Vorig jaar zomer hebben Windows 7- en 8.1-gebruikers een jaar lang de mogelijkheid gekregen gratis over te stappen op Windows 10. Het upgradejaar loopt ten einde en wie nog niet gratis is overgestapt, moet snel beslissen. Is upgraden naar Windows 10 de moeite waard of toch niet?

01 Verleiding

Na het debacle van Windows 8, dat in zijn zoektocht naar relevantie op apparaten met touchscreen de gewone pc-gebruiker (waarvoor Windows hét besturingssysteem is) vergat, was Microsoft toe aan wat positief nieuws. Windows 8 moet zo snel mogelijk vergeten worden en de enorme hoeveelheid Windows 7-gebruikers moet verleid worden een nieuwe versie te gebruiken, om een nieuw drama te voorkomen zoals dat met het verlopen van Windows XP gebeurde. Lees ook: Windows 10 terugzetten naar oude Windows-versie.

Ook zijn deze gebruikersaantallen hard nodig om de onsuccesvolle Windows-applicatiewinkel leven in te blazen. Om deze gebruikers te verleiden én weer een positieve draai te vinden, werd besloten Windows 10 als gratis update aan te bieden. Fijn is dat Windows 10 ook weer prima met je muis en toetsenbord te bedienen is.

©PXimport

01 De onhandige interface zonder startknop deed veel gebruikers besluiten niet over te stappen op Windows 8.

02 Gratis Windows

De upgrade naar Windows 10 is gratis voor iedereen met Windows 7 SP1 of 8.1. Wie Windows 8 heeft, moet eerst upgraden naar Windows 8.1, maar kan daarna alsnog door naar Windows 10. Microsoft stelt maar twee voorwaarden, de oude Windows moet legaal zijn én de upgrade moet binnen het eerste jaar dat Windows 10 beschikbaar was worden uitgevoerd. En daarmee heeft iedereen nu nog tot 29 juli 2016, daarna moet je betalen. Hoeveel is nog niet bekend, maar na 29 juli gaat de geest terug in de fles en kost Windows weer gewoon geld.

©PXimport

02 Ondanks dat Windows 10 net als Windows 8 op alle apparaten moet draaien, kreeg Windows op de pc wel gewoon zijn startknop terug.

03 Upgrade elke pc minstens één keer

Een belangrijk advies ook voor wie niet wil upgraden, is om het in elk geval toch één keer te doen. Je kunt de upgrade namelijk binnen dertig dagen terugdraaien en dat mag ook al direct nadat de upgrade is uitgevoerd. Met de upgrade, zelfs als je die daarna ongedaan maakt, verwerf je het recht om later altijd nog weer Windows 10 gratis te installeren op die pc. Het recht om Windows 10 te gebruiken, is namelijk niet gekoppeld aan de gebruiker maar aan de hardware.

Tijdens de upgrade maakt Microsoft een unieke profiel van de pc en bewaart die in de Microsoft-cloud met daarbij als aantekening dat die pc het recht heeft altijd Windows 10 te installeren. Wil je dus nu in elk geval nog niet over naar Windows 10, upgrade dan toch in elk geval één keer. Activeer Windows 10 of controleer dat deze is geactiveerd, en maak dan gerust de upgrade ongedaan. Ook voor deze actie heb je tot 29 juli 2016 de tijd. Doe je dat niet, dan weet je dat wanneer je alsnog naar Windows 10 wilt met die pc, dat je dan zult moeten betalen.

Onze ervaringen met zowel de upgrade naar Windows 10 als de downgrade naar weer Windows 7 of Windows 8.1 zijn bovendien positief. We hebben weinig van deze acties stuk zien lopen, dus daarvoor hoef je het niet te laten. Heb je Windows 10 en wil je terug: via Start / Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Systeemherstel kun je tot dertig dagen na de upgrade, teruggaan naar de vorige versie van Windows op de pc.

Je kunt natuurlijk ook met een eigen back-uptool vooraf een back-up van je huidige Windows-versie maken en die herstellen nadat je bent geüpgraded naar Windows 10.

Hoe populair is Windows 10?

Microsoft weet dankzij alle informatie die bij een upgrade en downgrade wordt vastgelegd exact hoe het ervoor staat met het marktaandeel van Windows 10. Maar Microsoft wil er zelf niets over zeggen. Volgens de site Statcounter is het aandeel van Windows 10 in Nederland de afgelopen maanden gestaag opgelopen en lag het begin maart voor het eerst boven alle andere versies van Windows, inclusief Windows 7 dat tot dusver altijd de grootste was.

Opvallend aan de cijfers van Statcounter is dat het aandeel van Windows XP, Vista en ook Windows 8 en 8.1 over dezelfde periode eigenlijk redelijk stabiel is, de groei van Windows 10 gaat vooral ten koste van Windows 7. Het lijkt erop dat de gratis upgrade in elk geval de gebruikers van Windows 8 en 8.1 niet heeft overtuigd, evenmin de gebruikers van Windows-versies vóór Windows 7.

©PXimport

Op 12 maart 2016 had Windows 10 in Nederland meer marktaandeel dan Windows 7.

04 Hardware-eisen

Of je ook echt kúnt upgraden naar Windows 10 hangt behalve van de huidige versie van Windows op de pc en of die legaal is, ook af van de hardware. De eisen die Windows 10 stelt zijn niet anders dan die van Windows 7 of 8, maar liggen wel hoger dan van voorgangers als Windows XP en Vista.

Belangrijk is dat je de minimale systeemeisen zoals Microsoft die noemt met een flinke korrel zout neemt. Een pc met een 1GHz-processor, 1 GB RAM en een beeldscherm van 800 x 600 pixels is daarvoor te ver verwijderd van wat een pc in huis moet hebben zodat Windows 10 soepel kan draaien. Dan is een reëlere ondergrens een recente dualcore-processor en 2 GB RAM. En om alles echt lekker soepel te laten draaien, raden we een SSD voor voldoende snelle opslagruimte aan en liever nog 4 of 8 GB intern geheugen. Het is in elk geval aan te bevelen voor je gaat upgraden een back-up te maken. Uitsluiten dat de upgrade mislukt, kun je namelijk niet.

©PXimport

04 Windows 10 profiteert vooral van veel geheugen en een snelle SSD.

05 Wat als de upgrade niet komt?

De upgrade naar Windows 10 is een 'gewone' Windows Update met nummer KB3035583. Deze update installeert de Get Windows-app op de pc en begint ongemerkt zelfs de benodigde bytes te downloaden. Om te zien of deze update op de pc staat, ga je naar Start / Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Windows Update. Hier kun je de updates zien en ook zoeken. Zoek op het KB-nummer. Ontbreekt die nog, klik dan op OK / Naar updates zoeken en laat Windows net zo lang updates downloaden en installeren tot ook dit KB-nummer is geïnstalleerd.

Duurt het te lang of werkt de upgrade ook nu nog niet, kies er dan voor Windows 10 direct vanaf een installatiemedium te installeren: Microsoft biedt inmiddels de mogelijkheid eenvoudig via internet een installatie-dvd of usb-stick te maken. Die mogelijkheid bestaat dankzij de rapportage van problemen van zowel gebruikers die maar geen uitnodiging kregen om te upgraden naar Windows 10, als van gebruikers die terug wilden naar Windows 7 of 8.1 en daar problemen mee hadden. Met het installatiemedium kun je zowel Windows 7, 8.1 of 10 direct installeren. Via deze link kun je zowel het upgradeproces naar Windows 10 online starten, maar ook het zogenoemde MediaCreationTool downloaden plus de bijbehorende Windows-installatiebestanden.

©PXimport

05 De upgrade naar Windows 10 begint met een gewone Windows Update met nummer KB3035583.

06 Voordelen Windows 10

Windows 10 is beter dan zijn directe voorgangers. Het is fijn weer gewoon een startmenu te hebben, vensters die niet meteen het hele scherm vullen, een pc die opstart met het Bureaublad. Wat ook in het voordeel van Windows 10 werkt, is dat Microsoft nog weer verder is met het overhevelen van de verschillende onderdelen naar het moderne uiterlijk. Het Configuratiescherm is leger, het venster Instellingen voller.

Zelfs als je niet houdt van de nieuwe interface, dat de meeste instellingen weer op één plek te vinden zijn, is een groot voordeel van Windows 10. Verder ziet de interface er strakker uit, is het snel én stabiel. Windows 7-gebruikers die overstappen, slaan de ellende van Windows 8(.1) in één klap over en krijgen met Windows 10 meteen een gelijkwaardig goede Windows op hun pc. Overstappers zijn sowieso weer helemaal bij. Ze hebben nog jarenlang ondersteuning en kunnen gebruikmaken van de twee grote updates die Microsoft jaarlijks voor Windows 10 wil uitbrengen.

©PXimport

06 Het is heerlijk om gewoon weer een startmenu te hebben.

07 Nadelen Windows 10

Toch is het niet allemaal goud wat er blinkt. Ook in Windows 10 kom je op veel plaatsen nog delen van Windows 8 en zelfs ouder tegen. Zit een optie niet in het venster Instellingen, dan moet je nog steeds het 'oude' Configuratiescherm openen om het daar te zoeken. Maar het grootste nadeel van Windows 10 is de privacy. Hoewel Microsoft ontkent bepaalde omstreden gegevens over de gebruikers te verzamelen, de vage antwoorden die het geeft op vragen over dit onderwerpen zorgen ervoor dat het bedrijf minimaal de schijn tegen heeft.

Meerdere malen is inmiddels bewezen dat Windows 10 veel informatie over de gebruiker bijhoudt en deelt, zoals de licentie Microsoft daar immers alle ruimte voor biedt. Is privacy je lief, dan is Windows 10 niet de goede keuze.

En er zijn wel meer nadelen. De nieuwe browser Edge is gewoonweg nog niet af en loopt qua functionaliteit nog mijlenver achter op Chrome, Firefox en zelfs Internet Explorer. Sommige Windows 10-onderdelen zijn in Nederland helaas (nog) niet beschikbaar. Bijvoorbeeld de spraakgestuurde zoekmachine Cortana (waar gebruikers buiten Nederland heel enthousiast over zijn). Maar ook de functie Windows Hello (die je laat inloggen door een foto te nemen met een webcam): deze werkt namelijk enkel nog met twee heel specifieke modellen Intel-webcams, die hier niet los te koop zijn.

©PXimport

07 Als je privacy je lief is, is Windows 10 niet de goede keuze.

08 Upgraden of niet

Wie de balans opmaakt voor Windows 10 moet bekennen dat Microsoft met deze versie van Windows de belangrijkste fouten van de voorgangers herstelt. Daarbij scoort het op een aantal punten goed en is het daarmee zonder meer een goed en prettig te gebruiken besturingssysteem. Daarbij moet je wel een aantal nadelen op de koop toenemen. Het is zeer verstandig om het recht om in de toekomst ook nog gratis te mogen upgraden nú nog veilig te stellen door voor eind juli alvast één keer te upgraden. In het 'ergste' geval loop je het risico dat je helemaal niet meer terug wilt.

De smartphone-lijdensweg

Behalve op de pc moet Windows 10 uiteindelijk ook gebruikt worden op tablets, op de Xbox en vooral ook op smartphones. Dat laatste lijkt echter een onmogelijke opgave en het systeem lijkt een stille dood te sterven nadat de (reeds lage) verkoopcijfers verder instortte. Onlangs is de update voor Windows Phone 8 toestellen verschenen, nadat gebruikers keer op keer teleurgesteld werden met uitstel. Ook bij de update werden gebruikers in de steek gelaten, lang niet ieder Windows Phone 8.1-toestel dat een update beloofd was, kreeg deze ook.

©PXimport

Windows 10 voor de smartphone zou tegelijk uitkomen met Windows 10, maar gebruikers werden in de kou gezet.

Lang werden compressors vooral gebruikt in garages, de industrie en de bouw. Moderne compressors zijn echter zo compact en goedkoop geworden, waardoor ze prima inzetbaar zijn voor doe-het-zelvers en hobbyisten. Ben je een volbloed klusser, dan kom je al snel op een punt dat je tijdens het werk echt geniet van een compressor.

Perslucht

Een compressor is een apparaat dat perslucht produceert. Met die lucht onder druk kun je verschillende werkzaamheden uitvoeren, zoals banden oppompen, oppervlakken en objecten schoonblazen, voorwerpen zandstralen, verf spuiten, en spijkers en brads schieten. Brads zijn ultrafijne spijkertjes – een soort naaldspijkers – die je onder druk in het hout schiet en die je nauwelijks ziet zitten.

Als je dus een fietsband wilt opblazen en daarna de bekleding van een stoel wilt vastnieten, dan verwissel je gewoon het pneumatische gereedschap dat aangesloten is op dezelfde compressor. Dat verwisselen gaat trouwens ontzettend snel dankzij een speciale snelkoppeling. Een belangrijk voordeel van het werken met perslucht is dat al die gereedschappen licht van gewicht zijn terwijl ze toch een enorme kracht hebben.

©Adisorn

Drukvat

Een compressor zuigt lucht aan uit de omgeving, perst die samen en stuwt de samengeperste lucht via een luchtslang naar het aangesloten luchtgereedschap. De ketel of het drukvat van een compressor doet dienst als opslagplaats van lucht die zo goed als mogelijk op een constante druk wordt gehouden. Wanneer de druk door het gebruik daalt, zal de compressor aanslaan en nieuwe lucht aanzuigen en samenpersen. Hoe meer lucht er beschikbaar is, hoe langer het gereedschap kan worden gebruikt, maar ook hoe meer ruimte er nodig is om de lucht op te slaan. Een nadeel van een groot drukvat is dat het langer duurt voordat de luchtdruk opnieuw op bedrijfsniveau is. 

Oliegesmeerd of olievrij

Er zijn verschillende soorten compressors. Er zijn lichte draagbare en minicompressors, maar als doe-het-zelver koop je beter een stevig model dat voldoende druk kan produceren. Op die manier kom je later niet tot de vaststelling dat het toestel niet krachtig genoeg is voor het gereedschap dat je op het oog hebt.

Ruwweg verdeelt men compressors in oliegesmeerde en olievrije typen. Een oliegesmeerde uitvoering is over het algemeen stiller, maar vergt wel iets meer onderhoud. De oliegesmeerde compressor is goedkoper dan zijn olievrije tegenhanger, maar je moet er wel op letten dat je regelmatig het oliepeil checkt en de olie ververst. Een nadeel is dat je oliegesmeerde toestellen beter niet kunt inzetten als het kouder is dan 5°C. De olie kan door de kou verdikken, en dat is kwalijk voor een goede werking van het apparaat. 

©Natallia

Waar op letten?

Je hoeft niet per se naar een speciaalzaak te stappen om een compressor aan te schaffen. In elke doe-het-zelfzaak zie je verschillende modellen. Toch zijn er een paar zaken waar je op moet letten. Allereerst is er het aanzuigvermogen, dat aangeeft hoe snel het drukvat zich vult en hoe vlug de benodigde luchtdruk op peil is.

Heel belangrijk is het aantal bar. Dat is de kracht waarmee de lucht naar buiten wordt geblazen. Bij al het luchtgereedschap dat in de schappen ligt, lees je hoeveel bar het nodig heeft. Als je een spijkerpistool koopt dat 8 bar nodig heeft, moet de compressor deze druk dus wel kunnen produceren. De grootte van de tank bepaalt hoelang je de beschikking hebt over een constante druk. Hoe groter de tank, hoe langer je van dezelfde druk kunt genieten. Dat is vooral belangrijk voor wie verf gelijkmatig wil spuiten.

©navintar

Prijzen

Als je een compressor aanschaft, zitten daar meestal een paar tools bij waarmee je typische basisklussen met perslucht kunt uitvoeren. Anders moet je die hulpmiddelen afzonderlijk kopen. Een compressor voor de doe-het-zelver kost om en nabij de 150 euro. Een bandenpomp met spanningsmeter heb je voor 23 euro, een brad-tacker kost 90 euro, een blaaspistool 9 euro en een zandstraalpistool 35 euro.

Onderhoud

Zo'n compressor heeft nauwelijks onderhoud nodig. Het belangrijkste aandachtspunt is dat je het restvocht dat zich in de buffertank ophoopt af en toe laat weglopen via een aftapkraantje. Dat vocht komt vrij doordat de warme lucht in het apparaat afkoelt en er dus condens ontstaat. Door de hogere druk zal de temperatuur in de tank immers toenemen. Controleer zoals eerder gezegd ook het oliepeil bij oliegesmeerde uitvoeringen.

Heb je je ooit afgevraagd hoe een bepaalde website er vroeger uitzag? Dat kan via de Wayback Machine, eigendom van een non-profitorganisatie, die ondertussen meer dan 860 miljard webpagina’s heeft gearchiveerd.

Stap 1: De tijdlijn

Google heeft aangekondigd om de Wayback Machine in de resultaten van de eigen zoekmachine te integreren, maar op het moment van schrijven werkt dat nog niet. Dan maar op de normale manier.

Surf naar https://web.archive.org en voer het adres van de gezochte website in de zoekbalk in. Voor deze gelegenheid proberen we het met de oudste website van Nederland. Als we dit monument in de tijdmachine kunnen bekijken, dan moet dat ook lukken met de website van jouw voetbal- of schaakclub. Het is bijna niet te geloven, maar in 1992 bestonden er slechts drie websites in de hele wereld: die van het Zwitserse CERN, die van een lab in Stanford SLAC en die van het Nederlandse atoomonderzoeksinstituut NIKHEF. Typ dus www.nikhef.nl in het zoekvak. Bingo! The Internet Archive of de Wayback Machine vindt de website en toont in een tijdlijn het aantal opgeslagen archiefdata. Leuk als je de site van toen met die van nu vergelijkt.

Hoe hoger de zwarte staafjes, hoe meer archiefdata er beschikbaar zijn.

Stap 2: Snapshots

Dit archief verzamelt momentopnamen. Logisch dat er geen snapshot uit 1992 beschikbaar is, omdat de Wayback Machine toen nog niet bestond. Het eerste zwarte staafje zie je staan in 1997. Als je daarop klikt, komt er een kalender tevoorschijn waar het moment van de opname is gemarkeerd met een blauwe stip. In dit voorbeeld is dat 10 december 1997. Ga er met de muisaanwijzer overheen en dan lees je dat er van die dag meerdere snapshots beschikbaar zijn. Als een website meerdere keren op één dag is gearchiveerd, wordt de cirkel rond die dag iets groter. Klik op een van deze snapshots.

Een blauwe stip zegt dat er een snapshot bestaat van die dag.

Stap 3: Koppeling proberen

Wanneer je bij het zoeken in de WayBack Machine een foutmelding ontvangt dan is de site mogelijk ingesteld om de webcrawler van de Wayback Machine te negeren. Als alles goed gaat, opent de website in de tijdmachine. Afhankelijk van hoe de website is gearchiveerd, kun je mogelijk op links in de pagina klikken en de gekoppelde content bekijken. Bovenaan de website staat een minikalender waarmee je via de blauwe pijltjes naar de volgende of vorige gearchiveerde momentopname springt.

In het geval van de oudste Nederlandse site kun je wel alle links openen.