Wanneer je meerdere apparaten gebruikt, is het enorm handig wanneer de browser jouw surfgegevens synchroniseert. Dezelfde favorieten, wachtwoorden en geschiedenis heb je dan op zowel de desktop, smartphone als tablet bij de hand. Dat is nog eens prettig werken! Naast de synchronisatieopties van iedere browser, nemen we ook de basisfuncties onder de loep. Welke browser biedt het beste totaalplaatje?

Tegenwoordig verschijnt in een vers geïnstalleerde versie van Windows automatisch een browserkeuzescherm. Hierin kun je onder meer kiezen uit Internet Explorer, Chrome, Firefox, Safari en Opera. In deze test lees je precies welke browser het beste bij je past, waarbij we ook rekening houden met het gebruik van mobiele apparaten.

Het is het slimste om een browser op je computer te installeren waarvan ook versies beschikbaar zijn voor je smartphone en tablet. Je synchroniseert in dat geval namelijk surfgegevens, zodat je niet overal apart favorieten en wachtwoorden hoeft in te stellen. Inloggen met een persoonlijk account is voldoende om op alle pc’s en mobiele apparaten toegang tot een gepersonaliseerde browser te krijgen. Maar ook de basisfuncties van iedere browser spelen natuurlijk een belangrijke rol in welke keuze je maakt.

Internet Explorer 9

Internet Explorer is in Nederland al jarenlang de populairste browser. De reden hiervoor is simpel. Microsoft stopt in iedere Windows-versie standaard dit programma, waardoor het merendeel van de gebruikers uit gemak voor deze browser kiest. In dit geval zegt de populariteit dus helemaal niets over de kwaliteit van het programma.

Toch lijkt er op het eerste gezicht geen reden om naar een concurrent over te stappen. Internet Explorer 9 is gebruiksvriendelijk en kan in tegenstelling tot eerdere versies goed overweg met alle gangbare web-standaarden. De minimalistische gebruikersomgeving hebben de ontwikkelaars zorgvuldig uit Chrome overgenomen, waardoor er meer ruimte is voor de web-inhoud. Bovendien voelt de browser soepel aan en maakt gebruik van hardwareversnelling om websites met veel grafische inhoud weer te geven.

Opties

Handig is dat je veelgebruikte webdiensten als Gmail, YouTube en Facebook kunt vastpinnen aan de Taakbalk. Je roept ze op die manier snel op vanuit het besturingssysteem, zonder dat je eerst de startpagina van de browser moet openen. Via de functie Traceerbeveiliging verstuurt de browser een Do Not Track-header naar websites. Hierin worden online adverteerders verzocht om je surfgedrag niet te volgen via tracking cookies.

©PXimport

Gebruik de functie Traceerbeveiliging om online adverteerders te blokkeren.

Deze ‘volgbestanden’ belanden meestal via websites met banners op je pc. Een voordeel is dat je in Internet Explorer optioneel ook zwarte lijsten gebruikt om tracking cookies te blokkeren. Het programma bevat diverse opties om surfsessies aangenamer te maken. Zo voeg je rss-feeds aan de favorieten-werkbalk toe en voer je via de adresbalk rechtstreeks zoekopdrachten uit met Bing of een andere zoekmachine.

Synchronisatie

Tot zover het goede nieuws, want op het gebied van browsersynchronisatie valt Internet Explorer 9 enorm tegen. Microsofts programma biedt daarvoor namelijk helemaal geen opties! Persoonlijke surfgegevens op een andere computer of smartphone meenemen kun je dus vergeten. Gelukkig bevat Internet Explorer 10 op dit vlak de nodige verbeteringen (zie kader ‘Internet Explorer 10’).

Jammer is dat de ondersteuning voor plug-ins nogal achterblijft, zeker vergeleken bij Firefox en Chrome. Nog altijd maakt Microsoft het voor enthousiaste ontwikkelaars erg ingewikkeld om leuke plug-ins te ontwikkelen. Microsoft heeft ervoor gekozen om geen versie van Internet Explorer 9 uit te brengen voor Windows XP, dus gebruikers van dit besturingssysteem kunnen de browser niet installeren.

Internet Explorer 10

Met de introductie van Windows 8 op 28 oktober jongstleden is er tegelijkertijd ook een nieuwe versie van Internet Explorer verschenen. Microsoft heeft aan versie 10 allerlei nieuwe snufjes toegevoegd. Zo is er eindelijk browsersynchronisatie mogelijk, waarmee gebruikers favorieten, voorkeuren en de surfgeschiedenis kunnen meenemen op verschillende systemen. Hiervoor hebt u wel een Microsoft-account nodig. Favoriete websites voegt u als aparte app toe aan de Metro-interface van Windows 8, zodat veelgebruikte webdiensten snel bereikbaar zijn. Opvallend is dat Internet Explorer 10 standaard een Do Not Track-header stuurt naar bezochte websites. Deze functie hoeft u dus niet apart aan te zetten. Daarnaast bevat de nieuwste versie spellingscontrole, wat het aantal typefouten ten goede komt. Microsoft heeft ook een tablet-versie van de browser ontwikkeld met grotere pictogrammen en een adresbalk onder aan het venster. Het softwarebedrijf brengt Internet Explorer 10 uitsluitend uit voor Windows 7 en 8.

Van alle mobiele apparaten is er alleen ondersteuning voor Windows Phone. Een opmerkelijk verschil met de desktop-versie is dat de adresbalk onder in het scherm is genesteld. Je kunt met Internet Explorer Mobile alles doen wat je van een browser mag verwachten, zoals favorieten opslaan, cookies uitzetten en de surfgeschiedenis wissen. Een pluspunt is dat je eenvoudig webpagina’s aan het startscherm van Windows Phone vastmaakt.

Internet Explorer 9

Taal Nederlands

OS Windows Vista/7

Mobiel Windows Phone

Systeemeisen 1GHz-processor, 512 MB RAM, 70 MB harde-schijfruimte (120 MB voor 64bit-versie), minimale beeldschermresolutie 800 x 600

Pluspunten

Webdiensten vastpinnen

Adverteerders blokkeren

Minpunten

Geen browsersynchronisatie mogelijk

Weinig plug-ins

SCORE: 7/10

Google Chrome 21

Hoewel Chrome de jongste browser is uit deze test, heeft het inmiddels een behoorlijk marktaandeel verworven. Vooral de kale gebruikersomgeving, snelle laadtijden en vlotte bediening waren een paar jaar geleden een verademing. Nu andere browsers deze zaken hebben overgenomen, probeert Google ook met interessante functies uit te blinken.

Opties

Als enige browser ondersteunt Chrome twee HTML5-videocodecs, namelijk H.264 en WebM. Hoewel Google de voorkeur geeft aan laatstgenoemde codec, kan de browser dus webvideo’s in beide formaten afspelen. Gebruikers breiden de browser gemakkelijk uit met extra functies, want er zijn duizenden plug-ins beschikbaar.

Een minpunt is dat Chrome geen geïntegreerde rss-lezer bevat. Om nieuwsstromen van websites alsnog via rss te volgen, installeer je als alternatief een plug-in. Op het moment van schrijven ondersteunt Chrome nog geen Do Not Track. Wel heeft Google aangekondigd deze functie op korte termijn te introduceren. Je hoeft niet handmatig nieuwe versies van Chrome te installeren, want de browser werkt zichzelf automatisch bij. Je zet tabbladen van webdiensten eventueel vast aan de tabbladstrook. Wanneer je bijvoorbeeld dagelijks je webmail raadpleegt, kun je het postvak via deze optie razendsnel openen.

Synchronisatie

De synchronisatieopties zijn in Chrome prima uitgewerkt. Je kunt met zowel een Android- als iOS-systeem de browser gebruiken. Zodra je Chrome voor de eerste keer opent, verschijnt er een aanmeldscherm. Na het typen van het e-mailadres en wachtwoord, beland je meteen in de persoonlijke surfomgeving.

©PXimport

U geeft zelf aan welke gegevens u wilt synchroniseren.

Wijzigingen worden vrijwel direct op andere apparaten verwerkt waarop je je aanmeldt in Chrome. Als je inlogt op je Google-account, kun je op al jouw apparaten je eigen favorieten, instellingen, wachtwoorden en surfgeschiedenis gebruiken. Een uitzondering hierop zijn plug-ins, want die werken niet op tablets en smartphones. Overigens bepaal je helemaal zelf welke gegevens je synchroniseert. Prettig is dat je ook geopende tabbladen kunt overzetten. Als je een surfsessie plotseling afbreekt, kun je later op een andere computer, tablet of smartphone op hetzelfde punt weer verdergaan.

De mobiele versie van Chrome functioneert uitstekend in Android en iOS, waarbij webpagina’s opvallend snel laden. Nuttig is dat je via de privémodus mobiel kunt surfen zonder gebruikerssporen op het toestel achter te laten.

Google Chrome 21

Taal Nederlands

OS Windows Vista/7/XP; Mac OS X 10.5.6 of hoger; Linux

Mobiel Android, iOS

Systeemeisen Intel Pentium 4-processor, 128 MB RAM, 100 MB harde-schijfruimte

Pluspunten

Uitstekende synchronisatieopties

Platformonafhankelijk

Tabbladen vastzetten

Privémodus mobiele versie

Minpunten

Geen rss-lezer

Geen Do Not Track

SCORE: 9/10

Firefox 15

Firefox houdt zich al jaren prima staande tussen al het browsergeweld. Ontwikkelaar Mozilla volgt alle trends netjes op, waardoor gebruikers altijd over een modern internetprogramma beschikken. Een opmerkelijk verschil met Internet Explorer en Chrome is dat Firefox nog steeds vasthoudt aan een apart zoekveld naast de adresbalk. Die is eigenlijk overbodig, aangezien je ook via het adresveld Google laat zoeken op trefwoorden.

Opties

Mozilla geeft zijn gebruikers de gelegenheid om de werkbalk naar eigen wens in te richten. Verder voeg je eenvoudig knoppen toe die standaard niet in de werkbalk aanwezig zijn, zoals rss-feeds en tabbladgroepen en opties voor afdrukken en zoomen. Je kunt ook optioneel een Do Not Track-header naar websites sturen. Hiermee maak je kenbaar dat je liever geen tracking cookies ontvangt.

Net als bij Chrome het geval is, geef je veelgebruikte favorieten een permanente plek in de tabbladenstrook. Het aantal beschikbare plug-ins voor Mozilla’s browser blijft onverminderd groot. In de online catalogus vind je duizenden bruikbare uitbreidingen, waarmee je leuke functies toevoegt. Een aangename vernieuwing is dat de browser zichzelf bijwerkt naar de meest recente versie. Behalve dat je geen updates handmatig meer hoeft te installeren, merk je daar verder niets van.

Synchronisatie

De functie Firefox Sync stelt je in staat om maximaal 25 MB aan gegevens te synchroniseren met andere pc’s en Android-toestellen. Je eigen wachtwoorden, favorieten, plug-ins, voorkeuren, surfgeschiedenis en openstaande tabbladen staan dan op iedere pc en geschikte smartphone voor je klaar. Het gebruik van de synchronisatieopties voelt iets omslachtiger aan vergeleken met Chrome. De functie is weggestopt in het menu en je dient zelf actie te ondernemen om de boel in werking te zetten.

©PXimport

Firefox is een zeer flexibele browser. U past de werkbalk naar eigen wens aan.

Andere pc’s en geschikte apparaten voeg je toe met een unieke code of via de inloggegevens van het Sync-account. Soms is niet direct duidelijk waar je de code kunt vinden. Maar als alles eenmaal is ingesteld, werkt de synchronisatie vlekkeloos en in twee richtingen.

Een sterk onderdeel van Firefox is dat je in de mobiele versie plug-ins kunt installeren, zoals Adblock Plus. Surfen in de privémodus is helaas niet mogelijk. Wel kun je, ook op een mobiel toestel, met de Do Not Track-header aangeven dat je niet gevolgd wilt worden.

Firefox 15

Taal Nederlands

OS Windows Vista/7/XP; Mac OS X 10.5.5 of hoger; Linux

Mobiel Android

Systeemeisen Intel Pentium 4-processor (met SSE2-ondersteuning), 512 MB RAM, 200 MB harde-schijfruimte

Pluspunten

Uitgebreide catalogus plug-ins

Automatische updates

Aanpasbare werkbalk

Minpunten

Apart zoekveld

Aanmeldprocedure Firefox Sync omslachtig

SCORE: 8/10

Safari 5

Wie Safari op een Windows-pc wil installeren, zal tevergeefs zoeken naar een downloadlink. Apple stelt de browser sinds enkele maanden niet meer beschikbaar op zijn website en levert aan bestaande gebruikers geen updates meer. Het Amerikaanse elektronicabedrijf heeft nog geen reden naar buiten gebracht, maar de kans is reëel dat de ontwikkeling helemaal is stopgezet. Dat zou een slechte keus zijn, want er zijn heel wat Windows-gebruikers die surfgegevens willen synchroniseren met een iPad of iPhone. Wie goed zoekt op internet, pikt de laatste versie van Safari (5.1.7) elders op.

Opties

Hoewel de gebruikersomgeving er netjes uitziet, is Safari voor Windows-gebruikers niet zo’n aantrekkelijke optie. De hoeveelheid plug-ins is vergeleken met andere browsers erg beperkt en het programma is dus al maanden niet meer bijgewerkt. Ook veel functies waarmee andere browsers pronken, zijn in Safari niet beschikbaar. Op de iPad en iPhone kun je nog wel prima uit de voeten met Safari.

©PXimport

Safari heeft teveel beperkingen op Windows-computers, waardoor u beter kunt uitwijken naar een ander programma.

Synchronisatie

Voor de synchronisatieopties heb je ook niets aan Safari, want die zijn voor Windows-pc’s niet beschikbaar. Vanaf een Mac kun je via iCloud wel favorieten en openstaande tabbladen meenemen op een iPhone of iPad, al is het dus niet mogelijk om gegevens te synchroniseren met Windows-machines.

Safari 5

Taal Nederlands

OS Windows Vista/7/XP; Mac OS X

Mobiel iOS

Systeemeisen Onbekend

Pluspunten

Mooie vormgeving

Minpunten

Onduidelijke toekomst Windows-versie

Geen browsersynchronisatie

HTML5-videotag ontbreekt

SCORE: 4/10

Opera 12

De onbekendste browser in dit overzicht is ongetwijfeld Opera. Eigenlijk is dat zonde, want het programma biedt een aantal leuke, aparte mogelijkheden.

Opties

Op het gebied van plug-ins legt Opera het ruimschoots af tegen Firefox en Chrome, want er zijn relatief weinig uitbreidingen beschikbaar. Net zoals in de andere browsers, geef je web-diensten een vast plekje in de interface door ze vast te pinnen. Evenals in Firefox, is er in Opera nog sprake van een apart zoekvak, terwijl je ook in het adresveld de zoekopdracht kunt invoeren.

Maar Opera heeft meer interessante functies: zo haal je rechtstreeks films en muziek vanaf bittorrent op zonder dat je een extern downloadprogramma nodig hebt. Zodra je klikt op een torrentbestand, haalt Opera meteen de gewenste mediabestanden binnen. De optie Opera Turbo maakt het mogelijk om gecomprimeerde versies van websites te laden. Vooral wanneer je surft via een trage internetverbinding levert dat volgens de makers snelheidswinst op. Verder vind je in de browser een rss-lezer en een e-mailclient. Binnen hetzelfde programma voer je dus allerlei internettaken uit, waarvoor je normaal gesproken extra software nodig hebt.

©PXimport

Met de geïntegreerde e-mailclient van Opera haalt u eenvoudig rss-feeds van websites op.

Synchronisatie

De mobiele versie van Opera bevalt prima. Via een duidelijke menuknop pas je de instellingen aan en open je favoriete websites. De synchronisatieopties mogen dan wel niet erg uitgebreid zijn, de functie is wel de moeite waard omdat het erg prettig werkt. Je hoeft alleen maar een account aan te maken, waarna je aangeeft welke gegevens je wilt synchroniseren. Je kunt echter geen plug-ins en openstaande tabbladen naar een andere pc, tablet of smartphone meenemen.

Opera 12

Taal Nederlands

OS Windows Vista/7/XP; Mac OS X 10.5 of hoger; Linux

Mobiel Android, iOS, BlackBerry, Symbian

Systeemeisen Intel Pentium II-processor, 128 MB RAM, 30 MB harde-schijfruimte

Pluspunten

Veel extra functies

Simpel synchronisatie instellen

Minpunten

Minder synchronisatieopties

Weinig plug-ins

SCORE: 8/10

Conclusie

Als je een browser alleen op een pc gebruikt zonder plug-ins, kun je met Internet Explorer 9 prima uit de voeten. Wil je meer doen met een browser, dan voldoet het programma van Microsoft niet. Een beter alternatief is Chrome. Dit programma is voor een grote hoeveelheid (mobiele) platformen beschikbaar. Via een Google-account synchroniseer je allerlei surfgegevens tussen apparaten en pc’s, zodat je overal dezelfde favorieten en wachtwoorden bij de hand hebt.

Ook Opera biedt een brede platformondersteuning, maar de synchronisatieopties blijven, vergeleken bij Chrome, helaas iets achter. Gebruikers van Android kunnen ook een beroep doen op Firefox om browsergegevens vanaf de desktop over te hevelen. Het kost wat moeite om Firefox Sync op te starten, maar daarna werkt het prima. Safari lijkt zijn beste tijd op Windows-systemen te hebben gehad, want deze browser is al een tijdje niet meer bijgewerkt.

Samenvattend biedt Chrome naar onze mening de beste synchronisatieopties, terwijl ook alle basisfuncties uitstekend werken. Bovendien scoort dit programma het hoogst op de Peacekeeper-benchmark. Om deze redenen verdient Chrome het Best Getest-predikaat.

Halloween: één avond in het jaar waarop iedereen zich vermomt en niets meer is wat het lijkt. Maar online is het elke dag Halloween. Cybercriminelen dragen digitale maskers en doen zich voor als je bank, pakketbezorger of zelfs als een familielid. Hun doel: jou laten klikken, inloggen of betalen. In dit artikel lees je hoe je hun trucs doorziet en hoe je jezelf beschermt tegen online oplichters.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitdefender

Phishing bestaat al bijna zo lang als e-mail zelf, maar de aanpak is totaal veranderd. Waar je vroeger nog gewaarschuwd werd door kromme zinnen of vreemde links, zijn valse berichten vandaag bijna niet meer van echt te onderscheiden. En het blijft allang niet meer beperkt tot e-mail: ook via sms, WhatsApp en sociale media proberen criminelen je te misleiden. Ze gebruiken het logo van je bank, de tone of voice van PostNL of de opmaak van een bekende webwinkel. Alles klopt – behalve de bedoeling erachter.

De aanvallen zijn bovendien persoonlijker geworden. Met gegevens die online circuleren weten criminelen precies hoe ze iemand moeten aanspreken, van voornaam tot aankoopgeschiedenis. Zo voelt een nepmail of bericht als iets vertrouwds. Eén klik op een link is dan genoeg om je gegevens prijs te geven of malware te installeren.

Deepfakes, stemklonen en AI: vermommingen steeds beter

De komst van kunstmatige intelligentie heeft online oplichting een nieuw gezicht gegeven. Met taalmodellen kunnen criminelen foutloze berichten schrijven in elke taal. Deepfake-video's en stemklonen zorgen dat zelfs beeldbellen of voicemail niet langer betrouwbaar is.

Steeds vaker duiken voorbeelden op van mensen die zogenaamd gebeld worden door een bekende stem – een collega, familielid of zelfs een leidinggevende – met een dringende vraag om geld over te maken. In werkelijkheid praten ze met een digitale imitatie. Die technologie was ooit ingewikkeld, maar is nu voor iedereen toegankelijk. Daarmee is AI niet alleen een handig hulpmiddel voor creatieve toepassingen, maar ook een nieuw masker voor criminelen.

©terovesalainen

Zo herken je digitale vermommingstrucs

Cybercriminelen spelen in op haast, emotie en angst. Berichten waarin je 'nu moet betalen', 'direct moet bevestigen' of waarin met blokkades (van bijvoorbeeld je rekening of simkaart) wordt gedreigd, zijn bijna altijd verdacht. Controleer het e-mailadres van de afzender: kleine afwijkingen zoals een extra punt, cijfer of letter zijn vaak al voldoende om nep van echt te onderscheiden.

Staat er een link in de mail? Beweeg er met je muis over zonder te klikken. Verschijnt er een vreemd webadres, dan klopt er iets niet. Kijk ook naar details: ontbreekt er een persoonlijke aanhef, is de toon onlogisch of komt het bericht op een vreemd moment? Dat zijn signalen dat er iets niet pluis is.

Bel bij twijfel altijd zelf het officiële nummer van de organisatie, in plaats van te reageren op het bericht.

Scam Copilot helpt je oplichters te ontmaskeren

Om gebruikers beter te beschermen tegen steeds geraffineerdere aanvallen ontwikkelde Bitdefender Scam Copilot. Deze slimme functie gebruikt kunstmatige intelligentie om verdachte berichten, e-mails en websites in realtime te analyseren. Waar traditionele beveiliging vooral kijkt naar bekende dreigingen, herkent Scam Copilot ook nieuwe patronen en trucs die nog niet eerder zijn gezien.

De technologie kijkt naar typische kenmerken van oplichting: dwingende toon, vage links, afwijkende namen of zinsconstructies die niet passen bij een echte organisatie. Zodra iets verdacht is, verschijnt direct een waarschuwing. Zo helpt Scam Copilot je om verdachte berichten te ontmaskeren nog vóórdat je erop klikt.

Het systeem leert bovendien voortdurend bij. Nieuwe vormen van phishing, deepfake-aanvallen of misleidende berichten op sociale media worden razendsnel herkend. Zo ben je beschermd tegen zowel oude als nieuwe digitale maskers.

Scam Copilot is onderdeel van Bitdefender Premium Security en Bitdefender Ultimate Security. Die pakketten bieden een complete beveiliging voor alle apparaten in huis – van laptop tot smartphone – en combineren Scam Copilot met krachtige antivirusbescherming, een onbeperkte VPN, een wachtwoordmanager en identiteitsbewaking.

🎃 Trick or treat: laat je niet misleiden

Cybercriminelen dragen het hele jaar door digitale maskers. Ze sturen overtuigende berichten, gebruiken deepfake-stemmen en maken misbruik van AI om je te misleiden. Bitdefender Scam Copilot herkent phishing en andere oplichtingstrucs in realtime en waarschuwt direct bij gevaar. Met Premium Security en Ultimate Security beschik je over bescherming op al je apparaten, een onbeperkte VPN, anti-tracker, password manager en – bij Ultimate – volledige identiteitsmonitoring via Digital Identity Protection. Phishing, deepfakes en online oplichting verdwijnen niet, maar met Scam Copilot aan je zijde hoef je ze niet te vrezen. Zo houd je grip op wat echt is – en wat slechts een digitale vermomming blijkt te zijn.

In november lijkt de tuin tot stilstand te komen, maar schijn bedriegt. Juist nu leg je de basis voor een prachtige tuin in het voorjaar. Van het beschermen van planten tegen de kou tot het planten van bollen en fruitbomen: wie in november de handen uit de mouwen steekt, wordt in de lente beloond met een gezonde, bloeiende tuin.

Maak je tuin winterklaar

Een goed voorbereide tuin kan tegen een stootje. Zodra de temperatuur daalt, bescherm je gevoelige planten met vliesdoek of noppenfolie. Leg dat materiaal nu alvast klaar, zodat je snel kunt handelen bij vorst. Maak in de schuur of het tuinhuisje plek voor planten in pot die niet tegen kou kunnen. Binnen blijven ze het best bij een temperatuur tussen de 2 en 10 graden. Vergeet niet af en toe te luchten en de aarde vochtig te houden, zodat de wortels niet uitdrogen. Controleer tot slot de fruitbomen en verwijder ingedroogde of verschrompelde vruchten. Die kunnen schimmels bevatten en zo de boom verzwakken.

Nog even wat extra liefde voor je gazon

In november geef je het gazon nog een laatste onderhoudsbeurt voordat het in winterrust gaat. Steek de randen strak af en verwijder het blad dat op het gras ligt. Blijven bladeren liggen, dan krijgt het gazon te weinig licht en kunnen er schimmels ontstaan. Gebruik het blad liever op andere plekken in de tuin, bijvoorbeeld onder struiken of tussen vaste planten, omdat het blad verteert en voedingsstoffen aan de grond afgeeft.

©Konstantin Zibert - stock.adobe.com

Planten: fruitbomen...

November is een goede maand om fruitbomen te planten. De grond is nog relatief warm, waardoor de wortels kunnen aanslaan voordat de winter begint. Graaf een ruim plantgat en maak in het midden een kleine heuvel waar de stam op rust. Spreid de wortels voorzichtig uit, vul het gat met een mengsel van aarde en compost en druk de grond stevig aan. Geef ruim water en plaats een boompaal als de boom op een open of winderige plek staat.

...en bollen

Ook bloembollen kunnen nu de grond in: tulpen, narcissen, hyacinten en irissen bloeien in het voorjaar als je ze nu plant. Wie meteen wat kleur in de tuin wil, kan wintervaste planten als heide, winterviolen, Skimmia of kleine coniferen in potten zetten.

©iMarzi - stock.adobe.com

Snoeien en onkruid wieden (ja, ook nu nog!)

Zolang het niet vriest, kun je nog prima snoeien. Vooral kale fruitstruiken zijn nu aan de beurt: door oude takken weg te halen, verjong je de struik en bevorder je de groei van nieuwe scheuten. Ook jonge boompjes met een doorgaande stam kun je licht terugsnoeien, zodat ze een mooie, evenwichtige vorm ontwikkelen. De treurwilg mag in deze periode worden geknot, zodat hij in het voorjaar weer mooi uitloopt.

Blijf daarnaast onkruid verwijderen, ook al groeit het minder hard. Door het bij te houden, voorkom je dat het in het voorjaar de overhand krijgt. Zo blijft de tuin netjes en houd je het werk beperkt wanneer alles straks weer begint te groeien.

Vooruitkijken naar het voorjaar

Wie in november nog even de handen uit de mouwen steekt, maakt het zichzelf straks een stuk makkelijker. De tuin krijgt rust, maar de basis voor een nieuw seizoen ligt er al. Zodra de eerste zon zich in het voorjaar laat zien, zie je de beloning van het werk dat je nu hebt gedaan: gezonde planten, een sterk gazon en fruitbomen die vol leven zitten.