Willen we vooral veel bestanden vinden, dan grijpen we naar KaZaA of eMule. Willen we vooral snel downloaden, dan kiezen we Bittorrent of DirectConnect. Met zoveel gangbare applicaties rijst de vraag waarom er nog steeds nieuwe clients uitkomen. Wij bekijken tien van deze clients: zijn ze de moeite van het installeren waard en wat voegen ze toe aan de peer2peer--wereld?

Overstappen van uw oude vertrouwde peer2peer-toepassing naar een nieuwe is eenvoudig. Zoeken, downloaden en installeren. Hoe eenvoudig het overstappen ook is, het kost altijd tijd. Daarom hebben wij alvast voor u tien filesharingpakketten bekeken. De grote vraag: loont het uw bestaande client naar de prullenbak te sturen? De clients waarvoor we hebben gekozen zijn Blubster, Mute, Overnet, Piolet, RockItNet, Sigster, Soulseek, Warez en Waste. Daarnaast nemen we ook eerder besproken clients mee in dit verhaal. Het gaat om Azureus (PCM april 2004, pagina 80), Ares en Zultrax (PCM augustus 2004, pagina 87). Dit zijn er in totaal twaalf, maar Piolet, RockItNet en Blubster zijn eigenlijk dezelfde toepassing, daarover later meer. Technologie Een jaar geleden was er nog vrij veel te doen over de verschillende methodes waarop peer2peer-netwerken hun bestanden overpompen, maar inmiddels zijn deze technieken in iedere client geïntegreerd. Neem nu multisource, de mogelijkheid om van meerdere bronnen gelijktijdig hetzelfde bestand te downloaden. Eerst vonden we multisource alleen terug in KaZaA, nu een jaar later ondersteunt bijna iedere client deze krachtige techniek. Ander voorbeeld: swarm-downloads. Dit houdt in dat u delen van een bestand dat u binnen hebt onmiddellijk deelt met alle andere gebruikers. Oorspronkelijk was deze techniek alleen te vinden in Bittorrent en Edonkey2000. Een ding is echter onveranderd gebleven: spyware. Zonder een goed bijgewerkte versie van een spyware-verwijderpakket zoals Adaware (www.lavasoft.de) kan het werken met sommige peer2peer-toepassingen een ware hel worden. Toch beloven praktisch bijna alle clients spyware-vrij te zijn. Vanzelfsprekend hebben we bij onze clients grondig onderzocht in hoeverre deze claim ook echt waar is. Ook al gaan de pakketten qua techniek steeds meer op elkaar lijken, er zijn nog steeds heel wat punten waarin de clients onderling verschillen. De pakketten die wij hier bespreken, vallen uiteen in drie 'categorieën': suites, onderdelen en superanoniem. Een zogeheten peer2peer-suite kan zowel films áls muziek áls software downloaden Ook leveren de meeste suites ook software mee om films en audio te previewen, wat handig is snel defecte bestanden te herkennen. Onder de categorie onderdelen vallen peer2peer-toepassingen die slechts één of twee aspecten bevatten van een suite. Zo bevat de applicatie Sigster alleen een zoekmachine voor het opsporen van zogenaamde signatuurbestanden van verschillende andere peer2peer-toepassingen. De derde categorie, superanonieme p2p-clients, zorgen ervoor dat u onherkenbaar blijft voor de buitenwereld. Suites In onze test vallen Overnet, Soulseek en Warez in de eerste categorie, onder de noemer suite. In gebruik zijn deze suites goed te vergelijken met eMule en KaZaA. Hiermee kunnen we namelijk zowel films als muziek als software downloaden. Daarnaast leveren de meeste suites ook software mee om films en audio te previewen, wat het eenvoudiger maakt om defecte bestanden eruit te filteren. Overnet lijkt heel sterk op eDonkey2000, maar dan in een modern jasje. Niet verwonderlijk, het is namelijk een nieuwe versie van hetzelfde pakket. Was eDonkey 2000 gratis met de optie op een betaalde variant, Overnet is het tegenovergestelde. We worden in principe geacht te betalen, maar er is een optie om een gratis variant te halen. Deze trend weerspiegelt wat alle grote filesharing-fabrikanten op dit moment proberen, namelijk geld verdienen met hun software. Betaalt u voor Overnet dan krijgen uw zoekopdrachten en bestandsoverdrachten meer prioriteit in het netwerk, wat de snelheid te goede komt. Ook hoeft u dan geen advertenties meer te bekijken in de interface. Maar als u de vinkjes weghaalt voor de extra software in de installatie, dan zit er ook in de gratis versie van Overnet geen spyware. Soulseek is oorspronkelijk bekend als een echte muziek-downloadtoepassing. En nog steeds staat er bij veruit de meeste gebruikers alleen muziek op het menu, hoewel we ook films kunnen zoeken. Toch heeft Soulseek naar verhouding een groter aanbod van mp3'tjes dan films. Van alle toepassingen geeft Soulseek het meest de indruk aan een gemeenschap van bestandsdelers te bouwen. Zo bevat de interface een zeer prominent venster dat naar chatruimtes verwijst. Ook is er de mogelijkheid een lijst te maken van bestanden die u leuk vindt. Aan de hand van deze lijst, en die van anderen, kan Soulseek nieuwe bestanden aanraden. Een erg leuk idee om eens wat nieuwe muziek te ontdekken! Naast deze 'Things I Like'-lijst kunt u ook een 'Wish List' maken. Hierin staan zoektermen waarop Soulseek automatisch moet gaan downloaden als een gebruiker met dergelijke bestanden online komt. Erg handig om obscuur materiaal te vinden en vooraan in de rij te staan als iets wordt uitgedeeld. Een nadeel van Soulseek is wel dat dit één van de weinige clients is die niet met multisource downloads werkt. Aan de andere kant kunnen gebruikers op deze manier bekenden voorrang verlenen tijdens het downloaden. Warez lijkt van de drie suites het meeste op KaZaA. Ze hebben hetzelfde zoekvenster en een vergelijkbare interface. Het enige verschil is dat Warez niet op het Fasttrack-netwerk zit, maar een eigen netwerk heeft. Op verscheidene forums vinden we klachten dat Warez spyware zou bevatten, maar wij hebben in de laatste versie niets kunnen ontdekken. Het enige waar Adaware mee op de proppen komt zijn een paar cookies, die waarschijnlijk geplaatst zijn door de advertentiebanners. Dit geldt overigens ook voor alle andere toepassingen die met banner-adds werken, en we kunnen het niet echt een ramp noemen. Warez is erg boeiend voor diegenen die een KaZaA Lite-variant zoeken die niets met KaZaA te maken heeft. Net als bij KaZaA Lite hebt u geen last van spyware en – in tegenstelling tot KaZaA – hoeft u niets te betalen om van de advertentiesoftware af te zijn. Onderdelen Onder onderdelen verstaan we peer2peer-toepassingen die slechts één of twee aspecten bevatten van een suite. Zo is de applicatie Sigster alleen een zoekmachine voor zogeheten signatuurbestanden (handtekeningen) van andere peer2peer-toepassingen. Deze signatuurbestanden zijn bedacht om de hoeveelheid nepbestanden op filesharing-netwerken terug te dringen. Normaal staan deze handtekeningen bijvoorbeeld op een webpagina met een beschrijving van het bestand dat erbij hoort eraan vast. Voert u ze vervolgens in het juiste p2p-pakket in, dan wordt het bestand automatisch gedownload. Sigster zoekt het internet af naar sleutels voor de Fasttrack-, Gnutella- en Edonkey2000-netwerken en speurt tegelijk ook naar Bittorrent-bestanden. Dit kan erg handig zijn omdat een zoekmachine als Google vaak een brei aan overbodige informatie doorgeeft als u naar signatuurbestanden zoekt. Aan de andere kant verliest u door deze manier van zoeken wel de luxe van een beschrijving, waardoor u weer het risico loopt alsnog nepbestanden binnen te halen. Met Sigster zelf kunt u niet downloaden; hiervoor moet u de bijbehorende pakketten installeren. Piolet, RockItNet en Blubster verdienen bijzondere aandacht. Deze drie pakketten zijn in feite hetzelfde pakket, namelijk Piolet. Hun splash screen, pictogrammen en bijgeverde spyware zijn anders, maar de interface is gelijk en in hun configuratiemodules noemen ze zichzelf alle drie Piolet. Op zich is dit nog niet zo erg. Erger is dat de kwaliteit van deze software. Normaal maken we liever geen woorden vuil aan zeer slechte software, maar dit keer maken we een uitzondering. De pakketten staan dusdanig bol van de spyware dat onze computer merkbaar trager gaat lopen. Installeert u een pakket, dan wordt uw toegang tot het internet bespioneert, uw browser overgenomen en in het geval van RockItNet krijgt u zelfs een stuk malware (afkorting van malicious software, ofwel software met slechte bedoelingen) voorgeschoteld dat om de zoveel tijd crasht! Op zich is dit alles nog te genezen met een virusscanner en Adaware. De grote angel zit hem echter in het feit dat ieder vorm van firewall uit dient te staan om contact te maken met de servers, zelfs die op een eventuele router. Combineer het weghalen van uw beveiliging met een pakket dat spyware en malware installeert, en u eindigt met één van de slechtst beveiligde computers in de wereld die bestanden staat te delen. De enige reden dat we deze modules in de test hebben laten zitten is dan ook om u te waarschuwen deze programma's nog met geen stok aan te raken. Superanoniem Een ontwikkeling die langzaam maar zeker populariteit begint te winnen zijn superanonieme filesharing-pakketten. Een groot nadeel van normale peer2peer-toepassingen is namelijk dat u (zelfs met de beste instellingen) uw ip-adres associeert met de bestanden die u aanbiedt. Dit kan tegen u gebruikt worden, denk maar aan de verschillende rechtszaken tegen peer2peer-gebruikers in de Verenigde Staten. Als antwoord hierop verscheen (al eerder) Freenet, een netwerk dat onder meer voor filesharing te gebruiken is, en dat de herkomst van bestanden en data volledig verbergt. Gebaseerd op een vergelijkbare gedachtegang is daar nu Mute bijgekomen. Kort samengevat beschermt Mute uw gegevens door, in plaats van zoekopdrachten en bestandsoverdracht volledig peer2peer-over te zenden, te werken met versleutelde pakketten die van machine naar machine uw kant op worden doorgegeven. Deze aanpak wordt gecombineerd met een variant van ip-adressering. Hierdoor is uw adres niet langer zichtbaar voor andere gebruikers op het netwerk en is het onmogelijk te achterhalen wie er wat bij wie aan het downloaden is en wat er door specifieke gebruikers wordt aangeboden. Mute onderscheidt zich van Freenet doordat het een stuk eenvoudiger te installeren is. Helaas is de Mute-gemeenschap nog erg klein waardoor er zo goed als niets te downloaden aangeboden wordt. Waste biedt weer een andere methodiek om anoniem bestanden te delen. Hier wordt een zeer zware encryptiemethode gebruikt die berust op publieke en geheime sleutels. Het idee is dat u uw publieke Waste-sleutel doorgeeft aan mensen met wie u bestanden wilt delen. Met deze sleutel kunnen ze op uw server inloggen, en met behulp van hun sleutel kunt u op de andere computers terecht. Deze aanpak is net iets anders dan gewoon een eigen ftp-site opzetten, omdat u in staat bent om alle Waste-clients die u kent gelijktijdig te doorzoeken. Het haalt echter wél het grote voordeel van p2p-filesharing weg omdat u niet langer in staat bent bij wildvreemden binnen te vallen om daar naar de collectie te kijken. Conclusie Als we de nieuwe filesharing-toepassingen naast de bestaande leggen, dan is onze slotconclusie dat er niet echt veel nieuws onder de zon is. Dat betekent echter niet dat er geen reden is om over te stappen. Een toepassing als Warez biedt u dezelfde functionaliteit als KaZaA, maar dan zonder betaling of spyware. Sigster maakt het makkelijker de signaturen van andere applicaties te gebruiken en zo eenvoudiger te downloaden en Soulseek heeft net een paar extra's zoals de 'wish list' die het werken met peer2peer-leuker maken. Echt revolutionaire nieuwe technieken zitten hem toch vooral in de superanonieme pakketten zoals Mute en Waste. Deze pakketten zijn vooruit gegaan als het gaat om installatiegemak, maar ze zijn nog steeds niet goed bruikbaar omdat er een groot gebrek aan aanbod is. Ook de eerder besproken clients als Azureus, Ares en Zultrax mogen niet vergeten worden. Deze pakketten zijn zeer vergelijkbaar met de oude garde, maar spyware-vrij en gratis. Op basis van deze pakketten ziet onze ultieme filesharing-collectie er als volgt uit: Warez voor de willekeurige zoekopdrachten, Azureus voor de snelle overdracht van grote bestanden, Sigster om specifieke bestanden te kunnen vinden en Soulseek om eens kennis te maken met nieuwe muziek. Ares www.aresgalaxy.org Azureus azureus.sourceforge.net Blubster www.blubster.com Mute mute-net.sourceforge.net Overnet www.overnet.com Piolet www.piolet.com RockItNet www.rockitnet.com Sigster www.sigster.com Soulseek www.slsknet.org Warez www.warez.com Waste waste.sourceforge.net Zultrax www.zultrax.com Wat is er aan de hand met KaZaA Lite? Eén van de meest ironische nieuwsfeiten op het gebied van filesharing was de aanklacht van Sharman Networks, de eigenaar van KaZaA, tegen de aanbieders van KaZaA Lite met betrekking tot inbreuk op hun auteursrechten. Het resultaat hiervan is dat KaZaA Lite niet meer vanaf de vertrouwde websites te downloaden is. De site www.kazaalite.tk is nu een betaalsite geworden die u aanbiedt eenvoudig te leren hoe u bestanden kunt delen over internet. Als dit al waar is, vragen wij ons af waarom u zou betalen terwijl er zoveel goede software gratis wordt aangeboden. Downloaden uit nieuwsgroepen Minder makkelijk dan KaZaA, maar niet te onderschatten is het downloaden van software uit nieuwsgroepen. Zie daarvoor PCM juli 2004, pagina 118.

Dat een wasmachine zonder moeite vuile was schoon krijgt, spreekt voor zich. Toch kan een kleine natuurlijke hulp extra verschil maken. Geen chemisch middel, maar iets wat je waarschijnlijk al in huis hebt: citroensap. Dat zorgt voor een frissere was, een schonere trommel en een beter onderhouden machine.

Hoewel de meeste wasmachines hun werk prima doen, kun je ze met een beetje citroensap een handje helpen. Dit natuurlijke zuur werkt verrassend effectief tegen vuil, kalk en bacteriën. Hieronder lees je vijf manieren waarop citroen je was én je machine schoner, frisser en duurzamer maakt.

1. Verwijdert zeepresten

Na het wassen blijft er vaak wat wasmiddel of wasverzachter achter in de trommel of in je kleding. Het gevolg? Je wasmachine kan muf gaan stinken, net zoals de was die uit zo'n machine komt. Een scheutje citroensap in het bakje voor de wasverzachter helpt om die resten los te weken. Zo blijft je wasmachine schoon en ruikt je was écht fris.

2. Neutraliseert nare geuren

Citroensap werkt licht antibacterieel en neutraliseert geuren. Dat is vooral handig bij sportkleding, handdoeken of keukenlinnen dat snel minder fris ruikt. Citroen maakt je was dus niet alleen schoner, maar ook frisser.

©africa-studio.com (Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy)

3. Werkt tegen hard water

Woon je in een gebied met hard water, dan merk je dat wasmiddel minder goed schuimt en kleding stugger aanvoelt. Citroenzuur bindt kalkdeeltjes, waardoor het water zachter wordt en het wasmiddel beter zijn werk doet. Zo bescherm je zowel je kleding als de binnenkant van je machine tegen kalkaanslag.

🍋 Onderhoudstip: laat eens per maand een lege wasmachine draaien op 60 graden met een scheut citroensap. Zo voorkom je kalkaanslag en blijft de binnenkant fris.

4. Houdt wit écht wit

Citroensap heeft een mild blekend effect dat witte kleding helderder maakt zonder het risico van verkleuring. Vooral fijn voor lakens, T-shirts en handdoeken. Anders dan chloor is citroensap veilig voor de meeste stoffen* en vriendelijker voor je huid én het milieu.

5. Zorgt voor zachtere kleding

Heb je snel last van wasverzachter of vind je de geur te sterk? Citroensap verzacht het water op een natuurlijke manier, zonder kunstmatige toevoegingen. Zo blijft je kleding soepel en zacht, ook zonder de synthetische stoffen die in veel wasverzachters zitten. Dat is prettiger voor gevoelige huid én beter voor het milieu, omdat er minder chemische resten in het afvalwater terechtkomen.

Samsung breidt zijn reeks opvouwbare toestellen uit met de Galaxy Z TriFold, een smartphone die twee keer openklapt tot een 10-inch scherm. Het toestel combineert de draagbaarheid van een telefoon met het gebruiksgemak van een tablet en richt zich op gebruikers die onderweg willen werken of kijken op een groot scherm.

Wanneer hij is dichtgevouwen, is de TriFold nauwelijks dikker dan een gewone telefoon, met 3,9 millimeter op het dunste punt. Geopend ontvouwt zich een scherm zo groot als drie 6,5-inch smartphones naast elkaar. Daarmee is er ruimte voor meerdere apps tegelijk, bijvoorbeeld voor tekstverwerking, videobellen of browsen. De taakbalk onderin het scherm brengt recente apps snel terug in beeld, en Samsung heeft eigen apps zoals Mijn bestanden en Health aangepast voor het grote formaat.

De Galaxy Z TriFold draait op een aangepaste Snapdragon 8 Elite-chip en beschikt over een 200-megapixelcamera. De batterij van 5.600 mAh is in elk paneel geplaatst voor een betere balans en ondersteunt snelladen tot 45 watt. Samsung gebruikt voor dit model nieuwe scharnieren met een dubbele railstructuur, die het openen soepeler maken en de ruimte tussen de schermdelen verkleinen. Het frame bestaat uit versterkt aluminium en een titanium behuizing rond de scharnieren voor extra stevigheid zonder extra gewicht.

Voor werken en multitasken is DeX voortaan rechtstreeks op het toestel beschikbaar, zonder externe monitor. Gebruikers kunnen tot vier werkruimten tegelijk openen en apps tussen schermen slepen, eventueel met een aangesloten muis en toetsenbord. In combinatie met Galaxy AI-functies zoals Photo Assist en Browsing Assist kunnen bewerkingen, samenvattingen en vertalingen direct op het scherm worden uitgevoerd.

©Samsung

Het toestel is niet alleen bedoeld om mee te werken, maar ook voor ontspanning. Het hoofdscherm biedt een helderheid tot 1.600 nits, het coverscherm tot 2.600 nits, beide met een verversingssnelheid tot 120 Hz. Dankzij het Dynamic AMOLED 2X-paneel en de minimale vouwlijn moet beeldweergave vloeiend en scherp blijven.

De Galaxy Z TriFold verschijnt op 5 december 2025 in Zuid-Korea en later in onder meer China, Taiwan, Singapore, de Verenigde Arabische Emiraten en de Verenigde Staten. een prijs is nog niet bekend. Ook is helaas nog niet bekend wanneer de Samsung Galaxy Z TriFold in Nederland op de markt komt.

©Samsung

Specs Samsung Galaxy Z TriFold