Moet je een smartphone beveiligen tegen malware of niet? De kans dat u tegen een virus aanloopt, is nog steeds erg klein, al groeit het aantal bedreigingen wel. De meeste beveiligingsoplossingen bieden echter wel veel extra’s, met name gericht op antidiefstal. Alleen daarom al zijn ze zeker nuttig.

Moet je een smartphone beveiligen tegen malware of niet? De kans dat u tegen een virus aanloopt, is nog steeds erg klein, al groeit het aantal bedreigingen wel. De meeste beveiligingsoplossingen bieden echter wel veel extra’s, met name gericht op antidiefstal. Alleen daarom al zijn ze zeker nuttig.

©CIDimport

Veiligheid speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van besturingssystemen voor smartphones. Zo werken apps bijvoorbeeld sterk geïsoleerd van de rest van het systeem. Er bestaan daardoor maar weinig virussen voor mobiele systemen, te meer omdat de officiële marktplaatsen, zoals de App Store van Apple, Android Market, BlackBerry App World en Windows Marketplace, sterk worden gecontroleerd. Wel glipt er, zoals herhaaldelijk bij Android is gebeurd, nog wel eens wat malware door de controles. Android heeft ook de slechtste reputatie op het gebied van veiligheid, terwijl iOS, BlackBerry en Windows Phone 7 het meest geprezen worden. Symantec onderstreept in een in juni uitgebracht rapport dat iOS veiliger is dan Android, maar stelt ook dat zowel ontwikkelaars als gebruikers vaak concessies aan veiligheid doen ter wille van het gebruiksgemak.

Een gevaar bij Android is dat apps ook buiten de Market om geïnstalleerd kunnen worden (al staat die optie standaard uit). De rechten die apps tijdens de installatie vragen, zoals het versturen van sms-berichten, lezen veel mensen niet. Bij een kwaadwillende app kunt u daardoor bijvoorbeeld ongezien aan een dure sms-dienst vast komen te zitten. Dat gebeurde recent nog bij de app Melkboerderij, die opvallend genoeg via banners in andere apps werd verspreid. Tip: zet het installeren vanaf onbekende locaties uit via Instellingen, Onbekende bronnen. Of beter nog: zet een blokkade op betaalde sms-diensten via www.smsdienstenfilter.nl.

Hoewel je met wat voorzichtigheid best zonder antivirus kunt, hebben mobiele beveiligingsoplossingen zeker zin. Ze bieden namelijk vaak veel meer dan bescherming tegen malware, zoals sterke antidiefstalfuncties. Zo is het mogelijk een vermiste of gestolen telefoon te traceren, blokkeren of wissen op afstand. Andere extra’s zijn bijvoorbeeld het maken van een backup, het instellen van bel- en sms-filter om bepaalde nummers toe te staan (whitelist) of juist te blokkeren (blacklist) en Ouderlijk toezicht. De functionaliteit is bij sommige oplossingen afhankelijk van het platform. Bij Android zijn oplossingen het zinvolst voor versie 2.2 en hoger, omdat de beveiliging daarin lastiger te omzeilen is, wat echter ook een nadeel kan zijn voor wie een pakket wil verwijderen. Een minpunt is dat veel oplossingen geen duidelijkheid geven over de proefperiode en eventuele abonnementskosten. Soms is het scannen op virussen en ophalen van nieuwe definities gratis, zoals bij Lookout Mobile Security en Norton Mobile Security, en moet er voor antidiefstalfuncties een abonnement afgesloten worden, maar er zijn ook apps waar dat precies andersom is.

©CIDimport

BullGuard Mobile Security

Mobile Security van BullGuard is een compleet pakket met beheermogelijkheid via de browser van een willekeurige computer. Naast antivirus biedt het ook een online backup van contacten en agenda (al vindt u die bij Android natuurlijk ook in uw Google-account) en uitstekende antidiefstalfuncties, die gelukkig ook via een browser zijn te gebruiken. Zo kunt u op afstand de telefoon traceren op een kaart, blokkeren of wissen, maar ook de status aflezen, zoals gesprekken die met uw telefoon zijn gevoerd. Daarnaast biedt het Ouderlijk toezicht. U kunt als ouder een waarschuwing op het toestel zelf of per e-mail ontvangen bij bepaalde trefwoorden die u online kunt invoeren, maar ook verzonden tekstberichten en foto’s inzien. Een firewall en spamfilter zijn alleen in de uitvoeringen voor Symbian en Windows Mobile beschikbaar. Getuige de weinige downloads heeft BullGuard overigens nog weinig Android-gebruikers aan zich kunnen binden.

©CIDimport

ESET Mobile Security

ESET heeft haar Mobile Security behalve voor Symbian en Windows Mobile inmiddels ook voor Android uitgebracht, maar die is nog wel in bèta. Alle gedownloade apps, maar ook bestanden en mappen, worden hiermee gecontroleerd, ook op de geheugenkaart. Sterk is het uitgebreide bel- en sms-filter voor zowel inkomend als uitgaand verkeer. Inkomende gesprekken van partijen met onbekend nummer, wat vaak duidt op een callcenter, kunt u daarbij apart blokkeren. De antidiefstalfuncties zijn wat omslachtig: u moet het nummer van een vertrouwde vriend toevoegen. Hier wordt een alarm-sms naartoe gestuurd bij een verwisselde simkaart. Ook kunt u vanaf dat nummer opdrachten naar uw toestel sturen per sms, zoals eset wipe met daarachter uw wachtwoord om uw telefoon te wissen of eset find om een sms’je terug te krijgen met de gps-coördinaten van uw telefoon en een link naar een Google-kaartje. Het zou handiger zijn als dit via een browser kon, zoals bij veel andere apps wel lukt.

Voorkomen is beter…

De noodzaak voor antivirussoftware hangt voor een groot deel af van hoe u uw toestel gebruikt. Installeert u apps slechts via officiële marktplaatsen en controleert u deze vooraf door bijvoorbeeld recensies te lezen en na te gaan welke rechten u verleent bij installatie, dan loopt u nauwelijks gevaar. Haalt u apps echter ook binnen via andere kanalen of doet u bijvoorbeeld aan jailbrakes, rooting of alternatieve roms, dan loopt u meer gevaar. Denk ook na over de gevolgen van diefstal. Om gegevens te beschermen, helpt een toegangscode enorm. De meeste platforms passen encryptie toe, zodat uw gegevens veilig zijn zonder autorisatie. Staat er gevoelige informatie op het toestel, zorg dan dat u het op afstand kunt wissen. Hebt u toch een probleem: u kunt altijd weer terug naar de fabrieksinstellingen, desnoods via een harde reset.

©CIDimport

F-Secure Mobile Security

De oplossing van F-Secure vindt u opvallend genoeg niet in Android Market, maar is wel voor dit platform beschikbaar, en ook voor Symbian en Windows Mobile 6. Via f-secure.mobi kunt u een gratis probeerversie aanvragen. De bediening is niet zo intuïtief, maar compleet is het zeker, al is het jammer dat antidiefstalfuncties (traceren, blokkeren of wissen op afstand) ook hier alleen via opdrachten per sms werken, niet via een browser. U ontvangt ook een melding zodra de simkaart wordt gewisseld. Opvallend aan de blokkeerfunctie is dat u verplicht wordt een vergrendelpatroon of pincode in te stellen op uw Android-telefoon. In feite wordt het toestel namelijk ‘standaard’ vergrendeld, zoals dat ook gebeurt als u het korte tijd niet gebruikt. Daardoor wordt u regelmatig met deze beveiliging geconfronteerd. De wisfunctie gaat grondig te werk: het toestel gaat terug naar fabrieksinstellingen en ook de geheugenkaart wordt gewist. Verder biedt het uiteraard antivirus, een losse veilige browser (de standaard-browser blijft onbeschermd) en Ouderlijk toezicht voor het blokkeren van ongewenste websites (zoals porno, chat of dating).

©CIDimport

G Data MobileSecurity

De app van G Data richt zich vooral op antivirus. U kunt de app gratis installeren en uitproberen, maar zodra u updates van virusdefinities wilt ontvangen, moet u een abonnement afsluiten. Dat is overigens niet nodig wanneer u G Data al op de pc gebruikt: dan hoeft u geen extra licentieovereenkomst af te sluiten. Handig is dat u, ook met de gratis versie, voor belangrijke rechten kunt zien hoeveel apps (en welke apps) u gemachtigd hebt die functie te gebruiken. Denk aan rechten als het opzetten van een telefoongesprek, raadplegen van internet of versturen van een bericht. Die rechten kunt u niet wijzigen, maar u kunt wel apps verwijderen als u ze niet vertrouwt.

©CIDimport

Kaspersky Mobile Security

Voor het blokkeren of wissen op afstand moet u een sms-bericht naar uw toestel sturen. U kunt ook een bericht instellen dat op het scherm verschijnt zodra de smartphone wordt geblokkeerd. Bijvoorbeeld met uw adres, zodat een eerlijke vinder het terug kan sturen. Het traceren, blokkeren en wissen op afstand gaat helaas alleen per sms en niet via een browser. Om het te traceren, ontvangt u een sms met link naar Google Maps. Natuurlijk wordt het wisselen van de simkaart ook gedetecteerd. Gebeurt dat, dan ontvangt u een e-mailbericht met het nieuwe telefoonnummer. Verder bevat het een bel- en sms-filter met whitelist en blacklist en privacybescherming, wat vooral inhoudt dat u bepaalde contacten en telefoonnummers privé kunt houden door sms’jes en oproepen van die personen onzichtbaar te maken. Opvallend is dat Kaspersky de app op haar eigen site voor 24,95 euro aanprijst met licentie voor één jaar, terwijl de app in Android Market maar 6,95 euro kost met onbeperkte licentie.

Veel keuze voor Android

Android Market wordt overspoeld met antivirusoplossingen. Dat is niet heel vreemd: aan andere platforms valt bijna geen eer meer te behalen. Er zijn nog geen serieuze bedreigingen voor iOS, Windows Phone 7 en BlackBerry. Andere beveiligingsmaatregelen zijn natuurlijk wel zinvol, zoals het traceren of wissen op afstand, maar deze platforms bieden daar zelf ook al voorzieningen voor. Bij Windows Phone 7 lukt dat via uw Live-account, Apple biedt die mogelijkheid via iCloud. Andere platforms, zoals Symbian en Windows Mobile, spelen natuurlijk steeds minder een rol in de smartphonemarkt, al zijn er vermoedelijk nog wel Symbian-gebruikers die hun toestel willen beschermen.

©CIDimport

Lookout Mobile Security

Lookout Mobile Security is volgens het bedrijf de leidende beveiligingsoplossing voor Android en aan het aantal downloads te zien, kan dat goed kloppen: meer dan tien miljoen mensen hebben het al geïnstalleerd. Wat mee zal spelen is dat antivirus gratis is – u zit dus niet aan een abonnement vast. U kunt wel een abonnement afsluiten voor Premium-functies, die overigens op het gebied van antivirus niets toevoegen. Wel krijgt u daarmee uitgebreidere antidiefstalfuncties die u via de browser kunt uitvoeren. Traceren van uw toestel en een alarm activeren zijn gratis, maar met Premium kunt u een toestel ook nog blokkeren en wissen. U kunt bovendien uitgebreidere backups maken. De gratis versie maakt alleen een backup van uw contacten, de volledige versie ook van foto’s en belgeschiedenis. Ook kunt u veiliger browsen en, net als bij de oplossing van G Data, informatie opvragen over de machtigingen die u aan apps hebt gegeven.

©CIDimport

McAfee Mobile Security

McAfee Mobile Security, beschikbaar als gratis proefversie (zeven dagen), combineert in feite VirusScan Mobile voor antivirus, WaveSecure (ook apart beschikbaar) voor antidiefstalfuncties en SiteAdvisor voor browserbeveiliging bij gebruik van de standaard Android-browser. Na eenmalige registratie per sms kunt u een zescijferige pincode instellen en tot negen vrienden toevoegen die een sms-bericht ontvangen als er een andere simkaart in uw telefoon wordt gestopt. Met uw nummer en pincode kunt u via de browser inloggen om uw telefoon te traceren, vergrendelen en wissen, al kunt u opdrachten ook per sms geven. Bij wissen via de browser kunt u zelf kiezen wat u wilt wissen (contacten, sms, foto’s, video’s, geheugenkaart en oproeplogboeken). U kunt, ook achteraf via de browser, een backup maken van contacten, sms-berichten, oproeplogboeken en media. Dat geeft u ook de kans te zien wat een dief zoal heeft uitgespookt.

©CIDimport

Norton Mobile Security Lite

Norton volgt, met haar Lite-pakket, inmiddels de lijn van Lookout: gratis antivirus met gratis updates van definities en tegen betaling diverse extra’s. Het scannen op virussen gaat razendsnel en is binnen enkele seconden klaar. U kunt dit automatisch dagelijks, wekelijks of maandelijks laten plaatsvinden. Optioneel scant u de geheugenkaart, al vraagt dat meer tijd en is het niet strikt nodig, omdat malware op de geheugenkaart geen schade kan aanrichten. Het gebruik van antidiefstalfuncties per sms is gratis. Er is wel een abonnement nodig om deze functies ook via een browser te kunnen gebruiken. Naast het blokkeren, traceren of wissen kunt u via de browser ook een foto van de camera opvragen. Wellicht nuttig om een dief te identificeren. De volledige versie biedt nog twee extra’s: een bel- en sms-filter en bescherming tegen onveilige websites. Helaas moet u wel flink betalen voor de volledige versie.

©CIDimport

Trend Micro Mobile Security Personal Edition

Trend Micro biedt in dit pakket een gratis App Scanner die elke app die u installeert op virussen controleert. Bovendien kunt u dertig dagen gratis de Premium-functies uitproberen. U moet daarom wel, als u de app de eerste keer start, een account aanmaken. De Premium-functies zijn erg compleet. Ouderlijk toezicht is op zich wat vergezocht voor een smartphone, maar de liefhebber kan op drie niveaus (Teen, Pre-teen en Child) websites blokkeren die ongepast zijn voor kinderen. Het bel- en sms-filter biedt een white- en blacklist, maar u kunt ze niet combineren. Ook kunt u onbekende nummers (de app noemt ze hinderlijke oproepen) blokkeren. De antidiefstalfuncties helpen u om je toestel via Google Maps terug te vinden door via een browser in te loggen met uw account. Daar kunt u ook een alarmsignaal activeren en het toestel vergrendelen of wissen.

Hoe goed/slecht is gratis?

AV-Test (www.av-test.org) publiceerde onlangs een rapport waarin het ingaat op de prestaties van gratis antiviruspakketten in Android Market. De conclusie is zeer opvallend: gratis pakketten zijn niet of nauwelijks in staat om relevante virussen op te sporen. De omvangrijke testset bevatte 172 samples, waaronder tien malware-apps die het vaakst als malware zijn aangemerkt. Sommige oplossingen wisten niet één virus te achterhalen, waaronder het populaire Antivirus Free van Creative Apps. Van de gratis apps presteerde Zoner AntiVirus Free nog het beste, al detecteerde deze oplossing evengoed slechts 32 procent. De oplossingen van Kaspersky en F-Secure detecteerden minstens 50 procent, waaronder de tien belangrijkste. Helaas zijn niet alle hier besproken pakketten getest.

©CIDimport

Zoek mijn iPhone

Er zijn geen antiviruspakketten voor iOS, al laten we VirusBarrier dan even buiten beschouwing: die app scant alleen ‘gewone’ computervirussen voor bijvoorbeeld Windows die mogelijk op uw telefoon rondhangen. Het is daarbij ook nog eens beperkt tot een klein toegankelijk gebied, zoals e-mailbijlagen of Dropbox. Ook voor het traceren van uw toestel zet Apple de concurrenten min of meer buitenspel. Het kan standaard al via iCloud, dat u natuurlijk ook kunt gebruiken voor uitgebreide backups. Het vindbaar maken van een iPhone activeert u via Instellingen, iCloud. Voor het zoeken naar uw apparaten (iPhone, iPad, iPod touch of Mac) zelf kunt u een browser of de app Zoek mijn iPhone gebruiken, die zowel op de iPhone als iPad werkt. U kunt hiermee dus bijvoorbeeld vanaf uw iPad naar uw iPhone zoeken. De app geeft u vervolgens de mogelijkheid die iPhone te vergrendelen of te wissen. Bent u een apparaat kwijt, dan kunt u ook een alarmpje aanzetten.

Conclusie

Omdat virussen nog niet zo veel voorkomen, is het prettig dat de hier besproken beveiligingsoplossingen duidelijk een meerwaarde bieden, zeker als uw telefoon zoekgeraakt of gestolen is. Het is natuurlijk erg handig als u de telefoon via de browser kunt traceren of een alarm kunt activeren, niet in de laatste plaats als uw telefoon gewoon ergens onder een bank ligt. Bij diefstal bent u er zeker van dat een dief niet met uw gegevens aan de haal gaat. De oplossingen detecteren een verwisselde simkaart en zorgen ervoor dat het toestel wordt geblokkeerd. Blokkeren of wissen kunt u meestal ook zelf op afstand doen. Het is wel prettig als dat gewoon via een browser lukt, zodat u niet hoeft te vertrouwen op de uitwisseling van opdrachten per sms met uw dierbare toestel.

Een tabel met een uitgebreide vergelijking tussen de verschillende beveilingingsoplossingen vindt u hier.

Tekst: Gertjan Groen

Dit artikel komt uit Computer Idee nummer 5, jaargang 2012

De afgelopen drie jaar heeft Sony hard gewerkt aan de Sony WH-1000XM6-koptelefoon. De voorganger, de XM5, is ondanks verwoede pogingen van Bowers & Wilkins, Bose en Apple al die tijd marktleider geweest. Staat de XM6 wederom aan de top?

Als je het hebt over de topklasse koptelefoons van Sony, dan kom je eigenlijk altijd uit bij dezelfde lijn: de WH-1000XM-serie. Deze modellen staan al jaren bekend om hun indrukwekkende noise cancelling, waarmee omgevingsgeluid effectief wordt weggefilterd. Tel daar een rijke audiokwaliteit bij op – inclusief ondersteuning voor Hi-Res Audio en LDAC – en je snapt waarom ze zo populair zijn. Voeg daar nog een lange accuduur, comfortabel draagcomfort en slimme functies als Speak-to-Chat en Adaptive Sound Control aan toe, en je hebt een hoofdtelefoon die voor veel mensen als de ideale allrounder geldt.

Sony levert keer op keer een betrouwbaar totaalpakket af, wat deze lijn tot een vaste waarde maakt onder muziekliefhebbers die meer willen dan alleen goed geluid. Gesprekskwaliteit, een fijne app en sterke ruisonderdrukking horen daar inmiddels gewoon bij. Nu Sony met de WH-1000XM6 de zesde generatie op de markt brengt, twijfelt niemand eraan dat deze koptelefoon weer aan alle verwachtingen voldoet. Maar in een markt waarin de concurrentie flink is toegenomen, is de vraag wel gerechtvaardigd: is dit model het prijskaartje van 450 euro nog steeds waard? Dat is tenslotte 30 euro méér dan de XM5 bij zijn lancering kostte.

©Wesley Akkerman

Wederom op te vouwen

Sony heeft de afgelopen drie jaar duidelijk niet stilgezeten. De WH-1000XM6 is voorzien van een nieuwe processor, extra microfoons, verbeterde noise cancelling en een verfijnd audioplatform. Op het eerste gezicht oogt hij misschien identiek aan de XM5, maar ook het ontwerp is op meerdere punten aangepakt. Zo is het lichte model nog steeds makkelijk op te vouwen dankzij de draaibare oorschelpen met zacht schuim. Handig, want daardoor past hij moeiteloos in de meegeleverde case en neem je 'm makkelijk mee.

Sommige aanpassingen zijn klein maar doordacht. Zo is de powerknop nu iets verzonken, waardoor je hem sneller op de tast vindt. De knop voor noise cancelling heeft bovendien een extra functie gekregen: je kunt er de microfoon mee dempen of activeren tijdens een telefoongesprek. De rest van de bediening verloopt via het aanraakgevoelige oppervlak op de rechter oorschelp. Dat werkt op zich prima, maar je moet wel even wennen aan de precieze gebaren. Bovendien blijft de aanraakbediening gevoelig voor fouten, waardoor we zelf liever kiezen voor fysieke knoppen of de bijbehorende app.

Wie kritisch naar het ontwerp kijkt, komt nog een paar kleine minpunten tegen. Zo trekt de behuizing – vooral bij het zwarte model – snel vlekken aan van je vingers, die je makkelijk uitsmeert als je niet uitkijkt. En dan is er nog de hoofdband, die tijdens het dragen soms in je haar blijft haken, vooral als de koptelefoon iets verschuift. Dat levert een wat ongemakkelijk gevoel op. Gelukkig zijn dat allemaal kleinigheden die verder weinig afdoen aan het totaalplaatje.

©Wesley Akkerman

Luisteren tijdens het laden

Een van de prettigste verbeteringen van de WH-1000XM6 ten opzichte van zijn voorganger is dat je hem tijdens het opladen gewoon kunt blijven gebruiken. Bij de XM5 was dat nog niet mogelijk: zodra je die aan de lader hangt via de usb-c-poort, stopt het afspelen. Dat probleem is nu dus verholpen. Wel is de meegeleverde oplaadkabel vrij kort, dus handig is het niet altijd. Qua aansluitmogelijkheden zijn er verder weinig verschillen: beide modellen ondersteunen bluetooth (met bij de XM6 een nieuwer versienummer) én hebben een fysieke audio-ingang. Sony levert standaard een usb-c-kabel en een audiokabel mee in de verpakking.

Ook op codec-gebied is er weinig te klagen. Net als zijn voorganger ondersteunt de WH-1000XM6 AAC, SBC en Sony’s eigen LDAC voor high-res audio. Maar er zijn ook twee nieuwe toevoegingen: LC3 en Auracast. Vooral LC3 is interessant als moderne codec die zich qua prestaties laat vergelijken met Qualcomms aptX Adaptive. Afhankelijk van de verbindingskwaliteit past deze codec automatisch de sample rate aan voor optimale geluidskwaliteit en stabiele prestaties. Qualcomm-codecs zelf zijn overigens niet aanwezig, maar met het huidige aanbod valt er genoeg te kiezen – je mist er weinig aan.

Wat wel onveranderd is gebleven, is de batterijduur. Je haalt nog steeds zo'n 30 uur met noise cancelling ingeschakeld en 40 zonder. Dat is netjes, maar inmiddels niet meer indrukwekkend. Concurrenten zoals de Sennheiser Momentum 4 Wireless gaan met gemak twee keer zo lang mee op een volle lading. Snelladen kan gelukkig wel: 3 minuten aan de oplader levert tot 3 uur speeltijd op. Toch is er op dit punt nog wat ruimte voor verbetering, zeker als Sony koploper wil blijven.

©Wesley Akkerman

Ruisonderdrukking en audio

Met de WH-1000XM6 zet Sony opnieuw stappen op het gebied van noise cancelling. De koptelefoon heeft nu twaalf microfoons aan boord, vier meer dan voorheen, en die helpen actief om storend geluid van alle kanten weg te filteren. Of het nu om wind, voorbijrazend verkeer of een drukke coupé vol kletsende mensen gaat: de XM6 laat zich er niet door van de wijs brengen. En dat geldt ook als je op een normaal volume luistert; je hoeft het geluid dus niet op standje maximaal te zetten om in alle rust te genieten.

Qua geluidskwaliteit heeft deze serie sowieso een sterke reputatie, en de XM6 weet die opnieuw waar te maken. De 30 mm-drivers zijn flink onder handen genomen en leveren nu nog meer detail, heldere zanglijnen en extra finesse in de hoge tonen. Sony heeft zichtbaar gezocht naar een betere balans tussen lage, midden- en hoge frequenties, en met succes. Alles klinkt krachtig en vol, zonder dat het op een bepaald gebied tekortschiet.

Bijzonder is ook dat Sony dit keer samenwerkte met mastering engineers uit de muziekindustrie om het geluidsprofiel nog preciezer af te stemmen. Dat merk je: muziek klinkt natuurlijker, gelaagder en gewoon meeslepender. En alsof dat nog niet genoeg is, kun je nu ook stereogeluid omzetten naar een ruimtelijke audio-ervaring via een nieuwe vorm van upmixing. Dat is iets anders dan de bestaande 360 Reality Audio-ondersteuning of DSEE Extreme-technologie – het resultaat is dat je met dezelfde koptelefoon meer uit je muziek haalt dan ooit tevoren.

Maar we zijn er nog niet

De Sony WH-1000XM6 weet een open, gelaagd en dynamisch geluidsbeeld neer te zetten dat vrijwel elk muziekgenre aankan. Luister je naar een intieme opname – denk aan stem en piano – dan vallen meteen de fijne details op: je hoort hoe elke toetsaanslag zijn eigen ruimte krijgt en hoe zanglijnen haast betoverend in de mix zweven. Ook bij drukker geproduceerde nummers blijft het overzicht bewaard. De hoge en middentonen houden hun helderheid, waardoor je makkelijk onderscheid maakt tussen de verschillende lagen in een track.

Wat betreft de bas heeft Sony de balans goed gevonden. Lage tonen zijn krachtig en vol, maar nooit modderig – ze blijven strak en gecontroleerd. Drums en percussie klinken precies en direct, zonder overbodig nagalmen. Daardoor voelt elke luisterbeurt fris en levendig aan. Sterker nog: de kans is groot dat je ineens details hoort die je eerder niet opvielen in nummers die je al tientallen keren hebt afgespeeld. De koptelefoon legt daarbij net wat extra nadruk op zang en vocalen, wat de verstaanbaarheid en het gevoel van betrokkenheid alleen maar vergroot.

Ook op het gebied van slimme functies blijft Sony zijn voorsprong behouden. Bekende features als Adaptive Sound Control zijn weer van de partij en passen automatisch instellingen aan op basis van je gedrag en locatie. Speak-to-Chat herkent wanneer je iets zegt, pauzeert de muziek en laat omgevingsgeluid binnen – handig tijdens telefoongesprekken, al kan een kuchje soms per ongeluk hetzelfde effect hebben. Uniek is daarnaast het gespreksbeheer via hoofdbewegingen: door ja te knikken neem je een gesprek aan, schud je nee dan sla je het af.

©Wesley Akkerman

Sony WH-1000XM6 kopen?

Met de WH-1000XM6 borduurt Sony voort op de sterke reputatie van eerdere modellen, en dat doet het merk met succes. De noise cancelling is opnieuw verbeterd dankzij een nieuwe processor en extra microfoons, terwijl de geluidskwaliteit wederom tot de top behoort. Sony heeft daarnaast goed geluisterd naar gebruikersfeedback: het opvouwbare ontwerp is terug en je kunt nu ook tijdens het opladen gewoon blijven luisteren. Geen revolutionaire vernieuwingen misschien, maar wel slimme aanpassingen die het totaalplaatje merkbaar sterker maken. Soms zit vooruitgang in de details.

Natuurlijk zijn er ook wat minpunten. De accuduur is gelijk gebleven terwijl concurrenten inmiddels meer uithoudingsvermogen bieden. En hoewel het design stijlvol is, trekt de afwerking op de zwarte versie snel vlekken aan. De hoofdband is bovendien niet ideaal voor langere luistersessies; hij trekt soms aan je haar bij het verschuiven. Ook over de aanraakbediening kun je van mening verschillen – wij vinden fysieke knoppen prettiger, al biedt de app gelukkig ook genoeg controle. Geen dealbreakers, maar wel goed om te weten.

Wat de WH-1000XM6 vooral interessant maakt, is hoe Sony de audiokant verder verfijnt. De toevoeging van nieuwe codecs, de mogelijkheid om stereo te upgraden naar ruimtelijke audio en het afgestemde geluidsprofiel – met hulp van professionals uit de muziekindustrie – zorgen voor een ervaring die weer een stap verder gaat. En ja, hij is duurder dan z'n voorganger. Maar voor wie het maximale uit z'n muziek wil halen, blijft dit een van de meest complete en overtuigende draadloze koptelefoons die je kunt kopen.

De Motorola razr 60 ultra vouwt dicht als een ouderwetse klaptelefoon, wat allerlei handige functies mogelijk maakt. Daar vertellen we je over in deze review, waarin we ook ingaan op hoe de razr 60 ultra als smartphone bevalt. De verwachtingen zijn namelijk hoog, want de adviesprijs van het toestel bedraagt liefst 1299 euro.

Om met die adviesprijs te beginnen: de ultra is al snel na zijn lancering tweehonderd euro in prijs gezakt. Dat past bij de geschiedenis van oudere Motorola razr-toestellen: die kun je na een paar maanden serieus goedkoper in huis halen. Stof om over na te denken als een razr je aanspreekt, maar je de adviesprijs – begrijpelijk – te hoog vindt. Een alternatief is kiezen voor de razr 60, zonder ultra-aanduiding. Die heeft een adviesprijs van 799 euro en is technisch minder geavanceerd dan de ultra-versie.

Handig, luxe vouwontwerp

Dat Motorola de razr 60 ultra als topsmartphone in de markt zet, merk je direct. Het toestel komt heel degelijk over en de vouw in het midden van het scherm voel je nauwelijks. Het gewicht is met 199 gram vergelijkbaar met een normale smartphone.

Uitgevouwen in je hand is de razr 60 ultra een erg lange smartphone, wat komt omdat hij een langwerpig scherm van 7 inch heeft. Dat is erg groot. Dat scherm oogt lekker scherp dankzij de resolutie van 2912 x 1244 pixels en scoort ook op andere punten erg goed.

©Rens Blom

Klap je de smartphone dicht, dan kijk je tegen een vierkant 4inch-scherm aan. Het scherm loopt door rond de camera's, wat een futuristisch gevoel geeft. Op het scherm (1272 x 1080 pixels) zie je veel meer dan de tijd en inkomende telefoongesprekken. Je kunt meldingen bekijken, een hele andere playlist binnen Spotify opzetten, door de weersvoorspelling bladeren en andere apps zoals Instagram gebruiken.

©Rens Blom

Wij zijn vooral fan van het fotograferen via het externe scherm. Door de telefoon uitgevouwen om te draaien of ingeklapt voor je te houden, kun je selfies maken met de camera's op de achterkant van de smartphone. Dat zijn hartstikke goede camera's, waardoor je veel betere selfies schiet dan met andere smartphones. Ook handig voor vloggers.

©Rens Blom

Op onderstaande foto's zie je een selfie gemaakt met de camera aan de achterkant en een selfie gemaakt met de speciale selfiecamera aan de binnenkant van de razr 60 ultra. Die laatste foto is veel minder scherp.

©Rens Blom

Een scherpe selfie met de camera aan de buitenkant.

©Rens Blom

Een minder scherpe selfie met de camera aan de binnenzijde.

Aandachtspunten

De razr 60 ultra kent als vouwsmartphone enkele belangrijke aandachtspunten. Zo is er een speciale laag op het scherm aangebracht ter bescherming. Die mag je niet verwijderen. Doe je dat wel, dan vervalt je garantie. De smartphone kan tegen een val in het zwembad, maar is niet waterdicht. Van stof, zand en vuil wordt de telefoon niet blij. Vermijd ook hard drukken op het middelste deel van het langwerpige scherm, stelt Motorola.

©Rens Blom

Motorola geeft adviezen om de smartphone niet te beschadigen.

Wij ontvingen de razr 60 ultra in een fraaie donkergroene kleur, met zachte alcantara-afwerking. Dat materiaal voelt lekker aan maar komt ook met aandachtspunten. Prettig is dat Motorola een (vouwbaar) hoesje meelevert om de smartphone veiliger te gebruiker.

©Rens Blom

Heel complete specificaties

Van een dure smartphone mag je uitstekende specificaties verwachten, ongeacht of 'ie vouwt of niet. Motorola heeft dat goed begrepen. De razr 60 ultra draait op een razendsnelle Qualcomm Snapdragon 8 Elite-processor met 16 GB werkgeheugen en maar liefst 512 GB opslagcapaciteit. De 4700mAh-accu gaat een normale dag mee, maar moet daarna wel opladen. Dat kan lekker snel via de usb-c-poort en ook redelijk vlot via een draadloze oplader. Het toestel is geschikt voor contactloze pinbetalingen in winkels.

©Rens Blom

Korter updatebeleid

Bijzonder is Motorola's ondergemiddelde updatebeleid. De razr 60 ultra krijgt slechts drie Android-upgrades en vier jaar beveiligingsupdates. Dat is gek genoeg korter dan sommige goedkopere Motorola-smartphones en ook korter dan de zeven jaar die merken als Google en Samsung beloven voor hun premium smartphones.

©Rens Blom

Verschillende functies om het buitenste scherm te benutten.

Conclusie: Motorola razr 60 ultra kopen?

De Motorola razr 60 ultra is de beste verticale vouwsmartphone die je op moment van schrijven kunt kopen. Het ontwerp is doordacht en maakt gebruik van slimme softwarefuncties en het toestel heeft uitstekende specificaties. Motorola's korte updatebeleid is een onnodig minpunt. De adviesprijs is stevig, maar de geschiedenis leert dat razr-smartphones snel in prijs zakken.