Microsoft laat geen kans ongemoeid om Edge als de beste browser voor Windows 10 te bestempelen. Het zou de snelste, veiligste, energiezuinigste en nog veel meer zijn. Maar gebruiksstatistieken schetsen het beeld van een browser die allerminst aanslaat. Dat is gek. Want als het echt de beste browser voor Windows 10 zou zijn, waarom wordt Edge dan niet veel meer gebruikt? Er zit nog maar één ding op: testen of Edge écht beter is dan zijn rivalen: Chrome, Firefox, Internet Explorer en Opera.

De keuze voor een browser is om meerdere redenen belangrijk. Om te beginnen hangt het tegenwoordig samen met de keuze voor een smartphone. Wie voor Android kiest, gebruikt een Google-account om dingen vanaf Android te synchroniseren. Dat motiveert om gelijk ook voor Google Chrome te kiezen, omdat je dan bijvoorbeeld je favorieten synchroon houdt. Wellicht dat het lage marktaandeel van Windows-telefoons dus ook meespeelt in de matige populariteit van Edge. Wereldwijd gebruikt 64 procent van de webbezoekers Chrome, Safari (Apple) staat met 13,6 procent op de tweede plaats, Internet Explorer en Edge delen een derde plaats met gezamenlijk 8 procent.

Beveiliging

Naast gemak speelt vanzelfsprekend ook veiligheid een rol. Beveiligingsbedrijf Symantec stelt dat de browser zelfs de eerste verdedigingslinie vormt tegen cyberaanvallen. In 2016 zag de beveiliger 229.000 aanvallen per dag die een website als oorsprong hebben. Aanvallers gebruiken een zogenaamde zero-day-zwaktes van verschillende browsers om direct met de opgevraagde content ook malware zoals ransomware mee te sturen. Symantec zag in 2016 een afname van het aantal publiek aangekondigde zwaktes in Internet Explorer (IE). Niet vreemd, want in dat jaar is geen nieuwe versie van IE uitgebracht en het gebruik van IE nam volgens Symantec ook flink af – in het voordeel van Edge. Dat geeft voordelen, omdat Edge de vernieuwde beveiligingsarchitectuur van Windows 10 beter benut.

Dat lijkt goed nieuws voor Microsoft. Het biedt Edge aan als energiezuinigste, snelste en – boven alles – veiligste browser. Helaas blijkt de praktijk weerbarstiger. Tijdens de jaarlijkse Pwn2Own hackerwedstrijd kwam Edge als minst veilige browser uit de strijd. Deze hackwedstrijd wordt tijdens de CanSecWest beveiligingsconferentie gehouden en teams winnen prijzen van meer dan 100.000 dollar voor succesvolle aanvallen. Edge werd maar liefst vijf keer gehackt. Vanuit een virtuele machine werd het werkelijke systeem overgenomen en met een andere bug werd vanuit Edge controle over de Windows-kernel verkregen. Firefox werd tijdens dit evenement één keer gehackt en Safari drie keer. Google Chrome kwam voor het tweede jaar op rij volledig ongeschonden door de wedstrijd heen.

Testen

Een derde factor die erg belangrijk is bij browsers, is de snelheid. Om hier meer inzicht in te krijgen, hebben we een aantal benchmarks op de browsers losgelaten. Alle benchmarks zijn gedraaid op (dezelfde) standaardlaptop met een Intel Core i3-processor. Bekijk het kader ‘Gebruikte benchmarks’ voor een beschrijving. De verschillende benchmarks zijn na elkaar gedraaid. We hebben tijdens het verloop van de testen de accu in de gaten gehouden met BatteryInfoView. Dit geeft ons een indruk van het verbruik van de verschillende browsers onder verder identieke omstandigheden.

Voor onze test hebben we gekozen voor ‘de grote drie’: Chrome, Firefox en Edge. Om het beeld van browsers compleet te krijgen, is deze kandidatenlijst aangevuld met Internet Explorer en Opera. Internet Explorer we graag het verschil tussen Edge en IE willen weten, en Opera omdat de ontwikkelaar van deze browser ons in het verleden al vaker wist te verrassen met slimme innovaties. Safari is niet meegenomen in de test omdat Apple al een aantal jaar geen nieuwe Windows-versie van z’n browser aanbiedt.

©PXimport

Gebruikte benchmarks

Chrome

Toen Google in september 2008 met Chrome op de markt kwam, trok de browser direct de aandacht omdat het tegen alle trends inging. Waar andere browsers steeds meer mogelijkheden boden, ging Chrome terug naar het absolute minimum met als voordeel meer snelheid. Inmiddels kunnen we dat niet meer stellen. Chrome bevat uitgebreide synchronisatieopties zodat het naadloos op andere computers en de smartphone te gebruiken is en het biedt extensiemogelijkheden.

In onze test lijken die uitbreidingsmogelijkheden hun tol te eisen. Waar Chrome met z’n uitgebreide mogelijkheden punten weet te scoren, haalt Opera op functionaliteit-gebied Google nog net in. Komt het op snelheid aan, dan tekent Edge betere resultaten op. Ook wat betreft batterijverbruik zien we een vergelijkbaar beeld. Chrome weet gelijk te blijven met Edge, maar wordt hier door innovatie van Opera ingehaald.

Toch kunnen we Chrome niet negatief beoordelen. Deze browser biedt zonder twijfel de beste ondersteuning voor mensen die op meerdere computers werken en/of met een Android-telefoon. Het aanbod van extensies liegt er ook niet om, dat is talrijk en uiteenlopend. De veiligheid moet natuurlijk ook meewegen, en afgaande op de uitmuntende prestaties tijdens Pwn2Own, zijn er slechtere keuzes dan Google Chrome.

©PXimport

Chrome

9Score90

Edge

Hand in hand met de lancering van Windows 10 bracht Microsoft de Edge-browser uit. We kunnen deze browser, die bij iedere Windows-installatie de standaardkeuze is, zien als de nieuwe Internet Explorer. Maar met de vernieuwing van de naam, is ook de code op de schop gegaan. Edge doet denken aan Chrome in de begindagen: zeer minimalistisch. Die schijn kan bedriegen. Microsoft Integreert Edge met Windows-features zoals Cortana en zit bovenop updates om zo de veiligheid van de browser te bewaken.

Dat dit niet altijd werkt, bleek uit de minder rooskleurige resultaten die Edge wist te noteren tijdens de Pwn2Own-wedstrijd. Wie kiest voor Edge, doet er verstandig aan om goede beveiligingssoftware te draaien. Aan de andere kant, dat geldt voor iedereen die werkt met Windows – ook als er een andere browser gekozen is. Qua snelheid weet alleen Opera gelijke tred te houden met Edge. Ook het energieverbruik is in orde.

In gebruik blijft Edge achter op de andere browsers. Het heeft wat basale mogelijkheden om bookmarks en instellingen met andere computers te delen, maar komt niet in de buurt van Chrome. De beperkte keuze aan extensies maakt het lastig om Edge naar eigen wens uit te breiden. En aan de mogelijkheid om aantekeningen op webpagina’s te maken (voor eigen gebruik) hebben wij nog geen echt meerwaarde kunnen ontdekken. Daar zit wat ons betreft de kern van het probleem van Edge. De browser is op zich oké, maar een overtuigende reden om naar Edge over te stappen is er niet.

©PXimport

Edge

8Score80

Microsoft over Edge

©PXimport

Firefox

Firefox was ooit de koning onder de alternatieve browsers. Het was een baanbreker wat betreft het toevoegen van extensies om hem helemaal naar je eigen hand te zetten. Ook de snelheid, stabiliteit en basisfuncties van Firefox stonden lange tijd op de lijst met redenen om voor deze browser te kiezen. Hoewel Firefox nog steeds zijn beste beentje voorzet, lijkt deze toepassing toch een beetje over zijn top heen. Vermoedelijk dat jaar op jaar code toevoegen, zijn tol aan het eisen is.

We tekenen in onze tests matige scores op voor Firefox. Deze browser blijft qua prestaties op bijna alle vlakken alleen voor op Internet Explorer. IE wordt sinds 2016 niet meer onderhouden, we hebben voor Firefox geen vergelijkbaar excuus. Alleen de WebXPRT-tests geven Firefox een opmerkelijk goede score. Qua batterijverbruik is deze browser eveneens niet aan te raden. Hij trekt de accu van onze laptop sneller leeg dan alle concurrenten. Opera komt zonder besparingsmodus zelfs nog beter uit de test dan Firefox. Ook de integratie van Firefox met mobiele apparaten blijft achter.

In gebruik komt Firefox archaïsch over. We moeten opnieuw wennen aan een aparte balk om te zoeken en om te browsen. Die leeftijd heeft ook een voordeel. Wie een ruimere verzameling aan extensies voor een browser kan vinden dan diegenen die voor Firefox beschikbaar zijn, mag zich melden. Al met al is dit niet onze eerste keuze als we aan de slag gaan.

©PXimport

Firefox

6Score60

Internet Explorer

Om heel eerlijk te zijn waren we een beetje verbaasd dat Internet Explorer nog steeds standaard in Windows 10 zit. Het is weliswaar niet meer de standaardbrowser, maar wie dat wil, kan direct terug in de tijd. In dit geval letterlijk, aangezien Internet Explorer sinds 2016 officieel niet meer wordt ondersteund. Vermoedelijk zit Microsoft nog even vast aan het meeleveren van Internet Explorer met Windows omdat verschillende zakelijke applicaties deze browser vereisen om goed te functioneren.

We nemen de browser mee in de test, en zijn niet verbaasd over de slechte scores. IE weet op bijna alle benchmarks een bodemscore te noteren. Alleen in de achterhaalde Sunspider-benchmark weet Internet Explorer nipt achter Edge als nummer twee te verschijnen. Het zou kunnen dat Microsoft zijn browsers voor deze benchmark optimaliseert. Gelijk een reden om als je zelf browsers met elkaar wilt vergelijken, meerdere benchmarks te gebruiken. Het energieverbruik van Internet Explorer is wat lager dan dat van Firefox, maar relatief toch ook aan de hoge kant.

Wat betreft opties biedt Internet Explorer mogelijkheden om in te loggen en te synchroniseren met je Microsoft-account. Ook zijn er verschillende add-ons en toolbars beschikbaar om de browser meer naar je hand te zetten. Desondanks kunnen we veilig stellen dat deze browser een gepasseerd station is. Edge is de betere standaard op Windows 10 meegeleverde keuze, tenzij je een webapplicatie moet draaien die je geen ander alternatief dan IE biedt.

©PXimport

Internet Explorer

4Score40

Opera

Wij hebben een zwak voor de Opera webbrowser. De software werd in 1995 afgestoten door het Noorse telefoniebedrijf Telenor en ging als zelfstandig project verder. Door de jaren heen, weet de ontwikkelaar van Opera met enige regelmaat te verbazen door nieuwe features te bedenken. Het is bijvoorbeeld de eerste browser die je favoriete pagina’s als miniaturen op je startpagina weergaf. Ondanks innovatie is het altijd een kleine speler op de browsermarkt gebleven.

Dat er met de innovatie van Opera niets mis is, zien we bij de test ook weer. We hebben deze browser tweemaal door de benchmarks gehaald, omdat we de keuze krijgen met of zonder batterijbesparing te werken. Zonder besparing noteren we gemiddeld net iets betere scores en een verbruik dat gelijk is aan Chrome en Edge. Met batterijbesparing is Opera de zuinigste browser in de test. Opera krijgt een topscore op html5-ondersteuning en behaalt topsnelheden op de meeste andere punten.

Dat Opera beter scoort dan Chrome, verbaast ons. Beide browser rusten namelijk op dezelfde Chromium-basis. Toch weet Opera betere scores uit de benchmarks te halen. Daar komt bij dat we standaard redelijk wat extra’s bij de browser krijgen. Denk bijvoorbeeld aan de ‘stash’ waarop we webpagina’s kunnen opslaan om later te lezen. Voor de meeste andere browsers zouden we daar Pocket of Evernote voor moeten gebruiken.

©PXimport

Opera

9Score90

Conclusie

In de keuze voor een browser spelen drie factoren mee: veiligheid, snelheid en gebruiksvriendelijkheid. Op het gebied van snelheid vallen Edge en Opera op en qua veiligheid zien we het voordeel naar Chrome gaan. Opera is hier lastig te beoordelen omdat deze browser bij de grotere hack-wedstrijden niet is meegenomen. Firefox is weliswaar veiliger dan Edge, maar valt qua snelheid af. Een strijd tussen browsers komt daarom uit tussen Chrome en Opera, waarbij wij het voordeel zóuden laten gaan naar Opera. Deze browser biedt interessante mogelijkheden met bijvoorbeeld z’n batterijbesparende modus en weet goede resultaten te boeken. Zouden we in een wereld leven waarop we maar met één machine werken, dan was de keuze op deze browser gevallen. Helaas (voor Opera) wisselen we van woonkamerlaptop, naar werkcomputer, naar mobiele telefoon en weer terug. Chrome weet deze werelden het eenvoudigst met elkaar te verbinden. Als beste browser kiezen we daarom Google Chrome. Deze browser is veilig, redelijk snel en gebruiksvriendelijk.

Benchmarkrestulaten

©PXimport

Symantec over browsers

©PXimport

Smarthome-apparaten zijn handig, maar vaak ook relatief prijzig. Dan wil je natuurlijk niet dat de fabrikant na een paar jaar de ondersteuning stopt. Daar hoef je niet bang voor te zijn als je spullen koopt die gebruikmaken van standaarden die door iedereen gebruikt kunnen worden. Wij hebben allerlei smarthome-spullen voor je gezocht die werken met open standaarden, zoals Zigbee, Z-Wave of wifi, die je daardoor met een eigen systeem als Home Assistant of Homey kunt gebruiken.

5x Beveiliging

Aqara Deur en Raam Sensor T1

Aqara is een fabrikant van smarthomeproducten die bedoeld zijn om te gebruiken in combinatie met een eigen hub, maar vaak gebruikmaken van Zigbee. Zo is de Deur en Raam Sensor T1 een compact deur- of raamcontact die je via Zigbee kunt koppelen met onder andere Home Assistant. Je plakt de twee delen van de sensor met bijgeleverde tape op je raam of deur, waarna gedetecteerd kan worden of je raam of deur openstaat. De sensor werkt op een CR1632-knoopcel die ongeveer twee jaar meegaat.

Aeotec Multipurpose Sensor

De Aeotec Multipurpose Sensor is in eerste instantie een deur- of raamcontact waarmee je kunt detecteren of een raam of deur open of dicht is. Aeotec heeft daarnaast een temperaratuursensor en accelerometer ingebouwd. Hierdoor kan de Multipurpose Sensor de temperatuur en de hoek van de sensor detecteren, maar ook trillingen. Met die hoek kun je bijvoorbeeld bepalen of een raam in de kiepstand openstaat, terwijl trillingen naast inbraakdetectie voor allerlei dingen gebruikt kunnen worden.

De sensor communiceert via Zigbee en werkt op een CR2450-knoopcelbatterij die het ongeveer een jaar uithoudt.

IKEA Vallhorn

Het grootste voordeel van de IKEA Vallhorn is de prijs, want voor 10 euro heb je een bewegingssensor die je kunt koppelen via Zigbee. Veel van IKEA’s slimme producten gebruiken Zigbee voor communicatie met de eigen hub. De bewegingssensor heeft een ingebouwde timer die je kunt instellen op één of vijf minuten waarmee de status na het verstrijken van die tijd weer op geen beweging wordt gezet.

Je kunt hem neerzetten, maar de behuizing is ook voorzien van gaten waarmee je hem aan de muur kunt monteren. De IKEA Vallhorn werkt op twee AAA-baterijen waarbij je het best oplaadbare batterijen kunt gebruiken. Een nadeel is dat de behuizing door deze normale batterijen vrij groot is.

©PER LIEDBERG

Aeotec Sirene 6

De Aeotec Siren 6 is een sirene die gebruikmaakt van Z-Wave. Het apparaat kan hard geluid maken en lichtsignalen geven als er alarm is, maar je kunt hem ook voor andere doeleinden gebruiken. Het is namelijk mogelijk om verschillende geluiden te programmeren waardoor de speaker ook te gebruiken is voor bijvoorbeeld een deurbel of andere situatie waarin je een melding wilt horen. De sirene werkt op een netspanningsadapter, maar is voorzien van een back-upbaterij voor wanneer de stroom uitvalt.

Philips Hue Motion Sensor

De Hue Motion Sensor is uiteraard bedoeld voor Philips’ eigen Hue-bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en je kunt hem ook koppelen met andere smarthome-systemen. Het grootste voordeel van de Hue Motion Sensor is dat de compacte behuizing een fraai uiterlijk heeft. Behalve neerzetten, kun je hem ook aan de muur monteren, bijvoorbeeld bovenaan in een hoek je van het plafond. De sensor werkt op twee AAA-batterijen.

3x Rookmelder

FIBARO Smoke Sensor 2

Uiteraard is het primaire doel van een rookmelder om bij brand jouw leven te redden als je thuis bent en de Fibaro Smoke Sensor 2 waarschuwt daarom met licht- en geluidsignalen als er rook gedetecteerd wordt. Daarnaast wordt een signaal verstuurd naar je smarthome-systeem. Er wordt hiervoor gebruikgemaakt van Z-Wave, dus die draadloze standaard moet dus wel ondersteund worden door je smarthome-systeem. Deze rookmelder werkt op een verwisselbare CR123A-batterij die ongeveer twee jaar meegaat.

KlikAanKlikUit ZSDR-850

Ook als je Zigbee gebruikt, is er een geschikte rookmelder voor Home Assistant of andere smarthome-systemen in de vorm van de KlikAanKlikUit ZSDR-850. Hoewel je dit merk waarschijnlijk kent van zijn 433MHz-producten, maakt de fabrikant tegenwoordig ook Zigbee-producten. Dezelfde producten worden ook onder de merknaam Trust verkocht.

De rookmelder heeft een luid alarm van 85 dB, dat afgaat als rook gedetecteerd wordt. Hij werkt op een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant zo’n drie jaar meegaat. De rookmelder geeft uiteraard ook een luid geluidssignaal als er rook gedetecteerd wordt.

Shelly Plus Smoke

Heb je geen Zigbee- of Z-Wave-radio in je smarthome-systeem, dan kun je terecht bij de Shelly Plus Smoke. Deze rookmelder gebruikt wifi voor de verbinding met onder andere Home Assistant.

Ook de rookmelder heeft een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant vijf jaar meegaat. Dat lijkt ons wat optimistisch, zorg er bij iedere rookmelder voor dat je een reservebatterij op voorraad hebt, zodat je deze direct kunt vervangen als de batterij leeg is.

3x Tuinverlichting

Philips Hue Buitensensor

Wil je de buitenverlichting niet de hele tijd laten branden, maar wel als er beweging gedetecteerd wordt? Dan heeft Philip met de Hue Buitensensor een bewegingssensor in het assortiment die je dankzij een weerbestendige behuizing buiten kunt gebruiken.

De bewegingssensor is in eerste instantie bedoeld om te koppelen aan een Hue Bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en is hiermee ook direct te koppelen aan Home Assistant. De sensor werkt op twee AA-batterijen, die minimaal twee jaar meegaan.

Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour

De Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour is een setje van drie lichtpaaltjes waarmee je verlichting in ieder denkbare kleur kunt maken met een lichtopbrengst van maximaal 230 lumen per paaltje.

De paaltjes zijn voorzien van scherpe punten die je in de grond of een plantenbak kunt prikken. De lampen zelf werken op 24volt-gelijkspanning, er wordt een adapter meegeleverd die je in een stopcontact steekt. Als de meegeleverde kabels te kort zijn, levert Innr verlengkabels in twee of vijf meter. Verbinden doe je via het Zigbee-protocol.

Philips Hue Impress Sokkellamp

Philips levert diverse Hue-buitenlampen, waaronder deze Impress-buitenlamp op sokkel. Er is zowel een variant die je direct op de netspanning aansluit als in een variant die je aansluit op een 24volt-adapter. Beide varianten hebben een lichtopbrengst van maximaal 1180 lumen en kosten hetzelfde.

Voor de laagspanningsvariant moet je de benodigde buitenvoeding wel los aanschaffen, waarbij de goedkoopste 40watt-variant 50 euro kost en genoeg is om bijvoorbeeld vijf Impress-buitenlampen op sokkels van energie te voorzien.

4x Schakelen

Sonoff ZBMiniL2

Met een inbouwmodule kun je een wandschakelaar slim maken en zo normale lampen opnemen in je smarthome. Veel inbouwmodules hebben een nuldraad nodig, maar zo’n draad ontbreekt in de meeste inbouwdozen voor wandschakelaars. Gelukkig hoeft een draad trekken niet per se, want de Sonoff ZBMiniL2 vereist geen nuldraad.

De inbouwmodule gebruikt Zigbee en is lekker compact, waardoor hij achter de meeste wandschakelaars moet passen.

Innr Outdoor Smart Plug

Met een slimme stekker kun je allerlei apparaten schakelen via je smarthome-systeem, waaronder lampen. Ook buiten kan zo’n slimme stekker handig zijn, bijvoorbeeld voor kerstverlichting. Een willekeurige slimme stekker buiten gebruiken is natuurlijk niet zo’n goed idee, maar de Innr Outdoor Smart Plug met Zigbee is wel ontworpen voor buiten en is spatwaterdicht.

Let er op dat deze slimme stekker met randaarde maximaal een belasting van 10 ampère (2300 watt) aan kan.

Fibaro Walli Outlet

Je kunt een wandcontactdoos slim maken met een inbouwmodule, maar er bestaan ook complete slimme wandcontactdozen, zoals de Walli Outlet van Fibaro. Dit slimme stopcontact maakt gebruik van Z-Wave, en is er in een witte of zwarte uitvoering.

Fibaro levert het stopcontact inclusief afdekraam, maar de Walli Outlet is ook compatibel met schakelmateriaal van andere fabrikanten. Behalve schakelen kan de Walli Outlet ook het energieverbruik meten en wordt dit ook getoond middels een gekleurde ring.

EcoDim Draadloze schakelaar

EcoDim maakt onder andere diverse smarthome-producten met Zigbee of Z-Wave. De fabrikant heeft onder andere Zigbee-schakelaars in het assortiment, in een witte of zwarte uitvoering. Ze werken draadloos als een afstandsbediening en je kunt ze dus over al tegen de muur bevestigen, maar ze passen ook over een inbouwdoos. De schakelaars zijn er met één, twee of vier groepen, zodat je ook in een kamer met meerdere lampen toch een wandbediening kunt gebruiken.

4x Binnenklimaat

IKEA Vindstyrka

Voor een dashboard is het handig als je voor iedere kamer gegevens hebt als de temperatuur en luchtvochtigheid. Daar kun je de IKEA Vindstyrka voor gebruiken, die je kunt koppelen via Zigbee. De Vindstyrka meet fijnstof, de temperatuur en de luchtvochtigheid. Ook wordt aangegeven of vluchtige organische stoffen toe- of afnemen. Handig is dat deze luchtkwaliteitssensor ook zijn eigen schermpje heeft.

Awair Element

De Awair Element is een prettig ontworpen kastje dat de luchtkwaliteit in de gaten houdt en sensors heeft voor de temperatuur, luchtvochtigheid, CO2, luchtige organische stoffen en fijnstof. Het apparaat heeft een ingebouwd ‘scherm’ bestaande uit leds waarmee je de verschillende waarden kunt aflezen.

Awair-apparaten communiceren via wifi en gebruik je eigenlijk met een eigen app en clouddienst. Je kunt echter instellen dat Home Assistant het apparaat lokaal kan benaderen via een API-functie.

Lees ook: Slimme luchtkwaliteitsmeter: zo meet en verbeter je de luchtkwaliteit in huis

Aqara Temperature and Humidity Sensor T1

Wil je de temperatuur en luchtvochtigheid onopvallend in de gaten houden, dan heeft Aqara met de Temperature and Humidity Sensor een compacte optie. De behuizing heeft een afmeting van slechts 3,6 bij 3,6 centimeter en is nog geen centimeter plat. Een perfect apparaatje dus om op een onopvallende plek op de muur te plakken.

De sensor werkt op een CR2032-knoopcelbatterij, die zo’n twee jaar meegaat. Daarbij zijn ze ook nog eens redelijk betaalbaar, waardoor je je hele huis in de gaten kunt houden.

IKEA Badring

De IKEA Badring maakt gebruik van Zigbee voor de communicatie en detecteert waterlekkage. Leg hem dus onder je wasmachine, in je keukenkastje of andere plekken waar het risico op waterlekkage groot is en voorkom de schade die lekkage altijd veroorzaakt. Uiteraard kun je IKEA-sensors ook gebruiken in combinatie met IKEA’s eigen smarthome-systeem.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.