Windows is uitgerust met een ingebouwde firewall. In principe hebt u hier geen omkijken naar: de firewall is standaard ingeschakeld en maakt gebruik van standaardinstellingen. Maar welke mogelijkheden hebt u als u de firewall meer naar uw hand wilt zetten en instellingen wilt aanpassen? In deze cursus gaan we dieper in op deze opties.

In de tijden voor Service Pack 2 van Windows XP, leverde een firewall op de pc u nog flinke kopzorgen op. Windows had deze toen nog niet zelf ingebouwd. Een firewall is als het ware een soort portier van het netwerk- en internetverkeer van uw pc, deze poort stond standaard wagenwijd open voor dubieus in- en uitgaand verkeer. Het installeren van een firewall was daarom essentieel voordat u zich op internet kon begeven. Gelukkig is er sinds Windows XP SP2 een vrij basale firewall ingebouwd. We bespreken in dit artikel het instellen van de firewall voor Windows Vista en 7. Standaard is de firewall in Windows Vista en Windows 7 ingeschakeld. U opent de instellingen van de firewall via het Configuratiescherm. Hebt u Windows 7? Open het menu Start en klik op Configuratiescherm. Kies Systeem en beveiliging / Windows Firewall. Hebt u Windows Vista? Open het menu Start en kies Configuratiescherm. Klik op Beveiliging / Windows Firewall.

©PXimport

De ingebouwde firewall van Windows 7.

1. Instellingen aanpassen

Normaal gesproken ziet u weinig van Windows Firewall, hij is immers op de achtergrond actief. Soms is de beveiliging wel zichtbaar. Zo toont de firewall een melding bij een geblokkeerd programma. U kunt invloed uitoefenen op de meldingen. In Windows 7 klikt u in het hoofdvenster van Windows Firewall op Instellingen voor meldingen wijzigen. U vindt deze optie links in het venster. Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee netwerklocaties: Thuis- of bedrijfsnetwerken (particulier), en Openbare netwerken. Wilt u niet dat een melding wordt getoond als de firewall een programma tegenhoudt, dan haalt u het vinkje weg bij de optie Melding weergeven als Windows Firewall een nieuw programma blokkeert. Klik op OK.

In Windows Vista klikt u in het hoofdvenster van Windows Firewall op Windows Firewall in- of uitschakelen. Kies het tabblad Uitzonderingen en haal het vinkje weg bij de optie Melding weergeven als Windows Firewall een nieuw programma blokkeert.

©PXimport

Bepaal of Windows Firewall een melding moet tonen bij een geblokkeerd programma.

2. Toegang van programma's regelen

U kunt handmatig programma's en Windows-onderdelen toegang geven tot internet. Hebt u Windows 7? In het hoofdvenster van Windows Firewall kiest u links voor Een programma of onderdeel toegang geven via Windows Firewall. Er wordt een lijst getoond met zowel programma's als onderdelen van Windows. Daarnaast vindt u twee kolommen: Thuis/werk (Particulier) en Openbaar. Zodoende kunt u per netwerklocatie bepalen of er mag worden gecommuniceerd. Waarschijnlijk kunt u nog niet direct aanpassingen maken, hiervoor moet u eerst klikken op Instellingen wijzigen. Plaats een vinkje bij de onderdelen die u toegang tot internet wilt geven. Als het u niet direct duidelijk is om welk programma of welk onderdeel het gaat, selecteert u de regel en klikt u op Details. U kunt ook een eerder toegevoegd programma uit de lijst halen. Selecteer het en klik op de knop Verwijderen.

Staat een programma niet in de getoonde lijst, dan kunt u het alsnog toestaan om contact te leggen met de buitenwereld. Klik in hetzelfde venster op de knop Een ander programma toestaan. Selecteer vervolgens het programma, en bevestig met een klik op Toevoegen. Staat het niet in deze lijst? Klik op de knop Bladeren en wijs het programmabestand aan. Selecteer het programma of onderdeel dat u wilt bewerken en klik links op de knop Netwerklocatietypen. Plaats een vinkje bij de locatie waarop de instelling van toepassing is. Klik op OK om de instelling op te slaan.

In Windows Vista klikt u op Een programma via Windows Firewall toestaan (links in het venster). Klik op de tab Uitzonderingen. In de lijst vindt u standaardprogramma's en -onderdelen waarvoor u de toegang kunt beheren. Selecteer een vermelding en klik op Eigenschappen om de details te bekijken. U kunt ook zelf programma's en poorten toevoegen. Klik op de knop Programma toevoegen, of op Poort toevoegen. Een nieuw venster wordt geopend, waarin u de instellingen kunt opgeven.

©PXimport

Geef een programma of onderdeel toegang tot de verbinding.

3. Firewall selectief uitschakelen

U kunt de Windows Firewall selectief inzetten. Zo stelt u bijvoorbeeld in dat de firewall in geval van een openbare netwerklocatie, alle binnenkomende netwerkverbindingen moet blokkeren (inclusief de verbindingen in de lijst met toegestane programma's). En u kunt de firewall volledig uitschakelen als u van een privénetwerk of bedrijfsnetwerk gebruikmaakt. In het hoofdvenster van Windows Firewall klikt u links op Windows Firewall in- of uitschakelen. U vindt hier wederom de twee netwerklocaties Thuis/bedrijf en Openbaar. Om de firewall af te sluiten, kiest u voor Windows Firewall uitschakelen. Het netwerkverkeer wordt nu niet meer gecontroleerd. Wilt u dat alle binnenkomende verbindingen voor een bepaalde netwerklocatie worden geblokkeerd, dan plaatst u een vinkje bij Alle binnenkomende verbindingen blokkeren, inclusief verbindingen in de lijst met toegestane programma's.

©PXimport

U kunt de ingebouwde firewall van Windows per netwerklocatie uitschakelen.

Netwerklocatie aanpassen

Als u voor het eerst verbinding maakt met een netwerk, vraagt Windows om wat voor netwerklocatie het gaat. U kiest hierbij tussen Thuisnetwerk, Bedrijfsnetwerk of Openbaar netwerk. Op basis van deze keuze worden de juiste netwerkinstellingen (waaronder de instellingen van de firewall) toegepast. Hebt u zich bedacht, en wilt u het netwerktype na afloop alsnog aanpassen? Open het Configuratiescherm en kies Netwerk en internet / Netwerkcentrum. In het vak De actieve netwerken weergeven klikt u op de huidige netwerklocatie (bijvoorbeeld Bedrijfsnetwerk) en selecteer u het gewenste type: Thuisnetwerk, Bedrijfsnetwerk of Openbaar netwerk. Onder in het venster vindt u nog een optie: Alle netwerken waarmee de computer in het vervolg verbinding maakt als openbaar netwerk instellen en deze vraag niet meer stellen. Gebruik deze optie als u niet telkens gevraagd wilt worden wat voor locatie het is, maar alle nieuwe verbindingen als openbaar wilt instellen.

©PXimport

4. Geavanceerde instellingen

De standaardinstellingen van Windows Firewall zijn al vlot uitgeput. Toch kent de ingebouwde firewall meer opties, deze worden echter standaard niet getoond. In Windows 7 opent u het hoofdvenster van Windows Firewall (via Configuratiescherm / Systeem en beveiliging). Klik vervolgens links op de optie Geavanceerde instellingen. In Vista zoekt u in het zoekvak van Start naar Firewall en kiest u Windows Firewall met geavanceerde beveiliging.

Er wordt een nieuw venster geopend. Hier leest u over de status van de firewall, en ziet u voor welke profielen (lees: netwerklocaties) de beveiliging actief is. Via hetzelfde venster hebt u toegang tot het uitgebreide eigenschappenvenster van de firewall. Klik onder Overzicht op Eigenschappen van Windows Firewall. Een nieuw venster met vier tabbladen wordt geopend. De eerste drie tabbladen geven de instellingen van de firewall weer per netwerklocatie. Zo geeft het eerste tabblad de instellingen de instellingen bij verbinding met een bedrijfsnetwerk, de tweede tab voor de instelling van een privénetwerk en de laatste tab van een openbaar netwerk. In het groepsvak Status bepaalt u of de firewall moet worden ingeschakeld. Daarnaast geeft u aan of binnenkomende verbindingen moeten worden geblokkeerd of toegestaan. Dezelfde instellingen zijn mogelijk voor uitgaande verbindingen. Naast Instellingen klikt u op Aanpassen om aan te geven of Windows Firewall een melding moet geven bij het blokkeren van een programma.

©PXimport

Windows Firewall kent een uitgebreide modus, waarin u geavanceerde instellingen vindt.

5. Beveiliging per netwerktype

Interessant is de mogelijkheid om aan te geven welke netwerkverbindingen door Windows Firewall moeten worden beveiligd. Zo kunt u bijvoorbeeld opgeven dat de draadloze netwerkverbinding moet worden beschermd, terwijl dit bij de LAN-verbinding niet nodig is. U opent de instellingen via het eigenschappenvenster van Windows Firewall. Klik op de tab van de netwerklocatie waarvoor u de beveiliging wilt bepalen en klik hierin bij de optie Beveiligde netwerkverbindingen op de knop Aanpassen. Plaats een vinkje naast de verbindingen die u door Windows Firewall wilt beveiligen. Tevreden? Klik op OK.

©PXimport

Stel per verbinding in of Windows Firewall moet worden ingeschakeld.

Problemen oplossen

Vertoont Windows Firewall kuren? Kan bijvoorbeeld de firewall-service niet worden gestart, of krijgt u geen toegang tot bestanden en mappen terwijl u deze wel hebt gedeeld? Voor deze problemen hoeft u niet handmatig op zoek te gaan naar de oorzaak, maar schakelt u Fixit in. Dit is een programma van Microsoft dat automatisch problemen opspoort en verhelpt. De werking is relatief eenvoudig. Ga naar Microsoft.com en klik op de knop Uitvoeren. Na het starten hebt u twee keuzes: Problemen vaststellen en de reparaties toepassen en Problemen vaststellen en mij de toe te passen reparaties laten selecteren. Kies voor de eerste optie. De wizard zoekt naar problemen en repareert deze automatisch. Wilt u liever zelf beslissen welke eventuele reparaties worden toegepast, dan kiest u de tweede optie.

©PXimport

Problemen met uw Firewall? Spoor de problemen automatisch op met Fixit.

6. Fouten terugzoeken

Treedt er een fout op met de firewall? Op zulke momenten komt een logboek goed van pas. Hierin houdt Windows bij welke fouten plaatsvinden en wat de oorzaak hiervan is. In het eigenschappenvenster van Windows Firewall klikt u in de sectie Logboekregistratie op Aanpassen. In het eerste vak (Naam) ziet u waar het logboekbestand is opgeslagen en welke bestandsnaam wordt gebruikt. U kunt zowel het pad als de bestandsnaam aanpassen. Het vak Limiet bepaalt hoe groot het bestand mag zijn. Standaard mag het bestand niet groter worden dan 4 MB, dit kunt u naar wens aanpassen. Daaronder kunt u aangeven welke gebeurtenissen moeten worden vastgelegd in het logboek. Zo kunt u verloren pakketten registreren, maar ook alle geslaagde verbindingen opslaan. Beide gebeurtenissen worden - omwille van de bestandsgrootte van het logboek - standaard niet vastgelegd. U kunt het logbestand openen in een tekstbewerker zoals Kladblok.

Standaardwaarden

Bent u enthousiast aan de slag gegaan met het aanpassen van de instellingen, maar concludeert u dat de firewall niet meer naar behoren werkt? U kunt de firewallinstellingen terugbrengen naar de standaardwaarden. In Windows 7 klikt u op Start / Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Windows Firewall. Links in het venster kiest u voor Standaardwaarden herstellen. Klik op de knop Standaardinstellingen en de instellingen worden teruggezet naar de standaardwaarden. In Windows Vista klikt u in het hoofdvenster van Windows Firewall op Instellingen wijzigen. Op de tab Geavanceerd klikt u op de knop Standaardinstellingen.

©PXimport

U kunt altijd nog terug naar de standaardwaarden van de firewall.

7. Instellingen importeren en exporteren

Als u de Windows Firewall naar wens hebt geconfigureerd, kunt u deze instellingen exporteren. Dat is handig als u meerdere computers hebt (bijvoorbeeld in een thuisnetwerk) en de instellingen niet telkens opnieuw wilt configureren. U kunt een een geëxporteerd profiel importeren en daarmee in één keer de juiste instellingen toepassen. Zorg allereerst dat de firewall is ingesteld zoals u dat wilt. In het hoofdvenster van Windows Firewall met geavanceerde beveiliging (zie stap 4) kiest u voor de optie Beleid exporteren. U vindt deze optie rechts, in de sectie Acties. Geef het beleidsbestand een geschikte naam en geef de gewenste locatie op (bijvoorbeeld in een gedeelde netwerkmap of op een usb-stick) en klik op Opslaan. Vervolgens opent u het onderdeel Windows Firewall met geavanceerde beveiliging op de computer waarop u de instellingen wilt toepassen. Kies voor Beleid importeren. Blader naar het eerder geëxporteerde beleidsbestand, selecteer het en klik op Openen. De instellingen worden toegepast.

©PXimport

U kunt uw instellingen exporteren en importeren op andere computers.

8. Regels bepalen

U kunt tot in detail bepalen welke onderdelen en programma's toegang krijgen tot internet. Hierbij maakt Windows Firewall onderscheid tussen regels voor binnenkomende verbindingen en regels voor uitgaande verbindingen. U krijgt toegang tot de instellingen door in het venster met geavanceerde instellingen (zie stap 4) te klikken op Regels voor binnenkomende verbindingen of Regels voor uitgaande verbindingen (links in het venster). Een overzicht van regels verschijnt. Dubbelklik op een regel om de eigenschappen te tonen. Wilt u dat de verbinding alleen is toegestaan voor specifieke computers? Klik op de tab Computers en bepaal welke machines toegang hebben. U kunt dit ook op gebruikersniveau aangeven. Kies dan voor de tab Gebruikers en geef aan welke gebruikers verbinding mogen maken. Op het tabblad Geavanceerd geeft u aan op welke netwerklocaties de instelling van toepassing is (Domein, Privé of Openbaar). U kunt ook bepalen voor welke netwerkverbindingen de instelling geldt. Klik op de knop Aanpassen (in het vak Interfacetypen). Kies voor Deze interfacetypen, en plaats vinkjes naast de verbindingen die u wilt beveiligen.

Wilt u dat een bepaalde regel niet meer actief is? Schakel deze dan uit. Sluit het eigenschappenvenster van een regel zodat u terugkeert naar het overzicht. In het overzicht met regels klikt u met de rechtermuisknop op de regel die u wilt uitschakelen en kiest u voor Regel uitschakelen.

9. Poorten en programma's controleren

U hebt nu bijna alle mogelijkheden van Windows Firewall verkend. Er is nog één belangrijk onderdeel over: via het geavanceerde instellingenvenster van Windows Firewall kunt u opvragen welke onderdelen en programma's worden toegestaan of geblokkeerd door de firewall. Klik links in het venster met geavanceerde instellingen op het plusje voor Controle, en klik op Firewall. Een overzicht van onderdelen verschijnt. In de kolom Profiel ziet u op welke netwerklocatie de instelling van toepassing is. De kolom ernaast, Bewerking, geeft aan of het onderdeel wordt toegestaan of geblokkeerd. Dubbelklik op een vermelding om de bijbehorende eigenschappen weer te geven. U kunt hier enkel de informatie inzien, het aanpassen dient te gebeuren op de in deze cursus besproken locaties.

Andere Firewall?

Hoewel de Windows Firewall vrij basaal is qua functies en instelmogelijkheden, volstaat deze prima. Mocht u echter een ingewikkelder (thuis)netwerk hebben of wilt u wat meer kunnen instellen, dan kunt u ook een firewall van een andere partij installeren. Vrijwel alle Internet Security-software heeft bijvoorbeeld een eigen firewall aan boord.

De Logitech MX Master 4 is de nieuwste telg in de populaire MX-serie. De muis belooft meer controle, precisie en comfort dan ooit, met haptische feedback en een 8K-sensor die zelfs op glas moeiteloos werkt. Maar is hij de stevige prijs van 129,99 euro waard?

De MX Master 3S was al een dikke publieksfavoriet, maar met de MX Master 4 legt Logitech de lat opnieuw een tikkie hoger. Dit is een echte powerhouse voor wie dagelijks veel met tekst, beeld of code bezig is. Of gewoon voor wie een heel lekkere muis wil. Alles draait om controle, snelheid en comfort. Daar betaal je met een krappe 130 euro weliswaar een premiumprijs voor, maar deze muis is dan ook duidelijk bedoeld voor mensen die hun werk serieus nemen. De MX Master 4 is verkrijgbaar in Graphite en Pale Gray, en wordt standaard geleverd met een Logi Bolt-ontvanger. Wij hebben voor de test de Pale Gray-variant voor de Mac mogen bepotelen.

©ER | ID.nl

Muizen met gevoel

Het opvallendste snufje is de toevoeging van haptische feedback. Elke klik, sneltoets of melding voel je subtiel onder je vingers trillen. Niet als gimmick, maar als tastbare feedback: je voelt letterlijk wat je doet. En dat werkt echt prettig, vooral omdat je iets dergelijks ook gewend bent van bijvoorbeeld je smartphone. Via Logi Options+ bepaal je zelf hoe intens die feedback is en kun je verschillende acties aan specifieke apps knopen. Dat geeft de muis een persoonlijk tintje. Zeker bij precisiewerk (foto- en tekstbewerking of het schrijven van code) merk je hoe natuurlijk dat aanvoelt.

De grote toets onder de duim, waarmee je het Haptic Sense-paneel oproept, is wel vrij gevoelig. Tijdens de paar weken dat we de muis hebben getest, drukten we die knop af en toe per ongeluk in, wat even storend kan zijn. Toch is dat gelukkig een kwestie van gewenning, want het idee achter de functie is sterk.

Snelheid zonder haast

De befaamde MagSpeed-scroll is gelukkig gebleven en is zelfs nog iets verfijnd. Eén draai aan het stalen wiel en je schiet door lange documenten of spreadsheets. Nieuw is de Actions Ring, een rond menu dat rond je cursor verschijnt. Daarmee open je favoriete tools of snelkoppelingen zonder je toetsenbord aan te raken. Logitech beweert dat je hierdoor tot 63 procent minder muisbewegingen maakt. Dat is misschien wat optimistisch, maar het systeem werkt verrassend intuïtief en snel. Hieronder een overzichtje van de mogelijkheden.

Werkt zelfs op glas

De Darkfield-sensor met 8000 dpi is extreem nauwkeurig en werkt op vrijwel elk oppervlak, zelfs op glas of gelakt hout. Je kunt de gevoeligheid aanpassen in stappen van 50 dpi, maar de meeste mensen zullen vermoedelijk gewoon de standaard afstelling gebruiken: hij voelt van nature al prima aan. Dankzij een nieuwe radiochip en antenne is de verbinding bovendien rotsvast. Je kunt de muis gebruiken via bluetooth low energy of de meegeleverde Logi Bolt-ontvanger, die een bereik van zo'n 10 meter garandeert.

©ER | ID.nl

Comfortabel stil

Qua vorm blijft Logitech dicht bij zijn succesformule. De muis ligt daarom nog altijd als gegoten in de hand, met een lichte hellingshoek, een vertrouwde duimpositie en een extra horizontaal scrolwiel. De klikgeluiden zijn nu 90 procent stiller dan bij de vorige generatie, meldt Logitech. En met 150 gram voelt de MX Master 4 solide aan zonder zwaar te worden.

Kleine kanttekening: de twee navigatieknoppen voor browsergebruik (vooruit en terug) zijn iets naar achteren verplaatst om ruimte te maken voor de Gesture Button (zie kader hieronder). Dat zorgt er soms voor dat je per ongeluk op de verkeerde knop drukt, vooral als je gewend bent aan een van de MX Master-voorgangers. Misschien een detail, maar wel merkbaar bij dagelijks gebruik.

Via Logi Options+ stel je sneltoetsen, app-profielen en automatiseringen in. De software werkt het best binnen Windows en macOS, maar ook in Linux, ChromeOS, Android en iPadOS doet de muis wat hij moet doen, al zijn daar minder functies beschikbaar.

©Logitech

Batterij die blijft gaan

Logitech zegt dat de ingebouwde 650 mAh-accu het tot 70 dagen op één lading moet kunnen volhouden. Dat hebben we nog niet kunnen testen, maar we kregen de muis met 55 procent van de lading binnen en daar is na een weekje driftig muizen slechts 2 procent van af. Bovendien levert één minuut snelladen drie uur gebruik op, mocht je haast hebben. Opladen gebeurt via usb-c, al levert Logitech geen kabeltje mee. Jammer, maar je hebt er vast nog eentje rondslingeren thuis.

Al met al

De Logitech MX Master 4 is een muis die wat ons betreft zijn eigen categorie verdient. Hij is snel, stil, precies en slimmer dan ooit. De paar kleine schoonheidsfoutjes doen daar weinig aan af. Voor ontwerpers, programmeurs, schrijvers en andere intensieve gebruikers is dit een investering die zich op den duur terugbetaalt in comfort en efficiëntie. Casual gebruikers zullen hem misschien een beetje overkill vinden, maar wie hem eenmaal in de hand heeft, wil niets anders meer.

Zelf een toetsenbord samenstellen is niet voor iedereen weggelegd, maar één ding is duidelijk: een goed toetsenbord maakt een groot verschil. In deze test bekijken we de beste kant-en-klare toetsenborden van dit moment. Of je nu op zoek bent naar het snelste toetsenbord voor gaming of een comfortabel model voor kantoorwerk: we helpen je bij het maken van de juiste keuze.

Onze laatste vergelijkende test van toetsenborden is inmiddels alweer meer dan vijf jaar oud. Toen draaide alles om het concept ‘mechanisch’, praktisch elke fabrikant maakte toen gebruik van de switches van het Duitse Cherry of een goedkopere Chinese afgeleide daarvan, de Kailh-switch.

Inmiddels is het aanbod versplinterd en zien we enkele van de elementen die custom borden populair maken doorsijpelen naar de kant-en-klare producten. Zo zien we veel meer lay-out-opties en een veel breder scala aan switchopties. Stillere varianten, zwaardere varianten voor een stevigere aanslag en lubed-varianten voor een soepelere aanslag. De opvallendste stap de afgelopen jaren is de introductie van een magnetisch, optische switch, waarbij de aanslag niet digitaal is (ingedrukt ja of nee), maar analoog. Zie ook het kader ‘Analoge switches?’ voor meer hierover.

Andere ontwikkelingen

Een positieve ontwikkeling is dat menig toetsenbord inmiddels voorzien is van zogeheten hot-swap switches. Mocht je per ongeluk een switch stukmaken (bijvoorbeeld door het morsen van drinken), dan kun je nu veelal enkele knoppen vervangen in plaats van meteen een nieuwe model te moeten kopen. Daarnaast hebben verbeteringen in accutechniek en draadloze protocollen ervoor gezorgd dat draadloze high-endtoetsenborden tegenwoordig een realistische optie zijn zonder constant het toetsenbord bij te hoeven laden.

Endorfy Celeris 1800

Endorfy is een relatieve nieuwkomer in de markt, maar liet eerder met de Thock-toetsenborden al zien dat het bedrijf veel waar voor je geld kan bieden. Het nieuwste model, de Celeris 1800, doet dat wederom. Het bord kan wat gevoel en bouwkwaliteit betreft aardig concurreren met flink duurdere modellen in deze test. Als je hem probeert te buigen zie je wel wat verschil, maar op tafel bij normaal gebruik merk je daar niets meer van.

Het opvallendst is het relatief compacte ontwerp, terwijl er toch een numeriek toetsenbord op zit. Dat deel is vergeleken met de meeste andere toetsenborden wat naar links geschoven, wat ergonomisch fijn is voor mensen die niet alleen gamen, maar ook vooral veel in Excel werken. Sommige gebruikers, primair programmeurs, moeten er rekening mee houden dat de plaatsing van de Home-, End- en Page-toetsen mogelijk niet voor iedereen ideaal is. Ook liggen de toetsen relatief hoog, ook iets wat niet iedereen zal liggen.

De Celeris 1800 is gloednieuw en heeft een adviesprijs van 99 euro. Dat maakt hem al een van de goedkoopste toetsenborden in deze test. Prijzen zakken normaliter nog wat na de lancering. Grofweg 100 euro voor een fijn toetsenbord dat ook nog eens draadloos (dongel voor gaming, bluetooth voor laptopwerkers) kan functioneren en Mac-ondersteuning heeft, is een uitstekende deal.

©Endorfy

Corsair K65 Plus Wireless

Corsair kennen we vooral van grote mechanische toetsenborden met veel extra's, maar het is de compacte K65 Plus Wireless waar we de laatste tijd het meest gecharmeerd van waren. De constructie is enorm degelijk en het toetsenbord is voorzien van fijne, soepel voelende switches die niet te luid zijn. Dat zorgt vrijwel direct voor een heel fijne ervaring onder de vingers.

Of de compacte vormgeving fijn is, is uiteraard subjectief. Compact is fijner voor gamers en andere gebruikers die het numerieke toetsenbord niet nodig hebben, het bespaart ruimte op je bureau (of in je rugtas) en laat meer ruimte over voor je muis. Excel-gebruikers zullen dit toetsenbord natuurlijk direct diskwalificeren.

Toen het bord uitkwam voor 160 euro was onze voornaamste kritiek dat het eigenlijk iets te duur was vergeleken andere toetsenborden die voor 100 euro grofweg hetzelfde boden. Of juist net niet uitgebreid genoeg vergeleken met borden van 200 euro. Inmiddels is de prijs gezakt tot 137 euro en op dat punt kun je, mits de compacte vormgeving bij je past, eigenlijk niet om deze Corsair heen. Net wat chiquer dan nauwelijks goedkopere modellen, voorzien van draadloze functionaliteit en vooral het feit dat het een relatief laag bord is (voor een model met hoge switches) maakt dit een makkelijke aanrader en onze redactietip.

©Corsair

Razer Joro

Razer staat vooral bekend om hun grote modellen met alle toeters en bellen, maar biedt met de Joro ook wat anders. De Razer Joro is extreem compact en verreweg het lichtste bord in deze test. De doelgroep bestaat hier overduidelijk uit gamers die hun toetsenbord vooral veel meeslepen. Puur op basis van afmetingen en gewicht ligt deze Razer voor dat doeleind natuurlijk voor de hand. Ondanks het lage gewicht ligt de Joro toch stevig op tafel en zit de bouwkwaliteit van de constructie erg goed in elkaar. De aluminium behuizing voelt ook chic aan, de lage positie is toegankelijk voor velen en aangesloten via de kabel is het ook een snel competitief bord voor gamers.

Razer laat ook wel wat steekjes vallen, vooral voor hun gamende doelgroep. De afwezigheid van een dongel voor een snelle draadloze verbinding en het feit dat de switches nog wel wat speling vertonen, maakt enkele goedkopere alternatieven in deze test in onze optiek fijner. Voor de harde werkers onder ons vinden we de MX Keys ook wat beter voor minder geld.

Daarmee is de Joro in onze optiek niet de meest voor de hand liggende optie, zeker niet voor 130 euro. Als je echt op zoek bent naar het compactste en lichtste toetsenbord, dan is de Joro wel een prima optie.

©Razer

ASUS ROG Azoth X

ASUS en dan met name de ROG-producten staan niet bepaald bekend om hun bedaagde ontwerp. De fabrikant doet daar met hun Azoth X nog een flinke schep bovenop. Wat je er ook van vindt, uniek is het kleurrijke design met half doorzichtige keycaps (voor meer RGB-effect) zeker. Kwalitatief valt er heel weinig op dit bord aan te merken. Het is oerdegelijk en heeft een uitstekende aanslag; het is zelfs een van de fijnste borden in deze test. Het bord heeft ook handige eigenschappen. Draadloos krijg je bijvoorbeeld zowel een snelle als een bluetoothoptie. Daarnaast heeft het bord een goede accuduur, een mooie stevige polssteun plus nog wat minder cruciale extra’s, zoals een aanpasbaar oled-scherm in de bovenhoek. Kost wat, maar dan krijg je ook wat.

Ons voornaamste bezwaar gaat over de definitie van het woord ‘wat’. Want voor 200 euro hadden we het bij het bovenstaande gelaten. Een prijs van 250 euro zouden we wel erg pittig noemen, maar de adviesprijs van 329 euro is wel echt extreem. Daarvoor zouden we bijvoorbeeld toch wel analoge switches willen zien of een echt extreem luxe afwerking. Wellicht dat de prijs nog wat zakt, maar ondanks onze hoge inhoudelijke waardering is de exorbitante prijs vooralsnog het argument om het hoogste eremetaal achterwege te laten.

©ASUS

SteelSeries Apex Pro TKL Gen 3

De SteelSeries Apex Pro TKL is ook geen goedkoop bord en is misschien nipt wat minder chic dan de ROG. In tegenstelling tot die concurrentie weet SteelSeries wel een gezonde balans te vinden tussen de kwaliteit van het product, het toevoegen van extra mogelijkheden en het alsnog een beetje temmen van de prijs.

De bouw is uitstekend en de analoge, volledig instelbare switches zijn zowel aangenaam onder de vingers als zeer stabiel met minimale speling. Het strakke ontwerp is ook iets toegankelijker, zeker als je naast gamen ook nog een beetje zakelijk voor de dag wilt komen. Daarnaast is het ook nog een relatief stil toetsenbord, wat fijn is voor de omgeving. Al hangt de stilte natuurlijk altijd af van hoe hard je zelf op de knoppen slaat.

Ook hier is een oled-schermpje van de partij en Steelseries heeft als voordeel dat als je de door ons geteste compacte TKL-versie niet aantrekkelijk vindt, dat er ook een volledige en een nog compactere variant van bestaat.

Nadelen zijn er ook. Zo vinden we het volumewiel net wat te klein in gebruik, is het bord relatief hoog en ontbreekt draadloze functionaliteit. Maar als je je bord toch niet meeneemt is de meerwaarde daarvan te klein om daar meer geld aan uit te geven. Als draadloos niet nodig is, dan is dit in onze optiek het beste bord van dit moment.

©SteelSeries

©SteelSeries

ASUS ROG Falchion Ace HFX

Net als SteelSeries maakt ook ASUS op de ROG Falchion Ace HFX gebruik van magnetische analoge switches. Het bord heeft een nog wat compactere 65%-lay-out, waarbij je dus goed moet opletten of het ontbreken van de functietoetsen een bezwaar voor je is. Functioneel is hij grotendeels gelijkwaardig aan het toetsenbord van SteelSeries en de toevoeging van 8000 Hz polling geeft in theorie nog een klein voordeel in reactiesnelheid boven de SteelSeries.

Voor de originele prijs van 200 euro laat ASUS wel punten liggen. De bouw en de afwerking van de 100 euro kostende Endorfy is zelfs wat beter. Je merkt dat de Falchion iets meer doorveert dan andere borden wanneer je stevig tikt en dat is onacceptabel in het hogere segment. Het bord kost bij de meeste aanbieders 209 euro, maar was tijdens de testperiode ook verkrijgbaar voor 119 euro. Ook voor dat lagere bedrag weet de Corsair K65 Plus Wireless iets meer indruk te maken met zijn bouwkwaliteit en aanslag. Maar als je toch graag een analoge switch wilt waarbij je de aanslagdiepte kunt instellen, dan is dit als de lagere prijs structureel blijft één van de goedkopere opties die als bonus ook nog eens visueel leuk voor de dag komt.

©ASUS

Logitech G Pro X TKL

Logitech is met afstand marktleider op gebied van toetsenborden en heeft dan ook een enorm aanbod aan borden. Het bedrijf heeft praktisch elke populair formaat in huis en er zijn ook nog eens een flink aantal kleurstellingen. Waar Logitech wat minder goed in is, is de naamgeving van de producten. Zo is er ook een G Pro X muis en headset, en zelfs de G Pro X TKL-toetsenborden bestaan in flink wat verschillende uitvoeringen. De reguliere variant wordt ook wel de Lightspeed genoemd, wat staat voor de toevoeging van een snelle draadloze werking. De Rapid-variant is juist voorzien van magnetische switches, maar is die weer volledig bedraad.

Logitech doet op zich weinig fout met deze producten. De bouw, de switches en de mogelijkheden met onder andere mediaknoppen zijn prima. Combineer dat met het feit dat ze veel zullen verkopen omdat ze het bekendste merk zijn, en de meeste kopers zullen tevreden zijn. De realiteit is wel dat er andere modellen zijn die (minimaal) hetzelfde bieden voor minder geld, of een overtreffende prestatie weten te bieden voor iets meer. Voor 160 euro zouden we toch iets meer dan ‘prima’ willen zien, wat extra’s zoals een polssteun of een betere accuduur.

©Logitech

be quiet! Dark Mount

De Dark Mount is het eerste toetsenbord van be quiet!, dat we vooral van de stille behuizingen kennen. Die focus wordt meteen duidelijk zodra je gaat tikken; het is namelijk het stilste toetsenbord in deze test. De focus op stilte gaat helaas wel wat ten koste van switchstabiliteit en tikgevoel.

Qua mogelijkheden zet het bord zich door een modulaire opbouw erg af van de rest. Naast een rechttoe rechtaan compact TKL-bord krijg je ook een afneembaar numeriek veld met macrotoetsen voorzien van een schermpje dat je ook nog eens zowel links als rechts kunt plaatsen. Ook krijg je een opzetmodule met schermpje en mediatoetsen en polssteunen. Zo transformeert de Dark Mount binnen een paar seconden naar een overcompleet XL-monsterbord.

Was de Dark Mount scherp geprijsd geweest, dan hadden we enkele kanttekeningen door de vingers kunnen zien. Maar als je de hoofdprijs vraagt, dan verwachten we dat alles top is. Dat is niet helemaal het geval. De polssteun is kwalitatief treurig, de switches voelen minder chic dan borden die de helft kosten en de software voor de macrotoetsen laat te wensen over. Voor hetzelfde geld kun je ook een prima toetsenbord en een los macrotoetsenbord als de Elgato Stream Deck kopen. Een aanbieding en een software-update kan wel genoeg zijn om van dit goede idee een serieuze concurrent te maken.

©be quiet

Logitech MX Keys S

De Logitech MX Keys S is een beetje het buitenbeentje in deze vergelijking. In tegenstelling tot de ander toetsenborden is het namelijk géén bord waar fanatieke gamers blij van zullen worden. De keerzijde is dat het voor iedereen die een high-endbord zoekt voor alle andere doeleinden een model is waar je praktisch niet omheen kunt. Ook bestaat er naast de door ons geteste full size-versie een minivariant waarop het numerieke veld ontbreekt.

Dit bord is uitstekend gebouwd, voorzien van fijne switches en het heeft een low profile-ontwerp dat ook erg toegankelijk is voor iedereen die nog niet eerder een high-endbord gebruikt heeft. Als je nu een goedkoper toetsenbord hebt, dan voelt dit als een verademing en een ervaring waar je niet meer zonder wilt. Je kunt hem met meerdere apparaten verbinden, de accuduur is uitstekend en de software van Logitech is volwassen en biedt tal van extra mogelijkheden die voor kantoorwerkers relevant zijn.

Zolang gamen geen eis is, is dit een fijn bord zonder dat je echt de hoofdprijs betaalt. Houd alleen even de verschillende formaten in de gaten, en het feit dat er verpakkingen met en zonder polssteun worden verkocht.

©Logitech

Conclusie

Echt slechte borden hebben we reeds uit onze selectie gefilterd, dus geen van de geteste toetsenborden is een miskoop. Het belangrijkst is om duidelijk in kaart te brengen welk formaat en indeling je nodig hebt en aan welke extra eigenschappen je waarde hecht. Het merk is normaliter bijzaak, maar er valt iets voor te zeggen om al je randapparatuur in één softwarepakket te beheren.

Toch zien we wel enkele uitblinkers. Zoek je louter een toetsenbord zonder fratsen voor kantoorwerk, dan is de Logitech MX Keys S onze eerste keus, met als bonus dat de lage toetsen voor praktisch iedereen fijn tikken. We geven Logitech daarom een redactietip. Wil je wel gamen, dan biedt Endorfy een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding voor minder dan 100 euro, al vinden we de Corsair K65 Plus Wireless zijn paar tientjes meer wel waard voor de iets betere bouw en de lagere constructie. Beide borden zetten veel druk op de concurrenten, waarbij je veel meer betaalt voor een bescheiden impact op de daadwerkelijke ervaring. Uiteindelijk krijgt ook Corsair een redactietip. In het hogere segment zien we wel degelijk waarde worden toegevoegd. Zo biedt de ASUS ROG Azoth X een van de beste ervaringen, maar vinden we de prijs van meer dan 300 euro niet helemaal in verhouding staan. De Steelseries Apex Pro TKL vinden we ook een uitblinker die wel een iets redelijkere balans weet te vinden in dat segment: degelijke bouw en aanslag, zeer compleet qua mogelijkheden en de instelbare analoge switches bieden ook echt iets nieuws en unieks. Als zo'n 200 euro voor een toetsenbord geen bezwaar is, zou dat onze eerste keuze zijn.