Je hoort het steeds vaker: de nieuwste generatie warmtepompen zou gebruikmaken van propaan, oftewel campinggas. Dat klinkt waarschijnlijk niet meteen logisch, want waarom zou je een warmtepomp ontwikkelen op basis van campinggas? We gingen toch juist van het gas áf...?

Partnerbijdrage - In samenwerking met Nefit Bosch

Dat zit zo: de warmtepomp bevat propaan als koudemiddel en verbrandt dus geen gas, zoals een cv-ketel. In plaats daarvan heeft het apparaat een gesloten circuit waarin propaan als koudemiddel in vloeibare vorm rondgaat. Propaan wordt gebruikt voor het transport van warmte in het systeem. Dus wees gerust: ook dit type warmtepompen is nog steeds volledig elektrisch en stoot geen CO₂ uit. Maar waarom is propaan een interessant koudemiddel? Een korte introductie.

De wetenschappelijke naam van propaan is R290. Net als bij propaan beginnen de andere wetenschappelijke namen van gangbare koudemiddelen ook met een R, zoals R410A en R32. Maar daar stopt de vergelijking grotendeels. Er zijn namelijk grote verschillen tussen propaan en de andere koudemiddelen.

De meesten daarvan vertalen zich in duidelijke voordelen van een warmtepomp op propaan. De belangrijksten voordelen zijn enerzijds een kleinere impact op het milieu en anderzijds betere prestaties. In de volgende alinea’s leggen we dat uit, te beginnen met het aanbrengen van een onderscheid tussen synthetische en natuurlijke koudemiddelen.

©ryannethole

De milieuvoordelen van propaanwarmtepompen

Synthetische koudemiddelen, zoals R410A en R32, worden in een laboratorium gemaakt. Ze vallen onder de zogeheten fluorkoolwaterstoffen, in de media vaak aangeduid als F-gassen. Omdat propaan ook in de natuur voorkomt, noemen we R290 een 'natuurlijk koudemiddel'. Propaan is dus géén F-gas en bevat geen PFAS, en dat is een belangrijk onderscheid.

F-gassen hebben namelijk één groot nadeel: F-gassen hebben een negatief effect op de opwarming van de aarde. De EU heeft zich daarom ten doel gesteld om de productie en het gebruik van F-gassen terug te dringen. De regels moeten leiden tot een vermindering van de F-gassenemissies met 80 procent in het jaar 2030. Synthetische koudemiddelen met F-gassen worden naar verwachting tussen 2025 en 2030 uitgefaseerd. Warmtepompen met deze middelen mogen dan niet meer worden verkocht. Gelukkig zijn er al alternatieven, zonder schadelijke effecten, zoals R290.

Met een warmtepomp op basis van propaan sla je voor het milieu dus twee vliegen in één klap: je levert een grote bijdrage aan de vermindering van de milieu-impact en broeikasgasemissies, én je voldoet meteen aan strengere wet- en regelgeving.

De grotere prestaties van propaanwarmtepompen

Naast het milieuaspect presteren propaanwarmtepompen opvallend goed. Het koudemiddel is namelijk van grote invloed op de prestaties van een warmtepomp. Propaan maakt het mogelijk om hogere watertemperaturen te bereiken dan met traditionele koudemiddelen. Warmtepompen op propaan kunnen water opwarmen tot 65 of zelfs 70 graden Celsius. We noemen dit type warmtepompen daarom toepasselijk 'Hoog Temperatuur'- oftewel HT-warmtepompen.

Terwijl traditionele lucht-waterwarmtepompen vooral geschikt zijn voor goed geïsoleerde huizen met vloerverwarming, bieden (HT-)warmtepompen een oplossing voor bijna elk type woning. Een traditionele warmtepomp verwarmt het water in de cv-installatie in de regel namelijk tot maximaal 50 graden. Die ‘standaard’ watertemperatuur is niet voor elke woning voldoende. Vaak lukt het in oudere woningen met gewone radiatoren niet om de woning met een watertemperatuur rond 50 graden Celsius te verwarmen.

Traditionele radiatoren krijgen de woning bij watertemperaturen onder de 50 graden namelijk niet goed meer warm. Maar met verwarmingswater van 70 graden Celsius kun je wel vrijwel elke woning verwarmen, of je nu radiatoren hebt of vloerverwarming. Het grote voordeel van HT-warmtepompen met propaan als koudemiddel is dan ook dat bestaande radiatoren vrijwel altijd kunnen blijven hangen. Met propaanwarmtepompen kunnen ook oudere woningen met een lager energielabel volledig van het gas worden gehaald.

Verwarmen op deze hogere temperaturen doen deze propaanwarmtepompen bovendien nog steeds efficiënt. De nieuwste all-electric-propaanwarmtepompen, zoals de opvallend stille Compress 5800i van Nefit Bosch, zijn ook bij toepassing met gewone radiatoren zeer efficiënt. Uiteraard neemt het rendement van elke warmtepomp, ongeacht het koudemiddel, af naarmate met hogere temperaturen verwarmd wordt. Daarom is het isoleren van de woning altijd een goed idee.

©Nefit Bosch

De veiligheid van propaanwarmtepompen

Tot slot: is het gebruik van propaan veilig? Het is een feit dat propaan als gas zeer brandbaar is, maar in de nieuwste generatie warmtepompen is een dermate kleine hoeveelheid aanwezig dat het volkomen veilig is in gebruik. Bovendien bevindt al het koudemiddel zich in het gesloten koudemiddelcircuit van de buitenunit. Het koudemiddel komt dus niet in contact met de kringloop in huis. Bij de plaatsing van de buitenunit zijn er wel wat extra regels om rekening mee te houden. In de meeste situaties hoeft dat echter geen noemenswaardige beperkingen op te leveren.

Een robotstofzuiger scheelt flink wat werk, maar alleen als je hem goed gebruikt. Wie er net een in huis heeft, merkt al snel dat hij niet alles vanzelf doet. En ook als je al langer een robotstofzuiger gebruikt, valt er vaak nog winst te halen. Met deze tien praktische tips werkt je robotstofzuiger beter – en hoef jij minder te doen!

Lees ook: Hier moet je op letten wanneer je een robotstofzuiger wilt kopen

1. Laat hem eerst je huis leren kennen

Veel robotstofzuigers kunnen een plattegrond van je woning maken. Dat kost eenmalig wat tijd, maar levert daarna veel gemak op. Tijdens zo'n verkenningsronde reinigt hij meestal nog niet, maar scant hij alleen. Geef hem de ruimte en zorg dat er geen spullen over de vloer slingeren. Als de kaart eenmaal is aangemaakt, kun je zones instellen, schoonmaakschema's maken en no-go-gebieden markeren.

2. Zorg voor voldoende licht

Robotstofzuigers met optische sensoren hebben licht nodig om goed te navigeren. Als je hem 's avonds laat rijden terwijl de lampen uit zijn, herkent hij obstakels minder goed. Plan het schoonmaken liever overdag of laat een lamp aan in de ruimte waar hij aan het werk is. Als het apparaat regelmatig moeite heeft om meubels of muren goed te herkennen, komt dat mogelijk door te weinig licht.

3. Stel schoonmaakzones en kamers in

In de app van de meeste modellen kun je na de kaartopbouw aangeven welke kamers of delen van het huis wanneer moeten worden schoongemaakt. Dat is handig als je bijvoorbeeld elke ochtend de gang en keuken wilt laten doen, maar de slaapkamers alleen op zaterdag. Door het schoonmaken slim te verdelen, werkt de robotstofzuiger efficiënter en hoeft hij tussendoor minder vaak op te laden.

©Wesley Akkerman | ID.nl

4. Gebruik virtuele afbakeningen waar nodig

Veel modellen bieden de mogelijkheid om virtuele grenzen aan te maken: gebieden waar de robotstofzuiger niet mag komen. Denk aan een speelkleed met speelgoed, een losse kabel achter de bank of een plek waar de vloer nat kan zijn. In plaats van zo'n verboden plek elke keer handmatig af te schermen, door er bijvoorbeeld iets voor te zetten, stel je die zones gewoon één keer digitaal in. Het apparaat houdt daar vanaf dan automatisch rekening mee en weet dat hij daar niet meer mag komen.

5. Dweilen? Wees voorzichtig met schoonmaakmiddelen

Kan jouw robotstofzuiger ook dweilen? Gebruik dan alleen het aanbevolen reinigingsmiddel of gewoon water. Veel gewone schoonmaakmiddelen zijn te sterk of laten resten achter, waardoor leidingen of sproeiers kunnen verstoppen. Sommige robotstofzuigers hebben een speciaal reservoir voor schoonmaakmiddel, maar dat geldt niet voor elk model. Iets om naar te kijken voordat je een robotstofzuiger gaat kopen.

6. Maak borstels, wieltjes en sensoren regelmatig schoon

Haren, stof en vuil hopen zich snel op rond de draaiende onderdelen van de robotzuiger. Vooral huisdierharen kunnen oor problemen zorgen. Maak elke week de hoofdborstel los, controleer de zijborstels en veeg vuil weg met een droge doek of meegeleverd hulpstuk. Vergeet ook de val- en navigatiesensoren niet: die kunnen door stof minder goed functioneren, wat de navigatie beïnvloedt.

©Vershinin Evgenii

7. Leeg het stofreservoir af en toe ook zelf

Veel robotstofzuigers hebben een zelflegende functie. Handig, maar ook dan is het slim om af en toe zelf te controleren of alles goed blijft werken. Het stofreservoir is meestal klein en raakt sneller verstopt dan je denkt. Leeg het na een paar schoonmaakbeurten, zeker als je merkt dat hij minder vuil opzuigt of als hij zelf aangeeft dat het reservoir leeg is, maar je toch nog stof en kruimels op de vloer ziet liggen.

8. Zet het laadstation op een vaste plek

Een robotstofzuiger onthoudt zijn omgeving en zoekt na elke beurt zijn laadstation op. Verplaats je dat station naar een andere plek, dan moet hij opnieuw leren waar hij zich bevindt. Zet het station dus op een centrale, bereikbare plek waar voldoende ruimte is en laat het daar staan. Zo voorkom je dat hij de weg kwijt raakt of fouten maakt bij het navigeren.

9. Pas op bij huisdieren

Een ongelukje van een huisdier kan vervelende gevolgen hebben als de stofzuiger erdoorheen rijdt. Laat hem daarom liever schoonmaken op momenten dat je huisdieren buiten zijn of je zeker weet dat de vloer schoon is. Zo voorkom je niet alleen vieze sporen, maar ook schade aan het apparaat en extra schoonmaakwerk achteraf.

©Надія Коваль - stock.adobe.com

10. Automatiseer waar het kan, maar houd controle

Robotstofzuigers zijn bedoeld om werk uit handen te nemen. Toch blijft het verstandig om regelmatig de app te openen, meldingen te controleren en updates uit te voeren. Soms kun je met een kleine aanpassing – zoals het verplaatsen van een kabel, het instellen van een extra schoonmaakbeurt op vrijdag – het resultaat flink verbeteren.

Robotstofzuiger klaar? Zuigen maar!

Het is simpel: hoe beter je robotstofzuiger weet wat hij moet doen, hoe beter hij zijn werk doet. Met deze tips zorg je ervoor dat dat het geval is. En ja, je moet zelf ook af en toe nog wat doen, zoals het stofreservoir controleren of dierenhaar uit de wieltjes te peuteren, maar dat kost hooguit een paar minuutjes van je tijd. Want je weet nu hoe je ervoor zorgt dat de omstandigheden zo goed mogelijk zijn én hoe je hem 'traint'. En daarmee komt hij dicht in de buurt van je ideale huishoudhulp!

Hoewel koken op gas voorlopig nog mag, is duidelijk dat de toekomst elektrisch is. Veel mensen stappen nu al over op elektrisch koken – vaak in combinatie met inductie. Ben jij toe aan een nieuwe kookplaat of wil je van het gas af? Dan is het goed om te weten hoe je zo’n elektrische kookplaat aansluit, waar je op moet letten en wanneer je beter een professional kunt inschakelen.

Eén, twee of drie fasen: wat betekent dat?

In tegenstelling tot een gaskookplaat, die je simpelweg aan een gasaansluiting koppelt, is een elektrische kookplaat net iets technischer. Zo'n kookplaat kan worden aangesloten op één, twee of drie elektrische fasen. Welke van de drie je nodig hebt, hangt af van het vermogen van je kookplaat én van de aansluiting in je keuken.

Een 1-fase kookplaat is het eenvoudigst. Die werkt op een gewone stekker met twee pinnen, precies zoals je gewend bent van andere apparaten in huis. Deze modellen hebben een beperkt vermogen – maximaal 3680 watt – maar zijn vaak krachtig genoeg voor wie niet al te fanatiek kookt. Aansluiten is simpel: stekker erin en je kunt aan de slag.

Voor een 2-fase kookplaat heb je een zogenoemde perilex-stekker nodig, met vijf pinnen. Die zie je vooral bij iets krachtigere inductiekookplaten. Meestal worden dit soort kookplaten zonder stekker geleverd, en is het slim om een elektricien in te schakelen voor de installatie. Het benodigde vermogen ligt tussen de 3681 en 7360 watt.

Een 3-fase kookplaat vraagt nog meer stroom en werkt op krachtstroom. Ook hier gebruik je een perilex-stekker met vijf pinnen, maar je moet wel eerst controleren of je meterkast daar op is voorbereid. De aansluitwaarde ligt boven de 7360 watt en het is belangrijk dat de aansluiting klopt – anders werkt de kookplaat niet of loop je zelfs risico op overbelasting. Laat dit daarom bij voorkeur aan een vakman over.

©vectorizer88 - stock.adobe.com

Hoe weet je welke kookplaat bij je keuken past?

Wat je kunt aansluiten, hangt af van het type stopcontact in je keuken. Heb je een standaard wandcontactdoos met twee gaten? Dan past daar alleen een 1-fase kookplaat op. Die worden meestal geleverd met stekker en snoer, zodat je hem meteen kunt gebruiken.

Zie je een perilex-stopcontact (met vijf gaten)? Dan is je keuken in principe geschikt voor een 2- of 3-fase kookplaat. Alleen weet je dan nog niet of je meterkast daadwerkelijk drie fasen aankan. Dat kun je op twee manieren controleren: met een multimeter of door in je meterkast te kijken.

Zo check je de aansluiting met een multimeter

Heb je een multimeter in huis? Dan kun je precies meten hoeveel fasen je aansluiting ondersteunt. Teken op een papier het patroon van het perilex-stopcontact en noteer per gat wat je meet. Prik met één pin in het middelste gat (de aarde) en meet met de andere pin de overige vier. Krijg je twee keer 230 volt en twee keer 0? Dan heb je een 2-fase aansluiting. Meet je drie keer 230 volt en één keer 0? Dan is het een 3-fase aansluiting. Label de gaten met ‘L’ voor stroom en ‘N’ voor nul, zodat je straks precies weet wat waar hoort.

©Dmitriy

Geen multimeter? Kijk in de meterkast

Heb je geen meetapparatuur? Dan kun je in de meterkast zien hoeveel fasen er beschikbaar zijn. Bij een 2-fase aansluiting zie je twee gekoppelde groepen met een hendel ertussen. Zie je vier gekoppelde groepen? Dan is er krachtstroom aanwezig en kun je dus ook een 3-fase kookplaat aansluiten – mits het stopcontact daar geschikt voor is.

©auremar

Zelf een kookplaat aansluiten

Ga je zelf aan de slag? Dan is het belangrijk dat je weet wat je doet. Elektriciteit is geen speelgoed, dus bij twijfel: bel een vakman. Heb je een 1-fase kookplaat met powermanagement die je op een normaal stopcontact wilt aansluiten? Dan moet je deze eerst correct instellen.

Leg om te beginnen een stuk piepschuim onder de kookplaat, zodat je hem veilig kunt omdraaien zonder krassen of barsten. Plak daarna de afdichtband rondom het apparaat, bij voorkeur zo dicht mogelijk bij de glasrand. Begin aan de achterkant, zodat de naad niet in het zicht valt.

Open het aansluitcompartiment onder de kookplaat en controleer het aansluitschema dat daar staat. Gebruik de bijgeleverde bruggetjes om de juiste verbindingen te maken. Sluit het snoer aan: bruin op L, blauw op N en geelgroen op aarde. Zet het snoer vast met trekontlasting en sluit het klepje.

Draai nu de kookplaat weer om en steek de stekker in het stopcontact. Leg de kookplaat op z’n plek in het aanrechtblad. Houd de pauzeknop vijf seconden ingedrukt om het menu te openen. Zoek via de plusknop naar het onderdeel ‘PO’ (power) en stel het vermogen in op 3.7 in plaats van 7.4. Bevestig dit door de pauzeknop nog eens vijf seconden ingedrukt te houden. Je kookplaat is nu geschikt voor een standaard aansluiting.

Een 2-fase kookplaat aansluiten: zo werkt het

Heb je een 2-fase kookplaat? Dan moet je eerst bepalen welke kleur draad bij welk contact hoort. Meet het snoer door met een multimeter, op de piepstand of op de Ohm-stand. Noteer welke draad bij welke stekkerpin hoort en gebruik die info bij het aansluiten.

Open vervolgens het aansluitvak onder de kookplaat en kijk welk aansluitschema je moet gebruiken. L1 en L2 koppel je aan de juiste stroomdraden, 01 en 02 aan de juiste nuldraad. Maak de trekontlasting los, sluit de draden aan zoals je eerder hebt gemeten, en zet alles weer stevig vast.

Steek daarna de stekker in het stopcontact en plaats de kookplaat netjes in het blad. Dankzij de afdichtband blijft alles goed op z'n plek. Zet vervolgens de kookplaat aan en test of alle kookzones werken. Krijg je een foutmelding? Dan is er waarschijnlijk iets misgegaan bij het aansluiten. Geen foutmelding? Dan is je kookplaat klaar voor gebruik.

©S.Engels