Maximaal resultaat uit uw NAS
De NAS is de absolute topper onder de netwerkschijven. Maar de NAS is dat alleen wanneer deze op de juiste manier is geconfigureerd, de rechten goed staan en u op de hoogte bent van wat er allemaal gebeurt. Zonder de absolute controle over de NAS wordt het al snel de grootste prullenbak van het thuisnetwerk. Hoe weet u of uw NAS goed is ingericht en een betrouwbare back-uplocatie is?
1. Inloggen op de NAS
Eenmaal aangeschaft en soms zelfs geïnstalleerd door een kennis, verdwijnt de NAS vaak uit beeld bij de computergebruiker. Het gebruiken van alle mogelijkheden is vaak toch net even moeilijker dan verwacht. Waar zat die NAS ook alweer? Iedere NAS is bereikbaar op zijn IP-adres in het thuisnetwerk en bijna iedere NAS kan via de webbrowser worden beheerd en geconfigureerd. Bent u het IP-adres vergeten of reageert de NAS niet meer na een keer uitgeschakeld te zijn geweest wanneer de browser opent, spoor de NAS dan op in het netwerk. Elke NAS-leverancier levert daarvoor een zoekprogramma mee dat u van de site van de leverancier kunt downloaden en starten. Bij QNAP heet dat bijvoorbeeld de QNAP Finder en bij Synology de Synology Assistant. Download en installeer dat programma, en laat het daarna de NAS opzoeken. Zodra de NAS is gevonden, noteert u het IP-adres en klikt u bijvoorbeeld op Verbinden. Een andere mogelijkheid is de webbrowser openen en in de adresbalk http:// te typen, direct gevolgd door het IP-adres. Uw NAS is weer terug!
©PXimport
Is de NAS langere tijd ongebruikt en bent u vergeten hoe die te bereiken is, gebruik dan de installatiesoftware van de maker van de NAS om het apparaat in het netwerk op te sporen.
2. Snelkoppeling maken
In de browser is nog steeds de webinterface van de NAS geopend. Het is handig om, nu u meer met de NAS gaat doen, de koppeling naar de NAS te bewaren als favoriet of bladwijzer. Het is maar een kleine handeling, maar erg gemakkelijk, al was het maar omdat u nooit meer dat lastige adres hoeft te typen of het moet onthouden. In Internet Explorer werkt dit als volgt. Open het onderdeel Favorieten en klik op de pijl rechts naast Aan favorieten toevoegen. Kies dan Indelen / Nieuwe map en geef de map de naam Netwerkapparaten. Bevestig met Enter en een klik op Sluiten. Sleep nu met de muis het adres van de NAS uit de adresbalk naar de map Netwerkapparaten in het venster met de favorieten. Open dan deze map en klik met rechts op de nieuwe snelkoppeling. Kies Naam wijzigen en typ dan de naam van de NAS of verkort het simpelweg tot NAS. Bevestig met Enter. De volgende keer dat u op de NAS wilt inloggen, is het voldoende om dat via de favoriet of bladwijzer te doen.
©PXimport
Bewaar de loginpagina van de NAS als favoriet of bladwijzer om deze voortaan gemakkelijker te kunnen gebruiken.
3. Logingegevens
Om nu de NAS te configureren en meer te gebruiken, is het belangrijk in te loggen op de NAS. Daarvoor is het wachtwoord nodig dat bij de installatie voor het admin-account is opgegeven en de naam van dat account. De naam is op de meeste NAS-apparaten overigens admin of root maar het wachtwoord hebt u toen zelf bepaald. Open het loginscherm via een klik op Administratie. Mogelijk staat de login al direct op de openingspagina zoals bij Synology. Typ de gebruikersnaam en het wachtwoord en bevestig met Enter of klik op Toepassen of Login. Is de login succesvol, dan bent u nu met de hoogste rechten ingelogd op de NAS. Kiezen voor de optie om het wachtwoord te onthouden, is vaak geen verstandige keuze. Wel is het slim het wachtwoord te bewaren in KeePass of een andere wachtwoordkluis.
©PXimport
Log in als admin met de hoogste rechten om de configuratie van de NAS te kunnen controleren en aanpassen.
4. Logboeken
Gaat u de NAS vaker gebruiken of wilt u de configuratie aanpassen, dan is het belangrijk dat te doen met een goed geconfigureerde en foutloos werkende NAS. Een essentieel, maar saai onderdeel wat hierbij van belang is, is het logboek. Hierin kunt u foutmeldingen van de NAS zien. Zoek daarom in de NAS naar de logboekfunctie. Bij Synology zit het onder Sys.Info en dan Logboek. Bij QNAP is het te vinden onder Systeem Beheer / Systeem Logs. Controleer de logboeken op fouten. Zijn er fouten, controleer dan wat deze betekenen. Typ de tekst van de foutmelding bijvoorbeeld in bij Google samen met het merk van de NAS en het type of model. Vaak vindt u dan wel uitleg of discussies van andere gebruikers die soortgelijke ervaringen hebben gehad. Een andere goede bron van hulp is het Nederlandse Synology-gebruikersforum.
©PXimport
Controleer met enige regelmaat de foutloze werking van de NAS door de logboeken te bekijken.
5. De firmwareversie
De firmware (= software) is beslissend voor de functionaliteit van de NAS. Over het algemeen is de laatste versie van de firmware de beste, die heeft de minste fouten en de meeste functies. Maar gebruikt u een NAS als enige back-up van de computers in uw netwerk, dan is het verstandig even te wachten met upgraden tot anderen dat alvast gedaan hebben en geen problemen zijn tegengekomen. Zoek dit van tevoren op internet op. Op de statuspagina van de NAS kunt u veelal de huidige versie van de firmware zien, op de website van de leverancier de nieuwste. QNAP biedt via Systeem Beheer / Live Update een mooie functie waarbij de NAS na een klik op Update controleren controleert of er een nieuwere versie van de firmware beschikbaar is. Downloaden en installeren van de nieuwe versie gaat heel simpel via de knop Toepassen. Bij andere NAS-apparaten moet u de firmware van de website van de leverancier downloaden, opslaan op de pc, eventueel uitpakken en daarna uploaden naar de NAS via de firmware-updatefunctie.
©PXimport
Een QNAP-NAS kan zelf zijn firmware controleren, updates downloaden én installeren.
6. Gezonde schijven?
Een ander belangrijk punt voordat u meer functies op de NAS gaat activeren of deze anders gaat gebruiken, is de status van de harde schijven. De opslagruimte van de schijven is essentieel voor het functioneren van de NAS en ook of u die kunt inzetten voor belangrijke taken. Harde schijven zijn weliswaar het favoriete opslagmedium van deze tijd, ze zijn niet onfeilbaar. Ze kunnen crashen, leesfouten geven en opgeslagen data verminken. Elke harde schijf heeft bovendien een 'beperkte' levensduur doordat de bewegende delen slijten. Dat slijten duurt jaren, dus zo 'beperkt' is die levensduur nu ook weer niet. Toch kan het elk moment misgaan. Het is daarom belangrijk de SMART-status van de schijven te controleren. Op een QNAP kan dat via Schijf Beheer / HDD Smart / Samenvatting / Harde schijf gezond waar u van alle schijven de SMART-status ziet. Ook geeft de NAS hier een duidelijke samenvatting en kunt u bij SMART Informatie de echte SMART-meldingen zien. Via Test kunt u bovendien de schijven een test laten doorlopen. Synology biedt deze informatie via Opslagbeheer / HDD-beheer waar de Status staat vermeld. Ook hier kunt u de exacte SMART-informatie opvragen en een SMART-test uitvoeren. Is een van de schijven niet 'normaal' of geeft deze zelfs een 'error', dan wordt het aanbevolen die schijf te vervangen. Op harde schijven zit vaak een jarenlange garantie, omruilen is meestal geen probleem.
©PXimport
Raadpleeg de SMART-informatie om de status van uw harde schijven te controleren.
7. Volumes
Een moeilijke keuze is de volume-indeling. Bij een NAS met één schijf is dit natuurlijk geen probleem, bij meer dan één schijf is het lastiger. Met twee schijven is er de mogelijkheid voor RAID0 of RAID1. Met RAID0 hebt u meer opslag- en leessnelheid, terwijl u met RAID1 de helft aan opslagruimte opoffert om alle gegevens dubbel te bewaren. Zo raakt u geen gegevens kwijt bij verlies van een van de harde schijven. Hebt u een NAS met drie of meer schijven, dan is RAID5 mogelijk. Dit wordt over het algemeen gezien als de beste combinatie van zekerheid voor de gegevens, snelheid en zo min mogelijk ruimteverlies. Uitleg over RAID en hoe u een NAS het beste kunt indelen vindt u op onze site in het artikel Ruimteverlies met RAID. Synology biedt bovendien nog een slimme tussenvorm waarbij de NAS zelf de beste indeling bepaalt. Deze Synology Hybrid RAID is vanaf firmwareversie 3.0 beschikbaar. Uitleg hierover vindt u in het artikel Synology Hybrid Raid. U kunt via Opslagbeheer / Volume zien welke volume-indeling op uw NAS is aangemaakt. Bij QNAP is dat te vinden onder Schijf Beheer / Volume Beheer.
©PXimport
De keuze voor de volume-indeling is onder andere afhankelijk van het aantal schrijven.
8. Volume-indeling aanpassen
Gaat u de NAS gebruiken voor opslag van back-ups, dan wilt u zeker zijn dat de data niet verloren gaat. RAID0 is dan geen optie, RAID1 of RAID5 wel. Maar wat als u eerder voor RAID0 hebt gekozen om niet teveel opslagcapaciteit te verliezen? Dan moet de volume-indeling aangepast worden. Dat kan, maar het betekent wel dat u alle gegevens van de NAS moet back-uppen. U kunt de back-up van de NAS tijdelijk op een pc zetten. Zorg wel dat dit niet dezelfde pc is als waarvoor de NAS als back-up dient. U zet dan immers de back-up van de pc, weer op de pc zelf, niet erg verstandig. Wanneer u de NAS geback-upt hebt, kunt u de NAS eerst 'afbreken' en vervolgens weer opbouwen. Start de Windows Verkenner en maak een koppeling naar de root van de NAS, dat wil zeggen \\ipadres.van.de.nas\ en geen verdere submappen. Log in op de NAS en open het onderdeel met de gedeelde mappen. Controleer of de mappen die u in de Verkenner ziet, overeenkomen met die in de webbrowser. Mogelijk is er een map verborgen. Log in op elke map en kopieer de data uit die map naar de computer. Doe hetzelfde met eventuele verborgen mappen, log in op de map via \\ipadres.van.de.nas\naamverborgenmap. Zijn alle gegevens van de NAS naar de pc gekopieerd, dan kunt u het bestaande volume selecteren en verwijderen. Bij QNAP gaat dat via Schijf Beheer / Volume Beheer. Selecteer onder in het scherm het volume (dit hoeft niet als er maar één volume is) en kies dan voor Verwijder nu. Bij Synology gaat u naar Opslagbeheer / Volume. Selecteer links het volume en kies dan voor Verwijderen. Let op: zodra het verwijderen gestart is, is er geen weg meer terug. Doe dit dus alleen wanneer de indeling niet meer voldoet en u zeker weet dat alle gegevens die op de NAS staan of stonden, ook nog elders aanwezig zijn.
©PXimport
Het volume aanpassen kan noodzakelijk zijn voor het verdere gebruik van de NAS, maar is ook de meest ingrijpende handeling die u kunt uitvoeren met een NAS.
9. Opruimactie
U hoeft echt niet meteen schijven te vervangen op het moment dat de opslagruimte op de NAS vol raakt. Een actie die u beter eerst kunt doen, is de NAS opschonen. Een NAS heeft doorgaans heel veel opslagcapaciteit en wordt door veel mensen op het netwerk gebruikt. Een belangrijke functie is natuurlijk het opslaan van bestanden, maar die bestanden ook eens opruimen is veel minder in trek. Opruimen is gevaarlijk, kopiëren juist niet. Voor u als beheerder van de NAS en ook als u de enige gebruiker van de NAS bent, is het zaak om wel het overzicht te houden. Open de gedeelde mappen in de Windows Verkenner en klik boven in het Verkenner-venster op Gewijzigd op om de bestanden en mappen te sorteren. Klik eventueel nog een tweede keer op Gewijzigd om zo te sorteren dat de oudste bestanden en mappen bovenaan staan. Controleer nu vanaf boven welke mappen en bestanden weg kunnen, omdat ze zo oud en lang niet gebruikt zijn. Controleer ook welke mappen leeg zijn, die kunt u ook opruimen. U zult zien dat u op deze eenvoudige manier aardig wat opslagcapaciteit terugverdient.
©PXimport
Raakt de NAS vol, ga dan niet meteen nieuwe schijven kopen. Bespaar die uitgave door eerst eens flink op te schonen.
10. Gebruikers beheren
Ook de gebruikers en hun rechten kunnen na verloop van tijd gecontroleerd worden. Dit gebeurt in het onderdeel Toegangsrechten Beheer bij QNAP en Configuratiescherm / Gebruiker op een Synology. Controleer welke gebruikers er zijn en welke rechten ze hebben. Moeten de gebruikers die in de administratorgroep zitten, daar ook echt in zitten of is het genoeg als ze gewoon gebruikers zijn? Pas de rechten aan indien nodig. En ook niet onbelangrijk: verwijder gebruikers die de NAS niet meer gebruiken.
©PXimport
Net als de gegevens op de NAS, moeten ook gebruikersaccounts worden geschoond en aangepast aan veranderde omstandigheden.
11. Quota instellen
Een goed middel om het gebruik van een NAS door gebruikers te reguleren, is het instellen van quota. Door alle gebruikers een eigen map te geven en daarop een maximale grootte te zetten, voorkomt u dat gebruikers heel veel gegevens opslaan. Misschien wel zoveel dat functies van de NAS in het gedrang komen of andere gebruikers er last van hebben. Ook bereikt u met een quotum dat een gebruiker na enige tijd zelf zijn bestanden begint op te schonen. Maakt u voor het eerst gebruikers aan, dan kunt u in de wizard vaak kiezen voor het aanmaken van een Persoonlijke map en meestal ook al het quotum instellen. Het kan echter ook achteraf door bij Gebruikersbeheer de gebruiker te selecteren en zijn Instellingen aan te passen. Geef iedere gebruiker een eigen map met de juiste rechten (lezen of schrijven). En activeer bij iedere persoon een quotum. Bij QNAP moet u eerst bij Quota een algemeen geldend quotum voor alle gebruikers instellen. Vul de grootte in en klik op Toepassen. Via Gebruikers kunt u dan via Wijzig gebruiker het quotum van een bepaalde gebruiker vergroten of juist verkleinen. Bij Synology selecteert u de gebruiker, kies dan Bewerken / Quota. Zet een vinkje in het vakje onder Quota inschakelen. Automatisch wordt nu het selectievak onder Quota actief. Plaats hier de waarde, bijvoorbeeld 500 en selecteer eventueel bij Eenheid nog de eenheid, wanneer die anders moet zijn dan het standaard aantal GB.
©PXimport
Met quota beperkt u de hoeveelheid opslagruimte die een gebruiker voor zijn eigen bestanden kan gebruiken.
12. Back-upmap maken
Een NAS is een van de meest geschikte plekken om de back-ups te bewaren van computers die in het thuisnetwerk staan. Zeker een NAS met twee schijven in RAID1 of een NAS met meer dan twee schijven in RAID5 kan helpen bij het behoud van de gegevens. Om te voorkomen dat alle gebruikers in het netwerk direct toegang hebben tot de back-upmap op de NAS is het verstandig om een aparte map met aangepaste rechten aan te maken. Klik op Configuratiescherm / Gedeelde map op de Synology. Geef de map een naam, bijvoorbeeld PCBackup. Een simpele eerste beveiligingsmaatregel is het verbergen van de map. Doordat deze niet direct zichtbaar is in Windows Verkenner, voorkomt het dat gebruikers daar 'per ongeluk' terechtkomen en de back-up verwijderen of onbruikbaar maken. Zet een vinkje bij Verberg deze gedeelde map in Mijn netwerklocaties. Bevestig via OK. Geef vervolgens iedereen de juiste rechten. Uzelf kunt u lees- en schrijfrecht geven, alle andere gebruikers geeft u of alleen leesrecht, of helemaal geen rechten. Nog veel veiliger is het om een aparte gebruiker aan te maken bijvoorbeeld Backupadmin, en die als enige alle rechten te geven in de map. Stel voor deze gebruiker geen quotum in.
©PXimport
Maak voor het bewaren van back-ups op de NAS een aparte verborgen map met voor alle gebruikers beperkte rechten.
13. Back-up maken
Wilt u nu de map PCBackup gebruiken voor het maken van een back-up, dan moet u die expliciet kiezen in het back-upprogramma en ook de juiste gebruikersnaam en het juiste wachtwoord erbij geven om de back-up ook echt in die map te kunnen maken. Als voorbeeld nemen we Windows Back-up. Start het programma en kies In een netwerklocatie opslaan. Deze optie is alleen beschikbaar in Windows 7 Professional en Ultimate. Bij andere back-upprogramma's is de werkwijze niet veel anders. Geef als netwerklocatie \\ipadres.van.de.nas\PCBackup op. Zet bij Gebruikersnaam de naam BackupAdmin en typ in het vak Wachtwoord het bij die gebruiker behorende wachtwoord. Klik dan op OK. Windows zal nu proberen in te loggen op de map en daarna kunt u via Volgende de wizard van Windows Back-up vervolgen. Selecteer de gegevens die u van die pc wilt back-uppen en stel uiteindelijk het schema in. Doe dit op elke pc in het thuisnetwerk.
©PXimport
Gebruik het BackupAdmin-account en -wachtwoord van de NAS om onder Windows de back-up te kunnen uitvoeren.
©PXimport
Met de juiste inloggegevens kunt u nu vanaf elke pc in het thuisnetwerk een back-up maken in de verborgen back-upmap op de NAS.
14. Berichten ontvangen
Eerder in dit artikel hebben we al in de logboeken gekeken. Logboeken zijn het dagboek van de NAS en de meldingen vertellen u veel over het gebruik en de status van het apparaat. In plaats van af en toe te kijken hoe het met de status is, is het beter om direct geïnformeerd te worden. De meeste NAS-apparaten kunnen foutmeldingen die in het logboek terechtkomen ook per e-mail versturen aan de beheerder van de NAS. Op een QNAP vindt u deze mogelijkheden onder Systeem Beheer / Meldingen. Op de Synology heet dit onderdeel Melding en u vindt het in het Configuratiescherm. Bij de SMTP-server vult u de naam in van de e-mailserver waar de berichten vandaan verstuurd worden. Dat is meestal dezelfde server waar u ook de gewone mail vanaf verstuurt. Kijk daarvoor in de configuratiegegevens van uw internetprovider, of gewoon in de configuratie van het mailprogramma op uw pc. Vul bij het primair e-mailadres (Synology) het e-mailadres in waarop u de meldingen wilt ontvangen. Op de QNAP is het net even anders. Nadat u de SMTP-server hebt ingesteld, klikt u op Toepassen. Open dan het tabblad Waarschuwingen en kies het niveau van de waarschuwingen dat u wilt ontvangen en zet dan bij instellingen voor E-mail notificatie / E-mail adres 1 het e-mailadres waarop u de melding wilt ontvangen. Eventueel kunt u bij zowel QNAP als Synology ook nog een tweede e-mailadres opgeven. Ook kunt u bij beide de instellingen controleren door een testbericht te versturen. Bevestig via Toepassen. Voortaan krijgt u de echt belangrijke meldingen van uw NAS netjes in de mailbox die u hebt opgegeven.
©PXimport
Het volume aanpassen kan noodzakelijk zijn voor het verdere gebruik van de NAS, maar is ook de meest ingrijpende handeling die u kunt uitvoeren met een NAS.
15. Extra software
Behalve de firmware en eventuele extra functies die als package aan de NAS kunnen worden toegevoegd, leveren bijvoorbeeld Synology en QNAP ook nog andere software met de NAS mee. Bijvoorbeeld software om met de NAS een back-up te maken. Synology biedt de Data Replicator als download aan en QNAP heeft hiervoor de NetBak Replicator. Deze software is gratis vanaf de site van de NAS-fabrikant te downloaden en beide programma's bieden synchronisatie aan van een of enkele mappen of schijven op de pc naar de NAS. De synchronisatie biedt daarbij bijna continue bescherming tegen dataverlies. Plaats de back-up in een aparte map op de NAS en verberg deze in het netwerk. Wanneer u een ander merk NAS hebt, controleer dan of de leverancier daarvan ook een handig back-upprogramma aanbiedt dat u gratis kunt gebruiken.
©PXimport
Gebruik voor back-ups bijvoorbeeld de gratis back-upsoftware die bij de NAS hoort.
