Slimme alternatieven voor Photoshop Elements & Co

1. Photoshop vs. de rest

In de volksmond is 'fotoshoppen' een werkwoord geworden voor fotobewerken. Voor veel mensen is de echte versie van Photoshop echter onbetaalbaar of te veel van het goede. Dit verklaart de populariteit van het kleine broertje Photoshop Elements 10. Photoshop en Photoshop Elements zijn voor oudere computers zware programma's. Afhankelijk van wat u met uw foto's wilt doen zijn er slimme alternatieven: gratis, sneller en eenvoudiger. We willen de mogelijkheden en het gebruiksgemak van Photoshop en Photoshop Elements niet te veel bekritiseren, maar voor sommige toepassingen zijn de programma's teveel van het goede en zijn er snellere en lichtere alternatieven. We duiden de strekking van dit artikel het beste met een beeldspraak: U kunt uw supermarktboodschappen doen met een vrachtwagen met dubbele dieplader. Een kleine personenauto (of misschien zelfs op de fiets) is minder omslachtig en het kost minder, terwijl u er hetzelfde mee bereikt en u ook nog eens sneller thuis bent!

Photoshop Elements 10 is een krachtig programma, maar voor veel mensen misschien wat teveel van het goede.

2. Photoshop Elements 10

Photoshop Elements bestaat uit twee onderdelen: Organiseren en Bewerken. Met Organiseren bladert u snel door uw fotocollectie waarna u de afbeeldingen kunt bewerken. De software is Nederlandstalig en werkt redelijk intuïtief. Er zijn veel goede boeken verkrijgbaar over Photoshop Elements, wat voor sommige mensen een uitkomst is. Photoshop Elements maakt fotobewerken op een eenvoudige manier toegankelijk voor iedereen, bijvoorbeeld met voorgeprogrammeerde effecten en filters. Ook gevorderde gebruikers kunnen met het programma uit de voeten en kunnen werken met beeldlagen en ander geavanceerd gereedschap. De straatprijs van Photoshop Elements 10 ligt rond de 100 euro. Een nadeel van Photoshop Elements is dat het programma relatief zwaar is, en dat geldt helaas niet alleen voor oudere computers. Vooral voor eenvoudige en veelvoorkomende bewerkingen zijn er slimmere oplossingen.

Photoshop Elements heeft voor de amateur fotograaf (bijna) alles in huis om foto's te bewerken.

3. Handige aanvullingen

De besproken tips in dit artikel zijn gericht op het vereenvoudigen van veelvoorkomende taken die we met foto's uitvoeren. U kunt de tips uitvoeren zonder Phototshop Elements te gebruiken, of de programma's gebruiken als aanvulling voor handelingen waar Elements te traag voor is. Denk bijvoorbeeld aan het verkleinen van foto's of tonen van een voorbeeldweergave. Het gratis programma Picasa krijgt een speciale vermelding. De software is uitstekend in staat om grote fotocollecties te verwerken. U kunt foto's importeren van uw camera, albums aanmaken, foto's delen, foto's zoeken en vinden en zelfs bewerken. Ook heeft Picasa een goede back-upfunctie aan boord om uw collectie veilig te stellen op bijvoorbeeld een externe harde schijf.

Voor het verkleinen van foto's hoeft u Photoshop Elements niet op te starten, dat kan sneller met een lichter programma.

Foto's openen

Zodra u op een fotobestand dubbelklikt, start Windows het programma op dat met dit type bestand geassocieerd wordt. Dubbelklikt u bijvoorbeeld op een jpg-afbeelding, dan wordt als het goed is een fotoviewer gestart. Als u meerdere fotoprogramma's door elkaar gebruikt, kan het voorkomen dat een van de programma's zichzelf ongewenst instelt als het standaardprogramma. Nu wordt bijvoorbeeld Photoshop Elements gestart in plaats van de fotoviewer van Picasa, waardoor het lang duurt voordat de afbeelding in beeld verschijnt. U kunt het standaardprogramma van bestanden eenvoudig aanpassen. Klik rechts op een fotobestand, bijvoorbeeld camera005.jpg. Kies Openen met en vervolgens Standaardprogramma aanpassen. Als u een bestand eenmalig met een ander programma wilt openen, klik het programma dan aan in de lijst van het Openen met-menu. In het venster Standaardprogramma aanpassen kunt u aangeven met welk programma het bestandstype (in dit voorbeeld een jpg-afbeelding) geopend moet worden. Staat het programma niet in de lijst? Klik dan eerst op Andere programma's of wijs het programma handmatig aan met de knop Bladeren.

Laat jpg-afbeeldingen standaard openen met een snelle fotoviewer.

4. Duizendpoot Picasa

Het is lastig om Picasa het stempel 'fotobewerker' of 'catalogussoftware' te geven, geen van deze titels dekt de lading volledig. Picasa stelt u in staat om al het denkbare wat u met foto's kunt doen, eenvoudig uit te voeren. De makers zijn erin geslaagd om alle functies goed toegankelijk te maken, waardoor Picasa intuïtief werkt. De software is gratis en heeft een goede updatefunctie. Na de installatie indexeert Picasa alle foto's op uw computer: het maakt niet uit waar de afbeeldingen staan, Picasa vindt ze en toont alles overzichtelijk in beeld. Nieuwe afbeeldingen van uw camera kunt u eveneens importeren. Hiervoor is een speciale knop aanwezig en er wordt ook om gevraagd na het koppelen van de camera (of geheugenkaart) aan uw computer.

Picasa belast uw systeem minimaal en werkt zelfs op oudere computers snel en soepel. Leuk detail is dat u binnen een paar muisklikken fotoalbums kunt aanmaken. Hierbij worden geen kopieën gemaakt van bestanden. De albums kunt u vervolgens laten afdrukken bij een afdrukcentrale of publiceren op internet via Picasa Webalbums, een gratis webdienst.

Picasa is onmisbaar als u een grote fotocollectie hebt.

5. Fotobewerken met Picasa

Door in Picasa op een foto te dubbelklikken, krijgt u een grotere weergave te zien. Links in beeld ziet u speciaal gereedschap waarmee u veel voorkomende fotobewerkingen kunt uitvoeren. Denk aan bijsnijden, recht maken, retoucheren of een tekst toevoegen. Ook het verwijderen van rode ogen behoort tot de standaardmogelijkheden. Voor de meeste mensen heeft Picasa alles in huis om foto's eenvoudig naar wens te bewerken, maar de functies zijn te beperkt voor de gevorderde amateurfotograaf. Toch blijft Picasa de moeite waard om te proberen, omdat de catalogusfuncties (het zoeken en vinden van foto's) ongeëvenaard is. U kunt foto's vanuit Picasa eenvoudig opzoeken op uw harde schijf en openen in Photoshop of Photoshop Elements. Klik met de rechtermuisknop op een foto in Picasa en kies Openen met / Photoshop. Met Zoeken op schijf (toetscombinatie Ctrl+Enter) wordt de afbeelding weergegeven in de Windows Verkenner.

Picasa is zeer snel als het gaat om foto's indexeren en terugvinden.

6. Nieuwe naam (Verkenner)

Foto's hebben vaak cryptische namen als IMG_2841.jpg of 06082010(001).jpg. Hieruit kunt u niet opmaken of het gaat om de vakantie in Griekenland of een foto van uw nieuwe auto. Het is gelukkig heel eenvoudig om fotobestanden een nieuwe naam te geven. Ga met Windows Verkenner naar de map waar het fotobestand staat. Klik het bestand aan met de rechtermuisknop en kies Naam wijzigen. U kunt het bestand ook aanklikken met de linkermuisknop en op F2 drukken. Geef het bestand een nieuwe naam en sluit af met Enter. Let op: op sommige computers ziet u het achtervoegsel van een bestand, bijvoorbeeld .jpg. U mag het achtervoegsel niet verwijderen, anders weet Windows niet meer om wat voor een type bestand het gaat.

Geef een fotobestand een nieuwe naam via de rechtermuisknop of F2.

7. Hernoemen voor gevorderden

Voor wie meer functies nodig heeft bij het hernoemen van bestanden dan de Windows Verkenner te bieden heeft, zijn er programma's als Rename Master en File Renamer. Hiermee krijgt u meer controle over het toekennen van de nieuwe bestandsnaam voor uw foto's. Voor dit soort programma's geldt wel: het kost even tijd om de mogelijkheden te doorgronden voordat u er goed mee kunt werken. Experimenteer nooit met de originele foto's, maar maak kopieën. Kopieer bijvoorbeeld een aantal foto's naar de map Hernoem experiment op uw bureaublad en leef u hierop uit. Gaat er iets mis? Dan raakt u in ieder geval niet uw originele foto's kwijt!

Programma's als Rename Master en File Renamer bieden geavanceerde opties om uw foto's te voorzien van de juiste naam.

Fotobestanden hernoemen

Het is uiteraard niet nodig om alle bestanden één voor één te hernoemen, bijvoorbeeld als het om een collectie vakantiefoto's gaat. Selecteer de afbeeldingen één voor één door de bestanden aan te klikken met de linkermuisknop, terwijl u de Ctrl-toets ingedrukt houdt. U kunt alle bestanden in een map in één keer selecteren met de toetscombinatie Ctrl+A (de A van alles). Klik rechts op de selectie en kies Naam wijzigen (of druk op F2). Tik de nieuwe naam voor de afbeeldingen, bijvoorbeeld Vakantie 2012 Griekenland en sluit af met Enter. Omdat bestanden in een map nooit dezelfde naam mogen hebben, worden de bestanden automatisch doorgenummerd: Vakantie 2012 Griekenland (1).jpg, Vakantie 2012 Griekenland (2).jpg enzovoort.

8. Foto's snel verkleinen

Camera's maken reusachtige bestanden. Deze zijn ongeschikt om bijvoorbeeld op een website te gebruiken of per mail te verzenden. Met het juiste gereedschap verkleint u een of meerdere afbeeldingen snel naar een kleiner formaat. Download en installeer Image Resizer for Windows. Klik in de Windows Verkenner met de rechtermuisknop op een bestand en kies Resize pictures. U kunt ook eerst een selectie maken (zie kader 'Fotobestanden hernoemen') als u meerdere bestanden wilt verkleinen. Kies nu het formaat. Image Resizer heeft voorgeprogrammeerde profielen als Small (klein), Medium (gemiddeld) en Large (groot). Bij Custom kunt u zelf het formaat kiezen. Het profiel Medium voldoet voor vrijwel alle internettoepassingen, van Marktplaats-advertenties tot e-mailgebruik. Image Resizer maakt standaard kopieën van uw afbeeldingen en zal de originele versies dus niet overschrijven. Plaatst u echter een vinkje bij Replace the original, dan worden de originele fotobestanden wel overschreven, oppassen dus!

Image Resizer verkleint uw fotobestanden via de rechtermuisknop.

9. Foto's nauwkeurig verkleinen

Het verkleinen van veel fotobestanden met Image Resizer is handig als het snel moet, en als u veel foto's moet verwerken. Als de kwaliteit en bestandsomvang essentieel zijn (bijvoorbeeld voor websitegebruik), ontkomt u bijna niet aan een semi-professioneel programma als Photoshop Elements. Hiermee krijgt u goede controle over het bewaren van bijvoorbeeld een jpg-bestand. Een andere optie biedt RIOT: Radical Image Optimization Tool. Het programma toont gelijktijdig de originele afbeelding en het eindresultaat. Door instellingen als de kwaliteit en de resolutie aan te passen, wordt de bestandsomvang kleiner. De gevolgen op de kwaliteit van het eindresultaat, kunt u direct visueel inspecteren om zo tot de optimale verhouding te komen tussen bestandsomvang en kwaliteit.

RIOT helpt bij het verkleinen van foto's en is vooral handig als u meer controle wilt hebben over de kwaliteit van het eindresultaat.

10. Van RAW naar jpg's

Als u een goede digitale camera hebt, kunt u fotograferen in een RAW-formaat. Hierbij wordt het beeld 'rauw' opgeslagen en kunt u de beeldinformatie op de computer nauwkeurig kunt afstellen. Voor RAW-liefhebbers lijkt Photoshop Elements misschien noodzakelijk, maar ook Picasa ondersteunt alle bekende RAW-indelingen. Hebt u geen behoefte aan Picasa, dan kunt u ook met het freeware-programma Stepok RAW Importer eenvoudig RAW-bestanden importeren. Na het maken van de gewenste foto-instellingen bewaart Stepok RAW Importer het eindresultaat als een jpg-afbeelding. Het verwerken van foto's kan per afbeelding, maar u kunt ook meerdere beelden in één keer omzetten naar jpg-afbeeldingen. Gebruik hiervoor de knop Batch import in het hoofdscherm van Stepok RAW Importer.

Stepok RAW Importer ondersteunt alle bekende RAW-indelingen en bewaart de bestanden als jpg-afbeeldingen.

Camerafilmpjes

Om filmpjes op te nemen hebt u allang geen aparte filmcamera meer nodig, de meeste fotocamera's hebben goede filmfuncties aan boord. Om de filmpjes af te spelen kunt u meestal Windows Media Player gebruiken, de standaard afspeelsoftware van Windows. Het is handig om te weten dat ook Picasa deze functie ondersteunt en uw camerafilmpjes toont in de catalogus. Deze functie kunt u inschakelen in Picasa via Extra / Opties / Bestandstypen. Om de films te bewerken, kunt u aan de slag met bijvoorbeeld Adobe Premiere Elements. Dit pakket is als bundel verkrijgbaar met Adobe Photoshop Elements, maar vraagt veel van uw computer. Uiteraard zijn er ook veel gratis programma's waarmee u uw filmpjes kunt bewerken, aan elkaar kunt plakken en kunt voorzien van effecten. Windows Live Movie Maker is niet standaard aanwezig in Windows, maar kunt u wel ophalen en installeren als u een legale Windows-versie hebt. Het programma is minder zwaar dan de gemiddelde commerciële concurrentie en werkt intuïtief. Wees wel alert tijdens de installatie om ongewenste extra software te voorkomen. Windows Live Movie Maker bundelt diverse programma's samen in de download. U kunt overbodige extra's als Messenger, Live Mail en de Bing-toolbar uitschakelen tijdens de installatieprocedure.

Windows Live Movie Maker is gratis en voor minder veeleisende gebruikers een prima oplossing om camerafilmpjes te bewerken.

11. Foto converteren

De bekendste foto-indeling is de jpg-standaard. In de praktijk zijn er vele andere indelingen voor afbeeldingen en foto's. Met een fotobewerkingsprogramma kunt u bestanden opslaan in een andere indeling, maar dankzij een slimme truc kunt u dit ook in de Windows Verkenner. Hiervoor moet IrfanView geïnstalleerd zijn en hebt u de IrfanView ShellExtension nodig. Vervolgens kunt u rechts klikken op een afbeelding, bijvoorbeeld foto123.bmp, en kiezen voor IrfanView / Convert to JPG. De bmp-afbeelding wordt automatisch bewaard als jpg-bestand. IrfanView ShellExtension ondersteunt onder andere jpg-, bmp-, gif- en png-bestanden en werkt alleen onder oudere versies van Windows. Onder Windows 7 dient u de afbeelding die u wilt omzetten eerst te openen in IrfanView. Kies vervolgens File / Save as en bewaar de foto 'handmatig' in de gewenste indeling.

12. Fotoviewer

Een 'viewer' is een programma waarmee u een bepaald type bestand kunt bekijken. Er zijn viewers voor Word-documenten of Excel-bestanden. Hiermee kunt u zonder MS Office te installeren een document inzien. Ook voor fotobestanden is een extra viewer handig. Snelheid is hierbij het grootste voordeel: u kunt een afbeelding snel bekijken door erop te dubbelklikken, zonder dat een volledig programma als Adobe Photoshop Elements daarvoor hoeft op te starten. Windows heeft een standaard fotoviewer aan boord, maar deze werkt beperkt. De foto viewer van Picasa werkt zeer snel en wordt met de installatie van Picasa meegeleverd. Het programma IrfanView is eveneens in staat om snel een voorbeeldweergave van een foto te tonen. IrfanView heeft de afgelopen jaren steeds meer functies gekregen, waaronder de basisfuncties van fotobewerkingsprogramma's. U kunt Picasa, IrfanView en Adobe Photoshop Elements naast elkaar installeren en uitproberen welke u het beste vindt werken.

IrfanView is inmiddels veel meer dan een eenvoudige viewer voor fotobestanden.