Je bent wellicht best tevreden met Windows 7, alleen vind je het jammer dat die leuke retrogames van vroeger het niet meer doen en je favoriete tool niet langer functioneert. Gelukkig zijn er diverse uitwegen om oude software alsnog aan de praat te krijgen, zoals bijvoorbeeld virtualisatie met VMware player. In deze workshop vertellen we je hoe je oude software soepel kan draaien op je nieuwe Windows 7 pc.

Vind je het om de één of andere reden niet handig om je oude pc met Windows 98 of XP draaiende te houden voor die paar oude games of toepassingen, dan kun je natuurlijk een dualbootopstelling overwegen. Deze oplossing werkt echter niet altijd even makkelijk: je moet in principe dan eerst het oudste besturingssysteem op je (nieuwe) pc zetten en pas daarna Windows 7 installeren. De kans is klein dat die oude besturingssystemen nog drivers hebben voor jouw 'hypermoderne' hardware. Bovendien, telkens je pc herstarten om snel even die ‘legacy software’ te draaien, is evenmin comfortabel. Gelukkig zijn er minder ingrijpende alternatieven.

Speciaal voor problematische oude software voorziet Windows 7 in een compatibiliteitsmodus. Open het Windows Configuratiescherm en tik probleemoplosser in het zoekvak in. Klik vervolgens Probleemoplossing aan en kies Programma’s uitvoeren die voor eerdere versies van Windows zijn ontwikkeld. In het volgende venster kies je de betreffende toepassing in de lijst, waarna je Probeer de aanbevolen instellingen selecteert. Lukt het hiermee niet, klik dan op Volgende en kies Nee, opnieuw proberen met andere instellingen, waarna je de verdere instructies volgt. Of activeer rechtstreeks de compatibiliteitsmodus: rechtsklik op het toepassingspictogram, kies Eigenschappen, open het tabblad Compatibiliteit, plaats een vinkje bij Dit programma uitvoeren in compatibiliteitsmodus voor en kies bijvoorbeeld Windows 95. Eventueel pas je hier ook enkele beeldscherminstellingen aan. Het komt er dan vooral op neer dat Windows 7 het programma tracht wijs te maken dat het onder Windows 95 draait.

Wanneer de Windows 7 compatibiliteitsmodus niet werkt

Zulke ingrepen mogen dan helpen bij een handvol nukkige programma’s, heel vaak lukt het daar niet mee. Vooral 16-bits applicaties – specifiek geschreven voor MS-DOS of hele oude Windows-varianten – blijven dikwijls koppig weigeren. Wanneer de Windows 7 compatibiliteitsmodus niet werkt, zijn er nog wel meer uitwegen mogelijk, maar al snel wordt virtualisatie dan toch de meest voor de hand liggende oplossing.

Er bestaan verschillende pakketten die je toelaten een besturingssysteem te virtualiseren. De duurdere versies van Windows 7 (Professional, Ultimate en Enterprise) voorzien zelfs standaard in zo’n oplossing: Windows XP Mode. Zoals de naam al aangeeft, is deze tool alleen bedoeld om Windows XP virtueel te draaien.

Een gratis alternatief is Windows Virtual PC, maar ook dat ondersteunt alleen Windows XP (en hoger) als virtueel gastsysteem.

Iets minder kieskeurig is het niet zo bekende, eveneens gratis VMLite XP (www.vmlite.com). Ook hier zoek je in de compatibiliteitslijst vergeefs naar oudjes als Windows 9x.

Dan doet het populaire VirtualBox het al merkbaar beter. In de lijst van ondersteunde besturingssystemen zijn onder meer Windows 98 en DOS opgenomen – weliswaar met de aanmerking dat VirtualBox daar niet voor geoptimaliseerd is (Windows 98) dan wel onvoldoende getest is binnen die omgeving (DOS). In de tool zelf vinden we bovendien Windows 3.x en 95 terug.

VMware Player heeft ook ‘concurrentie’ in eigen huis: VMware Workstation (www.vmware.com/workstation). Die biedt weliswaar meer geavanceerde opties dan VMware Player, maar die hebben we voor onze doeleinden niet nodig. Bovendien is deze tool niet gratis.

Virtualisatie alternatieven

Er zijn gelukkig ook echte virtualisatie alternatieven, want de instellingsmogelijkheden van de compatibiliteitsmodus en -wizard van Windows 7 zijn beperkt. Meer opties krijg je met het gratis programma. Deze tool is er weliswaar in eerste instantie op gericht na te gaan waar compatibiliteitsproblemen met specifieke programma’s in Windows 7 kunnen opduiken, maar je laat er ook automatische ‘fixes’ mee uitvoeren op de problematische toepassing, grondiger dan met de wizard of modus mogelijk is. De tool is niet bepaald gebruiksvriendelijk, maar op de vermelde site vind je een paar handleidingen.

Is het je vooral om oude DOS-applicaties (zoals bijvoorbeeld dos-games) te doen, probeer dan zeker ook een specifieke x86-emulator als DOSBox. Dat is weliswaar een multiplatform-opdrachtregeltool, maar onder meer D-Fend Reloaded voorziet voor Windows in een grafisch front-end dat het programma veel toegankelijker maakt. Je vindt beide tools op www.dosbox.com. DOSBox kan heel wat oudere hardware emuleren, zowel voor geluid (Sound Blaster 1.x bijvoorbeeld) als beeld (zeggen Hercules en CGA je nog iets?) en de kans is reëel dat je programma’s uit de oude do(o)s het met behulp van DOSBox nog wél doen.

Het kan gebeuren dat je bijvoorbeeld bij CD/DVD (IDE) Connect hebt gekozen, maar dat je het schijfje toch niet kunt benaderen. Dat moet je dan even bijsturen in het instellingenvenster van je virtuele machine. Dat kan in principe ook wanneer de desbetreffende machine actief is, maar afhankelijk van welke instelling je wil aanpassen, lukt dat alleen vanuit het hoofdvenster van VMware Player wanneer de virtuele machine niet actief is.

In elk geval open je hiervoor Virtual Machine en kies je Virtual Machine settings. We gaan hier niet alle opties doorlopen, maar we raden je wel aan ze stuk voor stuk te bestuderen, zowel op het tabblad Hardware als bij Options.

VMware instellingen: een klein overzicht

Options, Power: je bepaalt of de VM standaard in fullscreenmodus moet opstarten voor zover mogelijk.

Hardware, Hard disk: via Utilities, Expand kun je de virtuele schijf uitbreiden, mocht die – bijvoorbeeld door het installeren van allerlei externe programma’s – te klein worden.

Hardware, CD/DVD (IDE): je kunt aangeven welke stationsletter (lees: welk fysiek station) je binnen de  virtuele machine wilt gebruiken.

Network Adapter: bepaal de netwerkmodus voor je virtuele machine. Standaard kiest VMware Player voor NAT. Dat houdt in dat de machine geen eigen ip-adres heeft op het externe netwerk. Hij krijgt wel een adres van de virtuele dhcp-server.

Sound Card: legt vast welke geluidskaart op de host je wilt gebruiken – dat kan met name voor games van belang zijn.

Heb je een fysiek apparaat nodig dat niet in de opsomming staat, dan kun je het alsnog toevoegen via Add:. Een wizard loodst je dan verder door het installatieproces.

We gaan er vanuit dat de installatie van je gastsysteem succesvol is afgerond, zodat je de virtuele machine mag opstarten. Zijn de VMware Tools nog niet geïnstalleerd (voor zover beschikbaar voor deze VM), dan doe je dat bij voorkeur alsnog: open het menu Virtual Machine en kies Install VMware Tools, waarna je de verdere instructies volgt.

Heb je Windows XP gevirtualiseerd, dan kun je de VM nog beter in Windows 7 integreren, vergelijkbaar met de Windows XP modus in Windows 7 Professional en Ultimate. Het volstaat het menu Virtual Machine te openen en daar Enter Unity aan te klikken. Er verschijnt dan een startmenu, specifiek voor je virtuele XP (desnoods roep je dat alsnog op via Ctrl+Shift+U). Wil je deze Unity-modus weer verlaten, klik dan op het VMware Player-pictogram in de taakbalk van Windows 7 en kies Exit Unity.

Oude programma's installeren in VMware

Nu wil je natuurlijk ook een oud (oftewel legacy) programma in je virtuele omgeving kunnen installeren. Eigenlijk doe je dat op dezelfde manier als in een ‘echte’ omgeving. Belangrijk evenwel is dat je virtuele machine toegang krijgt tot het externe medium waarop je het setupbestand voor dat programma hebt geplaatst: een diskette, usb-stick of cd of dvd, bijvoorbeeld. Open daarvoor opnieuw het menu Virtual Machine Settings, klik op Removable Devices, selecteer het gewenste medium en kies Connect.

Wil je de sessie van de virtuele machine beëindigen, open dan opnieuw Virtual Machine en kies Power, Power Off, Reset of Suspend. De laatste optie zet de virtuele machine als het ware in slaapstand. Een ‘warme start’ kan ook, via de optie Send Ctrl+Alt+Del – hetzelfde effect overigens als wanneer je de toetscombinatie Ctrl+Alt+Ins indrukt.

Stel, je hebt nog oude machine waarop bijvoorbeeld nog Windows 95 draait en waarop je ook een hele reeks programma’s hebt geïnstalleerd. Nu had je die complete omgeving graag gevirtualiseerd zodat dit probleemloos draait op je gloednieuwe Windows 7 pc. Dat kan! Garantie op succes kunnen we je niet geven, maar de kans is reëel dat je met de volgende procedure dit voor elkaar kunt krijgen.

Verwijder de harde schijf uit dat apparaat en hang die aan je nieuwe pc met bijvoorbeeld Windows 7. Maak een schijfkopie met een programma als Acronis True Image (met extensie *.tib). Let op, dit is géén gratis programma! Installeer vervolgens het gratis VMware Converter in Windows 7 en start de tool op. Kies Convert Machine. Kies bij Select Source Type voor Backup Image or Third Party Virtual Machine. Via de Browse-knop navigeer je nu naar het tib-bestand (naast tib kan VMware Converter ook overweg met vmc, pvs, vmx, sv2i en spf).

Geef bij Destination System aan dat je een image voor VMware Player wenst. De overige opties kun je in principe ongemoeid laten. Start na afloop VMware Player op en open de zonet gecreëerde Virtuele Machine. Met wat geluk duikt even later je vertrouwde Windows 95 in vol ornaat op.

Mocht de eerder in dit artikel uitgelegde Easy install methode niet helemaal goed verlopen of niet beschikbaar zijn voor het besturingssysteem dat je wil installeren, dan kun je het gast-OS altijd nog volledig handmatig installeren. Hieronder leggen we uit hoe je dat doet.

Om een besturingssysteem manueel te installeren kies je I will install the operating system later, waarna je aangeeft welk besturingssysteem je van plan bent te installeren. Je kunt hier kiezen tussen onder meer Microsoft Windows, Linux en Other. Afhankelijk van je keuze krijg je dan aangepaste versies te zien, zoals Windows 3.1, Windows 95 of MS-DOS (wanneer je Other had gekozen). Vervolgens geef je een gepaste naam en locatie voor je virtuele machine op en verstrek je een geschikte schijfcapaciteit. Doorgaans doe je er goed aan hier de voorgestelde capaciteit te accepteren. Voor Windows 95 is dat bijvoorbeeld 8 GB. De nieuwe Virtuele Machine verschijnt nu in het overzichtsvenster van VMware Player.

Manueel de virtuele machine configureren in VMware

Selecteer de nieuwe virtuele machine en kies Virtual Machine, Virtual Machine settings. Nu dien je ervoor te zorgen dat de machine kan opstarten vanaf je fysieke cd/dvd-station – in de veronderstelling althans dat je met een installatie-cd/dvd werkt. Open hiervoor het tabblad Hardware, ga naar de rubriek CD/DVD (IDE), plaats een vinkje bij Connect at power on en bij Use Physical Drive, waarna je de correcte stationsletter aanduidt. Gebruik je echter een iso-bestand, dan geef je de locatie van dat bestand aan via Use ISO image file.

Terug in het hoofdvenster van VMware Player klik je nu op Play virtual machine en volg je de installatie-instructies. Je doet er echter goed aan eerst de installatietips door te nemen die je voor verschillende besturingssystemen vindt op partnerweb.vmware.com (onder meer voor MS-DOS 6.22, Windows 3.1x, 95, 98 en ME).

Start je de VMware Player voor de eerste keer op, dan moet je wel nog even instemmen met de licentievoorwaarden. Meteen na je bevestiging verschijnt het venster van VMware Player. Daar valt op dit moment nog weinig te beleven, omdat je nog geen virtuele machine ter beschikking hebt. Die kun je downloaden, maar ook zelf creëren.

In het eerste geval, open je het menu File en kies je Download a Virtual Appliance. Deze optie brengt je naar een online ‘marktplaats’ waar je terecht kunt voor talrijke, uiteenlopende virtuele appliances, oftewel images van kant-en-klare virtuele machines. De bedoeling is dat je het gedownloade bestand uitpakt en vervolgens via File, Open a Virtual Machine naar het uitgepakte vmx-bestand wijst, waarna je met de virtuele machine aan de slag kunt.

Aangezien je hier echter zo goed als geen DOS- of Windows-gebaseerde appliances aantreft, zit er weinig anders op dan zo’n virtuele machine zelf te creëren.

XP computer in VMware creëren

Laten we ervan uitgaan dat je een Windows XP computer virtueel wilt creëren met behulp van VMware Player. Beschik je over een iso-beeldbestand van de installatie-cd van Windows XP, dan vink je Installer Disk Image File (ISO) aan en verwijs je naar de locatie van dat iso-bestand. Zo’n iso maak je bijvoorbeeld met het gratis ImgBurn.

In deze workshop gaan we er echter vanuit dat je Windows rechtstreeks vanaf de installatie-cd wilt installeren. Vink dus maar de bovenste optie aan (Installer disc), stop de cd in het station en verwijs naar de juiste stationsletter. Als het goed is, ziet VMware Player dat het om Windows XP gaat en wordt een Easy Install voorgesteld. Dat houdt in dat de gehele installatie zo goed als volautomatisch zal verlopen en dat meteen ook een handige extensie, de VMware tools, mee wordt geïnstalleerd.

XP installeren: Easy Install

Zodra je met Next bevestigt, vraagt Easy Install je om enkele ‘administratieve’ gegevens: de productsleutel van Windows XP (optioneel), de naam voor de registratie van het OS (gebruik hier niet administrator of guest) en een optioneel wachtwoord voor het administrator-account. In het volgende venster geef je een duidelijke naam aan je VM mee en kies je een geschikte locatie voor de VM. Nog een venster verder leg je de maximale capaciteit voor het virtuele station vast.  Het virtuele station is eigenlijk een bestand met de extensie .vmdk (virtual machine disk). Voor Windows XP Professional bijvoorbeeld stelt VMware Player een plafond van 40 GB vast – ruimschoots voldoende.

Bevestig je keuzes en start de installatie met Finish; verderop in deze workshop komen we nog wel terug op een aantal opties die je via Customize hardware kunt aanpassen. Wellicht krijg je nu een venster te zien met de vraag of je VMware Tools for Windows 2000 and later wil downloaden. Aangezien deze tools het werken met virtuele machines vergemakkelijken, bevestig je hier met Download and install. Je kunt de installatie nu netjes volgen – een proces dat wel even kan duren.

Virtualisatie gebeurt met behulp van speciale software die je op een fysieke machine met een besturingssysteem, het zogenoemde host-OS, installeert. Deze software staat je toe één of meer ‘virtuele’ besturingssystemen te installeren en te gebruiken, een zogenaamd guest-OS.

Applicaties die je binnen zo’n virtueel besturingssysteem draait, krijgen dan toegang tot verschillende bronnen van de fysieke machine onder het waakzame oog van de virtualisatiesoftware. In deze workshop gebruiken we hiervoor VMware Player 4.0.2, gratis voor niet-commercieel gebruik. Er zijn uiteraard nog alternatieven, maar voor onze doeleinden – het draaien van een ouder OS en bijhorende software – voldoet dit pakket prima.

VMware downloaden en installeren

Je downloadt VMware Player op www.vmware.com na een online registratie. VMware Player is beschikbaar voor Windows en Linux, zowel in 32- als 64-bits versies. In deze workshop houden we het bij de Windows-versie. De installatiewizard controleert ten eerste of je hostsysteem aan alle noodzakelijke voorwaarden voldoet, waaronder een 64-bits x86-cpu en minimaal 1,3 GHz. De installatie stelt verder weinig voor: je hoeft weinig meer te doen dan een vijftal keer op Next te klikken, te bevestigen met Continue en je systeem te herstarten.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.