Android-smartphones zijn (wel in mindere mate dan hun Apple-concurrent) dichtgetimmerd, waardoor u maar beperkte toegang hebt tot allerlei systeemfunctionaliteiten. Door systeemtoegang op uw apparaat te verkrijgen (rooten) is het mogelijk om uit dit keurslijf te ontsnappen, waarna u allerlei interessante programma's kunt draaien en zelfs alternatieve firmware kunt installeren.

Beveiligingsrisico's

Voor u enthousiast uw Android-smartphone begint te rooten, moet u zich er wel bewust van zijn dat applicaties met root-toegang niet meer ingeperkt worden, zodat ze meer schade aan uw telefoon kunnen berokkenen. Bij goed geschreven software zal dit niet voorvallen, maar een slordige programmeur kan een foutje in zijn applicatie maken. Omdat een geroote applicatie ook toegang heeft tot gegevens van andere applicaties, kan het dan wel voorkomen dat u plots door deze fout gegevens verliest. En dan hebben we het nog niet over applicaties die bewust kwaadaardige zaken uitvoeren. Geef dus enkel root-rechten aan applicaties die u vertrouwt! Voor alternatieve firmware geldt dit nog meer: installeer enkel een custom ROM uit een betrouwbare bron!

In dit artikel gaan we in op het rooten van een Android-telefoon. We bespreken de werkwijze, we vertellen wat handige apps zijn die u na het rooten kunt gebruiken, en tot slot installeren we alternatieve firmware op onze smartphone.

1 Wat is Rooten?

In Android worden uit veiligheidsoverwegingen standaard heel wat zaken van de gebruiker afgeschermd. U hebt slechts beperkte rechten en kunt bijvoorbeeld niet uw smartphone overklokken, screenshots maken, essentiële systeemprogramma's wijzigen enzovoort. Om toegang te krijgen tot al deze functies moet u zogenaamde root-rechten verkrijgen. 'Root' is onder Android (net als onder Linux) het gebruikersaccount dat alles kan. Standaard geeft Android u niet de mogelijkheid om het root-account te gebruiken. Om deze mogelijkheid toch te verkrijgen moet u eerst uw telefoon rooten, enigszins te vergelijken met het jailbreaken van een iPhone. Als u de instructies correct volgt, dan is uw telefoon rooten vrij ongevaarlijk en het duurt ook niet lang, in tegenstelling tot het installeren van alternatieve firmware (zie stap 13), dat heel wat risicovoller is. De rest van uw Android-installatie blijft bij het rooten intact. Aangezien u door te rooten op een eenvoudige manier heel wat meer mogelijkheden op uw smartphone krijgt, is het voor gevorderde gebruikers zeker aan te raden. Heel wat Android-applicaties uit de Android Market detecteren of uw apparaat geroot is en bieden meer mogelijkheden als dit zo is. Sommige gespecialiseerde applicaties vereisen zelfs dat uw apparaat geroot is omdat ze hun functionaliteit zonder root-toegang niet kunnen aanbieden. Let voordat u gaat rooten wel op: niet alle root-tools hebben de mogelijkheid ingebouwd om terug te keren naar de oorspronkelijke situatie.

©PXimport

Met een geroote telefoon kunt u zelfs Linux-commando's in de terminal ingeven.

2 Rooten in de praktijk

Enkele jaren geleden was het nog niet zo eenvoudig om een Android-smartphone te rooten. De fabrikanten waren er nogal huiverig over en werkten u actief tegen. Tegenwoordig bestaan er voor de meeste telefoons wel eenvoudig te gebruiken tools. Helaas bestaat er geen universeel programma waarmee u alle Android-smartphones kunt rooten. De programma's die er zijn, zijn veelal gemaakt door hobbyisten en ondersteunen alleen de smartphones die de maker bezit. Zodoende bestaan er nu heel wat root-tools die geschikt zijn voor enkele specifieke apparaten. We kunnen hier dus ook geen uitleg geven die voor alle smartphones werkt. Op de website www.xda-developers.com vindt u allerlei informatie over het rooten van verschillende Android-smartphones en het installeren van alternatieve firmware erop. De meeste tools vindt u niet in de Android Market maar moet u als apk-bestand downloaden van de website. Sla het bestand dan op de SD-kaart van uw telefoon op en installeer het met behulp van de bestandsbeheerder. Overigens moet u hiervoor wel in de instellingen bij Toepassingen het vinkje bij Onbekende bronnen aan hebben staan, anders kunt u enkel applicaties uit de Android Market installeren.

©PXimport

Vink Onbekende bronnen aan om een root-applicatie te installeren.

3 SuperOneClick

De applicatie SuperOneClick ondersteunt naar eigen zeggen 'bijna alle Android-smartphones', dus daarop gaan we hier uitgebreider in. Deze vereist niet de installatie van een applicatie op uw telefoon, maar op uw computer. Schakel eerst op uw telefoon USB-debugging in door in de instellingen naar Toepassingen / Ontwikkeling te gaan en daar USB-foutopsporing aan te vinken. Op uw computer moet u ook de Android SDK (Software Development Kit) installeren. Start daarna de Android-debugger op uw computer en sluit uw smartphone via usb op uw computer aan. In het debugvenster ziet u nu allerlei boodschappen. Als Windows bij het aankoppelen van uw smartphone vraagt om de SD-kaart te openen, doet u dit niet. Download het programma SuperOneClick van de website www.shortfuse.org, pak het bestand uit en start het. Het programma toont enkele grote knoppen. Klik op de knop Root, waarna het programma met uw smartphone verbindt en deze gaat rooten. U krijgt tijdens dit proces allerlei boodschappen te zien in het venster van SuperOneClick, op het einde ziet u als het goed is de melding 'Success!'. U kunt nu de usb-verbinding afkoppelen en het best herstart u de telefoon.

Naast SuperOneClick zijn een aantal andere bekende applicaties om te rooten z4Root (dat ook heel wat apparaten ondersteunt), Visionary (voor de HTC Desire HD en Desire Z), unrevoked (voor de HTC Desire Wildfire en Hero) en Easy Root (voor de Google Nexus One en Motorola Milestone).

©PXimport

Vink usb-foutopsporing aan om uw telefoon met SuperOneClick te rooten.

4 Root-rechten beheren

Kijk nu op uw Android-telefoon naar uw applicaties. Er is een nieuwe applicatie bijgekomen met de naam Superuser en het icoontje van een doodshoofd met ooglapje. Start het programma en open de instellingen. Ga naar Notifications en zorg dat Notifications aangevinkt is. Zo krijgt u altijd een melding wanneer een applicatie root-permissies vraagt. Op dat moment kunt u deze root-permissies aanvaarden of weigeren. U kunt in het notificatievenster ook aanvinken dat Android uw keuze onthoudt. Zo kunt u een applicatie die u vertrouwt permanent root-rechten geven, en één die u niet vertrouwt permanent root-rechten ontzeggen. U krijgt dan niet telkens op nieuw een notificatie.

©PXimport

Superuser waarschuwt u wanneer een applicatie root-rechten vraagt.

In de applicatie Superuser krijgt u een overzicht te zien van alle applicaties die u hebt laten onthouden, onderverdeeld in de categorieën Toestaan en Weigeren. Als u op een icoontje klikt, krijgt u informatie over de bijbehorende applicatie te zien en kunt u de root-rechten wijzigen. U kunt ook uw keuze laten vergeten, zodat u weer een notificatie te zien krijgt bij het starten van een applicatie die om root-rechten vraagt. Met Superuser behoudt u dus goed het overzicht over de applicaties die u root-rechten hebt gegeven.

©PXimport

Beheer in Superuser welke applicaties root-rechten krijgen.

Google Movie Rentals

Googles videotheekdienst Movie Rentals (dat overigens nog niet in Nederland beschikbaar is) uit de Android Market blokkeert geroote apparaten. Gebruikers krijgen dan een nietszeggende foutmelding. Geroote apparaten worden geblokkeerd omdat Google bang is dat u dan de beveiligingsmaatregelen om de auteursrechten te beschermen, kunt omzeilen. Uw Android-apparaat rooten is volledig legaal en u kunt er heel wat handige dingen mee doen, maar verwacht dus wel dat bepaalde zaken niet werken omdat de extra mogelijkheden contentaanbieders een doorn in het oog zijn.

5 App: screenshots

Screenshots maken is bij Android vrij omslachtig. Anders dan dat velen denken, kunt u wel een screenshot maken zonder uw telefoon te rooten. Dit kan via Android SDK op uw computer, u moet uw telefoon dus via usb aansluiten. Wilt u zonder computer een screenshot maken op uw telefoon, dan moet het apparaat geroot zijn. Er bestaan heel wat screenshot-apps voor geroote Android-telefoons, de handigste vinden wij ShootMe. Standaard neemt deze een screenshot wanneer u met de telefoon heen en weer schudt, maar u kunt de applicatie ook op audio laten reageren: het volstaat dan om naar de telefoon te roepen om een screenshot te maken. Screencasts (filmpjes van het scherm) maken is ook mogelijk.

©PXimport

Met ShootMe maakt u screenshots door met uw telefoon te schudden.

6 App: advertenties blokkeren

Een handige advertentie-blocker is AdFree Android, dat heel wat advertenties uit uw browser filtert en zelfs in-app-advertenties blokkeert. De applicatie werkt daarvoor met een lijst van te blokkeren hostnamen van bekende advertentieservers, die lijst kunt u automatisch dagelijks laten verversen door in de applicatie Check server for updates daily aan te vinken.

©PXimport

Surf zonder advertenties met AdFree Android.

7 App: bestandsbeheerders

De applicatie ES File Explorer is een heel uitgebreide bestandsbeheerder, inclusief een Dropbox- en ftp-client. Op een geroote Android-telefoon krijgt deze applicatie ook toegang tot de systeemmap, klik hiervoor op het meest linkse icoontje in de applicatie. Hierdoor kunt u - als u weet waarmee u bezig bent! - bloatware (onnodige/ongewenste software) van uw smartphoneproducent verwijderen, of een back-up maken van apk-bestanden. Klik in de instellingen op Root opties, vink Root verkenner aan en vervolgens Mount bestands systeem, waarmee u toegang krijgt tot de systeemmap.

Ook interessant is dat u met ES File Explorer via de wifi-verbinding toegang krijgt tot gedeelde netwerkschijven van uw Windows-computers, waardoor het bijvoorbeeld mogelijk is om op uw Android-telefoon video- of audio-bestanden af te spelen die op uw computer staan. In de andere richting kan het ook: als u het programma Samba Filesharing installeert, kunt u de inhoud van uw Android-apparaat via wifi op het netwerk delen met Windows-computers.

©PXimport

Deel bestanden via wifi met uw Windows-computers.

©PXimport

Stel het wachtwoord en andere instellingen van Samba in.

8 App: verplaatsen naar SD-kaart

Met Move2SD Enabler is het mogelijk om applicaties naar de SD-kaart te verplaatsen als het interne flash-geheugen bijna vol is. Android ondersteunt dit zelf ook sinds versie 2.2, maar enkel voor applicaties die hiervoor speciaal aangepast zijn, met Move2SD Enabler kan het met elke applicatie. U kunt aangeven wat de standaardlocatie is voor nieuwe applicaties die u installeert, en in de Android-instellingen vindt u dan bij Toepassingen ook een optie Verplaatsen naar SD-kaart bij elke applicatie.

©PXimport

Verplaats al uw applicaties naar de SD-kaart.

9 App: anoniem online

Als u op een anonieme manier op internet wilt gaan met uw Android-smartphone, dan is Orbot een unieke applicatie. Via Orbot laat u al het webverkeer op uw smartphone en alle DNS-aanvragen, over het Tor-netwerk gaan, dat uw anonimiteit verzekert. Orbot werkt ook zonder root-toegang, maar dan werkt het anonimiseren enkel voor applicaties die een http- of socks-proxy ondersteunen, zoals de instant messenger-applicaties Beem of Gibberbot of de browser Firefox Mobile (via de add-on ProxyMob). Hebt u Android geroot, dan zorgt Orbot dat al het internetverkeer via Tor omgeleid wordt zonder dat u de desbetreffende applicaties daarvoor moet configureren. Ook applicaties zoals Gmail, YouTube en Google Maps werken dan anoniem.

©PXimport

Met Orbot surft u anoniem via het Tor-netwerk.

10 App: speurder

Vertrouwt u bepaalde programma's op uw Android-telefoon niet en wilt u te weten komen welke informatie ze over het netwerk sturen, installeer dan Shark for Root. Dit is een 'pakketsniffer', die in een logbestand informatie over netwerkpakketten bijhoudt. Daarna leest u dit logbestand met de applicatie Shark Reader op uw telefoon uit of met het programma Wireshark op uw computer.

11 App: firewall

Met DroidWall installeert u een firewall op uw Android-telefoon. Hiermee kunt u per applicatie instellen of deze toegang krijgt tot internet via wifi of 3G. Zo voorkomt u bijvoorbeeld dat u in het buitenland een te dure rekening via 3G krijgt, door allerlei programma's die op de achtergrond internet blijven gebruiken. Of u ontzegt de applicaties die u niet vertrouwt volledig de toegang tot internet. Alle pogingen tot internettoegang kunnen gelogd worden.

©PXimport

Met DroidWall stelt u in welke applicaties netwerktoegang krijgen.

12 App: andere handigheidjes

Er bestaan ook allerlei applicaties die kleine maar soms nuttige aanpassingen doen, zoals ButtonRemapper (0,75 euro) dat u toelaat om de hardwareknoppen van uw telefoon een andere functionaliteit te geven, of LCD Density Changer (0,75 euro) waarmee u de resolutie van uw scherm wijzigt. Er zijn ook allerlei applicaties die de bootanimaties kunnen aanpassen, al moet u hiermee oppassen omdat uw telefoon bij een fout wel eens weigert op te starten. U kunt ook de klok van uw Android-telefoon automatisch laten synchroniseren met een NTP-server, zoals Windows dat ook kan doen. Hiervoor hebt u een applicatie met root-rechten nodig, er bestaan er enkele, zoals ClockSync, Micro Second en Sytrant.

Verder bestaan er heel wat applicaties die de processor van uw smartphone overklokken, zoals OverclockWidget en Milestone Overclock. Bij dit soort applicaties moet u echter goed oppassen, want een te hoge kloksnelheid kan uw smartphone instabiel maken. Bovendien moet u zeker de installatie-instructies goed lezen, zo werkt Milestone Overclock enkel op het standaard Android en niet op custom ROM's. Dezelfde waarschuwing geldt voor allerlei tuning-programma's, zoals de Galaxy Tuner voor de Samsung Galaxy S. Dit soort programma's heeft heel specifieke vereisten en kan uw telefoon schade berokkenen wanneer hij niet aan al deze eisen voldoet.

©PXimport

MicroSecond synchroniseert automatisch de tijd van uw Android-telefoon.

13 Alternatieve firmware

Met root-rechten krijgt u toegang tot heel wat mogelijkheden, maar als u ultieme flexibiliteit wilt, dan kunt u niet buiten alternatieve firmware. Deze firmware vervangt uw volledige Android-systeem. Dit is vooral handig als de producent van uw telefoon geen updates meer uitbrengt en u dus met een hopeloos verouderde Android-versie opgescheept zit. Dankzij alternatieve firmware (een custom ROM) kunt u dan wel de nieuwste Android-versie op uw telefoon installeren en profiteert u ook van de nieuwste functionaliteit, zoals betere performance, tethering, de mogelijkheid om applicaties op de SD-kaart te installeren (geïntroduceerd in Android 2.2) en geïntegreerde VoIP (geïntroduceerd in Android 2.3). Veel custom ROM's voegen bovenop de nieuwste Android-versie extra functies toe, een andere look of extra instellingen om uw systeem te finetunen en naar uw smaak aan te passen. Sommige ROM's zijn gespecialiseerd in het behalen van een betere performance en vervangen vooral de kernel door een eigen geoptimaliseerde versie. Helaas is het aanbod van alternatieve firmware zo mogelijk nog rommeliger en gefragmenteerder dan dat van applicaties om uw telefoon te rooten. Vaak is een custom ROM begonnen door een persoon die zijn eigen smartphone wil tunen, en ondersteunt het dan ook enkel dat apparaat. De kwaliteit van custom ROM's varieert ook van heel amateuristisch tot quasi-professioneel.

Back-up

Voordat u een custom ROM installeert (en voor u uw apparaat root als u echt op zeker wilt spelen), maakt u best een back-up van alle gegevens die niet op de SD-kaart staan. Het gaat dan om sms'jes, uw gespreksgeschiedenis, favorieten, applicaties enzovoort. Deze gaan allemaal verloren wanneer u een custom ROM installeert. Gegevens die u synchroniseert met een Google-account (uw Google-contacten, kalender, Gmail enzovoort) hoeft u niet te back-uppen, aangezien deze bij de eerste synchronisatie na de installatie van de custom ROM toch hersteld worden. Applicaties kunt u naar de SD-kaart back-uppen met de applicatie Titanium Backup of Astro File Manager, en ook voor back-ups van andere gegevens bestaan er applicaties, zoals SMS Backup & Restore voor uw sms-berichten en Call Logs Backup & Restore voor uw gespreksgeschiedenis. Na de installatie van de custom ROM installeert u deze back-up-applicaties opnieuw en herstelt u de gegevens op basis van de back-up op de SD-kaart die u eerder gemaakt hebt.

14 CyanogenMod

De installatie-instructies variëren weer van custom ROM tot custom ROM, en bij één custom ROM die meerdere apparaten ondersteunt variëren ze zelfs van apparaat tot apparaat. Daar kunnen we hier dus niet uitgebreid op ingaan. We geven echter wel een algemene uitleg over CyanogenMod, de bekendste custom ROM die vrij veel Android-smartphones ondersteunt. In het begin van dit jaar is CyanogenMod 7 uitgekomen, dat gebaseerd is op Android 2.3.

©PXimport

Met ROM Manager installeert u een alternatieve herstelmodus of custom ROM.

U vindt installatie-instructies voor elk apparaat op de wiki van CyanogenMod. Het eerste wat u moet doen is uw telefoon rooten. Daarna is het meestal wel de moeite om een alternatieve herstelmodus te installeren, hoewel dit optioneel is. Op veel telefoons heeft de standaard herstelmodus van de fabrikant immers slechts beperkte mogelijkheden, en wanneer u custom ROM's gaat installeren kunt u wel de luxe van een geavanceerdere herstelmodus gebruiken. Een populaire herstelmodus (recovery ROM) die vaak in combinatie met CyanogenMod gebruikt wordt is ClockworkMod Recovery. Installeer hiervoor ROM Manager uit de Android Market en selecteer daarin Flash ClockworkMod Recovery en kies uw telefoonmodel.

De laatste stap is het installeren van CyanogenMod zelf. Als u de Premium-versie van de applicatie ROM Manager in de Android Market koopt (die kost momenteel 3,99 euro), dan kunt u hierin Download ROM kiezen, wat de eenvoudigste manier is om CyanogenMod te installeren. Het kan echter ook manueel, wat ingewikkelder is en van apparaat tot apparaat verschilt. In de wiki vindt u uitgebreide hulp. Over het algemeen komt het erop neer dat u CyanogenMod naar de SD-kaart downloadt, uw telefoon in de ClockworkMod-herstelmodus herstart, dan een fabrieksherstel (factory reboot) uitvoert, de cache-partitie wist en dan het zip-bestand van CyanogenMod installeert. Na een herstart (die de eerste keer vrij traag gaat) start uw telefoon in CyanogenMod op. Omdat de Google-applicaties zoals Gmail, Google Maps, de Android Market, Google Talk en YouTube niet opensource zijn, mag CyanogenMod deze niet meeleveren, maar u kunt deze achteraf wel eenvoudig verkrijgen door een pakket (Google Apps Addon) te downloaden van de website van CyanogenMod en dit te installeren.

CyanogenMod biedt veel meer instellingen dan de standaardinstallatie van Android, en het loont dus de moeite om eens door de instellingen te gaan en te bekijken wat er allemaal mogelijk is. U kunt bijvoorbeeld de processor van uw telefoon overklokken, of het percentage van uw batterijlading in cijfers tonen. CyanogenMod ondersteunt ook tethering, zowel via wifi, bluetooth als usb. De browser is bovendien uitgebreid met een incognito-modus, die van alles wat u in deze modus in uw browser doet achteraf de sporen uitwist, zoals cookies, uw browsergeschiedenis, gedownloade bestanden enzovoort.

©PXimport

CyanogenMod ondersteunt tethering via wifi, bluetooth en usb.

©PXimport

CyanogenMod kan uw telefoon overklokken, maar wees u bewust van de risico's.

Andere ROM's

Er bestaan nog heel wat andere custom ROM's dan CyanogenMod. Het Chinese MIUI bijvoorbeeld, dat gelukkig ook een Engelse vertaling heeft, heeft een heel aparte interface. Voor de Samsung Galaxy S bestaan er heel wat meer custom ROM's. Een populaire is Darky's ROM, en als u het onderste uit de kan wilt halen qua performance, moet u zeker de Spike All in One Edition proberen. Voor tuners is er Ultimate ROM die bijvoorbeeld toelaat om de toetsen van uw Galaxy S anders toe te wijzen en een adblocker ingebouwd heeft. Voor minimalisten is er Insanity ROM, dat enkel de Android Market van de Google-applicaties bevat en u dus een heel klein systeem geeft zonder overbodige programma's. Kortom, er is voor elk wat wils, maar blijf op uw hoede: er zitten ook obscure ROM's bij die u beter kunt vermijden.

Inloggen met enkel een wachtwoord blijft riskant. Steeds vaker stappen diensten daarom over op tweestapsverificatie of op volledig wachtwoordloos inloggen. In combinatie met een fysieke beveiligingssleutel leveren beide een nog robuustere bescherming op. Hoe werkt dit precies en wat zijn enkele concrete mogelijkheden?

We hoeven je niet meer uit te leggen dat inloggen met alleen een wachtwoord niet veilig is, zeker niet als je hetzelfde eenvoudige wachtwoord bij meerdere diensten gebruikt. Een wachtwoordbeheerder als Bitwarden helpt je wel complexere en verschillende wachtwoorden te gebruiken, maar de zwakheden blijven: wachtwoorden kunnen via phishing worden onderschept, bij een datalek buitgemaakt of met brute-force achterhaald. Daarom winnen alternatieve loginmethodes aan populariteit. Denk aan tweestapsverificatie, waarbij je naast je wachtwoord nog een extra factor gebruikt, zoals een code of biometrie, en aan wachtwoordloos inloggen, een methode op basis van een cryptografisch sleutelpaar. Beide methoden verhogen de beveiliging, maar met een fysieke beveiligingssleutel kun je het nog veiliger maken.

Fysieke sleutel

Zo’n fysieke sleutel is een stukje hardware van doorgaans zo’n 4 cm lang en 2 cm breed, enkele mm dik en met een gewicht van circa 4 gram. Er bestaan ook wel kleinere sleutels in de vorm van een usb-c-dongel, die nauwelijks uitsteken uit de poort van een computer. Verderop bekijken we enkele concrete, uiteenlopende toepassingen, maar hoe werkt zo’n sleutel eigenlijk?

Wanneer je een sleutel voor het eerst koppelt aan een dienst of account, wordt er een cryptografisch sleutelpaar aangemaakt. De private sleutel blijft altijd veilig in een aparte chip van de beveiligingssleutel, terwijl de publieke sleutel naar de server van de betreffende dienst wordt doorgestuurd. Wanneer je vervolgens inlogt op de site, vraagt de server via je browser de sleutel om een cryptografische handtekening te zetten.

Veiligheid

De sleutel checkt daarbij welke domeinnaam in de browser actief is, bijvoorbeeld account.google.com, en zet de handtekening alleen als dit overeenkomt met het domein waarvoor je de sleutel eerder hebt geregistreerd. Daardoor is het systeem nagenoeg phishing-bestendig, in tegenstelling tot bijvoorbeeld sms- of OTP-codes. Zo’n code kun je immers ook op een valse site intypen, waarna een aanvaller deze meteen kan doorsturen naar de echte site. Bij wachtwoorden, sms en OTP bestaan bovendien gedeelde geheimen, zoals codes of hashes, die bij een datalek gestolen kunnen worden, terwijl er bij een fysieke sleutel zelfs bij een serverdatalek niets bruikbaars te halen valt. Een smartphone kan bovendien malware bevatten of gestolen worden, waardoor een aanvaller toegang kan forceren; een fysieke sleutel daarentegen bewaart de geheime sleutel veilig in een niet-uitleesbare chip.

Nadelen

Zo’n fysieke sleutel geldt dus als een van de veiligste methoden, al zijn er ook enkele praktische nadelen. Zo moet je de sleutel bij je hebben tijdens het inloggen en bij verlies of diefstal riskeer je buitengesloten te raken als je geen back-up hebt, bijvoorbeeld in de vorm van back-upcodes of een tweede, veilig bewaarde sleutel. Bovendien ondersteunen nog niet alle sites of diensten zo’n sleutel. Op onder meer www.kwikr.nl/f2sup en www.kwikr.nl/yubisup vind je wel lijsten met diensten die via een of ander protocol inloggen met een fysieke sleutel ondersteunen. Tot slot kost een sleutel ook wel iets: tussen de 30 en 80 euro, afhankelijk van de ondersteunde functies en standaarden.

Inloggen via 2FA

We weten nu hoe een sleutel eruitziet, hoe die werkt en waarom die zo veilig is. Dat volstaat om er zelf mee aan de slag te gaan, in verschillende scenario’s en met diverse protocollen. In dit artikel gebruiken we een YubiKey 5(C) NFC die ongeveer 65 euro kost, maar je kunt ook andere sleutels inzetten zolang ze de vereiste protocollen ondersteunen. Sleutels die enkel FIDO U2F en FIDO2 ondersteunen, zijn al verkrijgbaar vanaf 15 euro.

Laten we als voorbeeld starten met de sleutel als tweede factor bij een Facebook-account. Hiervoor volstaat een sleutel met FIDO U2F, al accepteren niet alle diensten U2F. Zo vereisen Apple en Microsoft in dit geval een FIDO2-sleutel.

Meld je aan bij je Facebook-account via https://accountscenter.facebook.com. Ga in Accountinstellingen naar Wachtwoord en beveiliging. Open Tweestapsverificatie en selecteer je Facebook-account. Na het invullen van een verificatiecode via mail kies je de gewenste methode. Klik op Beveiligingssleutels en bevestig met Doorgaan. Na de controle van de beveiligingscode klik je op Beveiligingssleutel registreren. Selecteer Beveiligingssleutel, druk op Volgende en OK. Plaats de sleutel, raak deze even aan en klik opnieuw op OK. Bevestig ten slotte met je wachtwoord zodat de sleutel als tweede factor wordt toegevoegd.

2FA in Bitwarden

Zolang je nog met wachtwoorden werkt, is een wachtwoordbeheerder sterk aan te raden. Een degelijke en gratis te gebruiken tool is Bitwarden. We gaan ervan uit dat je deze hebt gedownload en geïnstalleerd (via www.kwikr.nl/bwpers; beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en dat je een Bitwarden-account hebt aangemaakt. Handig is ook de Bitwarden-browserextensie, die automatisch invullen en opslaan van wachtwoorden in je browser veel eenvoudiger maakt, maar daar gaan we hier niet verder op in. We bekijken hier namelijk vooral het koppelen van je fysieke sleutel aan je Bitwarden-account.

Meld je aan op https://vault.bitwarden.com. Open Instellingen en kies Beveiliging. Ga naar het tabblad Tweestapsaanmelding en klik op Beheren bij FIDO2 WebAuthn. Vul je Bitwarden-hoofdwachtwoord in en voer bij Naam een korte beschrijving van de sleutel in. Plaats je sleutel (via usb of NFC) en klik op Sleutel lezen. Als de sleutel om een pincode vraagt, vul je die in en raak je de sleutel kort aan. Bevestig met OK en klik op Opslaan zodat de sleutel wordt toegevoegd. Op dezelfde manier kun je ook een andere sleutel als reserve koppelen (zie ook verderop ‘10 Voorzorgsmaatregelen’). Bij het inloggen, ook via de Bitwarden-app, moet je nu naast je wachtwoord ook je sleutel gebruiken.

Inloggen met passkey

Steeds meer diensten ondersteunen wachtwoordloze aanmeldingen via toegangssleutels, oftewel passkeys. Wil je hiervoor je fysieke sleutel gebruiken, dan moet deze FIDO2/WebAuthn ondersteunen, waarbij de private sleutel van het cryptografische sleutelpaar op de sleutel zelf wordt bewaard. Om in te loggen hoef je de sleutel enkel te plaatsen of via NFC op je smartphone te gebruiken, als dit wordt ondersteund, en daarna te bevestigen met pincode en aanraaksensor. Kortom, je sleutel wordt je loginmiddel. We tonen dit met een Google-account.

Log in via https://myaccount.google.com. Ga naar Beveiliging en klik bij Inloggen bij Google op Tweestapsverificatie. Klik indien nodig op Tweestapsverificatie aanzetten. Voeg desgewenst een telefoonnummer toe en klik bij Toegangssleutels en beveiligingssleutels op Beveiligingssleutel toevoegen. Klik vervolgens op + Toegangssleutel maken en kies Ander apparaat gebruiken. Selecteer in het pop-upvenster Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK. Plaats nu de sleutel en voer de pincode in, of maak een nieuwe aan als de sleutel nieuw of gereset is. Bevestig met OK en raak de sleutel kort aan. De sleutel staat nu in de lijst met toegangssleutels in je Google-account.

Wanneer je je daarna bij Google afmeldt en opnieuw aanmeldt, zul je merken dat je je wachtwoord – op ondersteunde browsers en platformen – niet meer hoeft in te geven en met de sleutel kunt aanmelden. Google acht deze methode namelijk veilig genoeg. Wil je dit toch niet, open dan opnieuw Beveiliging, klik bij Inloggen bij Google op Wachtwoord overslaan als dat mogelijk is en schakel deze optie uit. Je sleutel fungeert dan enkel nog als tweede factor, waarvoor in principe FIDO U2F volstaat.

Passkey bij Microsoft

Bij veel diensten werkt het koppelen vergelijkbaar als bij Google. We tonen je wel kort hoe je een beveiligingssleutel inzet in een wachtwoordloze oplossing bij Microsoft, die hiervoor een wat eigenzinnige werkwijze en terminologie hanteert.

Meld je aan via https://account.microsoft.comen open Beveiliging. Klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een methode voor aanmelden of verifiëren kiezen. Selecteer Gezicht, vingerafdruk, pincode of beveiligingssleutel en kies Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK, plaats de sleutel, voer desgevraagd de pincode in en raak de sleutel aan. Klik opnieuw op OK, geef de sleutel een naam en bevestig met Volgende en OK. De sleutel verschijnt nu in de lijst bij Een wachtwoordcode gebruiken (waar je hem ook kunt hernoemen of verwijderen). Je kunt de sleutel vanaf nu als tweede inlogfactor inzetten, ook op andere apparaten.

Wil je de sleutel volledig wachtwoordloos gebruiken, dan verplicht Microsoft je eerst de Microsoft Authenticator-app te installeren en hier via de plusknop je Microsoft-account toe te voegen. Klik daarna op je accountpagina in de rubriek Beveiliging op Inschakelen bij Account zonder wachtwoord en druk op Volgende. In de Authenticator-app verschijnt nu een melding die je bevestigt met Goedkeuren, waarna op de website wordt gemeld dat je wachtwoord is verwijderd. Voortaan kun je ook zonder wachtwoord inloggen, met je beveiligingssleutel.

Lokaal Windows-account

Het leek veelbelovend: open je in Windows de Instellingen en ga je naar Accounts / Aanmeldingsopties, dan zie je wellicht Beveiligingssleutel staan. Voor lokale of persoonlijke Microsoft-accounts werkt dit helaas niet. Dit blijkt enkel mogelijk bij zakelijke Active Directory- of Entra ID-accounts.

Heb je een compatibele Yubico-sleutel, zoals de YubiKey 5(C) NFC, dan kun je deze wel als tweede inlogfactor gebruiken voor een lokaal Windows-account. Hiervoor heb je de gratis tool Yubico Login for Windows nodig (www.kwikr.nl/yubilogin). Zorg wel dat je de gebruikersnaam en het wachtwoord van het lokale account kent. Installeer de tool en herstart Windows. Meld je daarna aan met je lokale account via de optie Yubico Login en start de app Login Configuration als administrator. Gemakshalve kun je Express configuration kiezen. Plaats de sleutel en volg de instructies (zie ook www.kwikr.nl/yubiwin). Bewaar de herstelcode zorgvuldig. Voor de gekozen gebruiker is voortaan naast gebruikersnaam en wachtwoord ook de beveiligingssleutel vereist.

Je kunt een YubiKey ook als tweede factor inzetten voor je Windows-login.

Inloggen met TOTP

Als je beveiligingssleutel ook OATH-TOTP ondersteunt (Initiative for Open AuTHentication - Time-based One-Time Password), kun je die gebruiken om een eenmalige code te genereren, net als met authenticator-apps van Google, Microsoft, Proton of Authy. Veel apps en diensten ondersteunen deze 2FA-methode.

We nemen Dropbox als voorbeeld. Meld je aan op www.dropbox.com, klik op je profielicoon rechtsboven, kies Instellingen en open het tabblad Beveiliging. Schakel Tweestapsverificatie in, selecteer Authenticatie-app en druk op Verzenden. Je ziet nu een QR-code en de bijbehorende geheime sleutel.

Download en installeer vervolgens de gratis app Yubico Authenticator (www.kwikr.nl/yubiauth). Start de app, plaats je beveiligingssleutel en open Accounts. Klik op Add account en kies Scan QR code als je een camera hebt, of voer de geheime code handmatig in bij Secret Key. Vul bij Issuer bijvoorbeeld Dropbox in en bij Account name het e-mailadres van je Dropbox-account. Bevestig met Save. In de app verschijnt een cijfercode die je op de Dropbox-site invult bij Bevestigingscode. Noteer de herstelcodes, bewaar ze goed en rond af met Voltooien.

Bij het aanmelden op Dropbox tik je eerst je wachtwoord in en daarna de actuele eenmalige code die je in Yubico Authenticator bij je Dropbox-account ziet.

Challenge/Response

Tot slot tonen we je nog de challenge-response-methode. Hierbij genereert een dienst of app een willekeurige wiskundige vraag (challenge) in de vorm van een bitreeks. Deze gaat naar je beveiligingssleutel, die de overeenkomstige cryptografische response berekent en terugstuurt. Als de codes overeenkomen, krijg je toegang. We lichten dit kort toe voor de gratis wachtwoordbeheerder KeePassXC (www.keepassxc.org; Windows, macOS, Linux) om een lokaal bewaarde wachtwoordkluis te openen.

Verschillende sleutels ondersteunen deze methode, waaronder de meeste YubiKeys. Download en installeer voor zo’n sleutel eerst de gratis YubiKey Manager (zie kader ‘Sleutelbeheer’). Start de app, ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response, klik op Generate voor de geheime sleutel, zet eventueel een vinkje bij Require touch voor extra veiligheid en sluit af met Finish.

Open vervolgens KeePassXC en laad je database. Ga naar Database / Database beveiliging, kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen, selecteer het juiste slot van je geplaatste sleutel en bevestig met OK. Voortaan is je wachtwoordkluis enkel toegankelijk met je wachtwoord en je beveiligingssleutel.

Sleutelbeheer

Beschik je over een beveiligingssleutel, dan zul je vroeg of laat de beheertool van de producent nodig hebben. Als voorbeeld nemen we de YubiKey Manager (www.kwikr.nl/yuman), die je het best als administrator opstart. Hiermee kun je functies of interfaces uitschakelen (OTP, FIDO U2F, FIDO2, OpenPGP, PIV en OATH), een pincode instellen of resetten voor FIDO2 of PIV, statische wachtwoorden of OTP-slots programmeren en certificaten beheren in PIV-modus (smartcardfunctie).

In de beheertool kun je ook specifieke protocollen uitschakelen, mocht je dat willen (hier: YubiKey Manager).

Voorzorgsmaatregelen

In het artikel hebben we al, ook tussen de regels door, enkele tips gegeven om (veiligheids)problemen te vermijden. We sommen ze kort nog even op.

Zo registreer je best altijd twee fysieke sleutels bij elke dienst, zodat je bij verlies of diefstal via de back-upsleutel toegang behoudt. Bewaar deze op een veilige plaats en test af en toe of de sleutel nog werkt. Activeer daarnaast bij elke dienst een alternatieve 2FA- of noodmethode, zoals TOTP-toegang via een authenticator-app, en druk back-upcodes af die je veilig bewaart. Zo kun je ook zonder sleutel nog aanmelden, al is dit wat minder robuust. Tot slot, ook al beschermt een beveiligingssleutel je technisch goed tegen phishing, blijf alert. Krijg je bijvoorbeeld een onverwachte vraag om de PIN-code van je sleutel in te voeren, wees dan op je hoede.

Tefal lanceert een compact model tosti-ijzer dat met allerlei extra platensets te gebruiken is voor allerlei gerechten: van panini's en wafels in allerlei vormen en maten tot aan donuts en madeleines. Is de Snack Collection echt zo veelzijdig? ID.nl ging ermee aan de slag.

Tafelgrills en tosti-apparaten zijn in bijna elk huishouden te vinden. Vaak gaat het om apparaten met een geribbelde grillplaat boven en onder, waar je je tosti tussen legt om die een paar minuten erna bruin en krokant uit te halen, met een lekker warme vulling. Het zijn eenvoudige apparaten die goed zijn in waarvoor ze ontwikkeld zijn. Meer dan je tosti erin maken kan vaak niet. Tefal komt nu met de compacte Snack Collection, een apparaat dat je koopt met twee bijgeleverde typen grillplaten en nog eens kunt uitbreiden door losse sets erbij te kopen.

©Saskia van Weert

Testexemplaar en meegeleverde platen

Ter review ontving de redactie een blauw testmodel, voorzien van twee grill/panini-platen (één boven, één onder in het apparaat) en twee platen om Brusselse wafels mee te maken. De Snack Collection is met zijn 28,5 centimeter breedte, 20,6 centimeter lengte en 34,5 centimeter hoogte een betrekkelijk klein apparaat dat makkelijk op te bergen is. Het snoer is aan de onderkant op te bergen, er zit een aan-uitknop aan de voorzijde, net als een vergrendeling om het ijzer op slot te zetten. Ook zit er een lampje aan de voorzijde dat groen oplicht als het apparaat is voorverwarmd. Hij heeft een vermogen van 700 watt en een maximale temperatuur van 230 graden. De temperatuur is niet handmatig in te stellen.

©Saskia van Weert

Inhoud van de doos en wisselen van platen

In de machine zit al een set grillplaten. Verder vind je in de doos twee verpakkingen die nog het meest doen denken aan videobandhoezen van vroeger. Ze zijn van harde kunststof en gaan wat lastig open. De ene doos is uiteraard leeg, want daar zaten de panini-platen in, maar we vinden er wel een receptenboekje in. In de andere doos zit de uitbreiding; in ons testexemplaar zijn dat de wafelplaten. De platen zijn los te halen uit de machine via een knopje boven en onder, en de platen kunnen er op maar één manier in vastklikken. Je kunt ze dus niet verkeerd bevestigen. Ze mogen in de vaatwasser; de machine zelf uiteraard niet.

©Saskia van Weert

Gebruik en bediening

Zoals wel vaker bij dit type apparaten is de werking enorm simpel. Je bevestigt de gewenste platen in de machine, doet de stekker in het stopcontact en zet hem aan. Dan wacht je tot het groene lampje aangaat, open je de machine, doe je je gerecht erin, sluit je alles weer netjes en wacht je tot je eten klaar is. Eet smakelijk!

©Saskia van Weert

Test: tosti's

De bijgeleverde grill/panini-plaat is net wat te klein voor een reguliere tosti van boterhammen uit de supermarkt; het korstje steekt net wat boven de plaat uit. Maar dat bleek voor het resultaat niet uit te maken: alle geteste tosti’s kwamen prima uit de Tefal. Opwarmen duurde wel wat lang, ongeveer 4 minuten.

Lees ook: Gezonde tosti’s om de hele middag op door te gaan

Test: panini

De test met een panini had wat voeten in de aarde. De supermarkten in onze woonplaats verkochten geen panini-broodjes, maar een XL-shop in een andere plaats wel. Panini-broodjes zijn hoger dan normale afbakbroodjes en standaard voorzien van grillstrepen. Het deksel van de Snack Collection moest wel wat worden aangedrukt om de machine te kunnen sluiten met de vergrendeling, maar ook dat verliep verder prima.

Schoonmaken en opbergen 

De platen komen weer brandschoon uit de vaatwasser en klikken makkelijk vast in het apparaat. Door de betrekkelijk kleine afmetingen van dit keukenapparaat is het makkelijk op te bergen.

©Tefal

Uitbreidingssets (assortiment)

Dan de uitbreidingssets. Deze hebben we niet kunnen testen, maar zijn uiteraard te bekijken via de site van Tefal. Er is een aantal platen voor tosti’s in bijzondere vormen, zoals een schelpvorm of juist meteen als driehoek. Verder zijn er onder meer vormen voor bagels te verkrijgen. Tefal mikt duidelijk op een internationaal publiek, want er is ook een vorm voor madeleines (Franse zoete cakejes) verkrijgbaar.

Conclusie

De Tefal Snack Collection is een compact tosti-apparaat met verwisselbare platen, bedoeld voor wie met één toestel meerdere snacks wil maken. In de test leverde het apparaat nette resultaten op: tosti's kwamen goed uit de grill en panini's lukten eveneens prima na het sluiten met de vergrendeling. De platen klikken stevig vast, zijn uitneembaar en kunnen in de vaatwasser. Dankzij het kleine formaat en het opbergsysteem voor het snoer is het toestel eenvoudig weg te zetten. Het apparaat heeft een vermogen van 700 watt, een maximale temperatuur van 230 graden en een indicatielampje dat aangeeft wanneer voorverwarmen is voltooid.

Aandachtspunten: het grillvlak is aan de krappe kant voor standaardboterhammen, de opwarmtijd ligt rond de 4 minuten en de temperatuur is niet handmatig regelbaar. De uitbreidingsmogelijkheden zijn groot (onder meer wafels, donuts, madeleines en bagels), maar deze extra platen zijn in deze test niet inhoudelijk beoordeeld.

Per saldo is de Snack Collection een praktisch en ruimtebesparend apparaat voor de liefhebbers van tosti's die ook graag eens experimenteren met andere bereidingen.