Vorig jaar verraste Konami vriend en vijand door met Pro Evolution Soccer 2015 een heerlijke voetbalgame af te leveren. PES 2016 bewijst in ieder geval dat de uitgever nog lang door mag gaan met het ontwikkelen van dergelijke games. Maar is Pro Evo de beste voetbalsimulator die je dit jaar kunt spelen?

Konami heeft verder gebouwd aan en op de Fox-engine die ook de drijvende kracht achter zijn voorganger is.Het bedrijf heeft de schijn de laatste tijd een beetje tegen door de geruchten dat ze stoppen met het maken van AAA-games. Ditmaal is de engine voorzien van een groot aantal nieuwe animaties. Daar zitten enkele 'signature celebrations' bij, maar het leeuwendeel bestaat uit animaties die voor elke speler bestemd zijn. Dankzij deze animaties voelt het spel vloeiender aan dan ooit te voren. Voetballers maken beter gebruik van hun lichaam in PES 2016 en dat komt elk aspect van het voetbal ten goede. In de aanval vertaalt dit zich naar een meer organische opbouw van aanvallen en doelpunten, terwijl verdedigers makkelijker hun lichaam in de strijd kunnen gooien om de tegenstander uit balans te brengen of kundig de bal afhandig te maken. Hiermee nodigt PES 2016 je uit om de bal altijd in beweging te houden, wat heerlijke matches oplevert.

In deze wedstrijden zullen vaak genoeg twee of meerdere spelers in contact komen met elkaar. De Fox-engine gaat hier slim mee om en kent ogenschijnlijk voor elke botsing een andere animatie. Zo springt de technische middenvelder van de tegenpartij gracieus over je snoeiharde tackle heen, terwijl de bonkige aanvaller minuten later ter aarde stort na dezelfde tackle. Hij is simpelweg niet lenig genoeg om de tackle te ontwijken. Het knappe hier is dat alles écht lijkt. Botsingen en fysieke contacten hebben dezelfde gevolgen die je in echte voetbalwedstrijden terug ziet. Dat versterkt je speelervaring enorm, want het brengt het soort realisme met zich mee waardoor je jezelf nog meer kunt verliezen in je pot virtueel voetbal. Ook de bal reageert levensecht in deze botsingen, wat een absolute verademing is. Soms springt de bal alleen ongelukkig van een lichaamsdeel af, andere keren caramboleert hij tussen de lichamen van de spelers door om met wat geluk voor je voeten te landen. Het is allemaal afhankelijk van hoe hard je de charge aangaat, onder welke hoek en met welke speler je speelt.

©PXimport

Ruimte voor verbetering

Als die bal dan voor je voeten landt, kun je in PES 2016 op heerlijke wijze jezelf een weg naar het doel banen. Je aanvaller kan door de vernieuwde skill-moves nog meer trucs uithalen om de verdediging het hoofd op hol te brengen. Hier komen we echter toch een minpuntje tegen. Of je het nu tegen de computer of tegen een andere speler opneemt, verdedigers zullen alles uit de kast trekken om je opmars naar de zestien te stoppen. Hier horen volgens de zeer coulante scheidsrechter ook de hardste overtredingen bij, die je over het algemeen zonder gevolgen kunt maken. Erg jammer, want het laat een agressievere speelstijl toe die matches soms oneerlijk en rommelig maakt.

Dat is echter niet het enige minpunt wat we op het veld kunnen bespeuren. Als je zonder harde tackles jezelf een weg hebt weten te banen naar het doel van de tegenstander, moet je de keeper nog voorbij. Dat blijkt geen overdreven uitdagende klus, integendeel. De AI van de keeper is voor verbetering vatbaar en de sluitpost is dus relatief makkelijk te verschalken. Dat betekent niet dat het elke wedstrijd prijsschieten geblazen is, maar meer dan eens vraag je jezelf af of je keeper een schot niet makkelijk had moeten kunnen (vast)houden.

PES 2016 kent ook weer de gebruikelijke bezwaren die PES-spelers inmiddels voor lief genomen hebben. Hoewel dit jaar meer licenties dan ooit beschikbaar zijn voor Konami, missen we nog steeds een aantal belangrijke competities en spelers. Daar komt bij dat ook dit jaar de menu's geen schoonheidsprijzen verdienen en soms erg verwarrend ontworpen zijn. Al deze zaken weerhouden PES 2016 ervan om zijn volledige potentieel te behalen, maar doen zeker niet af aan het gevoel dat elk potje PES 2016 naar de tafel brengt.

©PXimport

Het voetbalgevoel

Het is precies dat woord wat de kracht van PES 2016 omschrijft: gevoel. Wanneer je PES 2016 speelt, dan voelt dat nagenoeg de hele match zoals echt voetbal er uitziet. Deels is dat te danken aan de ogenschijnlijke aanwezigheid van een willekeurigheidsmechanisme dat op de achtergrond draait tijdens de wedstrijden die je speelt. Je kunt een actie meerdere malen achter elkaar herhalen, maar deze lijkt elke keer nét iets te verschillen van de vorige keer dat je deze maakte. Zelfs als je de exacte timing van je handelingen herhaalt. Het is logisch dat je niet elke keer exact hetzelfde kan doen: voetballers zijn ook maar mensen, en zelfs een klein grassprietje kan het verschil maken tussen een schot dat op de paal uiteen spat en doelpunt dat de Puskas Award verdient. Toch is dit willekeurigheidsmechanisme subtiel genoeg om niet frustrerend te zijn. Als je een goed schot lost, heb je nog steeds een goede kans dat er een doelpunt uit volgt. Het kan echter zijn dat de bal de ene keer wat meer curve kent dan de andere.

Dit is echter niet het enige stukje gevoel wat PES 2016 zo'n heerlijke voetbalgame maakt. Om te excelleren in PES 2016 is een beetje gevoel voor echt voetbal ook onmisbaar. Inzicht in het spel, het kennen van looplijnen en de lichaamstaal van je tegenstander lezen is in PES 2016 belangrijker dan in elke ander voetbalgame ooit. Dat wil niet zeggen dat je zonder dit inzicht geen plezier kan beleven in PES 2016, maar het maakt je een betere virtuele speler en brengt een meer complete spelervaring. Dankzij de onvoorspelbaarheid van botsingen en het willekeurigheidsmechanisme is de gameplay niet zo goed te voorspellen als in andere voetbalgames. Dat betekent dat je meer aangewezen bent op je eigen inzicht dan op je kennis van de gameplay. En is dat niet wat het verschil maakt tussen een voetbalgame en een voetbalsimulator?

©PXimport

PES 2016 is nu verkrijgbaar voor PlayStation 4, PlayStation 3, Xbox One, Xbox 360 en pc. Deze recensie is gebaseerd op de PlayStation 4-versie van de game. De pc-versie hebben we zelf nog niet gespeeld, maar we hebben wel een uitgebreide nieuwsanalyse geplaatst over de problemen in de pc-versie.

Conclusie

Pro Evolution Soccer is zonder twijfel de beste voetbalsimulator die we ooit hebben gespeeld, met de nadruk op simulatie. De game weet zoals geen ander het speciale gevoel wat bij voetbal komt kijken naar je scherm te brengen. Kleine irritaties zoals de té coulante scheidsrechter en de rommelige menu's nemen we voor lief, want deze (misschien wel laatste) Pro Evolution Soccer verdient een podiumplaats in je gamebibliotheek.

85/10085/100Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Gamer.nl

Een lange werkdag achter het scherm eindigt vaak met vermoeide ogen en een stijve nek. macOS biedt gelukkig talloze verborgen opties waarmee je het beeld, de tekst en zelfs de cursor precies op jouw voorkeuren afstemt. Door deze slim te combineren, verbeter je de leesbaarheid van de tekst op je scherm. Je hebt zelfs geen extra software nodig om binnen een paar minuten meer fijner met macOS te werken.

Omdat een te hoge resolutie voor piepkleine letters zorgt en een te lage voor kartelige pictogrammen, begin je met het vinden van de juiste balans - en die is voor iedereen anders. Open Systeeminstellingen via het Apple-logo linksboven of de losse app, kies Beeldschermen en probeer de verschillende opties die je ziet even uit. Elke optie geeft een andere pixelverhouding weer: de uiterst linkse vergroot, de uiterst rechtse verkleint.

Gebruik je een externe monitor? Dan kun je per scherm een andere schaal kiezen, zodat het ingebouwde Retina-scherm loepzuiver blijft terwijl de 4K-monitor comfortabel grote elementen toont. Bij Geavanceerd vind je overigens nog wat instellingen over hoe je muis omgaat met meerdere schermen. Experimenteer een paar minuten en geef je ogen even de tijd om aan een nieuwe instelling te wennen.

Tekstvergroting in apps

Als de systeemschaal goed staat, maar je in Safari of Mail nog steeds moeite hebt de letters te lezen, kun je ook alleen de tekst vergroten. Start Safari, open een pagina en druk op Cmd+Plusteken (Cmd++) tot de letters prettig groot zijn. Klik vervolgens in de menubalk op Safari en kies Instellingen / Websites en vervolgens Zoomniveau aan de linkerkant. Kies nu voor elke openstaande website het standaard-zoomniveau.

Mail werkt vergelijkbaar: open Mail, kies Instellingen / Lettertype en kleur en klik op Selecteer om het font groter te maken.

Omdat Finder in macOS Ventura is samengevoegd met Voorvertoning, krijg je ook daar consistente resultaten; open een map, druk op Cmd+J en stel onder in het menu bij Tekstgrootte een grotere tekstgrootte in. Door per app te werken, voorkom je het rare effect dat randmenu’s reusachtig worden terwijl artikelkolommen nog onleesbaar klein blijven.

Hoog contrast en kleurfilters

Tekst wordt pas echt leesbaar wanneer het contrast tussen letters en achtergrond groot genoeg is. Ga naar Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Beeldscherm en schakel Verhoog contrast in. MacOS verhoogt dan onmiddellijk het onderscheid tussen wit en zwart, maar behoudt subtiele schaduwen, zodat pictogrammen herkenbaar blijven. Als je liever de kleuren aanpast in plaats van het licht-donkerverschil, activeer dan Keer kleuren om of zet helemaal onderaan de slider bij Kleurfilters aan, open het menu Filtertype en selecteer Protanopie, Deuteranopie of Tritanopie voor specifieke kleurenblindheid. Klik op het uitklapmenu Intensiteit en versleep de schuif tot je zonder moeite rode koppen van blauwe links onderscheidt. De instellingen gelden voor je hele systeem, zodat games, pdf-lezers en zelfs virtuele machinevensters profiteren.

Retina, pixels en puntdichtheid uitgelegd

Bij het afstemmen van leesbaarheid stuit je vaak op termen als Retina en ppi (pixels per inch). Een klassiek lcd-scherm toont tekst met relatief weinig pixels per letter, terwijl een Retina-display het aantal pixels per element verdubbelt of verdrievoudigt, zodat individuele pixels bij normaal gebruik niet meer zichtbaar zijn. MacOS beschrijft resolutie daarom in punten: een punt is de logische eenheid waarop het besturingssysteem interface-elementen tekent. Op een 27inch-iMac wordt één punt bijvoorbeeld gerenderd door twee-bij-twee fysieke pixels, terwijl een niet-Retina externe monitor nog steeds een-bij-een werkt. Wanneer je in Beeldschermen een schaaloptie kiest, rendert macOS de interface op een alternatieve interne resolutie die vervolgens wordt geschaald naar de fysieke pixels, waarbij slimme anti-aliasing wordt toegepast om de scherpte te behouden. Het verklaart ook waarom sommige resoluties in de lijst er wazig uitzien: het zijn tussenwaarden waarbij de pixelverhouding niet gelijk is aan die van het scherm. Kies dus altijd een schaal die tot een exact veelvoud leidt, bijvoorbeeld 1920 × 1080 op een 4K-scherm (dat heeft exact viermaal zoveel pixels). 

Donkere modus, Night Shift en True Tone

De donkere modus vermindert lichtschittering en is daarom onmisbaar bij comfortabel werken in schemerige omgevingen. Open Systeeminstellingen / Weergave en kies bij Weergave voor Donker of Automatisch. Bij die laatste koppelt macOS de omschakeling aan het dag-nachtritme. Ga vervolgens terug naar de instellingen voor Beeldschermen, klik onderaan op Night Shift en zet het dropdown-menu bij Schema op Zonsondergang tot zonsopgang. Het systeem past nu ‘s avonds de kleurtemperatuur warm aan, waardoor blauw licht wordt gefilterd.

Gebruik de schuif Kleurtemperatuur om het effect subtiel te houden; te veel oranje of blauw maakt bijvoorbeeld foto-editing onmogelijk. True Tone is ten slotte de sensorfunctie die witpunten gelijkstelt aan het omgevingslicht. Zet deze optie op dezelfde pagina aan en kijk hoe het scherm minder fel oplicht wanneer een wolk voor de zon schuift.

Vergeet niet dat een externe monitor soms eigen logica heeft voor de kleurtemperatuur; zet in dat geval de fabrieksinstelling op neutraal en laat macOS de rest doen. Door de drie technologieën samen te laten werken, blijft tekst op elk moment van de dag helder maar vriendelijk voor de ogen.

Zoomen, vergroting en Hover Text

 Voor wie regelmatig kleine cijfers in spreadsheets moet controleren, is de ingebouwde zoomfunctie een absolute zegen. Navigeer naar Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Zoomen en selecteer Schermzoom. Kies bij Stijl de optie Beeld-in-beeld, zodat alleen het vergrootglasvenster inzoomt en de rest van het bureaublad overzichtelijk blijft. Stel met de schuiven Maximale vergroting en Minimale vergroting onder Geavanceerd een comfortabele factor in en bevestig met OK. Vervolgens druk je tijdens het werken op Option+Command+= om in te zoomen en op Option+Command+- om weer uit te zoomen. Loop ook zeker nog even door de rest van de instellingen in het Geavanceerd-scherm.

Je kunt er bijvoorbeeld instellen dat de zoomfactor wordt gereset bij het opnieuw opstarten van je Mac, dat kleuren in het beeld-in-beeld-venster worden omgedraaid voor een beter contrast, of dat het schermpje op een vaste plaats blijft staan, ongeacht de bewegingen van je muis. Je kunt zelfs trackpadgebaren instellen om de cursor te verplaatsen als je ingezoomd bent.

Toegankelijkheid voor iedereen

Toegankelijkheid klinkt misschien als iets dat vooral bedoeld is voor mensen met een visuele of motorische beperking, maar in werkelijkheid profiteert vrijwel iedereen van deze functies. Heb je weleens moeite gehad met het lezen van kleine tekst op een Retina-scherm, of gemerkt dat je ogen vermoeid raken na een paar uur achter je laptop? Dan ben je niet de enige. Situaties zoals fel zonlicht, contrastarme websites of gewoon een lange werkdag kunnen het leescomfort flink beïnvloeden. Toegankelijkheidsinstellingen zoals grotere lettertypes, hogere contrasten, kleurfilters of zelfs schermlezeropties zoals VoiceOver kunnen dan ineens verrassend handig zijn.

Deze functies helpen je niet alleen om beter te lezen, maar zorgen er ook voor dat je productiever en met minder inspanning werkt. Door toegankelijkheid te zien als een vorm van personalisatie, wordt duidelijk dat het niet alleen gaat om toegang in de letterlijke zin, maar ook om comfort, rust en controle over je digitale omgeving.

Muisinstellingen

Een verloren cursor zoeken kost tijd en frustreert, vooral op grote schermen. Open daarom Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Beeldscherm en vergroot de aanwijzer met de slider Aanwijzergrootte. Houd het voorbeeldvenster in de gaten totdat de aanwijzer opvalt. Zet vervolgens Schud de muisaanwijzer om deze te vinden aan; een snelle zigzagbeweging vergroot de aanwijspijl tijdelijk, zodat je ‘m makkelijk kunt vinden. Wie contrastrijke muiskleuren wil, kiest bij Contourkleur aanwijzer bijvoorbeeld een fluorescerend groen en bij Vulkleur aanwijzer diepzwart. De combinatie versnelt navigatie in complexe grafische of codeprojecten aanzienlijk.

Spraak, VoiceOver en Live Captions 

Als lezen vermoeiend is, kan luisteren uitkomst bieden. Activeer Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Live spraak. Je ziet nu een schermpje boven in beeld waarin je tekst kunt typen of plakken. Met de Afspeelknop kun je de systeemstem het stuk tekst uit laten spreken. Voor volledige schermnavigatie schakel je onder Toegankelijkheid / VoiceOver de gelijknamige functie in. De snelle rondleiding legt de belangrijkste toetscombinaties uit; onthoud vooral Ctrl+Option+PijltjeRechts om naar de volgende regel te springen.

In videoconferenties kan verminderde gehoorcapaciteit een probleem vormen. Zet dan onder Systeeminstellingen / Toegankelijkheid / Horen de optie Ondertiteling aan. MacOS plaatst automatisch ondertiteling onder elk FaceTime-venster en in vele apps van derden, zolang de taal op Nederlands staat. Let op: niet elke Mac ondersteunt deze functie.

Comfortabeler kijken zit in de details

Met enkele kleine aanpassingen verander je het beeldscherm in een productievere werkomgeving. Door eerst resolutie en tekstgrootte goed te zetten, kun je letters makkelijker lezen. Contrast- en kleurfilters brengen duidelijkheid, terwijl de donkere modus met Night Shift de lichtbelasting verlaagt. Zoom en een opvallende cursor houden details zichtbaar, zelfs bij complexe projecten. VoiceOver en Live Captions geven je ogen rust door teksten te laten uitspreken.  

Fresh 'n Rebel introduceert de Clam Ace 2, een draadloze over-ear koptelefoon die technologie en comfort slim samenbrengt. Hij klinkt niet alleen goed, maar past zich ook aan jou aan. Met gepersonaliseerd geluid, intelligente noise cancelling en een batterij die het moeiteloos meerdere dagen volhoudt is dit een koptelefoon die meebeweegt met jouw dag.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Fresh 'n Rebel

Stilte wanneer jij dat wilt

Of je nu werkt, reist of ontspant: de Clam Ace 2 helpt je de juiste focus te vinden. Dankzij Adaptive Hybrid Active Noise Cancelling bepaal je zelf hoeveel van de wereld je hoort. De technologie filtert storend geluid weg, en jij bepaalt zelf hoeveel daarvan je wilt dempen. In de My Sound App stel je het niveau eenvoudig bij, afhankelijk van waar je bent – op kantoor, in de trein of thuis op de bank. Zo houd je zelf de controle over wat je wel en niet hoort.

Met de Ambient Sound Mode blijf je alert op wat er om je heen gebeurt. Het omgevingsgeluid wordt subtiel versterkt, zodat je bijvoorbeeld het verkeer hoort of iemand kort kunt aanspreken. De Quick Access-functie maakt het extra handig: houd kort de linkeroorschelp ingedrukt en je schakelt direct over naar hear-through, zonder instellingen te veranderen.

©Fresh ’n Rebel

Geluid dat zich aan jou aanpast

Iedereen hoort anders, en dat merk je pas echt met Personal Sound by Audiodo. Deze technologie, geïntegreerd in de My Sound App, meet met een gehoortest hoe goed jij verschillende frequenties waarneemt. Op basis daarvan wordt een geluidsprofiel aangemaakt dat de muziek afstemt op jouw gehoor. De lage tonen worden iets krachtiger waar nodig, de hoge juist helderder. Zo klinkt elke noot precies goed!

De app geeft bovendien volledige controle over je instellingen. Je kunt de equalizer aanpassen, knoppen een eigen functie geven, het volume begrenzen of batterijbesparing activeren. Alles in één overzichtelijke interface.

©Fresh ’n Rebel

Schakelen zonder onderbreking

De Clam Ace 2 ondersteunt Multipoint Bluetooth, waarmee je twee apparaten tegelijk kunt verbinden. Zo kun je moeiteloos wisselen tussen laptop en smartphone. Een inkomend telefoontje aannemen terwijl je muziek luistert of een video bekijkt? De koptelefoon schakelt automatisch over.

Tijdens gesprekken zorgen twee Environmental Noise Cancelling-microfoons dat je stem helder blijft, zelfs in een rumoerige omgeving. En met Wind Noise Cancelling blijft ook buiten het geluid helder, zelfs als het waait. Dankzij on-ear detectie pauzeert de muziek automatisch als je de koptelefoon afzet, en gaat hij verder zodra je hem weer opzet. Met het volumewieltje en de klikbare knop op de oorschelp bedien je muziek, noise cancelling en spraakassistent zonder je telefoon erbij te hoeven pakken.

©Fresh ’n Rebel

Dagenlang luisteren zonder opladen

Een van de grootste pluspunten van de Clam Ace 2 is de speeltijd. Met meer dan 100 uur luisteren op één lading hoef je nauwelijks nog aan opladen te denken. Zelfs met actieve noise cancelling ingeschakeld haal je nog 60 uur speeltijd, en met tien minuten snelladen heb je alweer acht uur muziek. Handig als je vaak onderweg bent.

Het draagcomfort is net zo goed doordacht. De zachte oorkussens vormen zich naar je oren, terwijl de flexibele hoofdband ook bij lange luistersessies prettig blijft zitten. Na gebruik klap je de Clam Ace 2 eenvoudig in en berg je hem op in het meegeleverde tasje.

Kleur en karakter

Fresh 'n Rebel staat bekend om zijn frisse kleuren, en dat zie je terug in de Clam Ace 2. Van subtiel Ice Grey en Storm Grey tot opvallender Dreamy Lilac, Dried Green, True Blue en Pastel Pink – er is altijd een uitvoering die bij je past. Welke kleur je kiest, maakt voor de prijs geen verschil: die is voor elke tint 99,99 euro.

©Fresh ’n Rebel

Dit maakt de Clam Ace 2 bijzonder

De Clam Ace 2 past zich aan jou aan. Hij filtert storend geluid weg, stemt het geluid af op jouw gehoor met Personal Sound by Audiodo en houdt het moeiteloos dagenlang vol. Een slimme koptelefoon die meedenkt, comfortabel zit en altijd klaarstaat. Zoals het hoort. Zoals jíj het hoort!