig om naar te kijken. De prestaties zijn goed voor alledaagse taken en lichte games; bij zwaardere apps merk je soms wat vertraging. De tablet valt op door zijn indrukwekkende batterijduur. Met vier Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates biedt Oppo bovendien uitzonderlijk lange ondersteuning in deze prijsklasse. Als we kijken naar de prijs, de solide basis, de lange accuduur en de uitstekende softwareondersteuning, vinden we de Oppo Pad SE zeker zijn geld waard voor als je een betrouwbare en simpele tablet zoekt voor alledaagse taken en lichte spelletjes.