18 8-speed interne dvd-branders. De ontwikkelingen op het gebied van dvd-branders gaan erg snel. De schrijfsnelheden zijn alweer verdubbeld naar 8-speed, terwijl de prijzen van zowel de schrijvers als de media zijn gehalveerd. Tijd om eindelijk een dvd-brander in huis te halen? We leggen de achttien snelste dvd-branders het vuur aan de schenen. Plus: een update van onze dvd-mediatest.

"Nog geen twee jaar geleden kostte een beetje dvd-brander al snel € 500 en moest je bij het branden van een dvd'tje engelengeduld opbrengen. En dan hebben we het nog niet eens over de dure media, de compatibiliteitsproblemen en de formatenoorlog (plus, min of dvd-ram). Het gevolg is dat de dvd-brander lang niet zo'n groot verkoopsucces was als de dvd-speler, die wel in hoog tempo de huiskamers veroverde. De laatste maanden lijkt het tij voor de dvd-brander echter te keren. Tegenwoordig tik je voor minder dan € 150 een brander voor in de pc op de kop, en met de multi-formatbranders hoef je je om de formatenoorlog ook al helemaal niet meer druk te maken. Bovendien beloven de nieuwe branders zeer hoge brandsnelheden en sterk verbeterde compatibiliteit. Maar beloven is nog niet hetzelfde als doen. Daarom onderwerpen wij de nieuwste 8-speedbranders aan een uitgebreide reeks tests. Standaardenoorlog De formatenstrijd tussen het min- en plus-kamp is nog steeds niet uitgewoed, maar als consument hoef je hier nauwelijks meer wakker van te liggen. Zo ondersteunen de meeste branders uit de test zowel plus als min zonder dat je daarvoor meer geld moet betalen. LG leverde zelfs een multi-format brander die naast dvd+r(w) ook het nauwelijks gebruikte dvd-ram ondersteunt. Het is dus best mogelijk dat de dvd-formatenoorlog geen winnaar zal opleveren en beide standaarden nog een tijd in gewapende vrede zullen samenleven. Anderzijds kunnen we de vraag stellen welk voordeel de ondersteuning van meerdere formaten biedt. Met het dvd-plus-formaat kan alles wat ook met dvd-min kan en vice versa. Ook qua uitwisselbaarheid zijn er nauwelijks verschillen meer tussen de twee formaten. Toch heeft het dvd-plusformaat momenteel de beste troeven in handen: de technologie van het plusformaat sluit nog het meest aan bij de video-dvd, de prestaties liggen hoger, de beschikbaarheid van de dvd-plus media is groter en fabrikanten hoeven op een plus-schijf de helft minder heffing te betalen dan bij een min-schijf. Het is dan ook niet vreemd dat dvd-plus zijn concurrent in populariteit is voorbijgestreefd. Typerend is dat we geen enkele dvd-brander toegestuurd kregen die enkel met het min-formaat overweg kan - zelfs dvd-min-pionier Pioneer komt met een toestel dat ook dvd-plus ondersteunt. Vijf branders in de test (BenQ, HP, New Universe, Philips en RiDATA) branden uitsluitend dvd-plus, alhoewel de New Universe-brander met een downloadbare firmware-update ook tot dvd-min-branden te bewegen is. ***kader Double-layer dvd & Blu-ray De grenzen van de opslagcapaciteit voor het dvd-formaat zijn nog lang niet bereikt. Vanuit het dvd-plus-kamp staat namelijk al een nieuwe technologie in de startblokken die het opslagvermogen van een dvd+r vrijwel verdubbelt: de dual-layer dvd. Door middel van twee gescheiden informatielagen is de capaciteit van een schijfje vergroot van 4,7 GB naar 8,5 GB. Deze dual-layer dvd's zouden probleemloos kunnen worden afgespeeld op de bestaande afspeelapparatuur. Het nadeel is dat de schijfjes alleen met een speciale dual-layer dvd+r-brander gebrand kunnen worden. De eerste dual-layer branders en media zouden inmiddels in de winkels moeten liggen. Alsof dit nog niet genoeg is, zijn sommige fabrikanten al weer druk bezig met de daaropvolgende dvd-standaard: Blu-ray technologie. Bij deze technologie wordt een nauwkeurigere blauwe laser gebruikt (momenteel gebruikt men een rode laser), waardoor de opslagcapaciteit per schijfje kan worden opgevoerd tot maar liefst 27 GB per kant. Op een dubbelzijdige Blu-ray disc kun je dan 54 GB aan informatie kwijt! Deze hoge opslagcapaciteit is noodzakelijk om video-dvd's van nog hogere kwaliteit (bijvoorbeeld hdtv) mogelijk te maken. De specificaties van de Blu-ray disc read-only (bd-rom) zijn reeds rond; momenteel werkt de industrie aan specificaties van de bd-r (recordable) en bd-re (rewritable). De eerste branders en media zullen rond 2006 in de winkel liggen. ***/kader Testmethode We testen alle dvd-schrijvers op een systeem met een 3,2 GHz Pentium 4, 512 MB ddr 400-geheugen, een Seagate serial-ata-schijf en een ATI Radeon 9800XT grafische kaart. Als besturingssysteem draait Windows XP Pro, voorzien van de laatste service packs. De brandsoftware van dienst is Nero Burning ROM 6.3.0.3. Bij alle tests gebruiken we in eerste plaats media van Verbatim (8x dvd+r, 4x dvd-r en 4x dvd+rw schijfjes). Indien er met de dvd-branders zelf ook blanco schijfjes meegeleverd worden, voeren we de tests ook hiermee uit. Voor de metingen baseren we ons op de in Nero Burning ROM ge'ntegreerde DVD/CD Speed versie 2.11. Dit is een uitgebreide benchmark die zowel de lees- als schrijfprestaties bij cd's en dvd's van de branders meet en grafisch in kaart brengt. Het testparcours bestaat om te beginnen uit het volschrijven van een 700 MB cd-r, waarbij zowel het volledige tijdsverloop als de gemiddelde snelheid wordt gemeten. Na het branden controleren we de cd met een oude NEC 28D cd-rom-speler meteen op eventuele fouten. Voor de leesbenchmark gebruiken we een door Nero DVD/CD Speed gecreëerde test-cd-r. Om kwaliteit en snelheid bij het digitaal extraheren van audio-cd's van de schrijvers te meten maken we gebruik van de DAE-test. Voor het meten van het lezen en beschrijven van de dvd's doorlopen we dezelfde procedure als bij de cd's, waarbij we de beschrijfbare dvd-media (alle door de toestellen ondersteunde formaten) volschrijven met 5000 kleine bestanden. Bij het lezen van de dvd's wordt naast de gemiddelde snelheid ook de zoektijd, het processor-gebruik, de uitwerptijd en de laadtijd gemeten. Om de compatibiliteit van de gebrande schijfjes te controleren maken we een één-op-één kopie van een video-dvd. Elke kopie proberen we vervolgens uit op enkele stand-alone huiskamerspelers en de populaire PlayStation 2 spelconsole. Naast de prestaties van de branders bekijken we ook de leveringsomvang, zoals meegeleverde software, lege media en de garantieperiode. Brandsnelheid De nieuwe 8x-generatie moet in de komende tijd de 4x-apparaten aflossen. Wanneer we bedenken dat bij een dvd-brander 1-speed goed is voor 1380 KByte/s (bij een cd is dat 150 KByte/s), dan schijf je met 8-speed een dvd van 4,37 GB in 8 minuten vol. De 8x-techniek was als eerste beschikbaar voor de plus-media, maar inmiddels beginnen ook de eerste 8x dvd-min branders te verschijnen. Alle apparaten die we in deze test meenemen kunnen 8x dvd+r branden. Voor het dvd-r formaat bieden enkel Lacie, Lite-On, NEC en Pioneer al 8x ondersteuning. De verschillende dvd-branders blijken bij het schrijven van dvd+r de beloofde 8x grens te benaderen. De snelsten uit de test zijn de New Universe DDW-081 en de RiDATA RDA-08041, die beiden in 8 minuten en 2 seconden een dvd+r tot de rand toe vol schrijven. De LG GSA-4081B en de Pioneer DVR-107D halen het beloofde resultaat niet en branden vreemd genoeg maar met een gemiddelde snelheid van 4x. Ook het updaten van de firmware brengt geen soelaas. Bij dvd-r blijkt geen enkele brander de 8x barrière te benaderen, waarbij we de kanttekening moeten maken dat we ten tijde van de test nog geen 8x dvd-r-media tot onze beschikking hebben. Dit verklaart deels de lagere prestaties bij het schrijven van de dvd-r-schijven. In dit opzicht valt de Lacie 300737 dan overigens wel in positieve zin op, omdat deze een 4x dvd-r met een gemiddelde snelheid van 6,8x beschrijft. Op de herschrijfbare media ontlopen de prestaties van de verschillende dvd-schrijvers elkaar weinig: rond de 2x voor dvd-rw en 4x voor dvd+rw schijfjes. Ook gewone cd-r's branden is een belangrijke taak van een dvd-brander. Bij het beschrijven van blanco cd-r's loopt de Plextor PX-708A voorop met een snelheid van 32,78x. Ook het digitaal inlezen van audio vormt voor de dvd-branders geen probleem. Vooral Mitsumi, BenQ en Plextor, die hierbij de 30x grens doorbreken, vormen een volwaardig alternatief voor de 'ouderwetse' cd-branders. Compatibiliteit Een belangrijk punt bij het branden van dvd's is of de schijfjes naderhand wel uitgelezen kunnen worden op de dvd-speler in de huiskamer. Dit is een probleem waar voornamelijk de eerste generatie dvd-branders erg mee kampen. Om na te gaan of dit probleem ook nog bij de nieuwste branders speelt, testen we de compatibileit met verschillende stand-alone spelers in ons testlab. Tot onze vreugde blijkt de uitwisselbaarheid van de gebrande dvd-r en dvd+r schijfjes enorm te zijn verbeterd. Alle door ons gebrande schijfjes kunnen door de diverse dvd-spelers gelezen worden, met een negatieve uitzondering: schijven die we met de Sony DRU-530A branden blijken niet afspeelbaar op Sony's eigen PlayStation 2. Erg apart. Bij de herschrijfbare dvd-formaten ligt de uitwisselbaarheid een stuk lager. Zowel dvd+rw als dvd-rw zijn onleesbaar voor de PlayStation 2. Voor de overige stand-alone dvd-spelers vormt het herschrijfbare medium geen probleem. Wat de compatibiliteit van de blanco media (de lege dvd-schijfjes) met de dvd-branders betreft is het een heel ander verhaal. We testen een aantal verschillende merken dvd-media op de dvd-schrijvers uit. Vrijwel alle dvd-branders blijken wel met een of ander merk problemen te hebben; ofwel de media zijn niet op maximale snelheid te branden, ofwel de schijven zijn zelfs gewoonweg onbruikbaar (zie ook pagina XX en PCMweb.nl). De dvd-media van Verbatim werkten bij alle branders en daarom gebruiken we schijfjes van dit merk voor alle testmetingen. We kunnen echter niet anders concluderen dan dat er op het vlak van compatibiliteit nog het een en ander schort; hier ligt nog een taak voor de media-producenten. U zult er in ieder geval rekening mee moeten houden dat u na de aanschaf van een brander ook op zoek zult moeten gaan naar geschikte media. Software en ondersteuning Niet alleen de prestaties van de dvd-branders zijn van belang, ook een goede softwarebundel, ondersteuning en garantie vinden we onmisbaar. Omdat op alle dvd-writers volgens het Nederlandse consumentenrecht twee jaar garantie gegeven wordt, krijgen alle fabrikanten hier het maximaal aantal punten voor. Wat betreft de software bieden de meeste dvd-branders een degelijk basispakket. De meeste fabrikanten leveren de Nero Suite softwarebundel bij hun spelers: deze omvat naast het uitstekende Nero Burning Rom ook een video/dvd-bewerkingsprogramma, backup-toepassingen en dvd-afspeelsoftware. Plextor levert daarnaast ook nog het veelzijdige Pinnacle videobewerkingspakket. Wat in vrijwel alle gevallen een grote misser blijft, is dat er geen blanco media meegeleverd worden, of dat er media meegeleverd worden voor een andere snelheid. Een positieve uitzondering op deze regel is RiDATA, dat maar liefst tien 8x dvd+r-schijfjes meelevert. PCM conclusie Alle achttien dvd-schrijvers in de test ondersteunen de dvd plus-standaard. Dertien hiervan kunnen daarnaast uit de doos ook nog eens met het min-formaat overweg. Van de beide standaarden laat het plus-formaat bij het testen de betere prestaties zien. Daarom vinden we het geen echt minpunt wanneer een brander enkel dvd+r(w) ondersteunt. Bij de scoreberekeningen heeft dit dan ook vrijwel geen invloed. De prestaties van de nieuwe generatie 8x dvd-branders liggen - enkele uitzonderingen daargelaten - zeer dicht bijeen. De New Universe DDW-081 dvd-plus-brander komt als topper uit de test met uitstekende prestaties voor een zeer aantrekkelijke prijs. De Plextor PX-708A komt als beste dual-format-brander naar voren. Dit is een zeer betrouwbare, stabiele dvd-brander met een hoge schrijfsnelheid. Ook de Mitsumi DW-7872TE valt door zijn prestaties positief op en legt een foutloos parcours af. Houden we het prijskaartje in gedachten, dan wint de BTC DRW1008IM het van de andere drives. Op de tweede plaats volgt het beste product, de New Universe DDW-081 brander. Vanwege de verbeterde compatibiliteit en het lage prijskaartje, is onze verwachting dat de dvd-brander dit jaar zijn grote doorbraak zal beleven. Hopelijk komt de beschikbaarheid van de 8x-media hiermee wat beter op gang. Twijfelt u nog over de aanschaf, dan kunt u overwegen om de aankoop uit te stellen: binnen afzienbare tijd zullen de eerste dual-layer branders voor redelijke prijzen in de schappen liggen. ***Kader Multisessie Om dvd's in meerdere sessies te schrijven - een multisessie dus - moet u goed uitkijken: bij dvd+r-schijfjes kan multisessie enkel voor data-dvd's en dus niet voor video-dvd's. Voor dvd+rw geldt dat probleem niet. In de familie van dvd-r(w) zien we dat multisessie enkel bij dvd-rw-schijfjes mogelijk is. ***/kader ***kader Mount rainier Het schrijven van dvd+rw-schijven had inmiddels een stuk gemakkelijker gemaakt moeten zijn door de Mount Rainier-technologie. Deze technologie is een open standaard die ervoor moet zorgen dat je een dvd - of een cd, want daar werd de standaard oorspronkelijk voor ontwikkeld - gewoon als een diskette kunt gebruiken en er zonder speciale software gewoon vanuit het besturingssysteem op kunt lezen en schrijven. Ondanks toezeggingen van vrijwel alle producenten in de plus-groep is er nog weinig concreet resultaat geboekt: alleen Plextor ondersteunt Mount Rainier op dit moment, en dan nog niet eens officieel. Daarnaast moet Mount Rainier ook door het besturingssysteem ondersteund worden. Windows XP is het enige besturingssysteem dat Mount Rainier ondersteunt, zij het gedeeltelijk: het werkt namelijk alleen voor herschrijfbare cd's, niet voor herschrijfbare dvd's. Microsoft heeft aangegeven dat er pas in Longhorn volledige ondersteuning voor de Mount Rainier-standaard zal komen. ***/kader "

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Gek op Italiaans eten? Kijk dan eens naar een pizzarette: een elektrische tafeloven waarbij iedereen aan tafel zijn eigen mini-pizza's kan beleggen en bakken. Wij vonden er vijf voor je.

Een pizzarette is een elektrische tafeloven met een terracotta koepel, vergelijkbaar met gourmetten. Iedereen aan tafel belegt zijn eigen mini-pizza en schuift deze via openingen in de oven. Binnen enkele minuten heb je een versgebakken, krokante pizza. Het is een gezellige, sociale manier om samen te eten. Wij vonden vijf mooie modellen voor een gezellige avond voor minder dan 100 euro.

Emerio PO‑115848 Pizzarette

Dit model van Emerio is geschikt voor zes personen maar heeft een iets ander ontwerp. De terracottadom is gecombineerd met een stevige kunststof basis met antislipvoetjes. Het apparaat gebruikt ongeveer 1200 watt, wat betekent dat de pizzarette snel op temperatuur komt. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor deeg niet blijft plakken en je weinig tot geen olie nodig hebt. Je kunt de pizzarette niet alleen voor pizza gebruiken; met de zes bijgeleverde spatels maak je ook minipannenkoekjes of wraps. Bovenop de dom bevinden zich kleine openingen zodat stoom kan ontsnappen, wat een knapperige korst bevordert. Een controlelampje laat zien wanneer de oven klaar is voor gebruik.

Review.nlis hét testpanel-platform van Kieskeurig.nl waar je als consument de unieke kans krijgt om de nieuwste producten, zoals elektronica en huishoudelijke apparaten, uitgebreid thuis te proberen. Het concept is eenvoudig: je meldt je aan voor specifieke testacties die jou aanspreken. Word je geselecteerd, dan ontvang je het product om het enkele weken in je eigen omgeving te gebruiken.

In ruil voor deze ervaring deel je jouw ongezouten, eerlijke mening in een review om andere kopers te helpen. Na de testperiode is het zelfs soms mogelijk om het product met een mooie korting over te nemen.

Ariete 919 pizzaoven

Wat deze pizzarette uniek maakt, is de speciale 'Pre-Bake' functie op de platte bovenkant van de handgemaakte terracotta koepel. Hiermee bak je het deeg kort voor voordat je het belegt, wat garandeert dat je pizza’s een perfecte, krokante bodem krijgen en niet zompig worden door de tomatensaus. De poreuze terracotta koepel absorbeert bovendien vocht tijdens het bakken, wat bijdraagt aan die authentieke steenoven-smaak. Dankzij het krachtige vermogen van 1500 Watt zijn de creaties in slechts enkele minuten gaar en knapperig. De set is compleet uitgevoerd met acht geïsoleerde bakspatels en een handige deeguitsteker, zodat je direct aan de slag kunt. Of het nu voor een kinderfeestje is of een uitgebreid diner, met deze Emerio Pizzarette wordt samen eten een culinair feestje zonder gedoe.

Emerio PO‑115985 Pizzarette

Voor kleinere gezelschappen is er de Emerio PO‑115985. Deze compacte pizzarette is ontworpen voor vier personen en heeft een vermogen van 900 watt. Net als bij de andere modellen zorgt een terracottadom voor een gelijkmatige warmteverdeling. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor je deeg of andere ingrediënten eenvoudig omdraait. Het apparaat wordt geleverd met vier hittebestendige spatels en heeft ventilatieopeningen om overtollige stoom af te voeren. Met dit toestel bak je niet alleen pizza’s; je kunt er ook kleine broodjes of taartjes mee maken. Doordat het model compacter is, neemt het minder ruimte in op tafel.

Tristar PZ‑9160 Pizza Festa Gourmet

De Tristar PZ‑9160 onderscheidt zich doordat hij drie functies combineert: pizza’s bakken, raclette en gourmetten. Dit tafeltoestel van 1800 watt heeft een grote ronde bakplaat waarboven je een terracottadom plaatst voor pizza’s. Onder dezelfde kap kun je ook kleine pannetjes gebruiken voor kaas of vlees; ze zijn voorzien van een antiaanbaklaag en worden verlicht door een indicatielampje. De temperatuur stel je handmatig in via een draaiknop en een controlelampje geeft aan wanneer het toestel warm is. De set wordt geleverd met zes spatels, zodat je met zes personen kunt koken. Dankzij de antislipvoetjes blijft de unit stabiel op tafel. De PZ‑9160 is sinds 2021 verkrijgbaar.

Emerio Pizzarette PO‑1158471

De Emerio PO‑1158471 is de vierpersoonsversie van de bekende pizzarette. Dit apparaat verbruikt ongeveer 1100 watt en heeft een keramische bakplaat met een antiaanbaklaag, zodat pizza’s niet vastplakken. De terracottadom zorgt voor een gelijkmatige warmte en een knapperige korst. Openingen aan de bovenkant laten stoom ontsnappen en voorkomen dat de pizza te vochtig wordt. Bij de set krijg je vier spatels met geïsoleerde handvatten. Omdat dit model kleiner is, neemt het niet veel plaats in op tafel en is het ook geschikt voor kleinere huishoudens. De pizzarette is geschikt voor gebruik met kant‑en‑klare pizzabodems of zelfgemaakt deeg.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.