25 mei is D-day voor organisaties die persoonsgegevens verwerken. Zij krijgen met de komst van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG of GDPR) meer (nieuwe) verplichtingen voor de kiezen. Hoe verschilt de AVG van de oude Wbp? We leggen de wetten naast elkaar en leggen uit waar je bij de overstap op moet letten.

Tekst: Lora Mourcous en Michiel van der Zijpp (SOLV-advocaten)

Per 4 mei 2016 is de AVG in werking getreden, en vanaf 25 mei dit jaar is de AVG ook daadwerkelijk van toepassing. Dat betekent dat vanaf die datum in de hele Europese Unie (EU) dezelfde privacywetgeving geldt. De Wbp komt dan automatisch te vervallen. Er zit dus een periode van twee jaar tussen de inwerkingtreding van de AVG en het moment dat deze daadwerkelijk van toepassing is. Deze tijd is nodig zodat organisaties en toezichthouders zich goed op de verordening kunnen voorbereiden.

De AVG introduceert een geheel nieuwe toepassingsregel. De verordening is namelijk ook van toepassing als er in de EU geen vestiging is van de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker . Dit is het geval als de verwerking van persoonsgegevens verband houdt met het aanbieden van goederen of diensten aan betrokkenen in de EU, ongeacht of een betaling door deze betrokkenen is vereist.

De verwerkingsverantwoordelijke is degene die beslist of en zo ja welke gegevens worden verwerkt, met welk doel dat gebeurt en op welke wijze. Denk bijvoorbeeld aan de werkgever die persoonsgegevens van werknemers in het personeelsdossier opslaat.

De verwerker is degene die ten behoeve en in opdracht van de verwerkingsverantwoordelijke persoonsgegevens verwerkt zonder onder diens rechtstreeks gezag te staan. Een organisatie die bijvoorbeeld in opdracht van een bedrijf de salarisadministratie van dat bedrijf uitvoert, is een verwerker. Maar ook hosting-, SaaS- of clouddienstverleners zijn klassieke voorbeelden van verwerkers.

Ook geldt dat voor het monitoren van hun gedrag, voor zover dat gedrag in de EU plaatsvindt. Op deze manier vallen ook niet-Europese ondernemingen binnen het bereik van de AVG, om die reden dat ze erin hebben voorzien dat hun producten en/of diensten ook in een van de EU-lidstaten kunnen worden geleverd of bezorgd.

Zes grondslagen

Het verwerken van persoonsgegevens mag onder de AVG, net als onder de Wbp, alleen als de verwerkingsverantwoordelijke de gegevensverwerking steeds kan baseren op een van de zes in de AVG genoemde grondslagen, zoals toestemming van de betrokkene voor de verwerking van zijn persoonsgegevens voor één of meer specifieke doeleinden, de uitvoering van een overeenkomst waarbij de betrokkene partij is of de behartiging van de gerechtvaardigde belangen van de verwerkingsverantwoordelijke. Kan de verwerkingsverantwoordelijke zijn gegevensverwerking niet baseren op een van die grondslagen, dan is het verwerken van persoonsgegevens niet toegestaan.

Voorbeelden van gerechtvaardigde belangen waarvoor het noodzakelijk kan zijn om persoonsgegevens te verwerken, zijn bijvoorbeeld het tegengaan van fraude, direct marketing, netwerk- en informatiebeveiliging, wetenschappelijk onderzoek of het uitoefenen van het recht op de vrijheid van meningsuiting of de vrijheid van informatie, waaronder in de media en de kunsten.

Ten aanzien van toestemming geldt onder de AVG uitdrukkelijk dat de verwerkingsverantwoordelijke moet kunnen aantonen dat de betrokkene toestemming heeft gegeven voor de verwerking van zijn persoonsgegevens. Verder moet het verzoek om toestemming in begrijpelijke en toegankelijke vorm worden aangeboden, én in duidelijke en eenvoudige taal.

Voor het praktisch gebruik is het belangrijk dat de betrokkene zijn gegeven toestemming te allen tijde weer kan intrekken. Daarmee vervalt niet de grondslag voor de verwerking in het verleden, maar wel voor de toekomst.

Terwijl een verwerkingsverantwoordelijke zijn gegevensbescherming baseert op toestemming van de betrokkene, zal deze rekening moeten houden met de mogelijkheid tot intrekking daarvan en daarvoor een proces moeten inregelen, waarmee gevolg kan worden gegeven aan een intrekking. Dit moet in het ontwerp van de gegevensverwerking worden ingebed (privacy by design). Daarnaast moet het net zo makkelijk zijn om toestemming in te trekken als om die te geven.

Informatieplicht en transparante verwerking

Op hoofdlijnen geldt dat de AVG ten opzichte van de Wbp op het gebied van transparantie met name verschilt in de hoeveelheid te verstrekken informatie. De omvang van de informatieplicht wijzigt fors. Onder de Wbp moeten organisaties die persoonsgegevens gebruiken in elk geval de naam en het adres van de organisatie kenbaar maken en aangeven waarvoor de organisatie de gegevens gebruikt.

Daarnaast moet de organisatie nadere informatie verstrekken ‘voor zover dat gelet op de aard van de gegevens, de omstandigheden waaronder zij worden verkregen of het gebruik dat ervan wordt gemaakt, nodig is om tegenover de betrokkene een behoorlijke en zorgvuldige verwerking te waarborgen’. Meer zegt de Wbp niet over de informatieplicht.

De AVG daarentegen is daar concreter in. Organisaties moeten dan in elk geval informatie verstrekken over onder meer de identiteit en de contactgegevens van de verwerkingsverantwoordelijke, de contactgegevens van de functionaris voor gegevensbescherming en het doel en de rechtsgrond voor het gebruik van de gegevens.

Daarnaast omvat de informatieplicht de gerechtvaardigde belangen (zie kader) van de verantwoordelijke (indien de verwerking daarop is gebaseerd), de ontvangers van persoonsgegevens én of de gegevens (zullen) worden doorgegeven aan een land buiten de EU.

Organisaties moeten het volgende doen om een behoorlijke en transparante verwerking te waarborgen:

Dataportabiliteit en privacy by design/default

De AVG kent verschillende rechten toe aan de betrokkenen en biedt meer middelen om de verwerking van hun persoonsgegevens te controleren en te beïnvloeden. Nieuwe rechten onder de AVG zijn bijvoorbeeld het recht om vergeten te worden, het recht op dataportabiliteit en het recht op beperking van de verwerking.

Dataportabiliteit, ook wel het recht op gegevensoverdraagbaarheid genoemd, houdt in dat betrokkenen het recht hebben om de persoonsgegevens te ontvangen die een organisatie van hen verwerkt. Betrokkenen kunnen deze gegevens vervolgens zelf opslaan voor persoonlijk (her)gebruik of de gegevens doorgeven aan een andere organisatie, zoals bij de overstap van telecomprovider. Het doel van dit nieuwe recht is de positie van betrokkenen te versterken en hen meer controle over hun gegevens te geven.

Het gaat om persoonsgegevens die een organisatie met toestemming van de betrokkene verwerkt (zoals postadres, gebruikersnaam, leeftijd, et cetera) óf om een overeenkomst met de betrokkene uit te voeren. Onder dat laatste vallen bijvoorbeeld de muzieknummers die een gebruiker heeft afgespeeld via een dienst als Spotify. Het begrip gegevens moet ruim worden opgevat.

Naast de gegevens die een betrokkene actief heeft verstrekt, gaat het ook om gegevens die een betrokkene aan de organisatie heeft verstrekt door het gebruik van een bepaalde dienst. Denk hierbij aan iemands zoekgeschiedenis of locatiegegevens. De gegevens die een organisatie zelf heeft gegenereerd (bijvoorbeeld via data-analyse zoals het opstellen van een profiel), vallen niet onder het recht op dataportabiliteit.

Nieuw onder de AVG is tevens dat gegevensbescherming door ontwerp (privacy by design) en door standaardinstellingen (privacy by default) verplicht zijn gesteld. Privacy by design betekent dat de bescherming van privacy, of eigenlijk de bescherming van persoonsgegevens, in het ontwerp van producten of diensten wordt meegenomen.

Privacy by default houdt in dat alleen persoonsgegevens mogen worden verwerkt die noodzakelijk zijn voor het beoogde doel van de verwerking. Voor het verzenden van een nieuwsbrief is het bijvoorbeeld niet relevant om te vragen naar de geboortedatum en een telefoonnummer.

Gezamenlijke verwerkingsverantwoordelijke

De AVG bevat een specifiek artikel over ‘gezamenlijke verantwoordelijke’ waarin verplichtingen zijn opgenomen. Wanneer twee of meer verantwoordelijken tezamen het doel en de middelen van de verwerking bepalen, zijn zij gezamenlijk verantwoordelijk voor de verwerking. Zij dienen op transparante wijze hun respectievelijke verantwoordelijkheid in een onderlinge regeling vast te leggen.

Met name de rechten van betrokkenen en de informatieplicht aan betrokkenen zijn hierbij belangrijk. In de regeling mag een aanspreekpunt worden aangewezen. Ook moet de regeling informatie bevatten over de rollen van de verantwoordelijken en de relatie tegenover betrokkenen. De essentie van de regeling moet voor de betrokkene beschikbaar zijn. De betrokkene mag zijn rechten echter uitoefenen jegens elke verwerkingsverantwoordelijke.

Verwerkersovereenkomst en documentatieplicht

De AVG bevat uitgebreide voorschriften over de verhouding tussen de verwerkingsverantwoordelijke en de verwerker, en het inschakelen van een verwerker. Daarnaast wordt gedetailleerd voorgeschreven waaraan een verwerkersovereenkomst moet voldoen. De dwingend voorgeschreven invulling van een verwerkersovereenkomst is nieuw ten opzichte van de Wbp. Deze onderwerpen bevatten ook een aantal geëxpliciteerde plichten voor de verwerker.

Een voorbeeld van deze plichten is om de persoonsgegevens uitsluitend te verwerken op basis van de schriftelijke instructies van de verwerkingsverantwoordelijke. Een nieuwe vereiste ten opzichte van de Wbp is dat verwerkers geen sub-verwerker in dienst mogen nemen zonder voorafgaande toestemming van de verwerkingsverantwoordelijke. In het geval van een algemene autorisatie moet de verantwoordelijke worden ingelicht bij het voornemen om een sub-verwerker te vervangen of nieuw aan te stellen, om de verantwoordelijke de kans te geven dit te verwerpen.

Met de komst van de AVG hoeven organisaties hun gegevensverwerkingen niet meer te melden bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Verwerkingsverantwoordelijken en verwerkers hebben onder de AVG wel een documentatieplicht. Dit houdt in dat een organisatie met documenten moet kunnen aantonen dat zij de juiste organisatorische en technische maatregelen hebben genomen om aan de AVG te voldoen. Elke organisatie dient medewerking te verlenen aan de toezichthoudende autoriteit en dit register desgevraagd te verstrekken met het oog op het gebruik daarvan voor het toezicht op de verwerkingsactiviteiten.

Dat register bevat onder meer de naam en contactgegevens van de verantwoordelijke en (indien aanwezig) van de functionaris voor gegevensbescherming (FG). Ook bevat dit register de doeleinden van de verwerking, een beschrijving van de categorieën van betrokkenen (degenen van wiens persoonsgegevens worden verwerkt), van de categorieën van persoonsgegevens (bijvoorbeeld naw-gegevens, BSN, financiële gegevens en e-mailadressen), de categorieën van ontvangers aan wie de persoonsgegevens zijn of zullen worden verstrekt, doorgiften van persoonsgegevens aan een land buiten de Europese Economische Ruimte (EER), met inbegrip van de vermelding van dat land, de termijnen waarbinnen de verschillende categorieën van gegevens worden gewist en een beschrijving van de technische en organisatorische beveiligingsmaatregelen.

Ook de verwerker dient een register bij te houden van alle categorieën van verwerkingsactiviteiten die zij ten behoeve van een verwerkingsverantwoordelijke hebben verricht. Dit register bevat onder meer de naam en de contactgegevens van de verwerker en van iedere verwerkingsverantwoordelijke voor wie de verwerker handelt. Ook een eventuele FG dient in het register te worden opgenomen.

Om rekening te houden met de specifieke situatie van kleine, middelgrote en micro-ondernemingen bevat de AVG een uitzondering voor dergelijke organisaties wat betreft het bijhouden van registers. De documentatieplicht is niet van toepassing op ondernemingen of organisaties die minder dan 250 personen in dienst hebben, tenzij het waarschijnlijk is dat de verwerking die zij verrichten een risico inhoudt voor de rechten en vrijheden van de betrokkenen, de verwerking niet incidenteel is of de verwerking bijzondere categorieën van gegevens (bijvoorbeeld medische gegevens) betreft.

Privacy impact assessment en bijzondere persoonsgegevens

Organisaties kunnen onder de AVG verplicht zijn een privacy impact assessment (PIA) uit te voeren. Dat is een instrument om vooraf de privacy-risico’s van een gegevensverwerking in kaart te kunnen brengen en vervolgens maatregelen te kunnen nemen om de risico’s te verkleinen. Een PIA is alleen verplicht als een gegevensverwerking waarschijnlijk een hoog privacy-risico voor de betrokkenen oplevert. De Europese toezichthouder heeft een lijst van criteria opgesteld om hierbij te helpen. Zo is een PIA verplicht indien een organisatie systematisch en uitvoerig persoonlijke aspecten evalueert.

Het gaat hierbij onder meer om profilering en het maken van prognoses, met name op basis van kenmerken als iemands beroepsprestaties, economische situatie, gezondheid, persoonlijke voorkeuren of interesses, betrouwbaarheid of gedrag, locatie of verplaatsingen. Voorbeelden hiervan zijn een bank die de kredietwaardigheid van klanten bepaalt (creditscoring), een bedrijf dat DNA-tests aan consumenten levert om gezondheidsrisico’s te testen en een bedrijf dat bezoekers van zijn website volgt en op basis daarvan profielen van deze mensen opstelt.

Het kan hierbij ook gaan om monitoring van openbaar toegankelijke ruimten, bijvoorbeeld door middel van cameratoezicht. Hierbij kunnen persoonsgegevens worden verzameld zonder dat betrokkenen weten wie hun gegevens verzamelt en wat daar vervolgens mee gebeurt. Bovendien is het voor betrokkenen lastig om zich in openbare ruimten aan deze gegevensverwerking te onttrekken.

Een PIA kan ook noodzakelijk zijn als de organisatie op grote schaal bijzondere persoonsgegevens verwerkt, zoals informatie over iemands gezondheid of politieke voorkeuren. Ook strafrechtelijke gegevens vallen hieronder, net als gegevens die over het algemeen als privacygevoelig worden beschouwd, zoals gegevens over elektronische communicatie, locatiegegevens en financiële gegevens.

Indien een organisatie verschillende gegevensverzamelingen aan elkaar koppelt of met elkaar combineert, kan een PIA verplicht zijn om de risico’s vast te stellen. Het kan hierbij bijvoorbeeld gaan om databases die voortkomen uit twee of meer verschillende gegevensverwerkingen met verschillende doelen en/of uitgevoerd door verschillende verwerkingsverantwoordelijken.

Profilering en geautomatiseerde besluitvorming

De AVG definieert profilering als ‘elke vorm van geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens, waarbij aan de hand van persoonsgegevens bepaalde persoonlijke aspecten van een natuurlijke persoon worden geëvalueerd, met name met de bedoeling zijn beroepsprestaties, economische situatie, gezondheid, persoonlijke voorkeuren, interesses, betrouwbaarheid, gedrag, locatie of verplaatsingen te analyseren of te voorspellen’.

Ten aanzien van geautomatiseerde besluitvorming bepaalt de AVG, in een daarvoor specifieke bepaling, dat betrokkenen het recht hebben om niet te worden onderworpen aan een louter op geautomatiseerde verwerking gebaseerd besluit, dat een maatregel kan behelzen — over persoonlijk hem betreffende aspecten, waaraan voor hem rechtsgevolgen zijn verbonden of dat hem op vergelijkbare wijze aanmerkelijk treft, zoals de automatische weigering van een online ingediende kredietaanvraag of van verwerking van sollicitaties via internet zonder menselijke tussenkomst.

Zo is het opleggen van boetes door middel van camera’s een vorm van geautomatiseerde besluitvorming, maar omvat een dergelijke beslissing geen profilering. Dat is wel het geval als het rijgedrag van de bestuurder over een bepaalde periode wordt gemonitord, waarbij de hoogte van de boete afhankelijk is van een beoordeling van andere factoren, zoals het antwoord op de vraag of de snelheidsovertreding eerder heeft plaatsgevonden en of de bestuurder andere verkeersovertredingen heeft begaan.

©PXimport

Functionaris gegevensbescherming

Organisaties kunnen onder de AVG ook verplicht zijn een functionaris voor de gegevensbescherming (FG) aan te stellen. Dat is iemand die binnen de organisatie toezicht houdt op de toepassing en naleving van de AVG. Op grond van de AVG is een FG in drie situaties verplicht. Ten eerste zijn overheidsinstanties en publieke organisaties altijd verplicht om een FG aan te stellen, ongeacht het type gegevens dat ze verwerken. Het kan gaan om de Rijksoverheid, gemeenten en provincies, maar ook om bijvoorbeeld zorg- en onderwijsinstellingen. Voor rechtbanken geldt de verplichte aanstelling van een FG niet.

Ten tweede geldt de verplichting om een FG aan te stellen voor organisaties die vanuit hun kernactiviteiten op grote schaal individuen volgen. Het kan hierbij gaan om bijvoorbeeld profilering van mensen voor het maken van risico-inschattingen, cameratoezicht en monitoring van iemands gezondheid via wearables. Relevant hierbij zijn onder meer het aantal mensen dat een organisatie volgt, de hoeveelheid gegevens die deze organisatie verwerkt en hoelang de organisatie mensen volgt.

Ten derde zijn organisaties verplicht een FG te benoemen als ze op grote schaal bijzondere persoonsgegevens verwerken en dat een kernactiviteit is. Bijzondere persoonsgegevens zijn bijvoorbeeld gegevens over iemands gezondheid, afkomst, politieke opvatting, geloofsovertuiging of strafrechtelijke verleden.

Conclusie

Boetes onder de AVG zijn hoger dan onder de Wbp. In geval van overtreding van de AVG, kan de AP een boete opleggen van maximaal 20 miljoen euro of maximaal 4 procent van de wereldwijde jaaromzet, mocht dat bedrag hoger uitkomen.

Aangezien 25 mei 2018 met rasse schreden dichterbij komt, is het voor organisaties raadzaam om nu alvast te onderzoeken of de huidige (bedrijfs)processen, diensten en producten op bepaalde punten dienen te worden aangepast om te voldoen aan de AVG. Met bovenstaande uiteenzetting van de belangrijkste wijzigingen die de AVG met zich meebrengt, hebben wij hopelijk de gemiddelde organisatie een steuntje in rug kunnen geven op weg naar het volledig en tijdig voldoen aan de aanstormende AVG.

Ben je op zoek naar een vrijstaande vaatwasser, maar weet je niet waar je op moet letten? In dit artikel leggen we uit wat belangrijk is bij het kiezen van het juiste model. Van formaat en geluidsniveau tot slimme functies en energieverbruik – met deze tips koop je een vaatwasser die past bij jouw keuken én je huishouden.

Een vaatwasser is al lang geen luxeproduct meer. Voor veel huishoudens is het een apparaat dat dagelijks wordt gebruikt. Heb je de ruimte in je keuken, dan is een vrijstaande vaatwasser vaak de meest toegankelijke keuze. Je hoeft geen frontpaneel te monteren, hij is relatief eenvoudig te installeren en bij defect of verhuizing ook weer gemakkelijk te vervangen. Maar dat betekent niet dat je zomaar elk model moet kopen. Van formaat tot functies, van verbruik tot gebruiksgemak: waar moet je precies op letten bij de aanschaf van een vrijstaande vaatwasser?

Past hij in je keuken én bij je huishouden?

Een van de eerste dingen om naar te kijken is het formaat. Vrijstaande vaatwassers zijn doorgaans verkrijgbaar in twee breedtematen: 60 cm en 45 cm. De standaardmaat van 60 cm biedt ruimte aan ongeveer 12 tot 15 couverts en is geschikt voor gezinnen of huishoudens waar veel wordt gekookt. De smallere variant van 45 cm is ideaal voor één- of tweepersoonshuishoudens of voor kleinere keukens, zoals in een appartement.

Behalve de breedte is ook de diepte van belang. De meeste vrijstaande modellen zijn tussen de 55 en 60 cm diep. Meet de plek waar je de vaatwasser wilt plaatsen dus goed op en houd rekening met extra ruimte voor de deur die openklapt en de slang- en stroomaansluitingen aan de achterkant.

©Paul Vinten

Hoe stil moet hij zijn?

Het geluidsniveau van een vaatwasser is een factor die je makkelijk over het hoofd ziet, maar die dagelijks van invloed is op je comfort. Zeker als je een open keuken hebt of gevoelig bent voor achtergrondgeluiden. Het geluidsniveau wordt gemeten in decibel (dB). Een verschil van slechts een paar decibel kan in de praktijk al flink merkbaar zijn.

Vaatwassers met een geluidsniveau onder de 45 dB worden als zeer stil beschouwd en zijn nauwelijks hoorbaar. Tussen de 45 en 50 dB is gebruikelijk en vaak prima te doen, zeker als je hem overdag laat draaien. Zit je daarboven, dan kan het apparaat als hinderlijk worden ervaren, vooral in stille ruimtes of tijdens gesprekken.

Let er ook op of de machine een stil programma heeft. Dat draait vaak iets langer, maar maakt minder lawaai. Sommige modellen hebben zelfs een nachtstand, speciaal bedoeld voor wie de vaatwasser 's avonds laat of 's nachts zonder overlast wil gebruiken.

Denk aan je portemonnee én het milieu

Moderne vaatwassers zijn veel zuiniger dan oudere modellen. Toch is het de moeite waard om ook binnen het huidige aanbod goed te vergelijken. Elk apparaat heeft een energielabel, waarbij klasse A het zuinigst is. Dit label houdt rekening met het stroom- en waterverbruik per 100 wasbeurten.

Een gemiddeld energiezuinig model verbruikt ongeveer 0,8 kWh per cyclus, en tussen de 9 en 11 liter water. Heb je een ouder apparaat in huis dat je wilt vervangen? Dan kun je jaarlijks tientallen euro's besparen op je energierekening – én flink wat liters water.

Let ook op de aanwezigheid van een Eco-programma. Dat is meestal het langstdurende programma, maar het verbruikt de minste energie omdat het water minder heet wordt. Slimme functies zoals beladingssensoren of automatische deuropening na het wassen (voor betere droging) kunnen eveneens bijdragen aan efficiënt gebruik.

Indeling en flexibiliteit van de korven

Een vaatwasser moet niet alleen goed schoonmaken, hij moet ook praktisch zijn in het dagelijks gebruik. Een slimme indeling van de binnenruimte maakt daarbij een wereld van verschil. Kijk bijvoorbeeld of de bovenkorf in hoogte verstelbaar is. Zo kun je makkelijk wisselen tussen ruimte voor hoge glazen bovenin of grote pannen onderin.

Ook het bestekgedeelte verdient aandacht. Sommige modellen hebben een besteklade bovenin, wat ruimte bespaart in de onderste korf en het bestek netter wast. Andere modellen gebruiken een traditioneel mandje, wat makkelijker in- en uitruimen is maar iets minder efficiënt in ruimtegebruik.

Flexibele steunen, neerklapbare houders en antislipvlakken maken het mogelijk om elke lading optimaal te benutten, of je nu een groot diner hebt gehad of vooral bekers en schotels moet afwassen.

©andrey sinenkiy

Extra functies: van startuitstel tot slimme sensoren

Moderne vaatwassers zijn soms verrassend geavanceerd. Een van de meest voorkomende extra's is startuitstel: je stelt in wanneer het programma begint, bijvoorbeeld 's nachts bij daluren. Dat is niet alleen handig, maar kan je ook geld besparen bij een variabel energietarief.

Verder zijn er modellen met automatische programma's die zichzelf aanpassen op basis van hoe vuil de vaat is, sensoren die de waterhardheid meten en speciale programma's voor glaswerk of babyflessen. Sommige high-end modellen zijn zelfs te bedienen via een app, met notificaties wanneer de vaat klaar is of wanneer het zout moet worden bijgevuld.

Niet al deze functies zijn noodzakelijk – veel gebruikers gebruiken uiteindelijk slechts één of twee programma's – maar het is wel prettig als je weet wat er mogelijk is. Bepaal dus wat voor jou echt waarde toevoegt, en wat vooral marketing is.

Design en plaatsing

Een vrijstaande vaatwasser staat doorgaans in het zicht, dus het design is belangrijker dan bij een inbouwmodel. Gelukkig zijn er modellen in verschillende kleuren en afwerkingen, van klassiek wit tot modern zwart of roestvrij staal. Kies iets dat past bij je keukenstijl, zeker als het apparaat naast of tussen andere keukenkasten komt te staan.

Let ook goed op de plaatsing: is er een stopcontact in de buurt? Hoe zit het met de afvoer en wateraansluiting? En kan de deur ver genoeg open zonder ergens tegenaan te botsen? Denk ook aan de hoogte van het aanrecht: sommige mensen vinden het prettig als de bovenkorf op werkhoogte zit, zodat je minder hoeft te bukken.

Laat je niet alleen leiden door het merk

De prijzen van vrijstaande vaatwassers lopen uiteen van zo'n 300 euro tot ruim boven de 1000 euro. Duurdere modellen bieden vaak meer functies en stillere motoren, maar dat betekent niet automatisch dat ze beter zijn. Reviews van gebruikers en tests door bijvoorbeeld de Consumentenbond kunnen je helpen om een goed beeld te krijgen van de prestaties en betrouwbaarheid. Let ook op de garantie: sommige merken bieden standaard twee jaar, andere verlengen dat naar vijf jaar bij registratie. Zeker bij een apparaat dat intensief wordt gebruikt, kan dat net de doorslag geven. Doe dus goed onderzoek of laat je adviseren!

Met een oorspronkelijke adviesprijs van 1.349 euro positioneert de Samsung Bespoke AI Jet Ultra zich in het hoogste segment van steelstofzuigers. Voor die prijs krijg je een geavanceerd apparaat met een reeks… 'slimme' functies. Hoe slim die functies echt zijn en of deze stofzuiger zijn geld waard is, lees je in deze review.

De vraag is of alle innovaties de forse prijs rechtvaardigen. Inmiddels is de stofzuiger al enige tijd op de markt, wat geleid heeft tot aanzienlijke prijsdalingen. Waar hij op Samsungs eigen website voor 1.089 euro wordt aangeboden, is hij her en der al voor nog minder te vinden. Samsung probeert de hoge prijs te rechtvaardigen met nieuwe functies en kleine verbeteringen. Zo is de zuigkracht is verhoogd naar 400 watt (dat was 280).

Een belangrijke toevoeging is de AI Cleaning Mode 2.0, die zes verschillende schoonmaakomgevingen kan detecteren en de zuigkracht hierop aanpast. Deze geavanceerde modus werkt echter – net als andere slimme koppelingen zoals notificaties – alleen via de SmartThings-app. Zonder de app maakt het apparaat gebruik van de basis AI-modus (net zoals zijn voorganger) en mis je de meer geavanceerde functionaliteiten.

©Wesley Akkerman

Meer dan genoeg accessoires

Qua ontwerp is er weinig veranderd ten opzichte van het vorige model. De stofzuiger heeft een ergonomische handgreep en een helder display dat de modus en resterende accutijd toont. Een praktische toevoeging is de uitschuifbare telescopische stang, waardoor de stofzuiger ook prettig te gebruiken is voor langere mensen. Een klein minpunt is de accessoirestandaard; vergeleken met de stevige stofzuiger voelt die – met zijn dunnere plastic – wat goedkoop aan.

Het meegeleverde accessoirepakket is zeer compleet. Je ontvangt de Active Dual Brush en de Slim LED Brush+ voor verschillende vloertypen, plus een speciale Pet Tool+ voor het verwijderen van dierenharen. Ook een combinatie- en kierenzuigmond ontbreken niet. Een groot voordeel is de aanwezigheid van twee accu's, met een maximale gebruiksduur van respectievelijk honderd en zestig minuten. Daardoor kun je tussentijds wisselen als de ene batterij het net niet redt.

©Wesley Akkerman

Wisselende ervaringen

Het stofzuigen verloopt grotendeels moeiteloos. Het handvat ligt comfortabel in de hand, wat prettig is gezien het relatief hoge gewicht van de stofzuiger. De wendbaarheid laat echter soms te wensen over. Op ons vloerkleed bleek de Active Dual Brush-borstel wat stroef, waardoor sturen moeizaam ging. Op harde vloeren presteerde de Slim LED Brush+ gelukkig een stuk soepeler. En hoewel de ledverlichting in de kop handig is, presteert de laser van Dyson beter.

De AI-modus zorgt voor een gemengde ervaring. Het systeem detecteert en schakelt hoorbaar wanneer je van een harde vloer naar een vloerkleed gaat. Maar de beloofde functie waarbij de zuigkracht in hoeken automatisch aangepast zou worden, blijkt niet super te werken. Hoewel de AI-modus niet onbruikbaar is, worden de verwachtingen niet volledig waargemaakt. Het voelt meer als een vooraf ingestelde handeling dan als een werkelijk intelligente aanpassing aan de omgeving.

©Wesley Akkerman

Hoge zuigkracht

Waar de slimme functies soms tekortschieten (daarover straks meer), maakt de pure zuigkracht een diepe indruk. Zelfs op de laagste stand zuigt de Samsung Bespoke AI Jet Ultra moeiteloos kruimels, stof en ander vuil op. We zijn vooral onder de indruk van de effectiviteit waarmee mensen- en hondenharen uit het vloerkleed verdwijnen. De enorme kracht is de belangrijkste upgrade ten opzichte van eerdere modellen en compenseert de mindere wendbaarheid op bepaalde ondergronden.

Ook de accuduur stelt niet teleur. Met alleen de kleine accu is er genoeg vermogen voor het stofzuigen van een woning van pakweg zestig vierkante meter. Bovendien bevalt het automatisch legende oplaadstation enorm. Na elke schoonmaakbeurt leegt en laadt het station de stofzuiger, waardoor je er geen omkijken naar hebt.

Het ontwerp is echter een kwestie van smaak; deze forse en opvallende stofzuiger zet je niet zomaar ergens onopvallend neer.

De slimme functies

Je kunt de Samsung Bespoke AI Jet Ultra koppelen aan de Samsung SmartThings-app, maar de mogelijkheden blijven best beperkt. Je kunt de firmware-update en zaken als de zuigkracht aanpassen (maar dat laatste kan ook op het apparaat). De grote vernieuwing, het ontvangen van telefoon- en berichtnotificaties, blijkt in de praktijk een gimmick. Wanneer je gebeld wordt, pauzeert de stofzuiger en toont het display enkel het app-icoon, zonder naam of nummer.

Bovendien is het instellen van deze connectiviteit onnodig complex. Het vereist een Samsung-account, specifieke apps, diverse permissies en constante locatietoegang. De moeite die het kost om de verbinding tot stand te brengen, staat niet in verhouding tot het minimale voordeel. De meest opvallende beperking is verder dat de functie exclusief werkt met een Samsung-smartphone, waardoor een groep gebruikers buitengesloten wordt; op smartphones van een ander merk werkt dit namelijk niet.

©Wesley Akkerman

Samsung Bespoke AI Jet Ultra kopen?

De naam Ultra en de hoge adviesprijs scheppen verwachtingen die op slim gebied niet worden ingelost. De AI-hoekdetectie functioneert niet zoals beloofd en de notificatiefunctie is een omslachtige gimmick. Als je de Samsung Bespoke AI Jet Ultra overweegt voor zijn geavanceerde connectiviteit (we hebben het dan over de koppeling met wifi, SmartThings en je smartphone) is hij de meerprijs ten opzichte van zijn voorganger niet waard. De ware kracht van dit model schuilt in zijn fenomenale zuigkracht, waardoor hardnekkig vuil en dierenharen moeiteloos verwijderd worden. Omdat de prijs inmiddels een stuk onder de adviesprijs ligt, wordt deze stofzuiger wel interessanter.