Het aanleggen van glasvezelkabels helemaal tot aan de woning lijkt in veel plaatsen maar niet van de grond te komen.

Het aanleggen van glasvezelkabels helemaal tot aan de woning lijkt in veel plaatsen maar niet van de grond te komen. De razendsnelle glasvezelverbinding was in eerste instantie aanzienlijk duurder dan koper, maar de prijzen zijn sterk gedaald. Heeft het zin om over te stappen op glasvezel als dat kan?

©CIDimport

Glasvezel vermengd met plastic levert het oersterke materiaal fiberglass (glasvezelversterkt kunststof), waarvan schepen, auto’s en duurzame gebruiksvoorwerpen als daken, buizen en badkuipen worden gemaakt. Fiberglass is spotgoedkoop en is bijna even sterk als de peperdure koolstofvezels waar ze Formule-1-auto’s van bouwen. De kabels waar dataverkeer over wordt verzonden, bestaan uit een kern van ultrapuur glas, dat gek genoeg bij deze dunte buigzaam blijkt te zijn. Het glas moet puur zijn omdat het dataverkeer er als lichtpulsen doorheen wordt gezonden. Als er vuiltjes in het glas zouden zitten, betekent dat een forse afname van signaalkwaliteit en de maximale afstand waarover dataverkeer nog mogelijk is. De lichtpulsen bevinden zich in drie delen van het infrarode deel van het spectrum en zijn dus voor het oog onzichtbaar. De kabels bestaan grotendeels uit gel en ‘pantsering’ om het te beschermen tegen grondwater en dergelijke.

Licht boven stroom

De voordelen van glasvezelkabels boven traditionele koperen kabels zijn legio. Supergenie Alexander Graham Bell is niet alleen de bedenker van de telefoon, het lukte de knappe kop al in 1880 om een draadloos telefoongesprek te voeren via de ether door het geluid om te zetten in lichtflitsen. Onderzoek naar laserlicht in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw baande de weg voor de eerste praktische toepassing van lichtpulsen over een glasvezelkabel in 1977. In de jaren 80 maakte de gebruikte technologie een vlucht, wat resulteerde in fors efficiëntere communicatie over veel langere afstanden. Er passen veel meer haardunne glasvezels in een kabel dan koperen draadjes en het signaal ondervindt nauwelijks storing, zodat de maximale snelheid én afstand hoger zijn dan met koper. De productie van glazen kabels is goedkoper geworden, maar koper is nu zes keer duurder dan tien jaar geleden. Glasvezel is dus goedkoper dan koper toe te passen.

Lichtpuntjes

De gebruikte lichtpulsen zijn digitaal van aard: het licht is aan (waarde één) of uit (nul). Elektrische signalen zijn analoog. Hun signaal stijgt en daalt relatief langzaam, waardoor het lang duurt om de waarde van het signaal te veranderen. Ook is het moeilijk om te bepalen wanneer een golf nou precies een één of nul is. Dit betekent dat storing gemakkelijk de communicatie verpest. De grote hoeveelheid elektrische stroom door de koperen kabel zorgt dat dit soort kabels warm worden en brandgevaarlijk kunnen zijn. De glasvezelkabels worden niet warm én het opwekken van lichtpulsen in glasvezel vereist fors minder elektriciteit. De grondstoffen voor glas zijn een berg zand, wat natrium en koolzuur. Al deze stoffen zijn gemakkelijk in grote hoeveelheden te verkrijgen en te recyclen. Koper wordt de halve wereld over gesleept en de productie ervan raakt steeds verder achterop bij de vraag. Al met al best goed voor het milieu dus, dat glas!

Glazen plafond

De capaciteit van glasvezel is enorm. Zo enorm zelfs dat geschat wordt dat 99 procent van al het bestaande glas dat wereldwijd in de grond zit momenteel niet wordt gebruikt. Ongebruikt glas wordt ‘dark fiber’ genoemd en is de reservecapaciteit van het netwerk.

Het voordeel van de bestaande glasvezelkabels is dat ze onafhankelijk zijn van de apparatuur die wordt gebruikt om de lichtpulsen op te wekken en te ontvangen. Door meerdere kleuren licht te gebruiken kunnen er in één vezel opeens wel 80 tot 90 pulsen tegelijk worden verstuurd. Eén typische vezel verwerkt nu meestal tien Gbit/s aan data, oftewel een complete dvd binnen vier seconden! Er is al apparatuur op de markt waarmee diezelfde vezel tien keer zo veel data verwerken. In Parijs hebben wetenschappers met experimentele apparatuur en 155 kleuren laserlicht over 90 kilometer een snelheid van 100 Petabit per kilometer gehaald. Met deze apparatuur kun je in één vezel 400 dvd’s per seconde verzenden tussen Europa en de VS.

Fiber to the home?

‘Glas’ is duidelijk onmisbaar in de moderne wereld. De achtste TransAtlantische Telecommunicatie kabel TAT-8 zorgde in 1988 voor een destijds ‘supersnelle’ verbinding (van slechts 20 Mbit/s) over de zeebodem tussen de VS, Engeland en Frankrijk. Momenteel is de veertiende kabel - TAT-14 – goed voor een maximum van 3200 Gbit/s, waarvan zo’n 1200 Gbit nog niet in gebruik is. Maar glasvezel komt steeds vaker ook tot aan uw voordeur, zogenaamd ‘Fiber to the Home’ (FttH). Daarnaast is er ‘Fiber to the Building’ (FttB), de naam voor de aansluiting van een flat of bedrijf. Beschikt u over een FttH-verbinding, dan is 100 procent van de bekabeling, vanaf uw modem tot aan de provider glas. Met FttH kan uw verbindingssnelheid oplopen tot wel duizend Mbit/s. En over glasvezel kunt u tegelijkertijd up- én downloaden. Met een 200 Mbit-aansluiting kunt u ook met 200 Mbit/s data internet opsturen. Bij bestaande breedbandinternetaansluitingen is de uploadsnelheid meestal tussen de vijf en tien procent van de downloadsnelheid.

Drie kabels

De drie belangrijkste vormen van breedbandinternet zijn dsl (telefoonkabel), kabelinternet (coax) en glasvezel. Elk type verbinding gebruikt dus een ander soort kabel. De snelste vorm van adsl is adsl2+, dat een maximale downloadsnelheid van 24 Mbit/s biedt en 3,3 Mbit/s up. Inmiddels is de opvolger vdsl2 er met een limiet van 52 Mbit/s down en 16 Mbit/s up. Vdsl2-abonnementen zijn helaas nog maar in een beperkt aantal gebieden beschikbaar. Het grote probleem dat alle dsl-varianten hebben is dat het signaal snel verslechtert naarmate de afstand tot de centrale groter wordt. 

Over de koperen coaxkabels kan men tegenwoordig 400 Mbit/s down en 108 Mbit/s up garanderen. Kabelaanbieders als UPC en Ziggo bieden internetsnelheden tot 120 Mbit/s down aan. Er wordt geadverteerd met namen als ‘Fiber Power’, maar let op: dit is beslist geen glasvezel. De aansluiting is huis is nog gewoon koper. Het netwerk van de provider is wel van glasvezel. Dit soort verbindingen wordt hybride fibercoax genoemd en kunnen de eerder genoemde snelheden van 400/108 Mbit leveren. De coax-delen van het netwerk zijn meestal zo’n twee- á driehonderd meter lang, kort genoeg om de maximale snelheid te kunnen garanderen.

Toch geen glas?

Het aanleggen van een FttH-verbinding kost zo’n 1000 euro per aansluiting. Dit bedrag bestaat vooral uit arbeidsloon en aanschafkosten van nieuwe apparatuur. Vandaar dat er maar weinig plannen zijn om bestaande coaxkabels te vervangen door glas. En waarom zouden de providers ook? Veruit de meeste mensen zijn zeer tevreden met een 25 Mbit-abonnement. Daarmee haalt u een downloadsnelheid tot 2,8 MB/s op torrents. Dat is slechts twee minuutjes wachten voor een aflevering van een televisieserie en 27 minuten voor een volledige dvd. UPC stelt: ‘Dat is nu voldoende. Een minderheid kiest voor 120 Mbit. Dat zijn de grootgebruikers en daar zijn er niet zoveel van. Het 120 Mbit abonnement voorziet dus in een behoefte van een specifieke gebruikersgroep.’ De gemiddelde Nederlander neemt momenteel zelfs genoegen met 7,5 Mbit aan downloadsnelheid.  Toch beschikt inmiddels 9,5 procent van de 7,4 miljoen huizen over een FttH-aansluiting. Het gaat hier logischerwijs meestal om nieuwbouw. Glasvezel is tenslotte goedkoper dan coax en de duurdere glasvezelapparatuur garandeert decennia lang voldoende capaciteit.

Eigen netwerk

Als u een abonnement met meer dan 25 Mbit/s snelheid neemt (zowel 25 Mbit/s down als up bij glasvezel), wordt opeens de snelheid van uw interne netwerk belangrijk. Want maakt u gebruik van een draadloze g-verbinding, dan haalt u zelfs als u vlak naast de router zit in de praktijk maar een snelheid van zo’n 20 Mbit/s. Zit u met uw laptop verder van uw g-router af, dan stort de maximale snelheid drastisch in. U betaalt in dat geval voor meer capaciteit dan u kunt benutten. Hebt u een duurdere n-router, dan is de snelheid op één meter afstand meestal tussen de 50 en 80 Mbit/s. Zit u er acht meter vandaan, dan is de snelheid vaak nog maar zo’n 20 tot 40 Mbit/s. UPC biedt bij zijn 120 Mbit-abonnement voor 100 euro extra een Broadcom-router aan die volgens UPC draadloos tot 90 Mbit/s levert. Maar dat is in het allerbeste geval nog altijd slechts driekwart van de 120 Mbit/s die het bijbehorende abonnement tot aan uw deur levert! Als u vooral draadloos werkt, blijkt een 50 Mbit-abonnement vaak al te veel van het goede. 

Overkill

Op dit moment is de meerwaarde van 60-, 100-, 120- en 200 Mbit-abonnementen voor een gewoon huishouden beperkt. Dit soort abonnementen is slechts interessant voor bedrijven of studentenhuizen met vele fanatieke downloaders. Ook in de nabije toekomst zien we geen enkele reden om thuis meer dan 50 Mbit af te nemen.

Limieten

Dsl lijkt tegen de limiet van de dunne kabel aan te lopen. Desalniettemin is de snelheid van vdsl2 ruim voldoende, mits u tenminste relatief dichtbij de wijkcentrale woont. Coax en HFC-kabelinternet kunnen zeker nog wat jaartjes mee. De maximale snelheid is tienmaal zo hoog als bij vdsl2 en dat is zestien keer de huidige standaard voor kabel. Pas in de verre toekomst zal Fiber-to-the-Home echt meerwaarde opleveren. In de praktijk betekent dit dat u zich voorlopig geen zorgen hoeft te maken over het al dan niet aanleggen van glas in uw wijk. De abonnementsprijzen per Megabit per maand van dsl, kabelinternet en glasvezel ontlopen elkaar momenteel nauwelijks (iets meer dan 1 euro) en het is onwaarschijnlijk dat dit zal veranderen. Fiber-to-the-home is en blijft wat dat betreft nog heel wat jaartjes een overbodige luxe. De trend is om steeds vaker internet alleen in combinatie met tv en/of telefonie aan te bieden, wat het lastig maakt om de prijzen te vergelijken. Een overzicht van de belangrijkste breedbandabonnementen kunt u vinden op www.computeridee.nl/20-2011. 

Dit artikel komt uit Computer Idee nummer 20, jaargang 2011.

Houd je van een strakke keuken? Dan is inbouwapparatuur een logische keuze. Wil je een magnetron, dan sta je voor de keuze: ga je voor een combi-magnetron die meer kan dan alleen opwarmen, of volstaat een simpele solo-magnetron? Het antwoord hangt vooral af van hoe je kookt, maar natuurlijk ook van hoeveel ruimte je hebt. Meer daarover lees je hier.

Lees ook: Inbouwapparatuur in je keuken? Zo meet je alles precies goed op

Er zijn twee dingen belangrijk bij het kiezen van een inbouw-magnetron. We kijken daarom eerst naar de mogelijkheden van combi- en solomagnetrons, daarna zoomen we in op alles wat je moet weten over inbouwmaten.

Wat kun je met een combi-magnetron?

Met een combi-magnetron kun je meer dan alleen restjes opwarmen of iets ontdooien. Dit type combineert een gewone magnetronfunctie met hetelucht én vaak ook een grillstand. Dat betekent dat je er bijvoorbeeld ook een ovenschotel in kunt bakken of een pizza knapperig krijgt.

Zo'n alleskunner is vooral handig als je maar één nis in je keuken hebt voor een inbouwmodel. Of als je het gewoon prettig vindt om zo min mogelijk spullen in je keuken te hebben, maar wel van alles wilt kunnen bereiden. Het is daarbij wel goed om te weten dat de grillfunctie in een combi-magnetron meestal wat minder krachtig is dan die in een losse oven. Voor het braden van grote stukken vlees of regelmatig bakken van taarten en koekjes ben je waarschijnlijk beter af met een aparte inbouw-oven.

Wat doet een solo-magnetron (en wat niet)?

Een solo-magnetron is eenvoudiger, compacter en goedkoper. Geen oven, geen grill, gewoon een magnetronfunctie. We hebben het dan over snel iets opwarmen of ontdooien. De bediening is vaak simpel: een draaiknop, een paar standen en klaar. Heb je al een oven of kook je niet zo uitgebreid? Dan heb je aan een solo-magnetron voldoende.

©Sergey

Inbouwmaten: hoogte, breedte en diepte

Bij inbouwmodellen draait het niet alleen om functies, maar ook om afmetingen. De standaard nishoogte ligt meestal op 38 of 45 centimeter. Solo-magnetrons vallen vaak in de categorie van 38 cm, terwijl combi-magnetrons meestal 45 cm hoog zijn. Heb je een keuken met een vaste kolomindeling, dan bepaalt dit vaak al welk type je kwijt kunt.

De nisbreedte is vrijwel altijd 56 centimeter, ongeacht het type magnetron. Dat betekent dat de kast waarin je de magnetron plaatst, deze breedte moet bieden. De exacte maat kan per model een paar millimeter verschillen, dus het is slim om altijd de inbouwtekening van het toestel erbij te pakken vóór je tot aanschaf overgaat.

Voor de nisdiepte bestaat er geen vaste standaard. De meeste modellen vragen om een nis van zo'n 55 centimeter diep, maar er zijn ook compactere varianten die in een minder diepe kast passen. Ook hier geldt: kijk naar de technische tekeningen van het specifieke model om zeker te weten of het past. Vergeet bovendien niet te controleren of er rondom voldoende ventilatieruimte blijft – vooral bij combi-magnetrons is dat belangrijk.

Kom je er niet uit? Laat je goed voorlichten bij je keukenspecialist. Het zou toch heel vervelend zijn als je een magnetron zou kopen die net niet goed blijkt te passen!

©Dmitri Maruta

Installatie en aansluiting

Voor beide types heb je meestal genoeg aan een geaard stopcontact. Maar let op: combi-magnetrons hebben een hoger vermogen, vooral als de oven en grill tegelijk werken. Een combi-magnetron kan makkelijk 3000 watt vragen. Gebruik dus geen verlengsnoer of stekkerblok, maar sluit hem aan op een aparte groep als dat nodig is.

Vind je het nog steeds moeilijk om te kiezen? Zes scenario's

1. Alleenstaande in klein appartementJe woont alleen, hebt een kleine keuken en kookt niet uitgebreid. Vaak gaat het om snelle maaltijden of iets opwarmen.
Kies dan voor een solo-magnetron. Die is compacter, voordeliger en doet precies wat je nodig hebt. De extra functies van een combi-magnetron blijven waarschijnlijk toch ongebruikt.

2. Jong gezin met ruime keuken en aparte ovenJe kookt regelmatig, hebt kinderen en genoeg ruimte in de keuken. Je hebt al een oven.
Dan is een solo-magnetron de logische aanvulling. Ideaal voor kinderhapjes, snel ontdooien en tussendoor snel iets opwarmen.

3. Gezin in kleine keuken zonder ovenJe kookt vaak en met plezier, maar hebt maar één vrije nis beschikbaar.
Ga dan voor een combi-magnetron. Zo combineer je magnetron, oven en grill in één apparaat. Let op de inhoud (minimaal 25 liter) als je regelmatig voor meerdere mensen kookt.

4. Kookliefhebbers met grote keuken

Jullie koken uitgebreid en hebben een royale keuken met plaats voor meerdere inbouwapparaten.
Kies voor een solo-magnetron in combinatie met een aparte oven. Zo heb je altijd het juiste apparaat tot je beschikking, wat je ook wilt bereiden.

5. Starter met beperkt budgetJe bent bezig met je eerste keuken en het budget is krap.
Begin met een solo-magnetron. Die is voordelig, eenvoudig en biedt alles wat je in de basis nodig hebt. Later kun je altijd nog uitbreiden.

6. Ouder echtpaar dat het graag simpel houdtDe kinderen zijn uit huis, je kookt kleinere porties en zoekt vooral gemak.
Een solo-magnetron volstaat prima. Hij is overzichtelijk in gebruik, neemt minder ruimte in en is perfect voor kleine gerechten of restjes van de vorige dag.

Met iOS 26 en de komst van de nieuwe iPhone 17-serie zet Apple een grote stap vooruit. Van het spectaculaire Liquid Glass-design en slimmere Apple Intelligence tot handige vernieuwingen in Berichten, Camera, Telefoon en CarPlay: ontdek hoe deze update je iPhone mooier, slimmer én persoonlijker maakt.

Vloeibaar glas

Volgende maand verschijnt iOS 26, en het belooft de grootste visuele update sinds iOS 7 te worden. Het nieuwe Liquid Glass-design geeft de interface een transparante, glasachtige uitstraling die door het hele systeem is doorgevoerd. Van de iconen en widgets tot het vergrendelscherm: alles oogt dieper, dynamischer en levendiger. Kleuren passen zich subtiel aan je achtergrond aan, waardoor de iPhone meer dan ooit een persoonlijke uitstraling krijgt. Apple wil hiermee een consistentere visuele ervaring over al zijn apparaten creëren, zodat je iPhone naadloos aansluit bij iPadOS, macOS en zelfs visionOS. Niet iedereen is echter onverdeeld enthousiast: sommige testers vinden dat de extra transparantie ten koste kan gaan van de leesbaarheid in fel licht. Wij denken dat dat een kwestie van wennen is.

©Apple

Apple Intelligence slimmer en veelzijdiger

Apple Intelligence, het AI-platform dat in iOS 18 voorzichtig zijn intrede deed, krijgt in iOS 26 een flinke upgrade. Waar het voorheen vooral als slimme assistent achter de schermen werkte, wordt het nu nadrukkelijker zichtbaar in het dagelijks gebruik. Realtime-vertaling in Berichten, FaceTime en telefoongesprekken gebeurt volledig op je toestel, wat niet alleen snel maar ook privacyvriendelijk is. Visual Intelligence kan teksten, datums, locaties of gezichten in foto's en screenshots herkennen en direct acties aanbieden. Zo kun je een adres in één tik openen in Kaarten of een datum meteen in je agenda zetten.

Met Image Playground maak je creatieve beelden door stijlen en elementen te combineren, terwijl Genmoji gepersonaliseerde emoji's oplevert die passen bij jouw stemming of situatie. Deze functies zijn vooral handig voor wie vaak visueel communiceert en snel iets unieks wil delen. Ze laten ook zien hoe Apple AI wil verweven met creativiteit, zonder dat het gebruik ingewikkeld wordt.

Handige app-vernieuwingen

De Berichten-app krijgt een paar functies die groepsgesprekken levendiger maken. Polls maken het makkelijker om bijvoorbeeld samen een restaurant te kiezen, terwijl gepersonaliseerde achtergronden elk gesprek een eigen sfeer geven. In de Telefoon-app pakt Apple veelgevraagde verbeteringen aan: spam wordt automatisch gefilterd, onbekende nummers kun je direct screenen, en met Hold Assist neemt je iPhone het wachten bij een klantenservice van je over. Zo kun je iets anders doen totdat er een medewerker beschikbaar is.

CarPlay profiteert ook van de update. Multitouch-bediening maakt inzoomen en schuiven in Kaarten eenvoudiger, en Live Activities tonen onderweg actuele informatie, zoals de status van je bestelling of sportuitslagen. De gloednieuwe Apple Games-app bundelt al je games op één plek, inclusief aanbevelingen, ranglijsten en prestaties. Dit moet het gamen op iOS zichtbaarder en socialer maken. Daarnaast krijgen Apple Music, Kaarten en Wallet subtiele maar nuttige verbeteringen, zoals songtekstvertalingen voor buitenlandse nummers en live-vluchtinformatie rechtstreeks in Wallet.

Slimme details

Naast de grote veranderingen bevat iOS 26 talloze kleine verbeteringen die het dagelijks gebruik nét wat fijner maken. De wekker­snooze kun je straks zelf instellen, zodat je niet vastzit aan de standaard negen minuten. Als je cameralens vuil is, krijg je een melding om wazige foto’s te voorkomen. Bij het opladen toont de iPhone nu hoelang het duurt tot 80 of 100 procent, wat handig is als je haast hebt of juist de batterij wilt sparen.

De nieuwe Adaptive Power Mode leert van je gebruikspatroon en past het energieverbruik daarop aan, zodat je net wat langer vooruit kunt. Screenshots kunnen voortaan direct in HDR worden opgeslagen, wat vooral op de nieuwste displays voor helderdere en scherpere beelden zorgt. En wie graag speelt met vormgeving, kan het vergrendelscherm voorzien van een afbeelding met 3D-effect die reageert op de beweging van je toestel.

Nieuwe iPhone 17-serie

Zoals elk jaar verschijnt iOS 26 samen met een nieuwe generatie iPhones. De iPhone 17-serie bestaat uit de iPhone 17, de 17 Pro, de 17 Pro Max en de compleet nieuwe iPhone 17 Air. Deze toestellen krijgen de gloednieuwe A19-chip, die niet alleen sneller is maar ook zuiniger, en geoptimaliseerd is voor de meest geavanceerde AI-functies in iOS 26.

De displays bieden ProMotion-technologie met verversingsfrequenties tot 120 Hz, waardoor animaties en scrollen nog vloeiender ogen. De camera's zijn verbeterd, met bij de Pro-modellen een nieuwe 48MP-telefoto­lens en een 24MP-selfiecamera. Bovendien is er ondersteuning voor wifi 7, zodat downloads en streaming razendsnel gaan. Voor wie het maximale uit iOS 26 wil halen, vormen deze nieuwe toestellen de perfecte match.

Nog even geduld...

In Nederland en de rest van de EU zullen sommige functies helaas niet direct beschikbaar zijn. Apple stelt bepaalde mogelijkheden uit vanwege regelgeving zoals de Digital Markets Act (DMA). Het gaat onder meer om locatie-gebaseerde diensten zoals Visited Places en enkele AI-functies. Daarnaast ondersteunt Apple Intelligence de Nederlandse taal nog niet volledig; live-vertaling en automatische samenvattingen in onze taal worden pas later in 2025 toegevoegd. Dat betekent dat we in eerste instantie vooral profiteren van de visuele vernieuwingen en de universele functies.

Beschikbaarheid en compatibiliteit

iOS 26 wordt in september uitgerold voor iPhones met minimaal een A13-chip, waardoor de iPhone XR, XS en XS Max dit jaar afvallen. De meest geavanceerde Apple Intelligence-functies zijn alleen beschikbaar op toestellen met een A17 Pro-chip of nieuwer, zoals de iPhone 15 Pro, 15 Pro Max, de iPhone 16-reeks en de nieuwe iPhone 17-modellen. Heb je zo'n toestel, dan kun je straks zonder beperkingen genieten van alles wat iOS 26 te bieden heeft.