Je hoort het steeds vaker: de nieuwste generatie warmtepompen zou gebruikmaken van propaan, oftewel campinggas. Dat klinkt waarschijnlijk niet meteen logisch, want waarom zou je een warmtepomp ontwikkelen op basis van campinggas? We gingen toch juist van het gas áf...?

Partnerbijdrage - In samenwerking met Nefit Bosch

Dat zit zo: de warmtepomp bevat propaan als koudemiddel en verbrandt dus geen gas, zoals een cv-ketel. In plaats daarvan heeft het apparaat een gesloten circuit waarin propaan als koudemiddel in vloeibare vorm rondgaat. Propaan wordt gebruikt voor het transport van warmte in het systeem. Dus wees gerust: ook dit type warmtepompen is nog steeds volledig elektrisch en stoot geen CO₂ uit. Maar waarom is propaan een interessant koudemiddel? Een korte introductie.

De wetenschappelijke naam van propaan is R290. Net als bij propaan beginnen de andere wetenschappelijke namen van gangbare koudemiddelen ook met een R, zoals R410A en R32. Maar daar stopt de vergelijking grotendeels. Er zijn namelijk grote verschillen tussen propaan en de andere koudemiddelen.

De meesten daarvan vertalen zich in duidelijke voordelen van een warmtepomp op propaan. De belangrijksten voordelen zijn enerzijds een kleinere impact op het milieu en anderzijds betere prestaties. In de volgende alinea’s leggen we dat uit, te beginnen met het aanbrengen van een onderscheid tussen synthetische en natuurlijke koudemiddelen.

©ryannethole

De milieuvoordelen van propaanwarmtepompen

Synthetische koudemiddelen, zoals R410A en R32, worden in een laboratorium gemaakt. Ze vallen onder de zogeheten fluorkoolwaterstoffen, in de media vaak aangeduid als F-gassen. Omdat propaan ook in de natuur voorkomt, noemen we R290 een 'natuurlijk koudemiddel'. Propaan is dus géén F-gas en bevat geen PFAS, en dat is een belangrijk onderscheid.

F-gassen hebben namelijk één groot nadeel: F-gassen hebben een negatief effect op de opwarming van de aarde. De EU heeft zich daarom ten doel gesteld om de productie en het gebruik van F-gassen terug te dringen. De regels moeten leiden tot een vermindering van de F-gassenemissies met 80 procent in het jaar 2030. Synthetische koudemiddelen met F-gassen worden naar verwachting tussen 2025 en 2030 uitgefaseerd. Warmtepompen met deze middelen mogen dan niet meer worden verkocht. Gelukkig zijn er al alternatieven, zonder schadelijke effecten, zoals R290.

Met een warmtepomp op basis van propaan sla je voor het milieu dus twee vliegen in één klap: je levert een grote bijdrage aan de vermindering van de milieu-impact en broeikasgasemissies, én je voldoet meteen aan strengere wet- en regelgeving.

De grotere prestaties van propaanwarmtepompen

Naast het milieuaspect presteren propaanwarmtepompen opvallend goed. Het koudemiddel is namelijk van grote invloed op de prestaties van een warmtepomp. Propaan maakt het mogelijk om hogere watertemperaturen te bereiken dan met traditionele koudemiddelen. Warmtepompen op propaan kunnen water opwarmen tot 65 of zelfs 70 graden Celsius. We noemen dit type warmtepompen daarom toepasselijk 'Hoog Temperatuur'- oftewel HT-warmtepompen.

Terwijl traditionele lucht-waterwarmtepompen vooral geschikt zijn voor goed geïsoleerde huizen met vloerverwarming, bieden (HT-)warmtepompen een oplossing voor bijna elk type woning. Een traditionele warmtepomp verwarmt het water in de cv-installatie in de regel namelijk tot maximaal 50 graden. Die ‘standaard’ watertemperatuur is niet voor elke woning voldoende. Vaak lukt het in oudere woningen met gewone radiatoren niet om de woning met een watertemperatuur rond 50 graden Celsius te verwarmen.

Traditionele radiatoren krijgen de woning bij watertemperaturen onder de 50 graden namelijk niet goed meer warm. Maar met verwarmingswater van 70 graden Celsius kun je wel vrijwel elke woning verwarmen, of je nu radiatoren hebt of vloerverwarming. Het grote voordeel van HT-warmtepompen met propaan als koudemiddel is dan ook dat bestaande radiatoren vrijwel altijd kunnen blijven hangen. Met propaanwarmtepompen kunnen ook oudere woningen met een lager energielabel volledig van het gas worden gehaald.

Verwarmen op deze hogere temperaturen doen deze propaanwarmtepompen bovendien nog steeds efficiënt. De nieuwste all-electric-propaanwarmtepompen, zoals de opvallend stille Compress 5800i van Nefit Bosch, zijn ook bij toepassing met gewone radiatoren zeer efficiënt. Uiteraard neemt het rendement van elke warmtepomp, ongeacht het koudemiddel, af naarmate met hogere temperaturen verwarmd wordt. Daarom is het isoleren van de woning altijd een goed idee.

©Nefit Bosch

De veiligheid van propaanwarmtepompen

Tot slot: is het gebruik van propaan veilig? Het is een feit dat propaan als gas zeer brandbaar is, maar in de nieuwste generatie warmtepompen is een dermate kleine hoeveelheid aanwezig dat het volkomen veilig is in gebruik. Bovendien bevindt al het koudemiddel zich in het gesloten koudemiddelcircuit van de buitenunit. Het koudemiddel komt dus niet in contact met de kringloop in huis. Bij de plaatsing van de buitenunit zijn er wel wat extra regels om rekening mee te houden. In de meeste situaties hoeft dat echter geen noemenswaardige beperkingen op te leveren.

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.

Traditionele oordopjes sluiten luisteraars af van hun omgeving, maar JBL gooit het met zijn nieuwe Sense Pro over een andere boeg. Het minispeakertje van dit zogenoemde open ear-model bevindt zich namelijk pal voor jouw gehoorgang. Met name in het verkeer is dat wel zo veilig, want tijdens het luisteren hoor je óók omgevingsgeluid. We nemen de proef op de som.

De JBL Sense Pro is een interessant product voor mensen die reguliere oordopjes niet zo prettig vinden zitten. Je hoeft deze apparaatjes namelijk niet in je oor te proppen. Met behulp van flexibele siliconen oorhaken blijven ze goed op hun plek zitten. Dankzij het zachte materiaal ervaar je tijdens lange luistersessies niet zo gauw irritaties. De Sense Pro zit erg comfortabel in de ronding van je oor. Bedenk wel dat je deze in-ears bij bepaalde activiteiten enigszins voelt wiebelen, bijvoorbeeld wanneer je wild met je hoofd draait of tijdens het sporten. Logisch, want de behuizing zit tenslotte niet klem in jouw gehoorgang. Het is een kwestie van wennen.

©Maikel Dijkhuizen

Accu en bediening

Zodra deze bluetooth-oordopjes na enige oefening eenmaal goed op hun plek zitten, kan het luisteren beginnen. Met een luistertijd van ongeveer acht uur op een enkele batterijlading houdt de Sense Pro het lang vol. De inbegrepen oplaadcase bevat een accu met een capaciteit van nog eens dertig uur. Na slechts tien minuten opladen kunnen de oortjes er weer vier uur tegenaan. Kortom, je hebt onderweg of op afgelegen plekken niet zo snel te maken met lege accu's.

De IP54-gecertificeerde behuizing is spatwaterdicht. Laat ze in de regen dus lekker zitten. Het linker- en rechteroordopje bevatten een klein aanraakpaneeltje. Tik eenmaal aan de linkerkant om het volume harder te zetten en tik tweemaal voor een zachter geluid. Je raakt het rechteroordopje aan om muziek te pauzeren en liedjes te skippen. Via het bedieningspaneel beantwoord je ook nog inkomende oproepen. Voor handsfree gesprekken zijn er maar liefst vier microfoons ingebouwd. Al met al werkt de bediening prima, zodat je jouw smartphone in je zak of tas kunt laten zitten.

©Maikel Dijkhuizen

Gedetailleerd geluid

Op audiovlak heeft JBL zijn zaakjes goed voor elkaar. De Sense Pro levert een kraakhelder geluid met een hoge detaillering. Zelfs bij het luisteren van bombastische muziekstukken zijn alle instrumenten duidelijk te horen. Met de standaard geluidsinstellingen blijft het basniveau voor muziekgenres als hiphop en dance wel iets achter. Geen probleem, want in de JBL Headphones-app pas je het geluid naar eigen smaak aan. Activeer bijvoorbeeld de equalizerinstelling 'Bass' of zelfs 'Extreme Bass'.

Als je graag naar films en series kijkt, komt de ondersteuning voor ruimtelijk geluid goed van pas. Zet in dat geval de optie 'Spatial Sound' aan en ervaar meer audio-effecten. Een nadeel is dat personen in jouw omgeving het geluid afkomstig van de Sense Pro wellicht kunnen horen. Dat komt door de open constructie van de oordopjes. Overigens geldt dit met name wanneer je het volume hoog hebt staan.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Sense Pro kopen?

Zoek je in-ears met een goed geluid die jouw oren niet volledig afsluiten van de omgeving? Als je de hoge adviesprijs van 179,99 euro voor lief neemt, bevelen we de JBL Sense Pro van harte aan. Deze oordopjes zitten comfortabel en laten zich eenvoudig bedienen. Bovendien bieden ze ook nog eens een hoge audiokwaliteit en lange accuduur. De Sense Pro is in vijf kleurstellingen te koop.