Vorig jaar verraste Konami vriend en vijand door met Pro Evolution Soccer 2015 een heerlijke voetbalgame af te leveren. PES 2016 bewijst in ieder geval dat de uitgever nog lang door mag gaan met het ontwikkelen van dergelijke games. Maar is Pro Evo de beste voetbalsimulator die je dit jaar kunt spelen?

Konami heeft verder gebouwd aan en op de Fox-engine die ook de drijvende kracht achter zijn voorganger is.Het bedrijf heeft de schijn de laatste tijd een beetje tegen door de geruchten dat ze stoppen met het maken van AAA-games. Ditmaal is de engine voorzien van een groot aantal nieuwe animaties. Daar zitten enkele 'signature celebrations' bij, maar het leeuwendeel bestaat uit animaties die voor elke speler bestemd zijn. Dankzij deze animaties voelt het spel vloeiender aan dan ooit te voren. Voetballers maken beter gebruik van hun lichaam in PES 2016 en dat komt elk aspect van het voetbal ten goede. In de aanval vertaalt dit zich naar een meer organische opbouw van aanvallen en doelpunten, terwijl verdedigers makkelijker hun lichaam in de strijd kunnen gooien om de tegenstander uit balans te brengen of kundig de bal afhandig te maken. Hiermee nodigt PES 2016 je uit om de bal altijd in beweging te houden, wat heerlijke matches oplevert.

In deze wedstrijden zullen vaak genoeg twee of meerdere spelers in contact komen met elkaar. De Fox-engine gaat hier slim mee om en kent ogenschijnlijk voor elke botsing een andere animatie. Zo springt de technische middenvelder van de tegenpartij gracieus over je snoeiharde tackle heen, terwijl de bonkige aanvaller minuten later ter aarde stort na dezelfde tackle. Hij is simpelweg niet lenig genoeg om de tackle te ontwijken. Het knappe hier is dat alles écht lijkt. Botsingen en fysieke contacten hebben dezelfde gevolgen die je in echte voetbalwedstrijden terug ziet. Dat versterkt je speelervaring enorm, want het brengt het soort realisme met zich mee waardoor je jezelf nog meer kunt verliezen in je pot virtueel voetbal. Ook de bal reageert levensecht in deze botsingen, wat een absolute verademing is. Soms springt de bal alleen ongelukkig van een lichaamsdeel af, andere keren caramboleert hij tussen de lichamen van de spelers door om met wat geluk voor je voeten te landen. Het is allemaal afhankelijk van hoe hard je de charge aangaat, onder welke hoek en met welke speler je speelt.

©PXimport

Ruimte voor verbetering

Als die bal dan voor je voeten landt, kun je in PES 2016 op heerlijke wijze jezelf een weg naar het doel banen. Je aanvaller kan door de vernieuwde skill-moves nog meer trucs uithalen om de verdediging het hoofd op hol te brengen. Hier komen we echter toch een minpuntje tegen. Of je het nu tegen de computer of tegen een andere speler opneemt, verdedigers zullen alles uit de kast trekken om je opmars naar de zestien te stoppen. Hier horen volgens de zeer coulante scheidsrechter ook de hardste overtredingen bij, die je over het algemeen zonder gevolgen kunt maken. Erg jammer, want het laat een agressievere speelstijl toe die matches soms oneerlijk en rommelig maakt.

Dat is echter niet het enige minpunt wat we op het veld kunnen bespeuren. Als je zonder harde tackles jezelf een weg hebt weten te banen naar het doel van de tegenstander, moet je de keeper nog voorbij. Dat blijkt geen overdreven uitdagende klus, integendeel. De AI van de keeper is voor verbetering vatbaar en de sluitpost is dus relatief makkelijk te verschalken. Dat betekent niet dat het elke wedstrijd prijsschieten geblazen is, maar meer dan eens vraag je jezelf af of je keeper een schot niet makkelijk had moeten kunnen (vast)houden.

PES 2016 kent ook weer de gebruikelijke bezwaren die PES-spelers inmiddels voor lief genomen hebben. Hoewel dit jaar meer licenties dan ooit beschikbaar zijn voor Konami, missen we nog steeds een aantal belangrijke competities en spelers. Daar komt bij dat ook dit jaar de menu's geen schoonheidsprijzen verdienen en soms erg verwarrend ontworpen zijn. Al deze zaken weerhouden PES 2016 ervan om zijn volledige potentieel te behalen, maar doen zeker niet af aan het gevoel dat elk potje PES 2016 naar de tafel brengt.

©PXimport

Het voetbalgevoel

Het is precies dat woord wat de kracht van PES 2016 omschrijft: gevoel. Wanneer je PES 2016 speelt, dan voelt dat nagenoeg de hele match zoals echt voetbal er uitziet. Deels is dat te danken aan de ogenschijnlijke aanwezigheid van een willekeurigheidsmechanisme dat op de achtergrond draait tijdens de wedstrijden die je speelt. Je kunt een actie meerdere malen achter elkaar herhalen, maar deze lijkt elke keer nét iets te verschillen van de vorige keer dat je deze maakte. Zelfs als je de exacte timing van je handelingen herhaalt. Het is logisch dat je niet elke keer exact hetzelfde kan doen: voetballers zijn ook maar mensen, en zelfs een klein grassprietje kan het verschil maken tussen een schot dat op de paal uiteen spat en doelpunt dat de Puskas Award verdient. Toch is dit willekeurigheidsmechanisme subtiel genoeg om niet frustrerend te zijn. Als je een goed schot lost, heb je nog steeds een goede kans dat er een doelpunt uit volgt. Het kan echter zijn dat de bal de ene keer wat meer curve kent dan de andere.

Dit is echter niet het enige stukje gevoel wat PES 2016 zo'n heerlijke voetbalgame maakt. Om te excelleren in PES 2016 is een beetje gevoel voor echt voetbal ook onmisbaar. Inzicht in het spel, het kennen van looplijnen en de lichaamstaal van je tegenstander lezen is in PES 2016 belangrijker dan in elke ander voetbalgame ooit. Dat wil niet zeggen dat je zonder dit inzicht geen plezier kan beleven in PES 2016, maar het maakt je een betere virtuele speler en brengt een meer complete spelervaring. Dankzij de onvoorspelbaarheid van botsingen en het willekeurigheidsmechanisme is de gameplay niet zo goed te voorspellen als in andere voetbalgames. Dat betekent dat je meer aangewezen bent op je eigen inzicht dan op je kennis van de gameplay. En is dat niet wat het verschil maakt tussen een voetbalgame en een voetbalsimulator?

©PXimport

PES 2016 is nu verkrijgbaar voor PlayStation 4, PlayStation 3, Xbox One, Xbox 360 en pc. Deze recensie is gebaseerd op de PlayStation 4-versie van de game. De pc-versie hebben we zelf nog niet gespeeld, maar we hebben wel een uitgebreide nieuwsanalyse geplaatst over de problemen in de pc-versie.

Conclusie

Pro Evolution Soccer is zonder twijfel de beste voetbalsimulator die we ooit hebben gespeeld, met de nadruk op simulatie. De game weet zoals geen ander het speciale gevoel wat bij voetbal komt kijken naar je scherm te brengen. Kleine irritaties zoals de té coulante scheidsrechter en de rommelige menu's nemen we voor lief, want deze (misschien wel laatste) Pro Evolution Soccer verdient een podiumplaats in je gamebibliotheek.

85/10085/100Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Gamer.nl

De Motorola Edge 70 volgt de recente trend van dunne, lichte smartphones, maar dan met een zachter prijskaartje van net geen 800 euro. Hoewel het geen directe concurrent is van vlaggenschepen als de S25 Edge, bewijst de Edge 70 dat een uniek premium ontwerp niet de hoofdprijs hoeft te kosten.

Met een dikte van nét iets minder dan 6 millimeter en een gewicht van slechts 159 gram is de Edge 70 een van de lichtste en slankste telefoons op de markt. Desondanks voelt het toestel niet goedkoop aan, en dat is te danken aan een stevig aluminium chassis en een op nylon geïnspireerde bekleding. De Edge 70 biedt bovendien uitstekende duurzaamheid: hij heeft een MIL-STD-810H-certificering (MIL staat voor military grade), IP68- en IP69-ratings én is voorzien van Gorilla Glass 7i.

Het 6,7-inch amoledscherm heeft een resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een adaptieve verversingssnelheid van 1 tot 120 Hz. Het vlakke oledpaneel biedt daarnaast een hoog contrast. Vooral de levendige, licht verzadigde kleuren, mogelijk gemaakt door de Pantone-nabewerking, vallen positief op. Het enige nadeel aan het display is de laag geplaatste vingerafdrukscanner; om die te gebruiken moet je je duim in een oncomfortabele positie buigen.

©Wesley Akkerman

Uitstekende middenklasser

De Edge 70 wordt aangedreven door de middenklasse Qualcomm Snapdragon 7 Gen 4-processor, bijgestaan door 12 GB werkgeheugen en 256 GB aan opslagruimte. Vooral de cpu is op papier minder krachtig dan die van de duurdere vlaggenschepen, maar in de praktijk maakt dat weinig uit. Apps worden snel geopend en multitasking gaat het apparaat goed af. Een groot voordeel is dat de processor niet erg heet wordt onder hoge druk en zijn werk dus zonder morren doet.

Een ander voordeel is dat de 4800mAh-batterij het opvallend lang volhoudt; zelfs bij matig tot zwaar gebruik is dat al snel een volledige dag. Daarmee overtreft hij de duurdere concurrentie van Samsung en Apple. Opladen gaat eveneens vlot, met 68 W bedraad, waardoor je binnen 50 minuten weer een volledig opgeladen batterij hebt. Ook op dit punt scoort Motorola flink wat punten.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Typisch Motorola

Traditioneel doet Motorola het goed op het gebied van software dankzij de bijna stock Android 16-ervaring. Helaas treffen we deze keer behoorlijk wat bloatware aan en zijn er advertenties zichtbaar in de weerapp; dubieus voor een toestel van 800 euro. Tijdens de installatie word je bovendien meermaals gevraagd om voorgestelde apps te installeren. En als je daar nee op zegt, kom je alsnog applicaties tegen waar je niet om vroeg, zoals TikTok en Perplexity AI.

Wat betreft ondersteuning kan de Motorola Edge 70 rekenen op vier Android-upgrades (tot Android 20) en vijf jaar aan beveiligingspatches. Hoewel dat voldoende is voor een middenklasser, blijft het wel iets achter bij de langere support die Samsung en Google bieden. Daarnaast voelt Moto AI nog aan als een achtergesteld project. De functies werken niet allemaal in het Nederlands, waardoor de AI-knop op het toestel eigenlijk nog maar weinig waarde heeft.

Foto's maken gaat prima

Het camerasysteem bestaat uit een 50MP-hoofdcamera met optische beeldstabilisatie, een 50MP-ultragroothoeklens en een 50MP-selfiecamera. Bij voldoende licht leveren deze camera's prettig ogende foto's met een ruim dynamisch bereik. Vooral in het donker verrast het toestel: dankzij de grote sensoren blijven beelden helder en gedetailleerd. Jammer is wel dat de software kleuren soms te nadrukkelijk verzadigt, waardoor foto's iets minder natuurlijk overkomen. Voor gebruik op sociale media zijn ze echter meer dan prima.

Toch kent het camerasysteem duidelijke beperkingen. Video's kunnen slechts in 4K met 30 fps worden opgenomen, terwijl beeldstabilisatie alleen werkt bij 1080p en 30 fps. Daarnaast kan de handmatige scherpstelling onverwacht invloed hebben op de helderheid. En doordat er geen telelens aanwezig is, ben je volledig aangewezen op digitale zoom. Begrijpelijk gezien de slanke behuizing van de Edge 70, maar alsnog een teleurstellend compromis.

Motorola Edge 70 kopen?

De Motorola Edge 70 is een slimme aankoop als je een slank en licht toestel zoekt voor minder dan 1000 euro. De bouwkwaliteit, het scherm, de lange batterijduur en de robuustheid maken dit een fijne smartphone voor dagelijks gebruik. Ondanks de bloatware en de onvolwassen Moto AI bewijst dit toestel dat je geen duur vlaggenschip nodig hebt voor een vooruitstrevend ontwerp en vlotte prestaties.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Op zoek naar een betaalbare smartphone, maar dan wel eentje met een virtuele simkaart? De redactie van ID.nl is voor je op zoek gegaan naar smartphones met een prijskaartje van onder de 400 euro.

Met een eSim ben je niet meer afhankelijk van een fysiek simkaartje en heb je geen gepriegel meer met het plaatsen van je sim in de telefoon. Je kunt daardoor snel van provider wisselen zonder gedoe. Dit bespaart niet alleen tijd, maar ook ruimte in je apparaat. Perfect voor wie veel reist, omdat je eenvoudig internationale abonnementen kunt activeren. Daarnaast kun je op die manier ook gebruik maken van meerdere telefoonnummers op een enkel toestel, bijvoorbeeld eentje voor werk en prive.

Samsung Galaxy A26 5G

De Galaxy A26 5G combineert een slank ontwerp met krachtige prestaties. Het 6,7-inch FHD+ Super AMOLED-display biedt levendige kleuren en vloeiende beelden dankzij de 120 Hz verversingssnelheid. Onder de motorkap bevindt zich de Exynos 1380-chipset, ondersteund door 4 tot 8 GB RAM, wat zorgt voor soepele multitasking.

De 50 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie legt scherpe foto's vast, zelfs bij weinig licht. Met een batterijcapaciteit van 5000 mAh en IP67-certificering is dit toestel zowel duurzaam als betrouwbaar. Bovendien belooft Samsung tot zes jaar beveiligingsupdates, wat de levensduur van het apparaat verlengt

Redmi Note 13 Pro

De Redmi Note 13 Pro 5G is een krachtpatser in het middensegment. Met een indrukwekkende 200 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie leg je elk detail vast. Het 6,67-inch AMOLED-display met een resolutie van 1220x2712 pixels en een verversingssnelheid van 120 Hz zorgt voor een meeslepende kijkervaring.

Aangedreven door de Snapdragon 7s Gen 2-chipset en beschikbaar met tot 16 GB RAM, biedt dit toestel uitstekende prestaties. De 5100 mAh batterij ondersteunt 67W snelladen, waardoor je snel weer op pad kunt.​

Motorola Moto G35 5G

De Motorola Moto G35 5G biedt solide prestaties voor een betaalbare prijs. Het 6,72-inch LCD-scherm met een verversingssnelheid van 120 Hz zorgt voor vloeiende beelden. De 50 MP Quad Pixel-camera levert scherpe foto's, zelfs bij weinig licht.

Met een batterijcapaciteit van 5000 mAh en ondersteuning voor 5G-connectiviteit blijf je de hele dag verbonden. Hoewel de Unisoc T760-processor niet de snelste is, biedt het toestel voldoende kracht voor dagelijks gebruik

Sony Xperia 10 VI

De Sony Xperia 10 VI is een compacte smartphone met een focus op multimedia. Het 6,1-inch FHD+ OLED-scherm met een 21:9 beeldverhouding is ideaal voor het bekijken van films. Aangedreven door de Snapdragon 6 Gen 1-chipset en uitgerust met 8 GB RAM, biedt het toestel soepele prestaties.

De 48 MP hoofdcamera legt gedetailleerde foto's vast, terwijl de 5000 mAh batterij zorgt voor langdurig gebruik. Met IP68-certificering is het toestel bestand tegen water en stof

Samsung Galaxy A35 5G

De Galaxy A35 5G biedt premium functies in een betaalbaar jasje. Het 6,6-inch FHD+ Super AMOLED-display met een verversingssnelheid van 120 Hz zorgt voor heldere en vloeiende beelden. De 50 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie legt scherpe foto's vast, terwijl de 13 MP selfiecamera zorgt voor duidelijke zelfportretten.

Aangedreven door de Exynos 1380-chipset en beschikbaar met tot 12 GB RAM, biedt het toestel krachtige prestaties. De 5000 mAh batterij ondersteunt 25W snelladen, en Samsung belooft tot vijf jaar beveiligingsupdates.