De NAS is de absolute topper onder de netwerkschijven. Maar de NAS is dat alleen wanneer deze op de juiste manier is geconfigureerd, de rechten goed staan en u op de hoogte bent van wat er allemaal gebeurt. Zonder de absolute controle over de NAS wordt het al snel de grootste prullenbak van het thuisnetwerk. Hoe weet u of uw NAS goed is ingericht en een betrouwbare back-uplocatie is?

1. Inloggen op de NAS

Eenmaal aangeschaft en soms zelfs geïnstalleerd door een kennis, verdwijnt de NAS vaak uit beeld bij de computergebruiker. Het gebruiken van alle mogelijkheden is vaak toch net even moeilijker dan verwacht. Waar zat die NAS ook alweer? Iedere NAS is bereikbaar op zijn IP-adres in het thuisnetwerk en bijna iedere NAS kan via de webbrowser worden beheerd en geconfigureerd. Bent u het IP-adres vergeten of reageert de NAS niet meer na een keer uitgeschakeld te zijn geweest wanneer de browser opent, spoor de NAS dan op in het netwerk. Elke NAS-leverancier levert daarvoor een zoekprogramma mee dat u van de site van de leverancier kunt downloaden en starten. Bij QNAP heet dat bijvoorbeeld de QNAP Finder en bij Synology de Synology Assistant. Download en installeer dat programma, en laat het daarna de NAS opzoeken. Zodra de NAS is gevonden, noteert u het IP-adres en klikt u bijvoorbeeld op Verbinden. Een andere mogelijkheid is de webbrowser openen en in de adresbalk http:// te typen, direct gevolgd door het IP-adres. Uw NAS is weer terug!

©PXimport

Is de NAS langere tijd ongebruikt en bent u vergeten hoe die te bereiken is, gebruik dan de installatiesoftware van de maker van de NAS om het apparaat in het netwerk op te sporen.

2. Snelkoppeling maken

In de browser is nog steeds de webinterface van de NAS geopend. Het is handig om, nu u meer met de NAS gaat doen, de koppeling naar de NAS te bewaren als favoriet of bladwijzer. Het is maar een kleine handeling, maar erg gemakkelijk, al was het maar omdat u nooit meer dat lastige adres hoeft te typen of het moet onthouden. In Internet Explorer werkt dit als volgt. Open het onderdeel Favorieten en klik op de pijl rechts naast Aan favorieten toevoegen. Kies dan Indelen / Nieuwe map en geef de map de naam Netwerkapparaten. Bevestig met Enter en een klik op Sluiten. Sleep nu met de muis het adres van de NAS uit de adresbalk naar de map Netwerkapparaten in het venster met de favorieten. Open dan deze map en klik met rechts op de nieuwe snelkoppeling. Kies Naam wijzigen en typ dan de naam van de NAS of verkort het simpelweg tot NAS. Bevestig met Enter. De volgende keer dat u op de NAS wilt inloggen, is het voldoende om dat via de favoriet of bladwijzer te doen.

©PXimport

Bewaar de loginpagina van de NAS als favoriet of bladwijzer om deze voortaan gemakkelijker te kunnen gebruiken.

3. Logingegevens

Om nu de NAS te configureren en meer te gebruiken, is het belangrijk in te loggen op de NAS. Daarvoor is het wachtwoord nodig dat bij de installatie voor het admin-account is opgegeven en de naam van dat account. De naam is op de meeste NAS-apparaten overigens admin of root maar het wachtwoord hebt u toen zelf bepaald. Open het login­scherm via een klik op Administratie. Mogelijk staat de login al direct op de openingspagina zoals bij Synology. Typ de gebruikersnaam en het wachtwoord en bevestig met Enter of klik op Toepassen of Login. Is de login succesvol, dan bent u nu met de hoogste rechten ingelogd op de NAS. Kiezen voor de optie om het wachtwoord te onthouden, is vaak geen verstandige keuze. Wel is het slim het wachtwoord te bewaren in KeePass of een andere wachtwoordkluis.

©PXimport

Log in als admin met de hoogste rechten om de configuratie van de NAS te kunnen controleren en aanpassen.

4. Logboeken

Gaat u de NAS vaker gebruiken of wilt u de configuratie aanpassen, dan is het belangrijk dat te doen met een goed geconfigureerde en foutloos werkende NAS. Een essentieel, maar saai onderdeel wat hierbij van belang is, is het logboek. Hierin kunt u foutmeldingen van de NAS zien. Zoek daarom in de NAS naar de logboekfunctie. Bij Synology zit het onder Sys.Info en dan Logboek. Bij QNAP is het te vinden onder Systeem Beheer / Systeem Logs. Controleer de logboeken op fouten. Zijn er fouten, controleer dan wat deze betekenen. Typ de tekst van de foutmelding bijvoorbeeld in bij Google samen met het merk van de NAS en het type of model. Vaak vindt u dan wel uitleg of discussies van andere gebruikers die soortgelijke ervaringen hebben gehad. Een andere goede bron van hulp is het Nederlandse Synology-gebruikersforum.

©PXimport

Controleer met enige regelmaat de foutloze werking van de NAS door de logboeken te bekijken.

5. De firmwareversie

De firmware (= software) is beslissend voor de functionaliteit van de NAS. Over het algemeen is de laatste versie van de firmware de beste, die heeft de minste fouten en de meeste functies. Maar gebruikt u een NAS als enige back-up van de computers in uw netwerk, dan is het verstandig even te wachten met upgraden tot anderen dat alvast gedaan hebben en geen problemen zijn tegengekomen. Zoek dit van tevoren op internet op. Op de statuspagina van de NAS kunt u veelal de huidige versie van de firmware zien, op de website van de leverancier de nieuwste. QNAP biedt via Systeem Beheer / Live Update een mooie functie waarbij de NAS na een klik op Update controleren controleert of er een nieuwere versie van de firmware beschikbaar is. Downloaden en installeren van de nieuwe versie gaat heel simpel via de knop Toepassen. Bij andere NAS-apparaten moet u de firmware van de website van de leverancier downloaden, opslaan op de pc, eventueel uitpakken en daarna uploaden naar de NAS via de firmware-updatefunctie.

©PXimport

Een QNAP-NAS kan zelf zijn firmware controleren, updates downloaden én installeren.

6. Gezonde schijven?

Een ander belangrijk punt voordat u meer functies op de NAS gaat activeren of deze anders gaat gebruiken, is de status van de harde schijven. De opslagruimte van de schijven is essentieel voor het functioneren van de NAS en ook of u die kunt inzetten voor belangrijke taken. Harde schijven zijn weliswaar het favoriete opslagmedium van deze tijd, ze zijn niet onfeilbaar. Ze kunnen crashen, leesfouten geven en opgeslagen data verminken. Elke harde schijf heeft bovendien een 'beperkte' levensduur doordat de bewegende delen slijten. Dat slijten duurt jaren, dus zo 'beperkt' is die levensduur nu ook weer niet. Toch kan het elk moment misgaan. Het is daarom belangrijk de SMART-status van de schijven te controleren. Op een QNAP kan dat via Schijf Beheer / HDD Smart / Samenvatting / Harde schijf gezond waar u van alle schijven de SMART-status ziet. Ook geeft de NAS hier een duidelijke samenvatting en kunt u bij SMART Informatie de echte SMART-meldingen zien. Via Test kunt u bovendien de schijven een test laten doorlopen. Synology biedt deze informatie via Opslagbeheer / HDD-beheer waar de Status staat vermeld. Ook hier kunt u de exacte SMART-informatie opvragen en een SMART-test uitvoeren. Is een van de schijven niet 'normaal' of geeft deze zelfs een 'error', dan wordt het aanbevolen die schijf te vervangen. Op harde schijven zit vaak een jarenlange garantie, omruilen is meestal geen probleem.

©PXimport

Raadpleeg de SMART-informatie om de status van uw harde schijven te controleren.

7. Volumes

Een moeilijke keuze is de volume-indeling. Bij een NAS met één schijf is dit natuurlijk geen probleem, bij meer dan één schijf is het lastiger. Met twee schijven is er de mogelijkheid voor RAID0 of RAID1. Met RAID0 hebt u meer opslag- en leessnelheid, terwijl u met RAID1 de helft aan opslagruimte opoffert om alle gegevens dubbel te bewaren. Zo raakt u geen gegevens kwijt bij verlies van een van de harde schijven. Hebt u een NAS met drie of meer schijven, dan is RAID5 mogelijk. Dit wordt over het algemeen gezien als de beste combinatie van zekerheid voor de gegevens, snelheid en zo min mogelijk ruimteverlies. Uitleg over RAID en hoe u een NAS het beste kunt indelen vindt u op onze site in het artikel Ruimteverlies met RAID. Synology biedt bovendien nog een slimme tussenvorm waarbij de NAS zelf de beste indeling bepaalt. Deze Synology Hybrid RAID is vanaf firmwareversie 3.0 beschikbaar. Uitleg hierover vindt u in het artikel Synology Hybrid Raid. U kunt via Opslagbeheer / Volume zien welke volume-indeling op uw NAS is aangemaakt. Bij QNAP is dat te vinden onder Schijf Beheer / Volume Beheer.

©PXimport

De keuze voor de volume-indeling is onder andere afhankelijk van het aantal schrijven.

8. Volume-indeling aanpassen

Gaat u de NAS gebruiken voor opslag van back-ups, dan wilt u zeker zijn dat de data niet verloren gaat. RAID0 is dan geen optie, RAID1 of RAID5 wel. Maar wat als u eerder voor RAID0 hebt gekozen om niet teveel opslagcapaciteit te verliezen? Dan moet de volume-indeling aangepast worden. Dat kan, maar het betekent wel dat u alle gegevens van de NAS moet back-uppen. U kunt de back-up van de NAS tijdelijk op een pc zetten. Zorg wel dat dit niet dezelfde pc is als waarvoor de NAS als back-up dient. U zet dan immers de back-up van de pc, weer op de pc zelf, niet erg verstandig. Wanneer u de NAS geback-upt hebt, kunt u de NAS eerst 'afbreken' en vervolgens weer opbouwen. Start de Windows Verkenner en maak een koppeling naar de root van de NAS, dat wil zeggen \\ipadres.van.de.nas\ en geen verdere submappen. Log in op de NAS en open het onderdeel met de gedeelde mappen. Controleer of de mappen die u in de Verkenner ziet, overeenkomen met die in de webbrowser. Mogelijk is er een map verborgen. Log in op elke map en kopieer de data uit die map naar de computer. Doe hetzelfde met eventuele verborgen mappen, log in op de map via \\ipadres.van.de.nas\naamverborgenmap. Zijn alle gegevens van de NAS naar de pc gekopieerd, dan kunt u het bestaande volume selecteren en verwijderen. Bij QNAP gaat dat via Schijf Beheer / Volume Beheer. Selecteer onder in het scherm het volume (dit hoeft niet als er maar één volume is) en kies dan voor Verwijder nu. Bij Synology gaat u naar Opslagbeheer / Volume. Selecteer links het volume en kies dan voor Verwijderen. Let op: zodra het verwijderen gestart is, is er geen weg meer terug. Doe dit dus alleen wanneer de indeling niet meer voldoet en u zeker weet dat alle gegevens die op de NAS staan of stonden, ook nog elders aanwezig zijn.

©PXimport

Het volume aanpassen kan noodzakelijk zijn voor het verdere gebruik van de NAS, maar is ook de meest ingrijpende handeling die u kunt uitvoeren met een NAS.

9. Opruimactie

U hoeft echt niet meteen schijven te vervangen op het moment dat de opslagruimte op de NAS vol raakt. Een actie die u beter eerst kunt doen, is de NAS opschonen. Een NAS heeft doorgaans heel veel opslagcapaciteit en wordt door veel mensen op het netwerk gebruikt. Een belangrijke functie is natuurlijk het opslaan van bestanden, maar die bestanden ook eens opruimen is veel minder in trek. Opruimen is gevaarlijk, kopiëren juist niet. Voor u als beheerder van de NAS en ook als u de enige gebruiker van de NAS bent, is het zaak om wel het overzicht te houden. Open de gedeelde mappen in de Windows Verkenner en klik boven in het Verkenner-venster op Gewijzigd op om de bestanden en mappen te sorteren. Klik eventueel nog een tweede keer op Gewijzigd om zo te sorteren dat de oudste bestanden en mappen bovenaan staan. Controleer nu vanaf boven welke mappen en bestanden weg kunnen, omdat ze zo oud en lang niet gebruikt zijn. Controleer ook welke mappen leeg zijn, die kunt u ook opruimen. U zult zien dat u op deze eenvoudige manier aardig wat opslagcapaciteit terugverdient.

©PXimport

Raakt de NAS vol, ga dan niet meteen nieuwe schijven kopen. Bespaar die uitgave door eerst eens flink op te schonen.

10. Gebruikers beheren

Ook de gebruikers en hun rechten kunnen na verloop van tijd gecontroleerd worden. Dit gebeurt in het onderdeel Toegangsrechten Beheer bij QNAP en Configuratiescherm / Gebruiker op een Synology. Controleer welke gebruikers er zijn en welke rechten ze hebben. Moeten de gebruikers die in de administratorgroep zitten, daar ook echt in zitten of is het genoeg als ze gewoon gebruikers zijn? Pas de rechten aan indien nodig. En ook niet onbelangrijk: verwijder gebruikers die de NAS niet meer gebruiken.

©PXimport

Net als de gegevens op de NAS, moeten ook gebruikersaccounts worden geschoond en aangepast aan veranderde omstandigheden.

11. Quota instellen

Een goed middel om het gebruik van een NAS door gebruikers te reguleren, is het instellen van quota. Door alle gebruikers een eigen map te geven en daarop een maximale grootte te zetten, voorkomt u dat gebruikers heel veel gegevens opslaan. Misschien wel zoveel dat functies van de NAS in het gedrang komen of andere gebruikers er last van hebben. Ook bereikt u met een quotum dat een gebruiker na enige tijd zelf zijn bestanden begint op te schonen. Maakt u voor het eerst gebruikers aan, dan kunt u in de wizard vaak kiezen voor het aanmaken van een Persoonlijke map en meestal ook al het quotum instellen. Het kan echter ook achteraf door bij Gebruikersbeheer de gebruiker te selecteren en zijn Instellingen aan te passen. Geef iedere gebruiker een eigen map met de juiste rechten (lezen of schrijven). En activeer bij iedere persoon een quotum. Bij QNAP moet u eerst bij Quota een algemeen geldend quotum voor alle gebruikers instellen. Vul de grootte in en klik op Toepassen. Via Gebruikers kunt u dan via Wijzig gebruiker het quotum van een bepaalde gebruiker vergroten of juist verkleinen. Bij Synology selecteert u de gebruiker, kies dan Bewerken / Quota. Zet een vinkje in het vakje onder Quota inschakelen. Automatisch wordt nu het selectievak onder Quota actief. Plaats hier de waarde, bijvoorbeeld 500 en selecteer eventueel bij Eenheid nog de eenheid, wanneer die anders moet zijn dan het standaard aantal GB.

©PXimport

Met quota beperkt u de hoeveelheid opslagruimte die een gebruiker voor zijn eigen bestanden kan gebruiken.

12. Back-upmap maken

Een NAS is een van de meest geschikte plekken om de back-ups te bewaren van computers die in het thuisnetwerk staan. Zeker een NAS met twee schijven in RAID1 of een NAS met meer dan twee schijven in RAID5 kan helpen bij het behoud van de gegevens. Om te voorkomen dat alle gebruikers in het netwerk direct toegang hebben tot de back-upmap op de NAS is het verstandig om een aparte map met aangepaste rechten aan te maken. Klik op Configuratiescherm / Gedeelde map op de Synology. Geef de map een naam, bijvoorbeeld PCBackup. Een simpele eerste beveiligingsmaatregel is het verbergen van de map. Doordat deze niet direct zichtbaar is in Windows Verkenner, voorkomt het dat gebruikers daar 'per ongeluk' terechtkomen en de back-up verwijderen of onbruikbaar maken. Zet een vinkje bij Verberg deze gedeelde map in Mijn netwerklocaties. Bevestig via OK. Geef vervolgens iedereen de juiste rechten. Uzelf kunt u lees- en schrijfrecht geven, alle andere gebruikers geeft u of alleen leesrecht, of helemaal geen rechten. Nog veel veiliger is het om een aparte gebruiker aan te maken bijvoorbeeld Backupadmin, en die als enige alle rechten te geven in de map. Stel voor deze gebruiker geen quotum in.

©PXimport

Maak voor het bewaren van back-ups op de NAS een aparte verborgen map met voor alle gebruikers beperkte rechten.

13. Back-up maken

Wilt u nu de map PCBackup gebruiken voor het maken van een back-up, dan moet u die expliciet kiezen in het back-upprogramma en ook de juiste gebruikersnaam en het juiste wachtwoord erbij geven om de back-up ook echt in die map te kunnen maken. Als voorbeeld nemen we Windows Back-up. Start het programma en kies In een netwerklocatie opslaan. Deze optie is alleen beschikbaar in Windows 7 Professional en Ultimate. Bij andere back-upprogramma's is de werkwijze niet veel anders. Geef als netwerklocatie \\ipadres.van.de.nas\PCBackup op. Zet bij Gebruikersnaam de naam BackupAdmin en typ in het vak Wachtwoord het bij die gebruiker behorende wachtwoord. Klik dan op OK. Windows zal nu proberen in te loggen op de map en daarna kunt u via Volgende de wizard van Windows Back-up vervolgen. Selecteer de gegevens die u van die pc wilt back-uppen en stel uiteindelijk het schema in. Doe dit op elke pc in het thuisnetwerk.

©PXimport

Gebruik het BackupAdmin-account en -wachtwoord van de NAS om onder Windows de back-up te kunnen uitvoeren.

©PXimport

Met de juiste inloggegevens kunt u nu vanaf elke pc in het thuisnetwerk een back-up maken in de verborgen back-upmap op de NAS.

14. Berichten ontvangen

Eerder in dit artikel hebben we al in de logboeken gekeken. Logboeken zijn het dagboek van de NAS en de meldingen vertellen u veel over het gebruik en de status van het apparaat. In plaats van af en toe te kijken hoe het met de status is, is het beter om direct geïnformeerd te worden. De meeste NAS-apparaten kunnen foutmeldingen die in het logboek terechtkomen ook per e-mail versturen aan de beheerder van de NAS. Op een QNAP vindt u deze mogelijkheden onder Systeem Beheer / Meldingen. Op de Synology heet dit onderdeel Melding en u vindt het in het Configuratiescherm. Bij de SMTP-server vult u de naam in van de e-mailserver waar de berichten vandaan verstuurd worden. Dat is meestal dezelfde server waar u ook de gewone mail vanaf verstuurt. Kijk daarvoor in de configuratiegegevens van uw internetprovider, of gewoon in de configuratie van het mailprogramma op uw pc. Vul bij het primair e-mailadres (Synology) het e-mailadres in waarop u de meldingen wilt ontvangen. Op de QNAP is het net even anders. Nadat u de SMTP-server hebt ingesteld, klikt u op Toepassen. Open dan het tabblad Waarschuwingen en kies het niveau van de waarschuwingen dat u wilt ontvangen en zet dan bij instellingen voor E-mail notificatie / E-mail adres 1 het e-mailadres waarop u de melding wilt ontvangen. Eventueel kunt u bij zowel QNAP als Synology ook nog een tweede e-mailadres opgeven. Ook kunt u bij beide de instellingen controleren door een testbericht te versturen. Bevestig via Toepassen. Voortaan krijgt u de echt belangrijke meldingen van uw NAS netjes in de mailbox die u hebt opgegeven.

©PXimport

Het volume aanpassen kan noodzakelijk zijn voor het verdere gebruik van de NAS, maar is ook de meest ingrijpende handeling die u kunt uitvoeren met een NAS.

15. Extra software

Behalve de firmware en eventuele extra functies die als package aan de NAS kunnen worden toegevoegd, leveren bijvoorbeeld Synology en QNAP ook nog andere software met de NAS mee. Bijvoorbeeld software om met de NAS een back-up te maken. Synology biedt de Data Replicator als download aan en QNAP heeft hiervoor de NetBak Replicator. Deze software is gratis vanaf de site van de NAS-fabrikant te downloaden en beide programma's bieden synchronisatie aan van een of enkele mappen of schijven op de pc naar de NAS. De synchronisatie biedt daarbij bijna continue bescherming tegen dataverlies. Plaats de back-up in een aparte map op de NAS en verberg deze in het netwerk. Wanneer u een ander merk NAS hebt, controleer dan of de leverancier daarvan ook een handig back-upprogramma aanbiedt dat u gratis kunt gebruiken.

©PXimport

Gebruik voor back-ups bijvoorbeeld de gratis back-upsoftware die bij de NAS hoort.

Denk je alle ins en outs van Windows 11 te kennen? Dan dagen we je uit om onderstaande toptips eens door te nemen. Daarmee ontdek je onder meer hoe je vliegensvlug nieuwe apparaten aan het wifi-netwerk toevoegt, webdiensten aan de taakbalk vastmaakt en gesproken woorden omzet in tekst. Lees je mee? Want je weet (misschien) toch nog niet alles.

We gaan er in dit uitgebreide artikel van uit dat je de laatste grote Windows-update (24H2) hebt geïnstalleerd. Is dat nog niet het geval, dan kun je het besturingssysteem eenvoudig bijwerken. Ga vanuit het startmenu naar Instellingen / Windows Update. Bevestig vervolgens met Downloaden & installeren / Nu opnieuw opstarten. Nadat je even hebt gewacht, kun je met de nieuwste versie van Windows 11 aan de slag. Zie je de 24H2-update nergens staan? Activeer dan het schuifje achter Krijg de nieuwste updates zodra ze beschikbaar zijn en klik vervolgens op Naar updates zoeken.

1 QR-code wifi

Wil je een nieuwe tablet of smartphone aan je wifi-netwerk toevoegen, maar heb je het benodigde wachtwoord niet paraat? Geen probleem, want je deelt de inloggegevens eenvoudig met een QR-code. Ga hiervoor naar Instellingen / Netwerk en internet en klik achter Wi-Fi-netwerkwachtwoord op Weergeven. Er verschijnt een klein venster met het wachtwoord van het draadloze netwerk. Je kunt eventueel de weergegeven QR-code scannen, waarna het mobiele apparaat automatisch verbinding maakt. Zeker bij ingewikkelde wachtwoorden voorkom je zo tikfouten.

Sinds kort deel je in Windows 11 wifi-wachtwoorden via een QR-code.

2 Bestanden inpakken

Windows ondersteunt al héél lang het in- en uitpakken van zip-archieven. Dat is nuttig voor als je bijvoorbeeld meerdere foto’s naar iemand wilt versturen. Sinds enige tijd kun je in plaats van zip ook voor andere inpakformaten kiezen. Selecteer in de verkenner een aantal bestanden en klik erop met de rechtermuisknop. Kies via Comprimeren naar voor ZIP-bestand, 7z-bestand óf TAR-bestand. Na enkele tellen verschijnt het archief in je verkenner.

3 Snelle instellingen aanpassen

Rechtsonder vind je het menu met de snelle instellingen. Klik maar eens op het volumepictogram (de speaker) om dat te openen. Je krijgt hiermee vlot toegang tot diverse opties zonder dat je in de reguliere instellingen hoeft te graven. Denk aan onderdelen als Nachtlamp, Toegankelijkheid en bluetooth. Bij de snelle instellingen is er plek voor zes onderdelen. Draai aan het scrolwiel om meer opties te tonen. Wil je een bepaalde instelling bovenaan weergeven? Klik dan op dit pictogram en sleep het met ingedrukte muisknop naar de gewenste plek.

Wijzig in de snelle instellingen naar eigen inzicht de volgorde van de beschikbare onderdelen.

4 Taak beëindigen

Elke Windows-gebruiker heeft weleens te maken met een vastloper. Een programma bevriest, waarna je niks meer kunt doen. Meestal zit er niets anders op dan de taak te beëindigen. Dat gebeurt normaal gesproken via Taakbeheer, maar eigenlijk is dat een omslachtige route. Je kunt deze functie namelijk ook aan je taakbalk toevoegen. Ga naar Instellingen / Systeem / Voor ontwikkelaars en activeer het schuifje achter Taak beëindigen. Klik nu in de Taakbalk met de rechtermuisknop op een app. Via Taak beëindigen sluit je de applicatie direct af als dat nodig is.

Voeg de optie Taak beëindigen aan het contextmenu van de taakbalk toe.

5 Scrolsnelheid wijzigen

Wil je sneller of juist langzamer door (web)documenten scrollen? Pas dan de scrolsnelheid aan. Open de Instellingen en navigeer naar Bluetooth en apparaten / Muis. Je beweegt de schuifknop achter Regels om tegelijk te schuiven naar rechts of links, om respectievelijk een hogere of lagere snelheid in te stellen. Draai in een document nu eens aan het scrolwiel om de nieuwe waarde te testen. Overigens kun je in hetzelfde instellingenvenster ook de snelheid van de muisaanwijzer wijzigen.

Wie graag vlot door documenten navigeert, stelt een hoge scrolsnelheid in.

6 Website op taakbalk

Veel computergebruikers openen in de browser altijd dezelfde diensten, zoals NU.nl, Facebook of ID.nl. Een handige optie is dat je zo’n website aan de taakbalk kunt vastmaken. Start je browser (wij laten zien hoe het bij Chrome werkt) en surf naar de beoogde website. Je klikt nu rechtsboven op de knop met de drie puntjes om het instellingenmenu te openen. Via Casten, opslaan en delen kies je Pagina installeren als app. Wijzig eventueel de naam en bevestig met Installeren. De ‘app’ bevindt zich nu in het startmenu. Gebruik de zoekfunctie van het startmenu om de zojuist geïnstalleerde website te tonen. Klik in de zoekresultaten met de rechtermuisknop op de webdienst en kies Aan de taakbalk vastmaken.

Voeg het pictogram van ID.nl of een andere webdienst aan de taakbalk toe.

7 Tabbladen in verkenner

Van oudsher zijn Windows-gebruikers gewend om meerdere mappen in verschillende vensters van de verkenner te openen. In Windows 11 is dat niet langer nodig, want je kunt de mappen ook in tabbladen openen. Dat werkt hetzelfde als je wellicht van je browser gewend bent. Klik bovenaan de verkenner op het pictogram Nieuw tabblad toevoegen (plusteken) en blader naar de gewenste bestandslocatie. Je gebruikt als alternatief de toetscombinatie Ctrl+T. Tot slot kun je nog met de rechtermuisknop op een map klikken, waarna je In nieuw tabblad openen kiest.

8 Vensterindeling

In Windows kun je tegelijkertijd in meerdere vensters werken. Sleep maar eens (de bovenkant van) een programma naar de linkerkant om het venster precies tot de helft van het scherm uit te lijnen. Voor de rechterkant selecteer je dan een andere app. Windows 11 heeft nog veel meer mogelijkheden om geopende vensters over het scherm te verdelen. Zweef maar eens met de muisaanwijzer in een willekeurig programma rechtsboven op het pictogram Maximaliseren (naast het kruisje). Kies nu een van de zes opties. Splits het scherm bijvoorbeeld in drieën of vieren en werk vervolgens gemakkelijk in meerdere apps.

Bepaal zelf hoeveel vensters je op het scherm wilt zien.

9 Mappen in startmenu

Links naast de Aan/uitknop van het startmenu biedt Windows 11 plek aan diverse veelgebruikte mappen. Je moet deze functie wel even inschakelen. Klik met de rechtermuisknop op een lege plek van het bureaublad en kies Aan persoonlijke voorkeur aanpassen. Ga nu naar Startmenu / Mappen en zet de schuifjes achter de gewenste mappen aan. De bijbehorende mappictogrammen duiken meteen op in het startmenu.

Plaats onder andere de mappen Documenten, Downloads en Afbeeldingen in het startmenu.

10 Vers bureaublad

Houd je werk en privé graag gescheiden? Switch dan eenvoudig tussen meerdere virtuele bureaubladen. Druk hiervoor op de toetscombinatie Windows-toets+Tab. Zodra je onderaan op Nieuw bureaublad klikt, begin je met een schone lei. Voeg op deze wijze zoveel virtuele bureaubladen toe als je maar wilt. Je gebruikt de toetscombinatie Windows-toets+Ctrl+PijltjeLinks/Rechts om tussen de verschillende omgevingen te schakelen.

11 Klembordgeschiedenis

Met kopiëren en plakken plaats je eenvoudig mappen, afbeeldingen of documenten op de gewenste plek. Zodra je een item kopieert, bewaart Windows dat tijdelijk op het zogeheten klembord. Dat werkt normaal gesproken alleen voor het laatst gekopieerde item. Sinds Windows 10 is het mogelijk om meerdere bestanden of mappen op het klembord te bewaren. Standaard staat deze functie uit. Ga naar Instellingen / Systeem / Klembord en zet het schuifje achter Klembordgeschiedenis aan. Open met de toetscombinatie Windows-toets+V de klembordgeschiedenis en bepaal welk eerder gekopieerd item je wilt plakken.

12 Focussessie

De zogeheten Focussessie helpt je om geconcentreerd te werken. Deze modus blokkeert onder andere inkomende meldingen en badges van apps. Hierdoor kom je niet in de verleiding om tussendoor tóch even iets anders te doen. Navigeer naar Instellingen / Systeem / Focus. Bij Sessieduur staat er een standaardtijd ingesteld van dertig minuten, maar dat pas je met de plus- en minknoppen naar eigen wens aan. Neem ook de overige opties door. Hoe meer onderdelen je aanvinkt, hoe minder je wordt afgeleid. Bevestig ten slotte met Focussessie starten.

Geef aan hoelang je ongestoord wilt werken.

13 Privacy aanscherpen

Op de achtergrond verzamelt Microsoft mogelijk allerlei gebruikersgegevens. Zo speelt de softwaregigant bijvoorbeeld graag data door naar apps, waarna er mogelijk gepersonaliseerde advertenties verschijnen. Je kunt daar een stokje voor steken. Ga naar Instellingen / Privacy en beveiliging / Algemeen. Deactiveer in elk geval het schuifje achter Laat apps me persoonlijke advertenties zien door mijn reclame-id te gebruiken. Bekijk ook de overige onderdelen en schakel ze desgewenst uit.

14 Scrollen in volume

Luister je een podcast of kijk je naar een video? Je kunt op verschillende manieren het volume wijzigen. Zo hebben de meeste toetsenborden hiervoor aparte knoppen. Bovendien bevindt zich rechts in de taakbalk een volumepictogram (speaker). Klik hierop en beweeg de schuifregelaar naar rechts of links. Het kan zelfs nog sneller. Zweef met de muisaanwijzer boven het volumepictogram en draai aan het scrolwiel van de muis.

Verhoog of verlaag met scrollen het volumepercentage.

15 Spraakgestuurd typen

Even geen zin om te typen? Laat dan je uitgesproken zinnen omzetten in tekst. Druk eerst op de sneltoets Windows-toets+H en klik daarna op het microfoontje. De uitgesproken woorden verschijnen meteen op het scherm. Vanzelfsprekend is het wel een voorwaarde dat er op de computer een microfoon is aangesloten. Dat is bij vrijwel elke laptop het geval.

Voor extra mogelijkheden klik je op het tandwielpictogram. Activeer bijvoorbeeld de optie Automatische interpunctie om leestekens toe te voegen. Als je spraakgestuurd typen vaak gebruikt, loont het de moeite om het schuifje achter Startprogramma voor typen via stem in te schakelen. Zodra je in een tekstveld zit, komt de spraakfunctie in het vervolg vanzelf tevoorschijn.

Gebruik spraakinvoer, bijvoorbeeld in Word, om vlotter teksten te verwerken.

16 Verborgen instellingen

Windows 11 bevat een heleboel instellingen die in de reguliere gebruikersomgeving achterwege blijven. Wil je toegang tot alle functies van het besturingssysteem? Dat regel je met de volgende truc. Klik met de rechtermuisknop op een lege plek van het bureaublad en kies Nieuw / Map. Noem deze map: GodMode.{ED7BA470-8E54-465E-825C-99712043E01C}. Wanneer je met Enter bevestigt, wijzigt het pictogram van de snelkoppeling. Dubbelklik daarop om een zeer uitgebreid overzicht met opties te tonen. Als je tweemaal op een onderdeel klikt, opent het bijbehorende instellingenvenster.

Bekijk een ellenlange lijst met verborgen instellingen.

17 Smileys toevoegen

Voeg voortaan kinderlijk eenvoudig emoticons aan een e-mail of chatbericht toe. Druk gewoon op de sneltoets Windows-toets +. (punt) om een klein keuzemenu met emoji te tonen. Je tikt in de zoekbalk eventueel Nederlandse trefwoorden om specifieke emoticons te vinden. Typ je bijvoorbeeld Huisdier, dan kun je een plaatje van een hond, kat of konijn selecteren. Verder bevat de bibliotheek ook bewegende gif-plaatjes. Dubbelklik op een item om het toe te voegen.

In Windows is er een uitgebreide catalogus met emoji’s verstopt.

18 Apps automatisch starten

Als je een bepaalde app dagelijks gebruikt, kun je die gelijktijdig met Windows opstarten. Wie weet luister je bijvoorbeeld altijd muziek met Spotify of surf je op internet met Edge. Ga naar Instellingen / Apps / Opstarten. Zet het schuifje bij de gewenste programma’s op Aan. Zodra het bureaublad verschijnt, starten de gekozen programma’s automatisch op. Andersom kan trouwens ook. Wellicht opent Windows op eigen houtje toepassingen die je niet of nauwelijks gebruikt. Schakel deze applicaties dan uit. Weet wel wat je doet. Zo is het verstandig om een eventuele virusscanner altijd gelijktijdig met Windows op te starten.

19 Titelbalk schudden

Staat je scherm vol met geopende vensters? In eerdere Windows-versies kon je alle apps razendsnel minimaliseren. Je hoefde hiervoor alleen de titelbalk van een programma te schudden. Windows 11 beschikt ook over deze functie, maar die staat standaard uit. Ga via Instellingen / Systeem naar Multitasking en activeer het schuifje achter Titelbalk venster schudden. Klik nu op de titelbalk van een programma en houd de muisknop ingedrukt. Beweeg de muis vervolgens snel heen en weer. Hiermee minimaliseer je alle andere geopende programma’s naar de taakbalk, behalve het huidige venster.

Met deze kleine aanpassing kun je geopende vensters snel minimaliseren.

20 Taakbalk-items

Op de taakbalk bevinden zich diverse pictogrammen, zoals Zoeken, Taakweergave, Widgets en misschien ook Copilot. Wie deze onderdelen nooit gebruikt, kan ze net zo goed verbergen. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies Taakbalkinstellingen. Je kunt de zoekfunctie op verschillende manieren weergeven. Klik bij Zoeken op het uitrolmenu en kies Alleen zoekpictogram, Pictogram en label zoeken of Zoekvak. Je kunt ze ook allemaal even uitproberen, want elke wijziging is direct zichtbaar. Via Verbergen verdwijnt de zoekfunctie helemaal uit beeld. Bepaal met de schuifjes achter Taakweergave, Widgets en eventueel Copilot in hoeverre je deze onderdelen wilt weergeven.

Beslis op welke wijze je de zoekfunctie in de taakbalk wilt tonen.

21 Schaalgrootte aanpassen

Je kunt teksten, afbeeldingen en overige items in Windows vergroten door de schaalgrootte te verruimen. Klik met de rechtermuisknop ergens op een lege plek van het bureaublad en kies Beeldscherminstellingen. In het uitrolmenu achter Schaal staat de waarde standaard op 100%, maar je kunt als alternatief ook 125%, 150% of 175% selecteren. Je merkt direct verschil, want alles oogt een stuk groter. Er is ook een optie om een aangepaste schaalgrootte in te stellen, maar volgens Microsoft resulteert dat mogelijk in onleesbare tekst en apps.

Met een schaalgrootte van 175 procent verschijnen teksten en menu-onderdelen nogal groot in beeld.

22 Grote (koeien)letters

Wie de letters in Windows te klein vindt, kan daar iets aan doen. Ga naar Instellingen / Toegankelijkheid / Tekengrootte. Beweeg de schuifregelaar een stukje naar rechts. De voorbeeldtekst wijzigt meteen. Als je deze voorbeeldtekst comfortabel kunt lezen, bevestig je met Toepassen. Windows 11 past de lettergrootte in het besturingssysteem en ondersteunde apps aan. Kies je té grote letters, dan leidt dat wellicht tot onduidelijke menu’s. Gelukkig kun je die koeienletters altijd weer verkleinen.

Verhoog met grotere letters de leesbaarheid in Windows 11.

23 Oude rechtermuisknopmenu

Ten opzichte van Windows 10 is het contextmenu van Windows 11 flink op de schop gegaan. Het bevat minder opties. Goed om te weten is dat je het oude vertrouwde rechtermuisknopmenu alsnog kunt oproepen. Klik maar eens met rechts op een bestand of map. Via Meer opties weergeven komt het klassieke contextmenu tevoorschijn.

24 Donkere modus

De meeste mensen vinden overdag een gebruiksomgeving met lichte kleuren prettig. Kruip je ook weleens ’s avonds achter de computer, dan is juist een donkere gebruiksomgeving comfortabeler voor de ogen. Pas de weergave in Windows 11 hier eenvoudig op aan. Klik met de rechtermuisknop ergens op het bureaublad en kies Aan persoonlijke voorkeur aanpassen. Via Kleuren beland je in het juiste menu. Je selecteert in het uitrolmenu achter Kies de modus de optie Licht of Donker. De wijziging is direct actief.

Switch vanuit de kleureninstellingen tussen de lichte en donkere modus.

25 Positie startknop

Standaard staan de startknop en vastgepinde apps in het midden van de taakbalk. Je kunt de boel ook naar links opschuiven. Klik hiervoor met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies Taakbalkinstellingen. Je klikt daarna op Gedrag van taakbalk om de onderliggende opties te tonen. Kies in het uitrolmenu achter Uitlijning van taakbalk de optie Links uitlijnen. De startknop en apps verplaatsen zich direct naar links.

Na een stevige sportsessie voel je je voldaan. Je bent trots op jezelf dat je het 'weer geflikt' hebt. Maar je sportkleding? Die ruikt allesbehalve fris. Wassen helpt natuurlijk, maar wat doe je als die geur hardnekkig blijft hangen?

Lees ook: Schoenen wassen in de wasmachine, zo doe je dat

Sterke zweetlucht? Natuurazijn!

Om ervoor te zorgen dat de sterke zweetlucht niet in de kleding blijft, gooi je de kleding 15 tot 20 minuten voor het wassen in een bak met koud water en een flinke scheut natuurazijn. De azijn haalt de penetrante geur eruit en verwijdert al wat vuil, maar tast het textiel niet aan. Dit helpt ook bij sportkleding met een oude zweetgeur. Daarna was je de kleding met de wasmachine of met de hand.

Heb je een flinke training gehad en echt geen tijd om je sportkleding voor de volgende wedstrijd te wassen? Je frist je sportkleding tijdelijk op door een plantenspuit te vullen met water en azijn, verhouding: 50/50. Spray het mengsel op het kledingstuk en de zweetgeur is weg. Was de kleding na de wedstrijd wel gelijk.

Was je sportkleding niet te heet!

Waarschijnlijk denk je: hup, wasmachine aan op 60 graden. Maar doe dit liever niet. Sportkleding is meestal gemaakt van speciaal materiaal dat sneller droogt, een ademende eigenschap heeft en vocht afdrijft. Deze stof is vaak delicater dan bij gewone kleding. Daarom is het belangrijk dat je de kleding voorzichtig wast, op maximaal 30 graden. Zet de wasmachine op een sportprogramma of een programma voor synthetische kleding. Een heter programma kan ervoor zorgen dat de sportkleding krimpt en het elastiek aangetast raakt. Check altijd voor het wassen het waslabel voor de specifieke wasinstructies van de kleding.

Keer de kledingstukken binnenstebuiten voordat je ze in de wastrommel gooit. Hiermee bescherm je de opdrukken en kleuren aan de buitenkant van je kleding. Bovendien zitten de bacteriën en dode huidcellen toch aan de binnenkant van je kleding. Prop de wasmachine niet te vol, want dan wordt je sportkleding niet goed gespoeld.

©Oriol Roca

Wel: vloeibaar wasmiddel. Niet: wasverzachter

Voordat je uit gewoonte een flinke scheut wasmiddel in de machine giet omdat je sportkleding zo vies ruikt: even wachten. Te veel wasmiddel zorgt er juist voor dat er zeepresten in de stof achterblijven. En dit zorgt ervoor dat de kleding je dode huidcellen nog beter blijft vasthouden. Het gevolg: nare geurtjes waar niemand blij van wordt. Gebruik het liefst vloeibaar wasmiddel, want de resten van waspoeder blijven vaak achter in kleding. Je mag wel een beetje baking soda in de wasmachine doen, dit neutraliseert de zweetlucht.

Veel mensen gooien het liefst ook nog wat wasverzachter met een geurtje bij de was, maar voor sportkleding is dit niet aan te raden. Wasverzachter legt namelijk een laagje over de vezels en verstopt hierdoor de vezels, waardoor de kleding niet meer goed schoon wordt. Hierdoor ruikt je kleding na een sportsessie juist erger naar zweet. En wasverzachter kan de stof en de elasticiteit ervan aantasten, waardoor de kleding gaat lubberen.

©anetlanda