ID.nl logo
Zekerheid & gemak

Test 8 surround systemen

Test 8 surroundsound systemen. Surroundsound is niet meer alleen voor in de bioscoop: ook thuis kunt u genieten van oorverdovende, levensechte geluiden, waardoor u werkelijk van uw stoel aftrilt als er een vliegtuig overkomt, een trein voorbijraast of een helikopter boven uw hoofd zweeft. Maar dan hebt u wel een goed surroundsound systeem nodig. Wij testen er acht.

"Bijna elke moderne pc kan niet alleen stereo, maar ook surroundsound weergeven - geluid uit alle richtingen dus. En om die straaljager in de film écht over te horen vliegen, hebt u niets meer aan die twee luidsprekers links- en rechtsvoor. Tijd voor surround ! 2,1, 4.1, 5.1 en 7.1 Simpele luidsprekertjes aan de pc voldoen niet meer. Tegenwoordig is een 2.1-luidsprekerset van twee luidsprekerboxen en een subwoofer het minste wat er in de winkels ligt, maar voor een intense beleving van het geluid is een 4.1-set noodzakelijk - er komen dan twee boxen bij; het geluid komt dan zowel van links- en rechtsvoor en link- en rechtsachter. Omdat klanken die recht van voren komen niet zo sterk worden weergegeven, bieden de meeste fabrikanten een 5.1-set aan, er wordt dan een center-speaker tussen de twee voorste luidsprekers geplaatst. De nieuwe norm lijkt echter 7.1-geluid te worden, waarbij er dus zeven luidsprekers en een subwoofer gebruikt worden om u geheel in het geluid te betrekken. Om dit geluid van de pc of dvd-speler over te sturen naar de boxen zijn er verschillende standaarden, waaronder de meest gebruikte Dolby Pro Logic, Dolby Pro Logic II, Dolby Digital, DTS en THX Surround Ex zijn. Hoe meer van deze standaarden ondersteund worden door de luidsprekerset hoe ruimer inzetbaar de boxen zullen zijn en hoe beter het surroundsound weergegeven kan worden. De precieze verschillen tussen deze systemen leest u in het kader, waarin ook een begrippenlijst van de meest voorkomende afkortingen te vinden is. Testmethode Ons testsysteem is een 2,6 GHz Pentium-4 systeem met 512 MB ddr-geheugen, een 80 GB 7200 rpm harde schijf en Windows XP Professional. Als geluidskaart gebruikten we de Creative SoundBlaster Audigy 2 ZS Platinum Pro. Met ondersteuning van dvd-audio tot 24 bits/192kHz in stereo of 24 bits/96kHz in 5.1-weergave, 7.1 surround, EAX 4.0 Advanced HD, Dolby Digital EX en DTS-ES garandeert die kaart een hoogwaardige geluidskwaliteit voor games, films en muziek. De luidsprekers worden aan een uitgebreide luistertest onderworpen. We zorgen ervoor dat de systemen ideaal geplaatst zijn om optimale surround-positionering te garanderen. We beluisteren test-dvd's met filmfragmenten in Dolby Digital en DTS surround, Dolby Digital Ex en DTS-ES geluidsband. Daarnaast spelen we een dvd-audio schijfje af, opgenomen in 6-kanaals audio. Voor de games concentreren we ons op 'Tomb Raider: The Angel of Darkness' en een demo van 'Star Wars Jedi Knight (Jedi Academy)' waarbij we letten op de weergave van EAX geluidsomgevingen. We luisteren natuurlijk ook naar stereogeluid (audio-cd's en mp3) geüpmixt naar meerkanaals-audio, hetzij door de luidsprekers zelf of via de cmss-functie van de Audigy-software. In het laatste onderdeel van de test beoordelen we het volumebereik. Naast de geluidskwaliteit (die 80% van de kwaliteitscore uitmaakt) houden we bij de beoordeling ook rekening met gebruiksgemak, afwerking, functies en connectiviteit (samen 20% van de weging). Creative Inspire GD580 De Creative Inspire GD580 is het enige systeem in de test dat is uitgerust met een decoder voor Dolby Digital, Dolby Pro Logic II- en DTS-signalen. Door de uitgebreide aansluitmogelijkheden - waaronder een optische en een coaxiale digitale aansluiting en analoge stereo-ingangen aan de achterzijde van de externe decoder - kun je deze luidsprekerset gebruiken voor bijna alle audiobronnen (zoals spelconsoles, stand-alone dvd-speler en cd-speler). Zo kun je dankzij de optische digitale aansluiting genieten van pure digitale audio op de Playstation 2 en zelfs van Dolby Digital surroundgeluid op de Xbox (de enige console die surroundsound ondersteunt ) wat voor optimaal spelrealisme zorgt. De selectie van de audiobron (coax, optisch, analoog) en de geluidsregeling gaat via de decoder-unit of de draadloze afstandsbediening. Zeer veelzijdig dus, maar de GD580 heeft ook beperkingen. De satellieten halen bijvoorbeeld elk een vermogen van 6 watt rms en de subwoofer piekt op 17 watt, waardoor hij alleen geschikt is voor kleine omgevingen. De kabels van de satellieten zitten vast en hebben een beperkte lengte, al zouden lange kabels wegens het beperkte vermogen sowieso nutteloos zijn. De zwakke plek van de set is de subwoofer die onnatuurlijke bassen produceert en snel overstuurt. Jammer, want zolang het volume van de bassen niet te hoog staat, is de geluidskwaliteit prima. Games en dvd-films doen het uitstekend, weliswaar met een beperkt volume. Voor muziekweergave is deze set minder geschikt. *** prijs en aantal sterren op 1 regel (zie voor voorbeeld CM) ***3,5 sterren € 189 Fabrikant" Creative Info 0113-230081 Website www.creative.com Speakersysteem 5.1 Rms-vermogen (sub/satellieten) 47 W (17 W/30 W) Analoge surround-ingangen 3 3,5 mm stereo-jack inputs Analoge stereo-ingangen 1 (2 rca) Digitale aansluiting (optisch/coaxiaal) ja/ja Extra's Dolby Digital, Dolby Pro Logic II, DTS decoder Creative Inspire T7700 Voor nóg meer realistische effecten heeft Dolby Laboratories Dolby Digital Surround EX ge'ntroduceerd, dat als toevoeging op Dolby Digital 5.1 over een derde surroundkanaal beschikt (extra achter-center voor 6.1- of 7.1- surround) . Creative was één van de eersten met een 7.1-systeem : de Inspire T7700: vier 1-wegssatellieten nemen het linker-, rechter- en midden-(twee speakers) achterkanaal voor hun rekening, vooraan koos Creative voor drie 2-wegs-speakers (de extra tweeter moet voor meer helderheid zorgen) en een kleine subwoofer. Die laatste is nauwelijks groter dan die van GD580 en opmerkelijk licht in vergelijking met die van de andere deelnemers in de test. De externe voeding heeft daar zeker mee te maken. Toch heeft de T7700 heel wat meer power (totaal 92 watt rms) dan de GD580, voldoende voor een bescheiden thuisbioscoop. Ook is de geluidskwaliteit beslist beter. De T7700 behoort dan ook tot de betere deelnemers uit de test, al zijn we minder te spreken over de subwoofer. Wil een surround systeem goed werken, dan is een juiste plaatsing van de speakers van groot belang, en met een 7.1-systeem ligt dat niet voor de hand. Gelukkig zorgt Creative voor lange, losse kabels en kun je de satellieten (luidsprekers) aan de muur of op optionele standaarden bevestigen. Een decoder-module ontbreekt helaas. Wel bijgeleverd is de 'audio control pod' van de nieuwe I-trigue 2.1-luidsprekers. Dat is een kleine afstandsbediening met draad voor beperkte geluidsregeling (master- en bas-volume), waarop je verder een stereo mini-jack line-in aantreft (om rechtstreeks een mp3-speler of draagbare cd-speler op aan te sluiten), een hoofdtelefoonaansluiting en de M-port connector. Op die laatste kun je een compatibele digitale audiospeler (zoals de MuVo NX) aansluiten en audio afspelen zonder tussenkomst van de pc, maar het nut hiervan is erg beperkt. *** prijs en aantal sterren op 1 regel (zie voor voorbeeld CM) ***4 sterren € 149 Fabrikant Creative Info 0113-230081 Website www.creative.com Speakersysteem 7.1 Rms-vermogen (sub/satellieten) 96 W (24 W/72 W) Analoge surround-ingangen 4 3,5mm stereo-jack inputs Analoge stereo-ingangen 1 (mini stereo-jack op controle-pod) Digitale aansluiting (optisch/coaxiaal) nee/nee Extra's M-Port-aansluiting Logitech Z-5300 Met de uitstekende Z-680 5.1-speakerset in het geheugen zijn de verwachtingen voor de gloednieuwe Z-5300 van Logitech hooggespannen. Aan het enorme gewicht te oordelen gaat het hier opnieuw om een krachtpatser. Het totale vermogen van 280 watt rms bevestigt ons vermoeden. Daarvoor zorgen vijf grijze compacte 2,5-inch satellietspeakers met aluminiumfaseplugs geruggensteund door een imposante loodzware kubusvormige subwoofer (6,5 inch). De speakersset heeft het thx-kwaliteitslabel, wat betekent dat de Z5300 voldoet aan de strenge eisen van het door George Lucas opgerichte THX Ltd. Die standaard houdt in dat de consument films kan ervaren zoals de regisseur het bedoelde. En inderdaad is de geluidskwaliteit bij games en films uitmuntend en superieur aan de surroundspeakersets die je standaard bij de populaire instapmodellen videosystemen krijgt. Alleen bij muziek zijn de lage tonen te veel aanwezig, zelfs met het basvolume op het laagste niveau (via de afstandsbediening) - maar je kunt dat wel herstellen via de geluidsregeling op de pc door de lage tonen van de virtuele equalizer op minimaal te zetten. Er is een afstandsbediening (mét draad) voor de regeling van sub-, center-, achter- en mastervolume, met hoofdtelefoonaansluiting en een Matrix-functie die stereogeluid omzet in surround. Achteraan de subwoofer zit nog een bronkeuzeschakelaar (stereo, 4.1 of 5.1). Helaas kan op deze set niet méér geluidsbronnen worden aangesloten. We zien alleen de drie traditionele stereo mini-jacks voor connectie met een 5.1 geluidskaart. Je krijgt wel een stereo converter (naar rca) zodat je een spelconsole kunt aansluiten. Je moet dan wel telkens de kabels omzetten en zonder decoder ontvang je geen surround signaal van je Xbox. ***prijs en aantal sterren op 1 regel (zie voor voorbeeld CM) ***4 sterren € 299 Fabrikant Logitech Info 010-2438897 Website www.logitech.com Speakersysteem 5.1 Rms-vermogen (sub/satellieten) 280 W (100 W/180 W) Analoge surround-ingangen 3 3,5 mm stereo-jack inputs Analoge stereo-ingangen n.v.t. Digitale aansluiting (optisch/coaxiaal) nee/nee Extra's surround upmix schakelaar Hercules XPS 510 Classic Het goedkoopste luidsprekersetje uit de test is de XPS 510 Classic dat voor € 79,99 van eigenaar wisselt. Je moet hier wel genoegen nemen met een schamel totaal vermogen van 17 watt rms. Ook extra aansluitmogelijkheden voor verschillende geluidsbronnen of een afstandsbediening ontbreken. De geluidsregeling gebeurt via drie knoppen (rear, bass en volume) vooraan op de kleine subwoofer. De plastic satellieten klinken dun, de bas overstuurt snel en produceert heel wat ruis als je de volumeknop opendraait. Hoogstaande geluidskwaliteit krijg je niet en voor films valt de set dus te licht uit. Slecht is het geluid zeker niet, maar de andere deelnemers leggen de lat hoog en daardoor valt de XPS 510 wat uit de toon. Natuurlijk mogen we het prijskaartje niet uit het oog verliezen en dan voldoet deze surroundset wel voor gamen op de pc. ***prijs en aantal sterren op 1 regel (zie voor voorbeeld CM) ***2 sterren € 79,99 Fabrikant Hercules Info 035-5288800 Website www.hercules.com Speakersysteem 5.1 Rms-vermogen (sub/satellieten) 28 W (10 W/8 W) Analoge surround-ingangen 3 3,5mm stereo-jack inputs Analoge stereo-ingangen n.v.t. Digitale aansluiting (optisch/coaxiaal) nee/nee Extra's "n.v.t. Philips A3.610 Ook Philips leverde een ruimtebesparend luidsprekersysteem met een prachtig design. Het is hen gelukt om die compacte formfactor te combineren met kracht: de A3.610 haalt een een rms-vermogen van 200 watt. De houten subwoofer neemt daarvan de helft voor zijn rekening. De ultradunne Soft Flat Panel satellietspeakers halen elk nog 20 watt. Hiervoor zorgt Philips eigen NXT SurfaceSound-technologie met 3D SFP tweeter. De A3.610 biedt de mogelijkheid om drie audiobronnen aan te sturen. Op de subwoofer vinden we drie ingangen: de 5.1-aansluiting voor de geluidskaart van de pc, een mini-stereojack voor bijvoorbeeld een mp3-speler en een traditionele stereo-rca-aansluiting waaraan je de cd-speler of spelconsole hangt. Handig is dat je via de draadloze afstandsbediening snel tussen de drie bronnen kunt schakelen. De instelmogelijkheden via de afstandsbediening zijn erg uitgebreid: bas, treble, mute, master-, front- en rear-volumeregelaars en equalizer presets (flat/game/movie en music). De A3.610 klinkt behoorlijk, maar we missen wat detail in de hoge tonen ; de krachtige subwoofer is geen overbodige luxe in combinatie met het schelle geluid van de satellieten. Het vermogen is prima, hoewel we niet de indruk hebben dat de A3.610 de vooropgestelde 200 watt haalt. Aan het opvallende ruimtebesparende ontwerp hangt uiteraard een fors prijskaartje. ***prijs en aantal sterren op 1 regel (zie voor voorbeeld CM) ***3 sterren € 249 Fabrikant" Philips Info 0900-8406 (€ 0,10 p/min) Website www.philips.nl Speakersysteem 5.1 Rms-vermogen (sub/satellieten) 200 W (100 W/100 W) Analoge surround-ingangen 5.1 mini din Analoge stereo-ingangen 2 (3,5 mm stereo-jack, 2 rca) Digitale aansluiting (optisch/coaxiaal) nee/nee Extra's Wall Mounting optie, Flat Panel design Philips A5.600 Het tweede luidsprekersysteem van Philips ziet er minder opvallend uit. De A5.600 bestaat uit vijf kleine kubusvormige satellieten en een kleinere subwoofer en moet het stellen met de helft van het vermogen van de A3.610. Afgezien daarvan verschillen beide systemen nauwelijks. We zien dezelfde aansluitmogelijkheden, waaronder een 5.1 din input zodat er maar één kabel wordt gebruikt naar de geluidskaart van de pc en twee extra stereo-ingangen. Op de center-speaker bevindt zich een volumeknop, een aan/uit-knop en het infraroodoog voor de veelzijdige afstandsbediening. Deze set levert een goed gedefinieerd geluid, maar echt enthousiast worden we er niet van, we missen duidelijk warmte. Ook nu hebben we onze bedenkingen bij het opgegeven rms-vermogen van 100 watt. De op papier minder krachtige Terratecs en de Creative T7700 hebben meer power. Ondanks alles is dit systeem ruim voldoende voor een pc-opstelling. Maar zoek je een multifunctioneel geluidssysteem voor de huiskamer, dan ben je hier aan het verkeerde adres. ***prijs en aantal sterren op 1 regel (zie voor voorbeeld CM) ***3 sterren € 149 Fabrikant Philips Info 0900-8406 (€ 0,10 p/min) Website www.philips.nl Speakersysteem 5.1 Rms-vermogen (sub/satellieten) 100 W (50 W/50 W) Analoge surround-ingangen 5.1 mini din Analoge stereo-ingangen 2 (3,5 mm stereo-jack, 2 rca) Digitale aansluiting (optisch/coaxiaal) nee/nee Extra's Wall mounting optie Terratec HomeArena TXR 665 De TXR 665 is een 5.1-geluidssysteem met een bescheiden rms-vermogen van 65 watt. De vijf 1-wegs satellieten zijn met elk 8 watt opvallend zwaar. In de doos vinden we kleine voetsteuntjes en een montagekit waarmee je de satellietspeakers aan de muur kunt bevestigen. Vreemd genoeg ontbreekt een afstandsbediening. De enige geluidsregelaars vinden we vooraan op de kleine subwoofer, in de vorm van vier draaiknoppen: aan/uit/volume, centre, rear en sub. Ook aansluitingen voor meer audiobronnen ontbreken. Achteraan de subwoofer zien we alleen de nodige in- en uitgangen in de vorm van rca-aansluitingen. Verder krijgen we naast drie gewone rca-kabels drie kabels voor connectie met de geluidskaart (rca naar mini-stereo-jack). Elke vorm van kleurcodering ontbreekt en het heeft dus heel wat voeten in aarde om het volledige setje correct aan te sluiten. Gezien de specificaties is dit bovendien niet echt een goedkoop systeem. Gelukkig worden we aangenaam verrast in de geluidstest. De weergave van audio-cd's en mp3's vertoont een goed evenwicht tussen hoge, lage en middentonen. Er is iets minder detail in de middentonen dan bij de Creative T7700, maar op het vlak van stereoweergave behoort deze set tot de betere uit de test. Voor Home Cinema ontbeert het kracht, al hebben we de indruk dat je nog veel power krijgt voor 65 watt rms. Ook tijdens de gametest creëert de TXR 665 een prima surround-omgeving. ***prijs en aantal sterren op 1 regel (zie voor voorbeeld CM) ***3 sterren € 139 Fabrikant TerraTec Info 043-3654755 Website www.terratec.com Speakersysteem 5.1 Rms-vermogen (sub/satellieten) 65 W (25 W/40 W) Analoge surround-ingangen 6-channel direct (6 rca connectors) Analoge stereo-ingangen n.v.t. Digitale aansluiting (optisch/coaxiaal) nee/nee Extra's 4 satellietsteunen, 2 wallmounts Terratec HomeArena TXR 884 De HomeArena TXR 884 is nagenoeg identiek aan de TXR 665, het enige verschil is de twee extra satellietjes. Ook hier missen we een afstandsbediening en kleurcodes op de bekabeling. De satellieten (zeven stuks) zijn dezelfde, met elk 8 watt, maar de subwoofer is wat groter en levert 28 watt, wat het totaal op 84 watt brengt. Iets meer vermogen dus, maar zeker nog niet spectaculair. Vermogen is natuurlijk geen garantie voor kwaliteit. Naast de nodige aansluitingen voor 7.1-surround zien we hier wel een stereo-input voor twee audio-bronnen. Schakelen tussen die twee bronnen gaat via een knop op de achterzijde van de subwoofer. Nieuw is ook de draaiknop waarbij je kunt kiezen tussen een 5.1-, 6.1- of 7.1-systeem. Gebruik je bijvoorbeeld nog een 5.1-geluidskaart dan klinkt het geluid toch door de zeven satellietspeakers. Je krijgt er vier gewone rca-kabels bij en vijf kabels van rca naar mini-stereo-jack. Ondanks het beperkte vermogen, houdt de TXR 884 zich goed in de dvd- en gamestest. Zowel subwoofer als satellieten klinken bij hoog volume opvallend zuiver. De geluidskwaliteit van de TXR 884 is te vergelijken met die van T7700 van Creative, de weergave van lage tonen is zelfs beter bij deze TXR 884. Ook zijn we te spreken over de goede spreiding van het geluid over alle speakers, ongeacht het invoersignaal, zodat ook stereogeluid hier prima klinkt. De TXR 884 kan ons met zijn uitstekende geluidskwaliteit bekoren, maar in deze prijsklasse had we toch graag een afstandsbediening gezien. ***prijs en aantal sterren op 1 regel (zie voor voorbeeld CM) ***4 sterren € 199 Fabrikant TerraTec Info 043-3654755 Website www.terratec.com Speakersysteem 7.1 Rms-vermogen (sub/satellieten) 84 W (28 W/56 W) Analoge surround-ingangen 8-channel direct (8 rca connectors) Analoge stereo-ingangen 1 (2x rca) Digitale aansluiting (optisch/coaxiaal) nee/nee Extra's 6 satellietsteunen, 2 wallmounts Conclusie ***cmss.jpg Cmms3d : van stereo- naar meerkanaalssignaal upmix-functie. Alle luidsprekersystemen halen een meer dan aanvaardbare geluidskwaliteit - de tijd dat pc-luidsprekers het niveau van een transitorradio nauwelijks overstegen, lijkt definitief achter de rug. Niettemin liggen de kwaliteit en de mogelijkheden van de geteste systemen nog tamelijk ver uiteen. Sommige sets presteren alleen behoorlijk in een pc-omgeving terwijl andere luidsprekerssystemen een hoogwaardige surround-geluidsbeleving leveren in combinatie met een dvd-speler, televisie of game console. Het 2-kanaals-geluid wordt door de meeste speakerssets goed gespreid over de verschillende kanalen - al dan niet via software op de pc - zodat ze ook voor stereoweergave inzetbaar zijn. De kwaliteit van een traditionele hifi-installatie halen de luidsprekers echter niet, maar op de betere sets uit de test kun je gerust van een cd- of mp3-collectie genieten. Bovendien betaal je voor degelijke hifi-speakers al snel het dubbele en meer. De twee 7.1-systemen, de Creative T7700 en de Terratec HomeArena TXR 884 klinken prima en laten je optimaal profiteren van de multimediacapaciteiten van de pc. Houden we rekening met de prijs dan gaat krijgt de Creative T7700 het predikaat PCM Keuze Beste Koop . De tweede plaats is voor de goedkope Hercules XPS510 Classic toe, maar dat bescheiden setje is specifiek op de pc afgestemd en veel minder geschikt voor multimediatoepassingen. De Z-5300 van Logitech maakt ons het meeste enthousiast. Tijdens de dvd-weergave creëerde dat 280 watt rms-systeem een geluidsomgeving die de bioscoop waardig was en ook het gamen was een geweldige ervaring. De Z-5300 zal de hardcore gamers en filmfreaks zeker kunnen bekoren, maar dan moet je het hoge prijskaartje wel voor lief nemen. ***kader (begrippen in vette letters) Woordenlijst Analoog: een verbinding die meestal gebruik maakt van rca-stekkers of mini-jackplugs. Het digitale signaal wordt omgezet naar een analoog signaal, over de kabels gestuurd, en in de boxen weer omgezet naar digitaal. Dit omzetten leidt altijd tot kwaliteitsverlies. Coaxiaal: een verbinding die gebruik maakt van coax-kabel. Een coaxiale verbinding geeft de signalen in onbewerkte digitale vorm met stroompulsen door, maar is hierdoor enigszins gevoelig voor electrische storingen. Dolby Digital: bestaat uit 5 volledige kanalen (linksvoor, linksachter, rechtsvoor, rechtsachter, midden) en één laagfrequent kanaal voor de subwoofer. Het geluid wordt gecomprimeerd aan de hand van een algoritme (genaamd ac3) en het signaal wordt digitaal doorgegeven. Dolby Digital wordt voornamelijk voor dvd's gebruikt. Dolby Pro Logic: de bekendste standaard. Bevat vier geluidskanalen (linksvoor, linksachter, midden, surround) die tot twee analoge kanalen gebundeld worden zodat het ook door oude apparatuur opgenomen en weergegeven kan worden. Nadeel van deze technologie is dat de surround-boxen in mono aangestuurd worden en er geen directe aansturing voor de subwoofer is. Tv-uitzendingen kunnen in Dolby Pro Logic weergegeven worden. Dolby Pro Logic II: werkt net als Dolby Pro Logic met een twee-kanaals bron, maar kan hier 5.1-geluid uit reproduceren. De surround-kanalen zijn hier wel stereo en de subwoofer kan apart aangestuurd worden. Ook het frequentiebereik is verbeterd. Ook Dolby Pro Logic II wordt voornamelijk voor tv gebruikt. DTS: een hoogwaardige variant van Dolby Digital, die volgens hetzelfde principe werkt maar minder compressie gebruikt. DTS is minder populair dan Dolby Digital, maar is op steeds meer dvd's terug te vinden. Jackplug: ook wel koptelefoon-plug. In drie formaten te krijgen. De normale jackplug wordt voor professionele koptelefoons gebruikt. De 3.5-jackplug of mini-jack wordt meestal voor portable audio gebruikt, maar is ook vaak bij pc-speakersets terug te vinden. De 2.5-jackplug wordt vooral teruggevonden in mobiele telefoons. Optisch: een verbinding die gebruik maakt van glasvezelkabel. Een optische verbinding geeft de signalen in onbewerkte digitale vorm met laserpulsen door, waardoor er eigenlijk geen storingen kunnen optreden. PMPO (peak music power output): een dubieuze term om de kracht van de versterker weer te geven. Wordt vooral door fabrikanten van goedkopere luidsprekers gebruikt als marketingterm. RCA: beter bekend als tulpstekker. De standaard voor analoog signaaloverdracht bij middenklasse-electronica. RMS (root-mean-square): een veelgebruikte aanduiding om de kracht van de versterker weer te geven. In tegenstelling tot de pmpo-waarde is de rms-waarde een goede indicatie van de prestaties. Satelliet-luidspreker: een satelliet-luidspreker is een kleine luidspreker die speciaal ontworpen is om de hoge- en middentonen weer te geven. Satelliet-luidsprekers worden altijd in combinatie gebruikt met een subwoofer. Stereo: stereo betekent letterlijk dat er geluid uit twee kanalen komt, links en rechts. Een 2.1-set valt ook onder stereo-geluid, omdat het .1-kanaal geen extra geluid bevat. Subwoofer: een subwoofer is een luidspreker die speciaal gemaakt is om lage bas-tonen weer te geven, ookwel het .1-kanaal genoemd. Een subwoofer wordt altijd gebruikt in combinatie met satelliet-luidsprekers. Surround: geluid dat uit allerlei kanalen uit verschillende richtingen komt. Hiervoor is een minimum van vier luidsprekers nodig (linksvoor, rechtsvoor, linksachter, rechtsachter). THX Surround EX: een uitbreiding op de Dolby Digital-standaard, waarbij er een extra signaal gecreeërd wordt voor één of twee extra surround-luidsprekers. Hierdoor is het mogelijk om 6.1 of 7.1-geluid te verkrijgen. ***/kader ***kader (alleen als het nog past, anders weglaten) Hercules XPS 5.100 Silver Oorspronkelijk was ook de Hercules XPS 5.100 Silver in de test meegenomen. Echter, het afspelen van stereomuziek ging bij deze set volledig de mist in als de cmss 3D-functie niet ingeschakeld werd. De set scoorde hierdoor slechts 53 punten op de kwaliteitsscore. Een tweede set gaf ditzelfde probleem. Hercules heeft de sets naar een testlaboratorium gestuurd om het (volgens hun niet-reproduceerbare) probleem te onderzoeken.

▼ Volgende artikel
Van lcd tot qled: zo maak je je televisie het beste schoon
© MandicJovan
Huis

Van lcd tot qled: zo maak je je televisie het beste schoon

Een televisie trekt stof aan als een magneet. Vlekken, vingerafdrukken of een doffe waas kunnen het kijkplezier flink verstoren. Toch is het schoonmaken van je tv iets wat je voorzichtig moet aanpakken. Eén verkeerde beweging en je hebt een kras of een streperig scherm. In dit artikel lees je hoe je je televisie veilig schoonmaakt, wat je vooral níét moet doen en waar je op moet letten bij verschillende soorten schermen, zoals lcd, oled en qled.

In dit artikel lees je:
  • waarom een microvezeldoek de veiligste keuze is
  • waarom je altijd eerst de stekker uit het stopcontact haalt
  • hoe je schoonmaakt zonder druk of krassen
  • waarom regelmaat en antistatische doeken helpen
  • hoe je oled, qled en lcd verschillend moet behandelen
  • welke middelen je absoluut niet moet gebruiken
  • waarom ook de randen en afstandsbediening meetellen
  • hoe je veilig schoonmaakt bij grote of gebogen tv's
  • wat het verschil is tussen vuil en ingebrand beeld

Lees ook: Zo kies je de beste televisie voor in de slaapkamer

Het lijkt zo makkelijk: even een vochtige doek over het scherm halen. Maar juist dat is iets wat je moet vermijden. Schermen zijn namelijk gevoelig voor vocht, druk en agressieve schoonmaakmiddelen. Een papieren doekje of keukenrol kan al fijne krasjes veroorzaken. Gebruik daarom alleen een zachte microvezeldoek, droog of licht vochtig gemaakt met gedestilleerd water. Gewoon kraanwater bevat kalk en mineralen die bij opdrogen vlekken kunnen achterlaten.

Altijd eerst de stekker eruit

Voordat je begint met schoonmaken, haal je de televisie van de stroom. Niet alleen om veilig te werken, maar ook omdat je op een zwart scherm veel beter ziet waar het vuil zit. Bovendien voorkom je zo dat er vocht in warme elektronica trekt. Laat het scherm na gebruik goed afkoelen. Een warm scherm is kwetsbaarder voor druk; en te veel druk kan tot zichtbare sporen of blijvende vervorming leiden

Zachtjes poetsen, nooit drukken

Maak de doek licht vochtig en wrijf in een rustige, horizontale of verticale beweging over het scherm. Gebruik geen draaiende bewegingen en zet vooral geen kracht. Het paneel van een moderne tv is kwetsbaar. Oefen je te veel druk uit, dan kun je permanente verkleuringen of pixelschade veroorzaken. Houd er rekening mee dat het vuil meestal aan de oppervlakte zit, dus je hoeft niet te schrobben om resultaat te zien.

Regelmaat en antistatische bescherming helpen

Je hoeft je tv niet dagelijks schoon te maken, maar een snelle veegbeurt met een droge doek eens per week voorkomt dat stof zich ophoopt. In huizen met huisdieren of veel luchtcirculatie – bijvoorbeeld door open ventilatieroosters of mechanische ventilatie – raakt een scherm sneller stoffig. Regelmaat voorkomt dan dat het vuil zich vastzet.

Microvezeldoeken met antistatische eigenschappen helpen om stof minder snel te laten terugkeren. Er bestaan ook speciale sprays die het scherm tijdelijk antistatisch maken. Gebruik die alleen als ze expliciet geschikt zijn voor beeldschermen, en breng ze nooit direct op het scherm aan.

©Kamil Macniak

Oled is gevoeliger dan lcd of qled

Niet alle schermtypes reageren hetzelfde op vocht of schoonmaakmiddelen. Oled-schermen zijn het meest kwetsbaar, omdat ze anders zijn opgebouwd dan lcd- en qled-schermen. In plaats van een achtergrondverlichting gebruiken ze miljoenen pixels die ieder hun eigen licht produceren. Die pixels zijn opgebouwd uit organisch materiaal – vergelijkbaar met een ultradunne, gevoelige laag – die makkelijk kan worden aangetast door druk of chemicaliën. Omdat de organische materialen in oled-schermen chemisch gevoeliger zijn dan de kristalstructuren in lcd/qled, is de kans op blijvende schade groter. Zelfs een lichte beschadiging kan al zorgen voor donkere plekken of verkleuringen die niet meer verdwijnen.

Lcd- en qled-schermen hebben een stevigere gelaagde structuur, met beschermende lagen tussen het schermoppervlak en de lichtgevoelige delen. Daardoor zijn ze wat minder gevoelig voor schoonmaakfouten. Toch blijft ook hier voorzichtigheid geboden. Middelen met alcohol, ammoniak of azijn kunnen de antireflectielaag aantasten, met een dof of vlekkerig scherm als gevolg. En dat is niet meer te herstellen.

Gebruik nooit glasreiniger of allesreiniger

Het klinkt logisch om een glanzend oppervlak schoon te maken met glasreiniger, maar dat is bij een tv echt uit den boze. Veel van deze middelen bevatten oplosmiddelen of zuren die het scherm permanent kunnen beschadigen. Ook sprays zijn af te raden, omdat je dan kans hebt dat er vloeistof langs de randen naar binnen loopt. Als je per se een reinigingsmiddel wilt gebruiken, kies dan een speciale schermreiniger zonder alcohol, en breng die altijd aan op de doek – nooit direct op het scherm.

Vergeet de randen en de afstandsbediening niet

Naast het scherm zelf verdienen ook de behuizing en afstandsbediening een schoonmaakbeurt. Deze onderdelen zijn minder gevoelig en kun je gerust schoonmaken met een iets vochtigere doek. Let wel op dat er geen vocht tussen de knoppen komt. Rondom ventilatieopeningen of aansluitingen gebruik je het best een droge doek of een kleine borstel. Zo voorkom je dat stof zich ophoopt en de koeling of signaaloverdracht beïnvloedt.

©Katerina Bond

Groot scherm? Werk met twee handen

Bij televisies vanaf ongeveer 65 inch of bij gebogen schermen is het belangrijk om stabiel en met beleid te werken. Druk uitoefenen in het midden van een groot scherm zonder tegendruk aan de zijkant kan spanning veroorzaken in het paneel. Werk daarom met twee handen: één hand ondersteunt het scherm, terwijl de ander met de doek over het oppervlak veegt. Zorg ook dat de televisie stevig staat of hangt voordat je begint.

Ingebrande beelden poets je er niet af

Soms lijkt het alsof er een vlek in beeld blijft, maar dan gaat het om een ingebrande afbeelding of verkleurde pixels. Dit komt vooral voor bij oled-tv's en ontstaat door langdurige weergave van statische elementen, zoals logo's. Schoonmaken heeft daar geen effect op. Het is goed om dit onderscheid te kennen, zodat je niet blijft boenen op iets dat simpelweg in het scherm zelf zit.

Conclusie

Een televisie schoonmaken vraagt om een zachte hand en het juiste materiaal. Gebruik een droge of licht vochtige microvezeldoek, vermijd schoonmaakmiddelen en laat agressieve sprays links liggen. Houd rekening met het type scherm: vooral oled vraagt om extra zorg. Door regelmatig en zorgvuldig te werk te gaan, blijft het beeld niet alleen schoon, maar voorkom je ook schade op de lange termijn – zeker bij grotere of gebogen modellen.

▼ Volgende artikel
Review Philips dubbele airfryer met stoomfunctie – Veelzijdig, voor wie de tijd neemt
© Philips
Huis

Review Philips dubbele airfryer met stoomfunctie – Veelzijdig, voor wie de tijd neemt

De Philips Airfryer 5000-serie NA555/00 is geen simpele 'frietpan zonder olie'. Met twee manden én een stoomfunctie richt dit apparaat zich op de thuiskok die net iets meer wil. Denk aan een hele kip bereiden met stoom en hete lucht, of tegelijkertijd een hoofd- en bijgerecht klaarmaken. In deze review lees je wat er goed gaat, wat beter kan en voor wie deze airfryer echt een aanwinst is.

Uitstekend
Conclusie

Een aanrader voor de thuiskoks die hoge eisen stellen aan hun apparaat, bereid zijn om er veel mee te experimenteren en creatief zijn in het bedenken van gerechten die de stoomfunctie goed benutten. Ben je alleen op zoek naar een apparaat om patat en snacks mee te maken? Dan zijn simpeler modellen een betere keuze.

Plus- en minpunten
  • Multifunctioneel: airfryen, stomen, of een combinatie
  • Twee aparte manden voor flexibel koken
  • Robuuste bouwkwaliteit
  • Goede prestaties, zeker in de grote lade
  • Stiller dan vergelijkbare modellen
  • Handige functies zoals stoomreiniging en schudherinnering
  • Groot en zwaar apparaat
  • Geen papieren handleiding meegeleverd
  • Zeer lange, rommelige online handleiding
  • Niet intuïtief in gebruik
  • Vlekgevoelige buitenzijde en waterreservoir

Eerste indruk

De Philips Airfryer 5000-serie NA555/00 is een airfryer met wat extra's: een stoomfunctie. Dit apparaat heeft twee manden met een totale capaciteit van 9 liter: een grotere lade van 6 liter voor hoofdgerechten en een kleinere van 3 liter voor bijgerechten of snacks. Volgens Philips kun je hiermee verschillende ingrediënten tegelijkertijd bereiden, met een keuze uit frituren, stomen of een combinatie van beide.

De machine in het kort: de airfryer is uitgerust met zogeheten RapidAir Plus-technologie, alleen beschikbaar bij Philips, waarbij hete lucht snel en gelijkmatig rondom de ingrediënten circuleert. Op papier betekent dat tot 90 procent minder vet dan bij friet en snacks uit de friteuse, al is uit onderzoek al gebleken dat dat een wel heel positieve vergelijking is.

De maximale baktemperatuur bedraagt 200 graden Celsius en er zijn 12 voorgeprogrammeerde programma's beschikbaar. De bediening verloopt via een digitaal aanraakscherm, waarbij temperatuur en tijd handmatig kunnen worden aangepast.

De bouwkwaliteit van het (erg grote) apparaat is degelijk, met een zilverkleurige roestvrijstalen afwerking. De airfryer weegt ruim 8,7 kilo. Met afmetingen van 35,1 x 38,2 x 44,3 cm neemt hij bovendien behoorlijk wat ruimte in op het aanrecht. Philips stelt dat het ontwerp compacter is dan andere modellen met twee manden naast elkaar. Dat is niet helemaal zo; de eerder geteste Ninja was duidelijk een slag kleiner.

©Saskia van Weert

Uitpakken en installatie

De airfryer zit in een grote doos en is goed beschermd tegen beschadiging tijdens het transport. Na het uitpakken van de airfryer kwamen er drie zaken in me op:

  1. Wat een joekel!

  2. Wat een hoop knopjes!

  3. Waar is de handleiding?

Punt 2 komen we verderop op terug. Maar eerst naar de handleiding: die zit er niet bij. Best een teleurstelling, want het is geen apparaat dat je zonder instructies uit de losse pols meteen intuïtief bedient. Wel staan er QR-codes op de doos, die na het scannen een online pdf openen van… meer dan 1800 pagina's! Alle verschillende talen zijn gebundeld in één bestand, waarbij Nederlands op pagina 704 begint. Dat is totaal onwerkbaar. Op de eigen pc heb ik er een kleiner bestand van gemaakt met alleen de eigen taal, en dat is meteen ook een advies aan Philips: niet doen, zo. Het hoeft ook weer geen full colour-boek te zijn, maar iets van een handzaam bestand zou prettig zijn.

Wat er wél bij zit, is een zwart-witte quickstartgids waarvan me niet duidelijk is wat de bedoeling van de handelingen is. Aangeraden wordt, zo maak ik eruit op, om het stoomgedeelte van de airfryer een reinigingsprogramma te laten doorlopen. De auteur van deze review is nog geen 50 en heeft goede ogen, maar deze folder was zo onduidelijk dat ik hem maar even heb laten zitten.

Met een siliconen keukentang houd je je airfryer krasvrij...

...en draai je je gerechten om zonder je handen te verbranden!

Handleiding: een gemiste kans

De pdf-handleiding die er wél is, is niet foutloos. Op zich wordt de werking van de airfryer goed uitgelegd. Er is een algemeen gedeelte, een deel over eten maken met de airfryerfunctie, vervolgens een deel over de combinatie van stomen en airfryen én er is een deel over de stoomfunctie, met telkens een tabelletje erbij van welk eten er hoelang in moet.

Echter, meerdere malen wordt aangehaald dat wortelgroenten zoals bloemkool en broccoli in de airfryer kunnen worden bereid. Dat zijn echter geen wortelgroenten. Slordig. Ook staat het gedeelte over friet maken vlak onder de stoominstructies. En zonder te testen kunnen we dit zeggen: friet maak je niet met stoom – zelfs niet in deze airfryer.

Er staan wel meer wat vreemde dingen in de handleiding, zoals dat je de mandjes met eten meermaals dient om te schudden boven de gootsteen. Daar zie ik echt het nut niet van in. Ik vermoed dat de handleiding is vertaald uit het Engels en dat men Amerikaans-achtige claims wil voorkomen door maar zo veel mogelijk aandacht aan veiligheid te besteden. De waarschuwing over de hete buitenkant is wel op zijn plaats: die klopt.

©Saskia van Weert

Het waterreservoir van de Philips-airfryer.

Uiterlijk en indeling

Het is een robuuste machine, rvs en matgrijs. Aan de achterzijde zitten twee afstandhouders die ervoor zorgen dat je hem niet te dicht tegen de muur zet. De warme lucht en stoom moeten tijdens het gebruik immers wel weg kunnen. Bovenop zit een bakje om water in te doen als je de stoomfunctie gebruikt. Links een kleine lade met airfryerfunctie voor kleine gerechten, rechts een grote lade die met alle functies overweg kan: airfryen, stomen, en stomen + airfryen.

De lades zijn verschillend ingedeeld. De kleine lade heeft een roostertje op de bodem dat je eruit kunt halen en dat ervoor zorgt dat de hete lucht ook onder het eten komt. In de grote lade zit een soort binnenpan, die er eveneens uit te halen is voor schoonmaakdoeleinden. De vierkante binnenpan past maar op één manier in de lade, dus je kunt hem er niet per ongeluk verkeerd in duwen.

©Saskia van Weert

Bediening en interface

De bediening lijkt heel ingewikkeld, en dat komt doordat er uit de doos een transparante sticker over het bedieningspaneel zit geplakt met werkelijk álle beschikbare knopjes erop. Na het verwijderen van de sticker blijkt het aantal keuzemogelijkheden behoorlijk mee te vallen.

Na het indrukken van de aan-uitknop kies je welke lade(s) je wilt gebruiken, en alleen de knoppen die van toepassing zijn op de gekozen lade en daarna de gekozen functie, lichten op. Als je lade 1 selecteert, zie je dus alléén de knoppen voor tijd en temperatuur en de voorkeuzemenu's. Kies je lade 2, dan heb je meer keuzes, namelijk voor airfryer, stomen en een combinatie ervan, maar ook de voorkeuzemenu's en reinigingsprogramma's.

Voorkeuzeprogramma's zijn overigens niet 'magisch'. Het zijn vastgestelde combinaties van een bepaalde tijd en een bepaalde temperatuur. Ze staan duidelijk in de handleiding beschreven. Tijdens de testperiode zijn ze niet gebruikt; ze zijn namelijk bedoeld voor een vaste hoeveelheid ingrediënten. Als je er meer of minder in doet, werkt het al meteen minder goed en moet je alsnog zelf de tijd aanpassen.

©Saskia van Weert

De sticker die over het bedieningspaneel zit geplakt toont alle beschikbare knoppen.

Prestaties: airfryen

Voor 'klassiek' airfryen heb je de keuze uit de kleine en de grote lade. De kleine is vooral geschikt voor bijvoorbeeld één kroket of één afbakbroodje. Voor de meeste bereidingen zul je vooral de grote mand gebruiken. De prestaties zijn prima; zeker in de grote mand is eten sneller gaar en krokant dan in airfryers van andere merken. Philips was het eerste grote bedrijf dat airfryers op de markt bracht en die voorsprong uit zich nog steeds in de kwaliteit van de meeste modellen – zeker de wat duurdere, zoals deze met veel vermogen.

©Saskia van Weert

Prestaties: stomen

Wil je de airfryer gebruiken om te stomen, dan vul je eerst het reservoir bovenop met water. Stomen is zoals eerder gemeld alleen beschikbaar in de grote mand. Iets als aardappels of groente stomen gaat prima, al duurt het simpelweg lang. Reken op zeker een halfuur voor een portie aardappelpartjes. Dat is overigens vergelijkbaar met reguliere stoomapparaten.

Aandachtspunt is het geluid: als de machine gaat stomen, maakt hij een geluid als een beademingsapparaat – om de zoveel tijd klinkt er telkens een opvallende 'puf'. Na het stomen moet het water in het reservoir afkoelen en kun je dat bakje leegschenken, schoonmaken en afdrogen. Je kunt het water om hygiënische redenen niet zo op de machine laten staan. Dat leeggieten is iets wat je in het begin zeker zult vergeten.

Prestaties: airfryen en stomen gecombineerd

Wat deze airfryer uniek maakt, is de combinatie van stomen en airfryen. Hoewel de auteur een doorgewinterde airfryergebruiker is en er zelfs een kookboekje over heeft geschreven, was het echt even zoeken naar wat er dan precies in kan worden klaargemaakt. Philips zelf geeft als suggestie om een hele kip erin te bereiden. Dat ging prima. Een experiment met broccoli mislukte helaas; de roosjes waren verbrand.

Deze functie is vooral geschikt voor koks die een experiment niet schuwen. Heb je een stoomoven of zou je die graag willen, dan is deze combinatie van airfryen en stomen een alternatief dat, zeker in vergelijking met een stoomoven, een stuk voordeliger is.

©Philips

Extra functies

De airfryer is voorzien van allemaal snufjes. Bijvoorbeeld de functie om middels een piepgeluid te worden gewaarschuwd dat je eten in de mand moet worden omgeschud. Ben je een ervaren airfryergebruiker, dan is die functie niet nodig, want je bent er al aan gewend om regelmatig de boel te schudden. Voor beginners kan dat echter een nuttige wenk zijn om een optimaal resultaat te krijgen.

Ook handig is de stoomreiniging. Maak je vaak vlees, kip of vette snacks in de airfryer klaar, dan kan het mandje gaan aankoeken en na verloop van tijd is het amper nog goed schoon te krijgen. Met de stoomreiniging wordt het mandje goed doorgestoomd, waarna je de mand met vuil water leeggooit, omspoelt en in de airfryer 5 minuten laat opdrogen.

De moeite van het vermelden waard is het geluid, of het gebrek daaraan. Tijdens het stomen hoor je zoals gemeld een pufgeluid, maar voor het overige is de airfryer stil. Je hoort hem wel, maar duidelijk minder dan andere airfryers. Ook de piep die je hoort als het eten klaar is – die bij Ninja bijvoorbeeld keihard is – is bescheiden. Dat is zeker een pluspunt.

Conclusie: kopen of niet?

De airfryer is veelzijdig, voorzien van een hoop toeters en bellen, en door de stoomfunctie biedt hij meerwaarde vergeleken met airfryers die dat niet kunnen. Het apparaat is wel groot en zwaar, heeft een enorm lange handleiding en is daardoor niet intuïtief te gebruiken – je moet er echt tijd in investeren om hem goed te leren kennen. De mandjes en roosters kunnen in de vaatwasser, maar de buitenzijde en het waterreservoir zijn vlekgevoelig. De prestaties zijn goed.

Al met al is deze airfryer een aanrader voor de thuiskoks die hoge eisen stellen aan hun apparaat, bereid zijn om er veel mee te experimenteren en creatief zijn in het bedenken van gerechten die de stoomfunctie goed benutten. Ben je alleen op zoek naar een apparaat om friet en snacks mee te maken? Dan zijn simpelere modellen een betere keuze.