Kinderen gebruiken computers voor van alles en nog wat. Voor ouders is het lastig om daar grip op te hebben, terwijl ze zich bewust zijn van de risico's . Weet u bijvoorbeeld op welke websites uw kinderen rondneuzen als ze online zijn? Gelukkig zijn er verschillende hulpmiddelen waarmee u al ouder toezicht kunt houden op het internetgedrag van uw kroost.

1. Onbeperkt toegang

Er bestaan handige hulpmiddelen waarmee u het computer- en internetgebruik van uw kinderen in goede banen leidt. Standaard is Windows een heel open systeem. De programma's op het bureaublad en in het startmenu kunnen meestal door iedereen worden uitgevoerd, zodra de pc is aangezet. Wie de webbrowser start kan ook nog eens onbeperkt de hele wereld over surfen. Kinderen kunnen zo onbedoeld met programma's en websites te maken krijgen waar ze gezien hun leeftijd nog niet aan toe zijn. Door de computer slim in te stellen, kunt u dit voor een groot deel voorkomen. We reiken u in dit artikel een aantal handige tools aan, maar besef daar wel bij dat hulpmiddelen zijn: niets meer en niets minder. Ze bieden dus geen waterdichte garantie. Daarnaast is het belangrijk dat u met uw kinderen praat over wat ze wel en niet mogen doen en dat u ze uitlegt welke bedreigingen ze op internet kunnen tegenkomen. Net zoals u ze vast ook hebt uitgelegd wat de gevaren zijn van het oversteken op een drukke weg.

2. Ouderlijk toezicht

Het computer- en internetgebruik van kinderen is in de hand te houden door Ouderlijk Toezicht te activeren. Als u met Windows 7 werkt, is deze functie standaard al op uw computer aanwezig. U hoeft hem alleen maar te activeren en naar smaak in te stellen. U kunt ermee aangeven wanneer en hoe lang een computer door kinderen mag worden gebruikt en welke programma's ze wel en niet mogen uitvoeren. Ook de websites die kinderen mogen bezoeken is in te stellen. Hier hebt u wel een uitbreiding voor nodig. Die stelt Microsoft gratis beschikbaar en u installeert hem eenvoudigweg vanaf internet.

3. Extra Windows-accounts

Voordat we Ouderlijk Toezicht kunnen activeren, zijn er enkele voorbereidingen nodig. Zo moet voor elk kind een eigen Windows-account met een wachtwoord worden aangemaakt. Daarnaast moet ook uw eigen account van een wachtwoord worden voorzien. Hebt u meerdere accounts op uw pc aangemaakt? Dan moeten ze allemaal van een wachtwoord worden voorzien. Daarna kunt u per account aangeven of het wel of niet onder het regime van Ouderlijk Toezicht moet vallen. Op die manier kunt u de accounts van volwassenen aan het toezicht onttrekken en kunnen ze ongelimiteerd worden gebruikt. Vandaar dat het belangrijk is dat u alle accounts die voor volwassenen zijn bestemd, beveiligt met een goed wachtwoord, dat uw kinderen uiteraard niet kennen. Hebben de kinderen een eigen pc? Ook dan is het nodig dat u met meerdere accounts werkt: één voor uzelf, zodat u overal bij kunt en alles kunt instellen, en daarnaast één account voor iedere kind.

4. Wachtwoord instellen

Allereerst gaan we de Windows-accounts voorbereiden. Hiervoor gaat u naar het configuratiescherm. Druk op de Windows-toets van het toetsenbord of klik op het Start-pictogram linksonder in het bureaublad. Klik daarna op Configuratiescherm en vervolgens op Gebruikersaccounts en Ouderlijk toezicht. Klik op nu Gebruikersaccounts. Stel hier een wachtwoord in voor uw eigen account (het account dat u nu gebruikt) met de optie Een wachtwoord voor uw account instellen. Daarna zijn de andere accounts op deze computer aan de beurt. Klik op Een ander account beheren. Stel per account een wachtwoord in, door steeds op een gebruikerspictogram te klikken en dan te klikken op Een wachtwoord instellen. Via Een ander account beheren keert u iedere keer terug naar het scherm waarop alle accounts zichtbaar zijn.

©PXimport

Voorzie ook uw eigen account van een wachtwoord.

5. Eigen accounts

Als u nog geen accounts voor de kinderen hebt aangemaakt, kunt u dit direct regelen op het scherm waarop u de lijst met accounts ziet staan. Klik onder het kader met accountpictogrammen op Een nieuw account maken, vul een naam in en kies voor Standaardgebruiker. Doe dit per kind. Vergeet niet om ook deze nieuwe accounts direct na het aanmaken van een wachtwoord te voorzien. Daar vraagt Windows tijdens het aanmaken helaas niet om, dus dit moet u telkens achteraf toevoegen.

©PXimport

Maak voor ieder kind een standaard-account aan.

6. Ouderlijk Toezicht instellen

Nu alle Windows-accounts zijn voorbereid, kunt u Ouderlijk Toezicht gaan inrichten. Ook dit doet u op het scherm met de gebruikerspictogrammen. Hier klikt u onderin het venster op Ouderlijk toezicht instellen. U mag ook beginnen op het hoofdscherm van het configuratiescherm en daar onder het kopje Gebruikersaccounts en Ouderlijk toezicht kiezen voor Ouderlijk toezicht voor elke gebruiker instellen. U ziet nu alle accounts op een rijtje. Klik op een account waarvoor u Ouderlijk Toezicht wilt instellen. Standaard is de functie voor iedereen uitgeschakeld, klik dus op Ingeschakeld: huidige instellingen toepassen. Daarna is het aan u om te beslissen welke beperkingen u voor ieder kind instelt. In de volgende tips laten we de mogelijkheden zien.

©PXimport

Schakel Ouderlijk Toezicht in voor de accounts van uw kinderen.

7. Tijdslimieten

Allereerst kunt u bepalen wanneer een kind de computer mag gebruiken. Als u op Tijdslimieten klikt, verschijnt er een matrix. Om de computer op bepaalde dagen en tijdstippen te blokkeren, klikt u in de betreffende vakjes zodat ze blauw worden. U kunt ook met de muisknop ingedrukt over de vakjes slepen, zodat u aaneengesloten gebieden inkleurt. Op deze manier kunt u heel precies instellen wat de toegestane computertijden voor het betreffende kind zijn. Buiten de toegestane tijden kan een kind zich niet aanmelden en blijft de computer vergrendeld. Staat de computer al aan, dan wordt het kind automatisch afgemeld zodra de geblokkeerde periode aanbreekt.

©PXimport

U kunt heel nauwkeurig aangeven op welke tijdstippen een kind de computer mag gebruiken.

8. Spelclassificaties

Via Spellen geeft u aan of een kind spelletjes mag spelen en zo ja, welke soorten zijn toegestaan. Dit doet u door te klikken op Spelclassificaties instellen. U kunt hier voor een leeftijdscategorie kiezen die door de PEGI (Pan European Game Information) is opgesteld. Daarnaast kunt u bepaalde typen inhoud blokkeren, zoals 'angst', 'geweld', 'grof taalgebruik' en 'seks'. Dit laatste heeft een aanvullende functie. Zelfs als een spel binnen een bepaalde, door u toegestane leeftijdsclassificatie valt, kan het alsnog worden geblokkeerd omdat u een bepaald type inhoud niet hebt toegestaan. Niet alle spelletjes ondersteunen PEGI, daarom hebt u bovenin dit venster ook nog de keuze om ongeclassificeerde spelletjes toe te staan of te blokkeren.

9. Blokkeren of toestaan

Via Spellen kunt u ook individuele spelletjes toestaan of blokkeren, middels de optie Specifieke spellen blokkeren of toestaan. Ook dit is weer aanvullend op de keuzes die u zojuist hebt gemaakt. Zodra u ervoor kiest, verschijnt er een rijtje met spelletjes dat op de betreffende computer staat, met erachter een aantal keuzemogelijkheden. Standaard is Classificatie-instelling voor gebruiker actief. Dit betekent onder andere dat de gekozen PEGI-classificatie leidend is. U kunt er echter voor kiezen om bij een bepaald spelletje over te schakelen naar Altijd toestaan of Altijd blokkeren.

©PXimport

Spelletjes kunnen zowel via een classificatie als handmatig worden geblokkeerd.

10. Programma's

Terug op het (hoofd)scherm waar u Ouderlijk Toezicht voor een kind inschakelt, kunt u vervolgens kiezen voor Specifieke programma's toestaan en blokkeren. Standaard mag een kind alle programma's gebruiken, maar u kunt ook voor mag alleen de programma's gebruiken die ik toesta kiezen. Deze optie wordt voorafgegaan door de naam van het account. Zodra u deze optie activeert, wordt een lijst samengesteld met geïnstalleerde programma's. Dit kost wat tijd. Als u er nog iets in mist, mag u de lijst zelf aanvullen via de knop Bladeren. Standaard is alles geblokkeerd, u moet zelf aangeven welke programma's het kind wel mag gebruiken. Dat kan door hier en daar een vinkje te zetten, of door de knop Alles selecteren te gebruiken.

11. Selectief blokkeren

Het is verstandig om eerst met Alles selecteren alle programma's toe te staan en vervolgens alleen de exemplaren uit te schakelen die uw kinderen echt niet mogen gebruiken. Als u het niet op deze manier doet, starten allerlei systeemtaken niet meer op! Wie een geblokkeerd spel of programma alsnog probeert te starten, krijgt een foutmelding te zien en leest daarin dat de software is geblokkeerd via Ouderlijk Toezicht. Door een wachtwoord op te geven, kan een ouder alsnog toestemming geven. Dat is ook handig als u zelf eventjes onder het kinderaccount wilt werken.

12. Browser voor kinderen

Nu de computer flink is dichtgetimmerd, wordt het tijd om de blik op internet te richten. Het is verstandig om voor de jongste kinderen alleen websites toe te staan die gegarandeerd kindvriendelijk zijn. Dat kan door een speciale browser voor kinderen te installeren, zoals MyBee. Via deze browser zijn alleen websites te bezoeken die van tevoren zijn goedgekeurd. U kunt hier suggesties voor doen, waarna redacteuren van het browserteam beoordelen of de genoemde websites geschikt zijn om aan MyBee toe te voegen. Wilt u maximaal grip op het internetgebruik van jonge kinderen, dan kunt u een eigen lijst gebruiken waar door u goedgekeurde websites op staan. MyBee is bedoeld voor kinderen tot elf jaar. Via Ouderlijk Toezicht kunt u alle andere browsers blokkeren, zodat MyBee de enige werkende browser is onder het kinderaccount.

©PXimport

MyBee is een kindvriendelijke browser.

13. Webinhoud filteren

Hebt u met iets oudere kinderen te maken, dan is een speciale, strenge kinderbrowser zoals MyBee geen optie. Omdat met een gewone browser onbeperkt websites kunnen worden bezocht, is er een filtermethode nodig. Hier zijn verschillende commerciële mogelijkheden voor, zoals Net Nanny en PureSight. Die werken met kant-en-klare lijsten met toegestane en verboden websites, maar we wordt tijdens het surfen ook nog eens actief meegekeken naar de inhoud, zodat nieuwe of onbekende websites met ongewenste inhoud alsnog worden gedetecteerd. Sociale netwerken en chatsessies worden ook in de gaten gehouden, bijvoorbeeld om te zien of uw kinderen worden gepest. PureSight heeft als extra voordeel dat er een versie voor ons taalgebied is. Van Net Nanny bestaat ook een mobiele versie voor smartphones.

14. Google Safe Search

Ook kinderen gebruiken Google om informatie op te zoeken, bijvoorbeeld om werkstukken en huiswerk te maken. Tijdens hun zoekacties kunnen ze echter met ongepaste inhoud worden geconfronteerd. Gelukkig hebben de makers een filter ingebouwd, genaamd Google SafeSearch. U activeert het door naar de website Google te gaan, rechts bovenin op het tandwiel (Opties) te klikken en daarna op Zoekinstellingen. Bij het onderdeel Safe Search-filter kunt u vervolgens Gebruik streng filter activeren voor een extra strenge beoordeling. Om te voorkomen dat iemand deze optie weer wijzigt, kunt u SafeSearch vergrendelen gebruiken. U moet zich daarvoor aanmelden met een Google-account. Daarna klikt u op de knop SafeSearch vergrendelen en vervolgens kunt u zich eventueel weer afmelden. Als bevestiging verschijnt vanaf nu op alle zoekpagina's een pictogram met gekleurde ballen. Ook op een mobiele telefoon werkt dit filter, mits u Google via een browser aanroept. Op smartphones vindt u de benodigde instellingen onderin het scherm.

©PXimport

Met Google SafeSearch voorkomt u dat zoekresultaten doordrenkt ziujn met aanstootgevende inhoud.

15. YouTube Veiligheidsmodus

Veel kinderen vinden het leuk om filmpjes te bekijken op YouTube. Niet al dat videomateriaal is echter even kindvriendelijk. Ook voor YouTube kunt u een filter activeren. Ga naar YouTube en klik rechts onderin op het woord Uit achter Veiligheidsmodus. Er verschijnt nu een kader waarin u de veiligheidsmodus inschakelt. Vergeet niet om daarna op de knop Opslaan te klikken. Alleen als u bent aangemeld met het kinderaccount is het mogelijk om deze instelling te vergrendelen, via een klik op Veiligheidsmodus opslaan en vergrendelen voor deze browser. Eventueel kunt u zich hierna weer afmelden. Let op! U moet dit onder het kinderaccount doen bij elke browser die uw kinderen mogelijkerwijs kunnen gebruiken!

©PXimport

Als de veiligheidsmodus is geactiveerd, komen kinderen minder 'rare' filmpjes tegen.

16. Family Safety

Er is ook een gratis programma van Microsoft waarmee u uw kinderen tegen schadelijke websites beschermt. Het heet Family Safety en is een aanvulling op Ouderlijk Toezicht dat we in het eerste deel van dit artikel hebben besproken. Family Safety is een onderdeel van Windows Live Essentials 2011. Surf naar Windows Live en klik op Nu downloaden. Voer het programma dat u binnenkrijgt uit (wlsetup-web.exe). Kies de optie Zelf de programma's kiezen die geïnstalleerd moeten worden en zorg ervoor dat in het vervolgscherm alleen het vinkje bij Family Safety aanstaat. Alle andere vinkjes kunnen dus uit. Klik op Installeren. Na afloop kan een herstart nodig zijn. Installeer Family Safety op alle computers die door uw kinderen (kunnen) worden gebruikt.

17. Toezichtfuncties

Zodra u via het configuratiescherm naar Ouderlijk toezicht voor elke gebruiker instellen gaat, zult u merken dat onderaan bij het onderdeel Aanvullende toezichtfuncties extra informatie is verschenen. Bij Een provider kiezen is als het goed is nu de keuze Windows Live Family Safety ingesteld. Zodra u ditmaal een Windows-kinderaccount aanklikt om Ouderlijk Toezicht in te stellen, verschijnt plotseling het aanmeldscherm van Windows Live Family Safety. Meld u aan met uw Windows Live ID of maak er eentje aan. Daarna verschijnt een scherm met alle accounts die zich op de computer bevinden waar u achter zit. Geef met vinkjes aan welke accounts u door Family Safety wilt laten controleren en klik op Opslaan. Vanaf nu is Family Safety geactiveerd voor deze computer.

©PXimport

Geef met vinkjes aan wat de accounts van uw kinderen zijn.

18. Van lokaal naar online

Alle instellingen die met Ouderlijk Toezicht hebben te maken, beheert u vanaf nu via een website. Die website verschijnt vanzelf in beeld zodra u bij het onderdeel Ouderlijk toezicht voor elke gebruiker instellen in het configuratiescherm op een Windows-account klikt. Het kan ook door op het pictogram van Family Safety te klikken, dat zich nu in het systeemvak bevindt. De schermen die we eerder hebben gebruikt (zoals die voor de tijdslimiet en de spel- en programmabeperkingen), krijgt u vanaf nu dus niet meer lokaal te zien. Door alles online te regelen, kunt u uw thuiscomputers gemakkelijker beheren en hoeft u dat niet steeds op elke fysieke pc te doen. Wel moet u per computer altijd eerst de benodigde Windows-kinderaccounts aanmaken, Family Safety installeren en met vinkjes aangeven welke accounts door Family Safety moeten worden beheerd (zie onder meer tip 16 en 17).

©PXimport

U kunt Family Safety beheren via een website.

19. Niet voor niets

Uiteraard is uw eerdere instelwerk niet verloren gegaan. De ingestelde tijdslimieten, spel- en computerbeperkingen zijn netjes bewaard gebleven en u beheert ze vanaf nu via de website. In Family Safety kunt u bij de spelletjes nog wel een leeftijdscategorie instellen, maar helaas kan er geen type inhoud (zoals geweld en grof taalgebruik) mee worden geblokkeerd. Daar staat tegenover dat de lijst met te blokkeren programma's door gebruik van deze functie een stuk netter en leesbaarder wordt.

20. Family Safety-website

Via de website van Family Safety kunt u het filteren van webinhoud voor al uw kinderen inschakelen. U komt vanzelf op deze website terecht zodra u via het configuratiescherm naar een kinderaccount gaat bij het onderdeel Ouderlijk toezicht voor elke gebruiker instellen, of als u op pictogram in het systeemvak klikt. Uiteraard kunt u ook rechtstreeks naar deze website gaan, met gebruik van een browser. Als u dat wilt, kunt u daarnaast de contactpersonen van uw kinderen beheren, net als de vriendschapsverzoeken die ze via sociale netwerken ontvangen. Family Safety is daarbij overigens erg op Microsoft-diensten gericht. Tot slot kunt u als ouder allerlei rapportages opvragen, zoals een overzicht met de websites die uw kinderen de laatste tijd hebben bezocht. De website werkt met 'gezinsleden'. Hier worden de namen van de Windows-accounts voor gebruikt die op de computer staan waarop u Family Safety voor het eerst in gebruik nam.

21. Gezinsleden opvoeren

Zodra u op een computer een nieuw Windows-account aanmaakt en het aan Ouderlijk Toezicht toevoegt, moet u aangeven om welk gezinslid het gaat. Windows werkt weliswaar met accountnamen, maar Family Safety met de namen van gezinsleden. U kunt hierbij voor een al bestaand gezinslid kiezen of een nieuw gezinslid opvoeren. De beperkingen die u voor uw kinderen instelt, gelden op deze manier automatisch voor alle computers waarop ze van u een account krijgen. U hoeft ze daarom per persoon maar één keer in te stellen. Zelfs als de kinderaccounts verschillende namen hebben, want u geeft zelf aan van welk gezinslid elk account is. Dat scheelt enorm veel werk.

©PXimport

Een nieuw account? Geef dan aan bij welk gezinslid het hoort.

22. Systeemvak

Zodra Family Safety actief is, ziet u een nieuw pictogram in het systeemvak. Klik er met rechts op, zodat een rijtje opties wordt getoond. Hiermee is het filter tijdelijk uit te schakelen, zodat u er als ouder geen last van hebt, mits u het juiste wachtwoord (van uw eigen Windows Live ID) kent. Ook kunt u de website van Family Safety bezoeken om aanpassingen door te voeren en rapportages te bekijken. Tot slot kunt u het huidige filter bekijken, met de beperkingen die u aan het actieve (kinder)account hebt opgelegd. Staat er een rood kruis door het pictogram in het systeemvak, dan wordt het huidige Windows-account niet door Family Safety beperkt. U werkt dan hopelijk wel met het ouderaccount! Let op dat wijzigingen die u via deze website aanbrengt, niet altijd direct actief worden als een kind op hetzelfde moment al achter een computer zit.

©PXimport

Family Safety heeft een eigen pictogram in het systeemvak.

23. Gezinssamenstelling

In het hoofdscherm van de website van Family Safety ziet u een overzicht van alle (opgevoerde) gezinsleden. U kunt op een van de kinderen klikken om de ingestelde beperkingen te bekijken, de beperkingen aan te passen of om activiteitenrapporten te bekijken. De ouders staan ook in dit lijstje, uiteraard zonder beperkingen. Onder het lijstje met gezinsleden bevindt zich een aantal snelkoppelingen. Hiermee kan een kind of ouder worden opgevoerd, maar ook een gezinslid van ouderbevoegdheden worden voorzien. Een ouder kind kan dan bijvoorbeeld ook beheertaken uitvoeren. Bovendien kunnen gezinsleden hier van de website worden verwijderd. Het Windows-account kunt u daarna handmatig van de betreffende computer(s) verwijderen. Onderaan ziet u een lijstje met computernamen. Zodra u ergens Windows-accounts aanmaakt en Family Safety installeert, wordt de betreffende computer hier vanzelf zichtbaar. Heeft een kind op meerdere computers een account, dan is dit zichtbaar zodra u het profiel van het betreffende kind bekijkt.

24. Smartphone en tablet

Hebben uw kinderen een iPhone, iPod touch of iPad, dan kunt u ook daar Ouderlijk Toezicht op inschakelen. U gaat naar Instellingen / Algemeen / Beperkingen, kiest een toegangscode en stelt in welke functies en programma's u wilt beperken of blokkeren. Daarnaast kunt u via iTunes instellen welke soorten inhoud er op een iPad of iPhone mogen worden geïnstalleerd. Kies voor Bewerken / Voorkeuren en ga naar Toezicht. U kunt hier enkele onderdelen uitschakelen, zoals de iTunes Store, maar ook beperkingen opleggen, bijvoorbeeld met betrekking tot de classificatie voor films en apps. Klik daarna op het hangslotje om de instellingen te vergrendelen, zodat alleen iemand met een beheerwachtwoord van de pc ze nog kan aanpassen.

©PXimport

Zowel in iTunes als op een iPad of iPhone is ouderlijk toezicht standaard aanwezig.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.