Soms is het meteen duidelijk waarom je pc hapert, maar in andere gevallen is de oorzaak en dus de oplossing niet zo eenduidig en wordt het pas helder wanneer je de verdachte componenten aan een grondig onderzoek onderwerpt.

Stresstesten dus en dat is precies waarvoor de tools uit dit artikel bedoeld zijn. We kijken eerst wat Windows op dit vlak al aan boord heeft.

01 Windows Taakbeheer

Via het Windows Taakbeheer (Ctrl+Shift+Esc) kun je op het tabblad Prestaties het processor- en geheugengebruik in realtime monitoren. Windows 8 voegt daar nog de overdrachtssnelheden van je schijf en netwerkadapter(s) aan toe (zie je geen tabbladen in het venster Taakbeheer, klik dan eerst op Meer details). Het geheugen is weliswaar een wat complex verhaal.

Zo lees je hier onder meer af hoeveel fysiek geheugen recentelijk voor systeembronnen is gebruikt (In cache) en hoeveel geheugen onmiddellijk beschikbaar is om te worden gebruikt door processen, stuurprogramma's of het besturingssysteem (Beschikbaar). Meer informatie over de betekenis van de begrippen die je in het Taakbeheer aantreft, vind je hier.

©PXimport

Windows 8 geeft je een dynamisch overzicht van processor-, geheugen, schijf- en netwerkverbruik.

02 Windows Prestatiemeter

Een niet zo bekende tool in Windows is de Prestatiemeter. Die start je op met het commando perfmon.msc (of perfmon intypen in het Windows 8-startscherm). Klik in het linkerpaneel op Prestatiemeter, via het groene plusknopje voeg je vervolgens alle gewenste metingen toe.

Daarbij duid je telkens de beoogde computer aan (eventueel een andere pc in je netwerk) en het onderdeel dat je wilt monitoren. Objecten die een belangrijke impact op de systeemprestaties kunnen hebben, zijn Fysieke schijf (21), Geheugen (35), Processor (38) en Netwerkinterface (18): het cijfer verwijst naar het aantal bijhorende metingen. Je kunt ook metingen over langere tijd uitvoeren via het paneel Gegevensverzamelaarsets.

©PXimport

Je kunt talloze kleine en grote onderdelen van je Windows-systeem (stress)testen.

03 Windows Geheugencontrole

Windows bevat een afzonderlijk hulpprogramma waarmee je een geheugencontrole kunt laten uitvoeren. Ga naar het Windows Configuratiescherm, typ geheugen in het zoekvak en klik op Geheugenproblemen van uw computer vaststellen. Selecteer bij voorkeur Nuopnieuw opstartenen zoeken naar problemen.

Zodra dan de tool opstart, kun je via de F1-toets onder meer de grondigheid van de test instellen (Minimaal, Standaard of Uitgebreid), plus het aantal controlepogingen. Met F10 start je vervolgens de tests. Dat kan gerust enkele minuten duren. Heeft de tool inderdaad fouten ontdekt, controleer dan of de RAM-modules goed zijn ingeplugd, of probeer het met andere modules.

©PXimport

De tool voert verschillende subtests uit, met name wanneer je Extra kiest.

04 Prime95

Bevriest Windows af en toe, of lopen programma's vast, dan kan de processor of het geheugen best wel de oorzaak zijn. Prime95 checkt hoe stabiel je systeem is en is met name populair bij overklokkers.

Het programma onderwerpt je processor en geheugen aan zware stresstests door mathematische berekeningen uit te voeren. De tool biedt een aantal presets, waarbij je keuze bepaalt welk onderdeel vooral wordt getest: kies Small FFTs om de processor te testen, kies Blend om (vooral) het geheugen te controleren. Je draait de tool bij voorkeur in veilige modus, gedurende minstens 24 uur. Meer informatie vind je op de Wikipedia-pagina van Prime95.

©PXimport

Hier worden handig wiskundige berekeningen gebruikt om je processor en geheugen zwaar te belasten.

05 Fraps

Fraps staat voor frames per seconde en dat geeft je al een aardig idee over de bedoeling van deze tool. Je start een van je favoriete games op, terwijl Fraps op de achtergrond draait. Die geeft je dan het aantal frames per seconde (FPS) te zien.

Elke wijziging die je aan de instellingen van je systeem of game aanbrengt, is direct zichtbaar in de Fraps-teller. Kortom, een prima tool voor wie de prestaties in realtime en in realistische omstandigheden wil testen. Ook handig: Fraps laat je tevens toe screenshots en video-opnames van je games te maken. De onbeperkte versie zonder watermerk kost 27 euro.

©PXimport

Frames per seconde meten in een realistische omgeving.

06 3DMark

Wie de grafische prestaties van zijn systeem wil testen moet zeker eens 3DMark van Futuremark uitproberen. Het programma draait fullscreen en toont je grafische scènes zoals je die in videogames kunt verwachten. Er zijn drie verschillende testsuites die na elkaar draaien en daarbij telkens de vereisten opschroeven.

De laatste suite is Fire Strike, specifiek bedoeld voor echte gaming machines. De testresultaten kun je online bekijken en met andere pc's vergelijken. 3DMark is beschikbaar voor verschillende platformen: naast Windows (RT) is dat nog Android en iOS. Alleen de betaalde versie (circa 26 euro) laat je de tests aanpassen.

©PXimport

Nee, deze testmachine is duidelijk geen high-end gaming machine.

07 Unigine Heaven

Ook Unigine Heaven is een benchmarking tool specifiek gericht op het testen van OpenGL- en DirectX-API's. Bij aanvang stel je de instellingen naar wens in, zoals de beeldkwaliteit, antialiasing en resolutie. Vervolgens krijg je grafische scènes gepresenteerd, waarbij de tool zowat het midden houdt tussen echte game en een synthetische benchmark.

Je kunt namelijk tot op zekere hoogte zelf de gerenderde wereld besturen en verkennen. Tijdens het renderen lees je dan allerlei informatie af, zoals het actuele, minimale en maximale aantal frames per seconde. Er is ook een geavanceerde editie (ca. 360 euro) met extra opties als benchmark-looping, aanpasbare rapportering en diepteanalyse per frame.

©PXimport

Unigine Heaven: tussen echte game en synthetische benchmark in.

08 CrystalDiskMark

Sommige programma's, zoals video-editors, vereisen een snelle harde schijf of SSD, en geven minimale lees- en schrijfsnelheden op. Een tool waarmee je diverse snelheidstests kunt uitvoeren is CrystalDiskMark. Je duidt eerst de schijf(partitie) aan, je legt vast hoeveel lees- en schrijfopdrachten je wilt en hoeveel data daarbij moet worden geschreven.

Vervolgens geef je aan welke tests je wilt opstarten: een sequentiële lees- en schrijfopdracht, of lezen en schrijven op willekeurige locaties in blokken van 512 KB, 4 KB of 4 KB met een wachtrij van 32 I/O-verzoeken. Let tijdens de installatie op dat je geen ongewenste software mee-installeert.

©PXimport

Makkelijker kan haast niet: gevarieerde lees- en schrijfopdrachten met een muisklik.

09 HD Tune

Ook HD Tune heeft een paar benchmarks voor schijfprestaties aan boord, schrijvend naar zowel opeenvolgende als naar toevallige sectoren. De Pro-versie (ca. 30 euro) bevat meer benchmarks dan de gratis variant. Wel moet je die op diverse tabbladen zoeken, wat het minder overzichtelijk maakt.

De meeste van deze tests zijn overigens goed te configureren: zo kun je onder meer instellen hoe groot de datablokken moeten zijn. Naast deze benchmarks kan HD Tune ook nog de S.M.A.R.T-data (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Technology) van je schijf inlezen. Het programma geeft daarbij een algemene gezondheidsindicatie, maar wie kennis van zaken heeft, kan ook zelf conclusies uit de tabel trekken.

©PXimport

Uiteenlopende benchmarks, plus een S.M.A.R.T- en een 'secure erase'-module.

10 NovaBench

Met NovaBench zijn we aanbeland bij een reeks tools die niet zozeer inzoomen op één specifiek systeemcomponent. De eenvoud van NovaBench maakt meteen duidelijk dat het programma vooral mikt op gebruikers die niet erg technisch zijn aangelegd of die geen tijd willen besteden aan gerichte tests.

Als je dat verkiest, kun je met een enkele knop alle ingebouwde benchmarktests opstarten. Dat blijken drie cpu-tests te zijn, één gpu-test, één RAM-test en één schijftest. Alle tests samen duren nauwelijks een minuut. Na afloop krijg je dan cijfermatige resultaten die je desgewenst online met die van anderen kunt vergelijken.

©PXimport

Zes tests in minder dan één minuut: handig wanneer het snel moet.

11 Fresh Diagnose

Veel meer nog dan NovaBench werpt Fresh Diagnose zich op als een allround benchmarktool. Bovendien geeft die heel wat systeeminformatie prijs. De erg kromme Nederlandse vertaling nemen we voor lief. Alle benchmarks zitten gegroepeerd onder de knop Benchmark: processor, geheugen, schijf, netwerk, grafische kaart, cd en andere media.

Het kan overigens best lang duren voor de resultaten van zo'n benchmark zichtbaar worden. Fresh Diagnose vergelijkt die vervolgens met andere configuraties. Online kun je een gratis code aanvragen om de software in z'n geheel te verkrijgen. De registratie voer je vervolgens uit vanuit het menu Hulp.

©PXimport

Overzichtelijk, maar traag en in krom Nederlands.

12 PC Wizard

PC Wizard is van dezelfde makers als CPU-Z, een populaire systeeminformatietool. De insteek is ook hier een allround systeeminformatie- en benchmarktool. PC Wizard bevat dertien benchmarkmodules, van processor, gpu en RAM tot harde schijf. Zodra je zo'n module aanklikt, begint PC Wizard zonder verdere toelichtingen aan de test, dat had anders gekund.

Op het einde krijg je de resultaten zowel cijfermatig als grafisch voorgesteld en kun je die met een beperkt aantal andere systemen vergelijken. Kies wel voor een Volledige installatie om ook de benchmarks mee te installeren. Let wel: PC Wizard tracht andere software mee op je systeem te installeren, verwijder dus wat vinkjes.

©PXimport

Uiteenlopende tests, maar jammer genoeg zonder veel uitleg.

13 SiSoftware Sandra (Lite)

Sandra staat voor System Analyzer, Diagnostic and Reporting Assistant en meteen heb je begrepen dat het opzet ook bij deze software erg breed is. Sandra is een van de meest informatieve en grondigste tools, vooral gericht op gevorderde gebruikers. Het aantal benchmarks is ronduit indrukwekkend. Wij telden zo'n 35 verschillende tests, opgedeeld in een zevental rubrieken: processor, virtual machine, general-purpose computing, graphics processor, storage devices, memory controller en network. Al even indrukwekkend is de online referentiedatabase die je de resultaten met specifieke systemen laat vergelijken.

Daarbij kun je ook criteria als prijs-kwaliteitverhouding meenemen. Sandra bestaat in verschillende versies, maar wellicht heb je voldoende aan de gratis Lite-editie.

©PXimport

SiSoftware Sandra: veel grondiger en informatiever komen ze niet.

14 Aida64 Extreme

Aida64 Extreme (Advanced Identification of Devices and Adapters) is bijna van hetzelfde niveau als concurrent Sandra. Laat je overigens niet misleiden door de naam, want de tool werkt op zowel de 32- als 64bit-versie van Windows. Er is een gratis proefversie voor dertig dagen (daarna ca. 30 euro), maar let wel op voor ongewenste software.

Naast een flink aantal functies die je kunnen helpen bij het overklokken, monitoren en diagnosticeren van hardware, bevat deze tool ook een aantal stresstests en benchmarks. Die vind je in het menu Gereedschap: een vijftal leestests voor je harde schijf, diverse tests voor cache en RAM-geheugen, en voor je grafische kaart. In dit menu kun je trouwens ook terecht voor een soort 'burn-in'-test die je (nieuwe) systeem zwaar beproeft.

©PXimport

Aida64 geeft je ook informatie over tal van systeemonderdelen.

15 Hiren's BootCD

Tot slot vermelden we graag nog een wat speciale toolkit: Hiren's BootCD. Dat is een speciaal samengestelde live-cd, die zich via een tool als YUMI ook makkelijk van usb-stick laat opstarten. In het bootmenu van deze tool vind je allereerst een paar stresstests voor het geheugen, waaronder het populaire MemTest86+.

Maar er is meer. Start je hier de Mini Windows XP-omgeving op en open je vervolgens HBCD Menu / Programs, dan tref je in de rubrieken System Information en Testing heel wat test- en diagnosetools aan, waaronder de al eerder genoemde HD Tune, PC Wizard en Prime95.

©PXimport

Hiren's BootCD: je voelt je meteen thuis in de Mini Windows XP-omgeving.

WhatsApp rolt de komende tijd opnieuw een reeks functies uit die het chatten en videobellen persoonlijker en praktischer moeten maken. Van creatieve AI-hulpmiddelen tot betere zoekopties in groepsgesprekken: dit zijn de belangrijkste vernieuwingen.

Rijkere momenten met live en bewegende foto’s

Gebruikers kunnen nu live foto's (iOS) en bewegende foto's (Android) delen. Die bevatten niet alleen beeld, maar ook geluid en beweging. Het idee is dat gesprekken zo meer diepte krijgen en dat je herinneringen realistischer kunt doorsturen, ongeacht of je gesprekspartner iOS of Android gebruikt. In de praktijk betekent dit dat je niet langer gebonden bent aan statische kiekjes: een lach, een begroeting of een spontaan moment komt beter tot zijn recht, compleet met de sfeer van dat moment. WhatsApp wil hiermee de beleving dichter bij die van een echte ontmoeting brengen, zodat een chat niet alleen informatief is, maar ook emotioneel rijker en levendiger aanvoelt.

Chatthema's en achtergronden met Meta AI

WhatsApp zet ook verder in op kunstmatige intelligentie. Met behulp van Meta AI kun je eigen chatthema's maken en zo je gesprekken een volledig unieke stijl geven. Denk aan kleurenpaletten die aansluiten bij je persoonlijke voorkeuren of achtergronden die zijn geïnspireerd op je favoriete muziek, seizoen of stemming. Daarnaast is het mogelijk om AI-gegenereerde achtergronden te gebruiken tijdens videogesprekken, waardoor je jezelf in een virtuele omgeving plaatst, zoals een tropisch strand of een futuristische skyline. Ook kun je deze achtergronden direct toevoegen bij het maken van foto's en video's in de chat, wat creatieve experimenten eenvoudig maakt. WhatsApp benadrukt dat de uitrol stap voor stap gebeurt: sommige gebruikers zien de opties al, terwijl anderen nog even moeten wachten tot de update beschikbaar is.

©WhatsApp

Nieuwe stickerpakketten

Wie zich liever uitdrukt zonder woorden, krijgt meer keuze uit stickers. WhatsApp voegde pakketten toe met veelzeggende namen als 'Onverschrokken vogel', 'Schooldagen' en 'Vakantie'. De stijl varieert van speels tot gezellig en schattig, zodat er ongetwijfeld voor elke stemming wel een passende illustratie is.

Documenten scannen op Android

Tot slot is de mogelijkheid om documenten te scannen nu ook beschikbaar voor Android. Gebruikers kunnen rechtstreeks vanuit WhatsApp bestanden vastleggen, bijsnijden, opslaan en verzenden. Daarmee wordt het eenvoudiger om bijvoorbeeld contracten, bonnetjes of formulieren snel te delen zonder eerst een aparte scanner- of camera-app te openen. De functie herkent de randen van het document automatisch en zorgt dat het beeld wordt rechtgetrokken voor een nette weergave. iPhone-gebruikers hadden deze optie al langer, maar door de uitbreiding naar Android is het nu voor vrijwel alle WhatsApp-gebruikers mogelijk om documenten direct in de app te digitaliseren en door te sturen.

Je kent het wel: je hebt een drukke dag, weinig zin om koken, maar wel trek in iets warms en voedzaams. Kom er maar in slowcooker! Je vult hem 's ochtends, zet hem aan en later op de dag staat er een complete maaltijd te wachten. Zeker in de herfst, dé tijd voor stevige soepen en stoofgerechten, is de slowcooker een uitkomst. En: je kunt er veel meer mee maken dan je denkt!

Hoe werkt de slowcooker precies?

Een slowcooker werkt anders dan de pan op het fornuis of een braadslee in de oven. Hij gaart gerechten langzaam op lage temperatuur, vaak tussen de 70 en 95 graden. De warmte verspreidt zich gelijkmatig rondom een keramische of metalen binnenpan, terwijl het deksel de stoom en smaken vasthoudt. Omdat er nauwelijks vocht ontsnapt, blijven ingrediënten mals en vol van smaak. Vlees valt na uren sudderen uit elkaar en groente wordt zacht zonder zijn structuur helemaal te verliezen.

Van stoofpot tot nagerecht

Wie denkt dat de slowcooker alleen geschikt is voor stoofpotten, heeft het mis. Natuurlijk kun je er klassiekers als rundvleesstoof of chili con carne mee maken, maar net zo goed linzenstoof, curry of een rijke groentesoep. Voor het ontbijt kun je de avond ervoor havermout in de pan doen, zodat je 's ochtends wakker wordt met een warme kom pap. Zelfs nagerechten zoals rijstepap of een appelcrumble met kaneel (recept verderop) komen goed uit de slowcooker. Sommige modellen hebben bovendien een braadfunctie, zodat je vlees eerst kunt dichtschroeien voordat je het rustig laat garen.

©from_my_point_of_view

Welke apparaten vervangt de slowcooker?

De kracht van de slowcooker zit niet alleen in variatie, maar ook in vervanging. Veel bereidingen die je normaal in de oven of op het fornuis zou doen, kunnen ook prima met de slowcooker. Een stoofpot die je anders urenlang in de gaten moet houden, pruttelt hier vanzelf rustig door zonder dat je steeds hoeft te roeren. Zelfs een rijstkoker, stoommandje of au-bain-marie-apparaat kun je soms links laten liggen, want ook rijst, groente en custard kunnen prima langzaam garen. De slowcooker vervangt niet alle apparatuur in je keuken, maar wel deels.

De voordelen van langzaam garen

Het gebruik van de slowcooker brengt een aantal voordelen met zich mee. Doordat de temperatuur laag blijft, brandt er zelden iets aan en kun je gerust de deur uit terwijl het eten staat te pruttelen. De smaken trekken dieper in de ingrediënten en vlees wordt malser dan dan wanneer je het op hoog vuur bereidt. Bovendien heb je minder olie of boter nodig en kun je vaak goedkopere vleessoorten gebruiken die dankzij het lange garen bijzonder zacht worden. Het energieverbruik is doorgaans lager dan bij een oven of kookplaat, omdat het apparaat constant op een laag pitje werkt.

Waar je op moet letten

Er zijn ook dingen om rekening mee te houden. Omdat er nauwelijks vocht verdampt, is het beter om zuinig te zijn met bouillon of water. Te veel vocht maakt de maaltijd dunner dan de bedoeling is. Kruiden ontwikkelen zich anders bij lage temperaturen en hebben soms minder kracht, waardoor het slim is om vlak voor het serveren je gerecht nog even extra op smaak te brengen. En omdat gerechten vaak vier tot acht uur nodig hebben, vraagt het koken met een slowcooker om planning. Zet hem tijdig aan, zodat je eten op het juiste moment klaar is.

De slowcooker in de herfst

Juist in de herfst laat de slowcooker zich van zijn beste kant zien. Het seizoen van pompoensoep, erwtensoep, goulash en linzenstoof vraagt om comfort food dat langzaam kan trekken. Terwijl de regen tegen de ramen slaat en de dagen korter worden, vult je huis zich met de geur van een gerecht dat urenlang rustig staat te garen. Na een boswandeling of werkdag hoef je alleen nog maar de deksel te lichten en te genieten.

Recept: pompoensoep uit de slowcooker

Pompoensoep past perfect bij de herfst en is eenvoudig te maken in de slowcooker. Gebruik een middelgrote flespompoen, twee winterwortels, een grote ui, twee teentjes knoflook, een liter groentebouillon en een theelepel gemalen komijn. Snijd de pompoen in blokjes (schil mag blijven zitten als hij dun is) en doe samen met wortel, ui en knoflook in de slowcooker. Voeg de bouillon en komijn toe, zet de pan zes uur op de lage stand of drie uur op de hoge stand. Pureer de soep met een staafmixer glad en breng eventueel verder op smaak met peper en zout. Voor een romige variant kun je een scheutje kokosmelk toevoegen. Serveer met brood of een beetje geroosterde pompoenpitten als topping. 

©posinote - stock.adobe.com

Recept: apple crumble uit de slowcooker

Een klassieker die verrassend goed lukt in de slowcooker is apple crumble. Je hebt nodig: zes zoetzure appels, een eetlepel kaneel, twee eetlepels suiker, 100 gram bloem, 75 gram havermout, 100 gram koude boter in blokjes en een snuf zout. Schil de appels, snijd ze in stukjes en leg ze op de bodem van de ingevette slowcooker. Meng bloem, havermout, boter, suiker en zout tot een kruimelig deeg en verdeel dit over de appels. Zet de slowcooker drie uur op de hoge stand, of vijf uur op de lage stand, met een theedoek onder het deksel om condens op te vangen (zodat de crumble-topping knapperig blijft). Zorg er wel voor dat het deksel en de pan goed afgesloten blijven. Serveer de crumble warm, eventueel met een bolletje vanille-ijs of slagroom.

Slowcooker? Ja, graag!

De slowcooker laat zich goed inpassen in een druk dagelijks leven. Hij neemt je een deel van het werk uit handen en zorgt voor supersmaakvolle gerechten. Heb je wat plek over in je keuken, dan is een slowcooker dus zeker aan te raden!