Het internet wordt soms afgeschilderd als een levensgevaarlijke plek waar gevaar voortdurend op de loer ligt. Daar klopt weinig van. Natuurlijk, er zijn gevaren, maar als jij om middernacht door de steegjes van Amsterdam gaat lopen in je nakie met je creditcard en al je andere gegevens op je lichaam geplakt, kom je ook niet veilig thuis (in ieder geval niet met je creditcard). Een veilige internetervaring is prima mogelijk, maar je moet wel je gezond verstand gebruiken, en de vijftien tips die wij je geven om een veiligere browser te krijgen.

Cookies uitschakelen

1 Veilig browsen

De drie grootste browsers (Chrome, Firefox en Edge) zijn allemaal redelijk veilig. De Security Council of Certificate Authorities (CASC) riep Edge eind 2018 zelfs uit tot de snelste en veiligste browser, met een ‘beschermingsscore’ van 93,6 procent. Chrome had een score van 87,9 procent en Firefox zat daar net onder met met 87 procent. De score is gebaseerd op het percentage phishing-sites dat gedetecteerd en geblokkeerd wordt. Maar let wel: er is een verschil tussen veiligheid (bescheming tegen malware en fishing) en privacy (geheimhouding van je surfgedrag). Chrome en Edge zijn wel veilig, maar scoren laag op het gebied van privacy, waarover hieronder meer.

©PXimport

2 Browsen met privacy

Het is belangrijk om te zorgen dat je ook stappen neemt om je privacy te waarborgen. Zo kun je om te beginnen browsen in privévensters, een optie die iedere browser biedt. Echt privé is het niet, want het zorgt er voornamelijk voor dat je surfgedrag niet lokaal wordt opgeslagen en dat cookies worden verwijderd na de sessie. Maar sites en ook je ISP kunnen je ip-adres gewoon zien en je surfgedrag op andere manieren dan met cookies volgen en jou als online identiteit herkennen. Commerciële browsers als Edge en Chrome zijn geheel of deels closedsource en geven je surfgedrag door aan Microsoft en Google (als je ingelogd bent zet je helemaal de deur open). Firefox is een betere keus, want dat is opensource en van een non-profitorganisatie die geen baat heeft bij het verzamelen van data. Ook een aanrader is Brave, een opensource-browser met allerlei ingebakken veiligheids- en privacyfuncties. Doordat het gebaseerd is op Chromium (de opensource-basis van Chrome) kun je ook Chrome-extensies gebruiken in Brave. De hoogste graad van privacy krijg je met Tor, maar dat is minder gebruiksvriendelijk dan bovenstaande opties.

©PXimport

3 Auto-aanvullen

Browsers hebben door de jaren heen steeds handiger functies gekregen. AutoAanvullen is daar eentje van, evenals het bewaren van wachtwoorden. Het is superhandig, want je hoeft zelf steeds minder te typen, maar die gegevens worden opgeslagen op je harde schijf, en als je pech hebt kunnen hackers daarmee aan de haal gaan. Hoe handig ook, we raden je aan om AutoAanvullen niet te gebruiken. Wachtwoorden automatisch laten invullen is natuurlijk superhandig, maar gebruik daarvoor dan niet de functie van de browser. Wat wél, dat lees je in tip 11.

©PXimport

4 Pop-ups blokkeren

Pop-ups zijn ooit bedacht zodat websites op een handige manier je aandacht kunnen trekken voor belangrijke zaken. Uiteraard vond men al snel een manier om hier een slaatje uit te slaan, en tegenwoordig zijn pop-ups bijna alleen nog maar reclame-meldingen en, als je pech hebt, virussen die proberen je browsersessie te kapen. Het is dan ook een goed idee om pop-ups op websites te verbieden. Elke browser heeft die mogelijkheid. Ter illustratie: in Chrome klik je op het pictogram met de drie puntjes en daarna op Instellingen en daarna op Geavanceerd waarna je scrolt naar Privacy en beveiliging. Wanneer je nu klikt op Site-instellingen zie je de optie Pop-ups en omleidingen. Hier kun je aangeven of deze zijn toegestaan of niet.

©PXimport

5 Privacy-instellingen

In het menu Privacy en beveiliging wil je even blijven plakken, want naast pop-ups kun je hier allerlei andere toestemmingen beheren. Zo kun je hier aangeven dat sites je niet mogen volgen, maar je kunt ook aangeven of een site zomaar je webcam of microfoon mag benaderen (tip: nee!). Niet in elke browser zijn al deze gegevens verzameld in hetzelfde menu, maar in Firefox wél. Daar vind je de instellingen eveneens in het menu Privacy en beveiliging binnen de instellingen.

©PXimport

6 Geschiedenis wissen

Als iemand zegt dat hij z’n browsergeschiedenis met regelmaat wist, denk de omgeving al snel dat die persoon iets te verbergen heeft. En dat klopt. In tegenstelling tot wat er vaak beweerd wordt, hebben we allemaal iets te verbergen, en dat hoeven echt geen pornosites te zijn. Alles dat je online bezoekt wordt opgeslagen in je browsergeschiedenis. Mensen realiseren zich vaak niet dat dit hele nuttige informatie is. Ter illustratie, als een hacker ziet dat je regelmatig een goksite, de site van je creditcard, enzovoort bezoekt, dan weet hij/zij ook dat jij een interessant slachtoffer bent. In ieder geval iemand met (af en toe) geld. En hackers gaan, net als inbrekers, áltijd voor laaghangend fruit.

©PXimport

7 Tweestapsverificatie

In theorie heeft dit meer met websites te maken dan met je browser zelf, behalve wanneer je Chrome gebruikt. Wanneer een hacker je wachtwoord weet, kan hij/zij zonder problemen inloggen op je account. Als dit je account bij de snoepwinkel is, is dat geen ramp, maar als het je Google-account is, met toegang tot je Gmail, en daardoor indirect toegang tot al je wachtwoorden (via de optie wachtwoord vergeten) dan kun je in grote financiële problemen komen. En in het geval van Google, is je Google-account ook wat je gebruikt om in te loggen bij Chrome. Als een website je dit toestaat kun je het beste áltijd voor tweestapsverificatie kiezen, dan is ongeautoriseerd inloggen op je account (nagenoeg) onmogelijk.

©PXimport

8 Let op het slotje

Het zou fijn zijn als iedereen netjes en veilig met onze gegevens zou omspringen. Helaas is dat in de realiteit absoluut niet het geval. Veel sites hebben nog niet eens een ssl-certificaat, de gegevens die je verstuurt en ontvangt zijn dan onversleuteld en eenvoudig te onderscheppen. Wanneer je ergens online winkelt of je verstuurt op andere wijze persoonlijke gegevens, controleer dan of linksboven in de adresbalk naast de url een slotje staat. Is dat niet het geval (en staat er Niet beveiligd) dan wil dat niet zeggen dat de site malafide is, maar wel dat je gegevens niet veilig over en weer verzonden worden.

©PXimport

9 Updates!

Deze tip geldt voor je browser, maar ook voor je besturingssysteem in het algemeen. Zorg dat je áltijd updates installeert zodra deze beschikbaar zijn. Dit gaat niet altijd probleemloos – soms blijken er flinke bugs in updates te zitten – maar dat is nog altijd beter dan gehackt worden doordat je besturingssysteem of je browser niet up-to-date is. Je hebt spijt als haren op je hoofd als je gehackt zou worden via een beveiligingslek dat simpelweg door een update gedicht had kunnen worden.

©PXimport

10 VPN

Wie wel eens wat downloadt via The Pirate Bay, heeft de meldingen wel gezien: download niets zonder vpn (virtual private network) want instanties kunnen je dan eenvoudig achterhalen. Dat geeft al aan hoe nuttig een vpn is. Wanneer je zo’n dienst gebruikt worden je gegevens via allerlei servers versleuteld verstuurd, zodat jij niet op te sporen bent en je gegevens niet ontcijferd kunnen worden. Helaas leven we in een tijd waarin dat noodzaak is geworden. Een goede Nederlandstalige site hiervoor is www.expressvpn.com. Hier koop je voor een tientje per maand toegang tot een vpn, en krijg je heldere uitleg hoe je deze gebruikt.

©PXimport

11 LastPass

Voor: Edge, Chrome en Firefox

We gaven het eerder al even aan: wachtwoorden lokaal opslaan op je computer is een slecht idee. Die informatie wil je helemaal niet op je computer hebben. Veiliger in dit geval is een dienst als LastPass. Wanneer je deze extensie installeert en een account aanmaakt, worden al je wachtwoorden bewaard in de kluis van LastPass, afgeschermd met één hoofdwachtwoord. Door de extensie worden wachtwoorden automatisch ingeladen wanneer dat nodig is. En aangezien LastPass wel kan opdoeken als hun dienst niet veilig zou blijken, kun je er zeker van zijn dat zij er alles aan doen om die veiligheid te garanderen.

©PXimport

12 Ublock

Voor: Chrome en Firefox

We begrijpen best dat het nodig is dat bedrijven soms gegevens van je verzamelen, maar het is heel storend als dit gebeurt zonder je medeweten (en dat is vaak het geval). Om die transparantie te vergroten, raden we je de extensie Ublock Origin aan (te vinden onder die naam in de betreffende extensie-store). Deze extensie brengt heel duidelijk in kaart wanneer en wat er verzameld wordt van je, zodat je in kunt grijpen en bepaalde sites voortaan kunt mijden.

©PXimport

13 Disconnect

Voor: Chrome en Firefox

Deze extensie lijkt in veel opzichten op Ublock Origin, maar wat we er extra fijn aan vinden is dat er niet alleen heel helder in kaart wordt gebracht welke site precies wat bijhoudt, zodat je deze kunt blokkeren, maar ook hoeveel tijd en bandbreedte je dit heeft bespaard. Zeker wanneer je vaak gebruik maakt van een mobiele internetverbinding met beperkt dataverkeer is het fantastisch om dit in kaart te hebben.

©PXimport

14 Tunnelbear

Voor: Chrome

Eerder gaven we al even aan dat het zeer verstandig is om een vpn te gebruiken. Dat ben je waarschijnlijk met ons eens, maar wellicht heb je geen zin om ervoor te betalen of vind je het installeren te ingewikkeld. In dat geval kun je de extensie Tunnelbear installeren. Dit is een gratis vpn die je niet hoeft te installeren, omdat alles automatisch wordt ingesteld via de extensie. Er zitten natuurlijk beperkingen aan (vooral op het gebied van dataverkeer), maar het is een prima optie om uit te proberen hoe een vpn werkt.

©PXimport

15 HTTPS Everywhere

Voor: Chrome en Firefox

Je weet nu waarom het belangrijk is om te controleren of sites een ssl-certificaat hebben, en hoe je dat kunt zien. Er zijn soms echter ook sites die niet helemaal goed geconfigureerd zijn. Die hebben dan wel een ssl-certificaat, maar die wordt niet goed ingeladen. De extensie HTTPS Everywhere zorgt ervoor dat áls er een certificaat is, deze altijd wordt gebruikt, zelfs als die niet goed is geconfigureerd. Helaas kan deze extensie geen certificaat toveren waar er écht geen is, maar het is wel een hele fijne oplossing voor wanneer het niet helemaal goed gaat.

©PXimport

Als je alles uit je staafmixer wilt halen, moet je wel weten hoe je ermee om moet gaan. Met deze tips krijg je niet alleen de beste (lees: lekkerste) resultaten, maar gaat je staafmixer ook langer mee. Win-win! 

Lees ook: Dit kun je allemaal (nog meer) met een staafmixer

Tip 1: Ingrediënten voorsnijden

Hoewel staafmixers erg krachtig kunnen zijn, hebben ze ook relatief kleine mesjes. In tegenstelling tot bijvoorbeeld een blender kan het voor een staafmixer daarom lastig zijn om grote stukken goed en gelijkmatig te verpulveren. Je kunt je staafmixer dus een handje helpen door je ingrediënten van tevoren in kleinere stukken te snijden. Hiermee verklein je de kans op klonten of stukjes in je soep of saus én raken de messen minder snel overbelast. 

Tip 2: Let op het vermogen

Het is altijd belangrijk om rekening te houden met het vermogen van je staafmixer, want dat bepaalt welke ingrediënten het apparaat kan pureren. Het pureren van harde ingrediënten zoals noten of ongekookte groenten met een staafmixer met een laag vermogen gaat hoogstwaarschijnlijk niet lukken. Of het lukt wel, maar met een overbelaste motor tot gevolg. Voor harde ingrediënten is vaak een vermogen van minstens 600 watt nodig. Wil je vaak en veel gaan pureren, kies dan voor een vermogen van minstens 1000 watt. Maar let ook op het toerental, oftewel het aantal rotaties per minuut (RPM). Een staafmixer kan namelijk een laag vermogen hebben, maar wél een toerental van minstens 10.000 RPM. Dan is hij alsnog krachtig genoeg om harde ingrediënten te pureren. 

©Khaletski Siarhei | goffkein.pro

Tip 3: Niet te lang pureren

Lang achter elkaar pureren is funest voor de messen en de motor van een staafmixer. Beter is om in pulsen te pureren, waarbij je de motor tussen het pureren door steeds een paar seconden laat rusten. Vooral bij dikkere mengsels, zoals notenpasta, smoothies en dikke soepen, is dit belangrijk. Het is afhankelijk van het vermogen van een staafmixer hoe lang hij achter elkaar kan pureren. Vaak staat dit aangegeven bij de specificaties. Heb je geen idee? Pureer zachte ingrediënten dan niet langer dan 1,5 minuut en harde ingrediënten niet langer dan 45 seconden. Maakt je staafmixer een raar geluid of wordt hij erg warm, stop dan meteen met pureren. Dit zijn signalen dat het apparaat overbelast is. 

Tip 4: De juiste snelheid

De meeste staafmixers hebben meerdere snelheidsstanden en dat is niet zonder reden. Zo heb je voor het fijn pureren van dikkere mengsels en harde ingrediënten vaak een hogere snelheid nodig dan voor lichte bereidingen. En de turbostand kan handig zijn om harde ingrediënten kort maar krachtig te verpulveren of om een extra gladde soep te maken. Soms wil je een combi van snelheden gebruiken. Je begint bijvoorbeeld met een lage snelheid om spatten in de keuken te voorkomen en bouwt vervolgens geleidelijk op naar een hogere snelheid voor een glad resultaat. 

Tip 5: Ronddraaiende beweging

Beweeg je je staafmixer tijdens het pureren altijd gewoon op en neer? Op zich niks mis mee, want pureren doet het apparaat toch wel. Maar wil je zeker weten dat je geen plekken overslaat, maak dan tijdens het op en neer gaan óók een cirkelvormige beweging. Want op een mayonaise met klontjes zit natuurlijk niemand te wachten. 

©VI Studio

Tip 6: Schoonmaken

Een staafmixer neemt je veel werk uit handen, maar daar moet je wel iets voor terugdoen. Een staafmixer die niet goed schoongemaakt wordt, zal sneller vastlopen door aangekoekte etensresten. De motor moet dan tijdens het pureren harder werken en zal waarschijnlijk sneller overbelast raken. Daarnaast is een vieze staafmixer natuurlijk niet zo hygiënisch. Wil je geen bacteriën en nare geurtjes in je verse soep, maak je staafmixer dan na elk gebruik goed schoon. Dat kost je nauwelijks moeite: laat het apparaat even draaien in een maatbeker met warm water en wat afwasmiddel of doe hem, als dat kan, in de vaatwasser.

Tijdens het persevent van Sony op het Europese hoofdkwartier in Weybrigde in het Verenigd Koninkrijk werden de nieuwe soundbars en tv's van 2025 aangekondigd. Het bedrijf zegt het misschien niet met zoveel woorden, maar de boodschap is duidelijk: minder frequente updates van alle modellen, en miniled blijft de technologie voor het topmodel.

 De 2023 A95L qd-oled-tv heeft twee jaar in het aanbod gestaan, ondanks het feit dat er vorig jaar wel degelijk een nieuw paneel beschikbaar was. In 2025 krijgt het model wel een update. De Bravia 8 II - te lezen als Bravia 8 Mark 2 - zal uitgerust zijn met het nieuwste (3e generatie) qd-oled-paneel van Samsung Display. Sony claimt dat dit paneel een 25% hogere piekhelderheid zal leveren ten opzichte van de A95L. Als we kijken naar wat Samsung Display (de panelfabrikant) claimde op CES, dan kan dit paneel tot 4.000 nits piekhelderheid leveren. We vermoeden dat Sony daar onder zal blijven, het merk is over het algemeen wat voorzichtiger en pusht zijn oled-panelen niet tot het uiterste op het gebied van piekhelderheid. Opmerkelijk genoeg vermeldde Sony expliciet dat de Bravia 8 II goedkoper zal zijn dan de A95L, maar concrete prijzen zijn er nog niet. De Bravia 8 II zal beschikbaar zijn in 55 en 65 inch.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De Bravia 5 en Bravia 3

Verder naar onder in de line-up worden de Bravia 5 en Bravia 3 aangekondigd, ze vervangen respectievelijk de X90L en de X75WL. De Bravia 5 wordt uitgerust met de XR-processor (ook te vinden op de hogere modellen) en een XR Backlight Master Drive, een miniled-achtergrondverlichting die zes keer meer zones zal gebruiken dan de X90L. Hij zal beschikbaar zijn in 55, 65, 75,85, en 98 inch. De Bravia 3 is een instap 4K-model met direct led-achtergrondverlichting en de X1-processor. Dit model zal beschikbaar zijn in 43, 50, 55, 65, 75, en 85 inch. Beide modellen ondersteunen Dolby Vision en Dolby Atmos.

Demo's van nieuwe modellen

Sony toonde een aantal demonstraties van de nieuwe modellen, in vergelijking met een aantal concurrenten (dat waren uiteraard 2024-modellen). De Bravia 8 II stond opgesteld naast de voorganger de A95L, een Sony referentie studiomonitor, en een LG G4 en Samsung S95D. Zowel in Vivid Mode als de Filmmaker Mode (of vergelijkbaar want Sony gebruikt geen Filmmaker Mode) liet de Bravia 8 II een sterke indruk na. Zijn beelden leunen erg dicht tegen de studioreferentie aan. Kleuren in zeer heldere accenten zijn beter, en donkere gradaties worden nauwkeuriger weergegeven.

De Bravia 5 stond opgesteld naast een X85L (wat overigens een ietwat vreemde vergelijking is, want het toestel vervangt de X90L) en een Samsung QN85D. De XR Backlight Master Drive geeft de Sony flink wat extra helderheid en een duidelijke verbetering in contrast. Sony toonde ook een nieuwe techniek voor ruisonderdrukking bij oude bronnen (SD-content zoals Friends). Dat presteerde in sommige gevallen goed, maar liet in andere gevallen meer ruis zien. Mogelijk verfijnt Sony dit nog voordat het model op de markt komt. Het feit dat de testen in Vivid beeldmode gedaan werden, maakt de vergelijking ook moeilijk, vermits fabrikanten daar vaak veel vrijheid nemen.

Audioverwerking, beeldverwerking en Studio Calibrated

Op het gebied van beeldverwerking liet Sony dit keer geen belangrijke nieuwigheden zien. Ons oordeel over het nieuwe ruisonderdrukkingsalgoritme dat tijdens de Bravia 5 demo getoond werd, laten we nog even achterwege totdat we het zelf kunnen testen. De Bravia 3 heeft een nieuw algoritme voor beeldkwaliteit, maar dat werd alleen in Vivid-mode getoond en dat is een test waaruit weinig op te maken valt.  

©Eric Beeckmans | ID.nl

Sony benadrukte verder nog de aanwezigheid van Voice Zoom 3 op de Bravia 8 II en Bravia 5. Daarmee kan de processor nauwkeurig stem of dialogen isoleren van de rest van de audio. Zo kun je die selectief versterken (voor film kijken ’s avonds) of verzwakken (om de commentator bij sport wat stiller te maken).

De tagline van Sony, ‘Cinema is coming home', wil de fabrikant garanderen met een aantal Studio Calibrated beeldmodes: Netflix Adaptive Calibrated Mode, Prime Video Calibrated Mode en Sony Pictures Core Calibrated Mode. Die modi zijn specifiek in samenwerking met de respectievelijke streamingdienst opgezet. Voor alle andere content is er de ‘Professional’-beeldmode.

Tweejaarlijkse cyclus en miniled als toptechnologie

Net als vorig jaar heeft Sony alleen een deel van line-up vernieuwd. Dat is een aanpak die we toejuichen, want het maakt de verbeteringen die een nieuw model krijgt veel duidelijker. Sony kan daar eventueel nog wel van afwijken, bijvoorbeeld als een model het slecht doet in de markt. Maar we hopen dat dit voorbeeld navolging krijgt.

De 2024 Bravia 9 - een miniled-model - geldt nog steeds als het topmodel, ondanks de vernieuwde Bravia 8 II QD-OLED. Sterker nog, Sony kondigde voor volgend jaar een RGB-miniled technologie aan die duidelijk voorbestemd is om het nieuwe topmodel te worden.

Wat is een rgb-miniled achtergrondverlichting?

De achtergrondverlichting is het onderdeel van een lcd-tv dat licht produceert. Dat kunnen witte leds zijn, maar een moderne premium lcd-tv gebruikt doorgaans talloze minileds die blauw licht produceren, dat via een quantum dot-folie wordt omgezet naar wit licht. De leds worden onderverdeeld in zones die de processor individueel kan aansturen om het contrast te verbeteren. In donkere zones dimt hij het licht, in heldere zones kan hij de leds sterker aansturen. Om kleur te produceren wordt elke pixel met behulp van een kleurfilter opgedeeld in een rode, groene en blauwe subpixel.

©Sony

RGB-miniled technologie vervangt dit systeem door trio's van rode, groene en blauwe minileds te gebruiken die samen wit licht creëren, waardoor de quantum dot-laag overbodig wordt. Omdat er nog steeds veel minder leds dan pixels zijn, blijft het kleurenfilter nodig om per pixel de juiste kleuren te creëren. Net zoals bij een huidige miniled-tv worden de leds onderverdeeld in zones om het contrast te verbeteren.

©Sony

Maar deze technologie kan nog een stapje verder gaan. Als de processor detecteert dat er in een bepaalde zone enkel groen licht nodig, dan kan hij de rode en blauwe leds uitschakelen. Dat is alvast veel efficiënter dan het overbodige licht weg te filteren.

Wachten tot 2026 voor nog rijkere, helderdere kleuren

Sony claimt dat dit soort achtergrondverlichting een piekhelderheid van 4.000 nits en kleurbereik van 99 % P3 kan bereiken en 90% Rec.2020. Dat is een flinke upgrade ten opzichte van de beste tv’s die momenteel wel 4000 nits halen, maar eerder 95% P3 en 75% Rec.2020 leveren. Concreet kan een rgb-miniled veel helderdere kleuren tonen, die toch erg intens zijn.

©Sony

Daarnaast zijn ook meer nauwkeurige kleurgradaties mogelijk, en dat zowel in heel donkere als heel heldere tinten. Een aangezien meer en meer filmmakers vaak erg donkere scènes gebruiken, zou dat een welkome verbetering zijn. De technologie heeft nog twee extra voordelen. Ze is schaalbaar naar grote tv-maten. En een rgb-miniled tv zou ook een betere kijkhoek hebben, al liet Sony niet weten hoe dat gerealiseerd wordt. Sony zal een eerste model vermoedelijk in 2026 lanceren.

Ook bij audio een beperkt aantal nieuwe modellen

Net als bij de televisies worden ook de audioproducten niet meer elk jaar vernieuwd zo blijkt. Vorig jaar kreeg de top van het aanbod een make-over, dit jaar is de onderste helft aan de beurt. De Bravia Theatre Bar 6 is een 3.1.2 soundbar met subwoofer. De Bravia Theatre System 6 is een 5.1 soundbar met bijgeleverde surroundluidsprekers en subwoofer. Beide ondersteunen Dolby Atmos, DTS:X, Voice Zoom 3. We kregen een korte demo van de vernieuwde Bravia Bar 6, die een duidelijk vollere en stevigere klank produceerde dan de voorganger.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Daarnaast zijn er ook twee optionele accessoires. De Bravia Theatre Rear 8 bestaat uit één paar draadloze surroundluidsprekers die je kunt gebruiken om de Bar 6 uit te breiden. De Bravia Theatre Sub 7 is een compacte draadloze subwoofer van 100W.

Bekijk andere Sony-tv's op Kieskeurig.nl: