Waar een back-up zich in het algemeen richt op het veiligstellen en zo nodig herstellen van uw bestanden, herstelt u met images de volledige inhoud van een partitie of harde schijf waarop het besturingssysteem staat. U hoeft zich dus geen zorgen meer te maken als Windows onverhoopt in de soep loopt, en u bent in staat razendsnel uw pc of partitie in de oorspronkelijke staat terug te brengen.

Windows 7

Ieder besturingssysteem biedt tegenwoordig opties voor het maken van een back-up van de gegevens op de pc. Imaging is geen standaard onderdeel van dergelijke back-upsoftware, maar dat is aan het veranderen. De Back-upsoftware in Windows 7 biedt namelijk de mogelijkheid een image te maken en dit te herstellen. Anders dan bij Vista, waar deze functie alleen aanwezig is in Windows Vista Ultimate, is systeemherstel wel mogelijk in Windows 7 Home Premium (en hoger). Microsoft spreekt overigens niet van een image, maar van een systeemkopie.

©PXimport

Imaging richt zich op het herstel van het besturingssysteem. Het herstellen van bijvoorbeeld uw documenten en foto's is het onderwerp van de Basiscursus back-uppen elders in dit nummer.

©PXimport

Sinds Windows Vista kan ook Windows Back-up een image maken voor systeemherstel.

©PXimport

Een systeemkopie kan Windows Back-up bewaren op een harde schijf of één of meer dvd's.

Aan de slag

In deze cursus gaan we dus aan de slag met Windows 7. Om een systeemkopie te maken, klikt u via het Configuratiescherm op Systeem en beveiliging en kiest u de taak Een back-up van uw computer maken. Aan de linkerkant van het scherm vindt u enkele opties. Klik op Een systeemkopie maken en wacht tot de back-upservice is gestart. Windows Back-up kijkt nu welke mogelijkheden er zijn voor het opslaan van de systeemkopie. Hierbij is het mogelijk voor een tweede of externe harde schijf te kiezen of één of meerdere dvd's te gebruiken. Selecteer het medium waarop u de systeemkopie wilt bewaren en klik op Volgende. In het laatste scherm krijgt u een samenvatting te zien van wat er daadwerkelijk geback-upt wordt en op welke locatie. Klik tot slot op Back-up starten om de systeemkopie te maken. Afhankelijk van de grootte van uw systeempartitie en de hoeveelheid gegevens kan het maken van een systeemkopie wel even duren.

NAS

Microsoft heeft bij de opsplitsing van Windows 7 enkele opmerkelijke keuzes gemaakt. Zo is het met de back-upfunctie in Windows 7 Home Premium niet mogelijk om een back-up te maken naar een netwerkschijf. Deze optie is alleen te vinden in Windows 7 Professional en Ultimate. Een verrassende keuze, omdat juist thuisgebruikers en hobbyisten steeds vaker beschikken over een in het netwerk geplaatste schijf (NAS). Bovendien is een NAS uitstekend geschikt voor het maken van back-ups.

Hebt u een NAS, maar beschikt u niet over een van de dure versies van Windows 7? Dan is uitwijken naar andere software de enige optie. Gelukkig levert bijna iedere maker van NAS-hardware wel back-upsoftware mee, en is bijvoorbeeld de Data Replicator-software van Synology ook te gebruiken in combinatie met een netwerkschijf van een ander merk.

Systeemkopie alleen naar NTFS

Wel voldoende schijfruimte vrij, maar wil Windows Back-up de disk toch niet gebruiken voor het maken van een systeemkopie? De kans is groot dat de harde schijf is geformatteerd met FAT32. Windows Back-up kan echter alleen overweg met een NTFS-indeling en weigert schijven met FAT32 voor het bewaren van een systeemkopie - vooral ook omdat een dergelijke kopie vaak groter is dan de maximale bestandsgrootte van FAT32 (4 GB).

Om een FAT32-disk om te zetten naar NTFS, is het niet nodig alle gegevens van de schijf te halen of de schijf te formatteren. Windows biedt de mogelijkheid een FAT32-schijf te converteren naar NTFS. Open een Opdrachtprompt via Start / Alle programma's / Bureau-Accessoires. Typ vervolgens convert : /fs:ntfs. Als u bijvoorbeeld het E:-station E wilt converteren, typt u convert E: /fs:ntfs. Na een druk op Enter dient u ter bevestiging nogmaals de naam van de schijf op te geven.

Systeemherstelschijf

Is de systeemkopie eenmaal gemaakt, dan zal Windows Back-up aanbieden een systeemhersteldisk te maken. Dit is een cd of dvd waarmee u uw pc kunt opstarten om in geval van problemen het systeem te herstellen. Het is erg handig om een dergelijke schijf te hebben, dus klik op Ja. Leg een lege cd of dvd in de dvd-brander en klik op Schijf maken. Zodra het schijfje is gebrand, adviseert Windows u de disk te voorzien van een duidelijk label en te bewaren voor slechtere tijden.

©PXimport

Voor systeemherstel kunt u later de systeemherstelschijf gebruiken.

Aparte herstelschijf voor 32 en 64 bit

Gebruikt u zowel de 32- als 64-bit versie van Windows, dan moet u voor beide een eigen herstelschijf maken. Met een 64-bit herstelschijf kunt u namelijk geen systeemherstel van een 32-bit Windows-versie uitvoeren.

Systeemherstel met een systeemkopie

Werkt Windows niet meer correct, gebruik dan een eerder gemaakte systeemkopie om het systeem te herstellen. Plaats de herstelschijf in de cd- of dvd-speler en kies ervoor de computer vanaf deze disk op te starten. De opstartvolgorde regelt u in het BIOS. Selecteer de juiste toetsenbordindeling (in de meeste gevallen zal dit 'Verenigde Staten (internationaal)' zijn). Klik op Volgende. Het hulpprogramma voor systeemherstel gaat op zoek naar een back-up die kan helpen bij het oplossen van de Windows-problemen. Standaard kiest het daarbij voor de laatste kopie, maar via Computer met behulp van een eerder gemaakte systeemkopie kunt u ook een andere systeemkopie kiezen, mocht dat noodzakelijk zijn. Klik op Volgende en kies Herstellen met systeeminstallatiekopie.

Wederom controleert Windows de laatste systeemback-up en laat het zien welke de laatste is. U kunt een andere back-up selecteren via Een andere systeemkopie herstellen. Selecteer de juiste optie (meestal de aanbevolen optie), klik op Volgende en plaats een vinkje bij Schijven formatteren en opnieuw partitioneren.

Kies Schijven uitsluiten en vink alle schijven aan die niét tot het besturingssysteem behoren en niet hersteld hoeven te worden. Klik op Volgende en doorloop de rest van de wizard. Uw pc zal herstarten, en omdat alle bestanden van een eerder correct werkende installatie zijn teruggeplaatst, zou Windows nu weer foutloos moeten draaien.

©PXimport

Opgestart met de systeemherstelschijf zijn er legio opties voor systeemherstel.

©PXimport

Meestal is het voldoende om de laatste systeemkopie te gebruiken om ernstige Windows-problemen op te lossen.

Schijven uitsluiten

Windows Back-up neemt systeemherstel heel letterlijk. Het herstelt in de standaardmodus alle schijven. Terwijl u mogelijk alleen de systeempartitie wilt herstellen. Klik daarom in de wizard altijd op Schijven uitsluiten en controleer welke schijven daar worden genoemd. Grote kans dat deze niet behoren tot de systeempartities, en dus vaak niet hersteld hoeven te worden. Hebt u bijvoorbeeld al uw gegevensbestanden netjes op een eigen harde schijf in de computer staan, dan wilt u deze schijf zeker niet herstellen. Want herstel betekent bij Microsoft Windows Back-up systeemherstel ook het volledig formatteren van de schijf, en dus het verwijderen van uw gegevens. Weliswaar wordt daarna een vorige versie van uw bestanden teruggeplaatst, maar de kans op gegevensverlies is zeer groot omdat u, nadat u de systeemkopie hebt gemaakt, vast nog wel wijzigingen in uw eigen documenten hebt aangebracht.

Systeemherstel zonder herstelschijf

Geen herstelschijf bij de hand en wel de noodzaak de computer te herstellen? Geen nood! De reparatieopties van Windows 7 zijn ook beschikbaar via de geavanceerde opstartopties. Start de pc en houd de F8-toets ingedrukt zodra het Windows-opstartscherm ten tonele verschijnt. Windows zal niet direct opstarten, maar eerst de geavanceerde opstartopties laten zien. Kies Uw computer herstellen en bevestig met een druk op Enter. Vervolgens krijgt u dezelfde wizard voor systeemherstel voorgeschoteld als wanneer u de computer met een opstartschijf zou hebben gestart. Het enige verschil is dat u nu een gebruikersnaam en wachtwoord moet opgeven om toegang te krijgen tot het lokale systeem en de herstelopties. Gebruikt u geen wachtwoord om in Windows in te loggen, dan is ook hier het wachtwoord blanco en volstaat een klik op OK.

©PXimport

Door tijdens het opstarten op F8 te drukken, kunt u het systeemherstel ook direct vanaf de harde schijf starten.

Specifieke software

De functionaliteit van de imagingsoftware in Windows Back-up is beperkt in vergelijking met specifieke imagingsoftware. Wie meer wil dan alleen systeemherstel, en bijvoorbeeld ook wil wisselen tussen meerdere besturingssystemen of verschillende installaties van hetzelfde besturingssysteem, kan niet zonder een gespecialiseerd imagingprogramma zoals Norton Ghost of True Image van Easy Computing. Recensies van beide producten vindt u op onze website.

Installeren of niet?

Zowel Norton Ghost als True Image van Easy Computing beschikt over een opstartschijf waarmee u zowel een image kunt maken als terugzetten. Het voordeel van een opstartdisk met mogelijkheid tot het maken van een systeemkopie is dat u, zonder de Windows-installatie te beïnvloeden, een back-up maakt en terugzet. Een image van een net geïnstalleerde Windows is hierdoor dan ook niet meer dan een image van een net geïnstalleerde Windows, dus zonder Ghost of True Image. Eerst deze programma's installeren is dus niet nodig. Wilt u echter een kopie van een helemaal schone Windows, herstart dan, nadat de installatie van het besturingssysteem is afgerond, de computer met de opstartdisk van Ghost of True Image en maak een back-up.

True Image-bootdisk

Om met een True Image-bootdisk een back-up van het sys­teem te maken, moet u de computer met de bootdisk van True Image opstarten. Dit vereist opnieuw het activeren van de cd-romdrive in het BIOS als eerste bootmedium. Bevestig daarna het opstarten van True Image en kies bij Back-up maken van voor Mijn schijven.

Selecteer in het volgende scherm de juiste schijf en vervolgens de optie voor het maken van een Nieuw back-uparchief. Klik op Bladeren en selecteer de plek waar u het image wilt opslaan. Bevestig met Volgende en controleer de samenvatting die True Image nu laat zien voordat het de actie ook echt begint. U kunt daarna op Doorgaan klikken om het maken van de back-up te starten.

©PXimport

True Image biedt net als Norton Ghost een bootdisk met mogelijkheid tot het maken van een image.

Image op netwerkschijf

Met zowel Ghost als True Image kunt u - in tegenstelling tot Windows 7 - een back-up direct op een netwerkschijf maken. Als u een NAS wilt gebruiken, geef dan als back-uplocatie \\[ip-adres netwerkschijf]\[sharenaam] op, en eventueel submappen (telkens met een \ ertussen). Sluit af met de naam van de back-up. Pas daarna wordt de optie Volgende actief. Is het maken van het image het laatste wat u die dag doet, schakel dan de optie Systeem afsluiten nadat taak is voltooid in en u kunt rustig gaan slapen.

©PXimport

True Image biedt net als Norton Ghost de mogelijkheid het image direct op een netwerkschijf te plaatsen.

Aanvullende opties

True Image biedt bij het maken van de systeemback-up een reeks aanvullende opties die ontbreken in Windows 7. Voordat u op Doorgaan klikt om de back-up te starten, kiest u voor Opties. U hebt de keuze uit onder meer een volledige, incrementele of differentiële back-up. Verder kunt u bestanden uitsluiten (zoals de Verborgen bestanden of Systeembestanden en -mappen, hoewel dit laatste niet aan te raden is).

Belangrijker zijn de back-upopties, zoals het beveiligen van de back-up met een wachtwoord en versleuteling en de compressieverhouding. Handig is de optie een beschrijving toe te voegen, waarin u vermeldt waarom en wanneer de back-up is gemaakt en welke bestanden u hebt meegenomen.

©PXimport

True Image biedt diverse aanvullende opties bij het maken van een image.

Meerdere versies

Norton Ghost en True Image hebben als voordeel dat het gemakkelijker is om meerdere images te gebruiken. Windows 7 maakt zelf een systeemkopie en gebruikt voor het terugzetten niet meerdere back-ups, maar de informatie die gedurende een bepaalde periode in de back-up is opgeslagen. Ghost en True Image zien de back-up meer als een losse back-up, waarvan de gebruiker zelf de naam bepaalt en meerdere exemplaren naast elkaar kan maken en bewaren. Zo is het mogelijk direct na installatie van Windows een eerste image te maken, en terwijl u alle benodigde drivers, software en gebruikersinstellingen configureert, kunt u steeds aanvullende images maken.

True Image terugzetten

Wilt u uw systeem herstellen, plaats de True Image-bootdisk dan in de computer. Start de computer op en wacht tot de software is geladen. Kies voor Herstellen / Mijn schijven. Klik op Bladeren en selecteer het imagebestand dat u wilt terugzetten. Bevestig met Volgende en Volledige schijven of partities herstellen. Selecteer de schijf die u wilt herstellen en (in het volgende scherm) de disk waarop u het image wilt herstellen.

Zijn er meerdere schijven, dan is het van belang de juiste disk te kiezen, zodat

niet een andere schijf wordt overschreven. Klik op Volgende en Doorgaan. De herstelactie gaat van start.

Zijn er op een disk meerdere partities (en onder Windows 7 is dat op de bootdisk al snel het geval), dan geeft True Image een waarschuwing dat de disk die u wilt gaan herstellen, partities bevat. Bevestig met OK.

©PXimport

Kies tijdens een herstelactie voor de juiste schijf in de back-up.

Ga je een nieuwe elektrische tandenborstel kopen? Gooi vooral de oude niet weg! Met een nieuw setje (goedkope) opzetborstels heb je ineens een ultieme schoonmaakhulp in handen. Je krijgt 10 tips voor lastige schoonmaakklusjes waar je nu moeiteloos je tanden in zet.

Lees ook: Dé 15 dingen die je altijd vergeet schoon te maken (maar nu niet meer!)

1. Lichtschakelaars

Bij het normale schoonmaakrondje worden lichtknoppen vaak over het hoofd gezien. Maar na verloop van tijd worden ze toch echt smoezelig, vooral als je ze vaak met vette of natte vingers aan en uit zet. Met een elektrische tandenborstel met een droge(!) opzetborstel maak je de schakelaar eenvoudig schoon: het vuil wordt als het ware losgetrild. De ronddraaiende borstelkop komt ook in de kiertjes rond de schakelaar, waar je met een doek lastig bij komt. Klaar? Neem dan af met een (weer droge) microvezeldoek om echt alle viezigheid weg te vegen.

2. Spoelbakken en werkbladranden

In de kier tussen spoelbak en keukenblad verzamelt zich vuil dat nauwelijks weg te krijgen is met een spons. Gebruik een elektrische borstel met een drupje afwasmiddel of ontvetter om dit randje schoon te maken. Laat de borstelkop rustig draaien langs de randen, spoel na met warm water en droog af.

3. Zolen en randen van sneakers

Witte zolen, rubberen randen en reliëflogo’s op schoenen fris je eenvoudig op met een elektrische tandenborstel en een papje van baking soda en water. Breng het mengsel aan op de vieze plekken en laat de draaiende borstel het vuil loswerken. Zo hoef je niet te schrobben met kracht. Werkt goed bij sportschoenen, sneakers en kinderschoenen.

4. Tussen toetsen of knopjes

Op toetsenborden, afstandsbedieningen en andere elektronische apparaten blijven stof en kruimels hangen. Met een droge borstelkop kun je vuil los trillen tussen de knoppen. Gebruik geen water, maar veeg het losgeborstelde vuil weg met een doek of zuig het op met een stofzuiger met smal mondstuk.

©splitov27

5. Fietsketting

Een elektrische tandenborstel is ook handig bij het onderhoud van je fiets. Smeer de ketting in met een ontvetter die specifiek geschikt is voor fietsonderdelen en laat de borstelkop het opgehoopt vuil, oude smeermiddelen en roest losmaken. Gebruik een opzetkop die je specifiek voor dit soort klussen bewaart. Spoel daarna grondig af en droog. Vergeet niet om daarna de ketting opnieuw in te smeren met een geschikte fietskettingolie of -vet.

6. Randen van douchedeuren of -wanden

Kalkaanslag en zeepresten hechten zich aan de rubbers en randen van douchedeuren. De elektrische tandenborstel werkt deze aanslag moeiteloos weg, vooral in combinatie met schoonmaakazijn. Laat kort inwerken, borstel schoon, en spoel na.

7. Ventilatieroosters

Ventilatieroosters of luchtopeningen zijn lastig schoon te houden. Met een droge borstelkop borstel je stof van de lamellen zonder dat het alle kanten op vliegt. Je kunt de borstel ook licht vochtig maken en daarna alles afnemen met een doek.

8. Sieraden

Sieraden met steentjes of fijne details kun je voorzichtig schoonmaken met een elektrische tandenborstel. Gebruik wat lauw water met een drupje afwasmiddel, laat de borstelkop zacht draaien, en werk vuil uit de randjes. Ideaal voor ringen, oorbellen of kettingen die je niet wilt beschadigen.

9. Kinderstoel

Kruimels, sap en plak verdwijnen niet zomaar uit de kieren van een kinderstoel. Met een elektrische borstel en een beetje afwasmiddel werk je dat vuil er makkelijk uit. Let op: niet te nat maken bij houten stoelen.

10. Douchekoppen, kraanonderdelen en bevestigingen

Op en rondom de douchekraan, de glijstang of de wandbevestiging van de douchekop blijven vaak vette zeepresten zitten. Met een elektrische tandenborstel en wat allesreiniger kom je makkelijk langs de randjes en rubbers. Even borstelen, naspoelen en droogwrijven.

💪 Schrobben zonder stress

Een elektrische tandenborstel met een aparte opzetkop is eigenlijk onmisbaar als je houdt van snel en grondig schoonmaken. Perfect voor randjes, kieren, rubber, profiel en reliëf. Reserveer een borstel alleen voor schoonmaak en je hebt een nieuwe favoriet in het keukenkastje!

Af en toe heb je in Excel willekeurige getallen nodig voor een steekproef, om formules te testen of om een voorbeeld samen te stellen. Uiteraard kun je zelf wat cijfers op het toetsenbord roffelen, maar veel gemakkelijker is dit door Excel zelf te laten uitvoeren.

Stap 1: Willekeurige decimalen

Wanneer je in een cel de formule =ASELECT() typt, zal Excel een willekeurig getal tussen 0 en 1 vormen. Sleep die formule naar beneden om de kolom verder te vullen met lukrake getallen tussen 0 en 1. Dit zullen telkens waarden zijn van vijftien decimalen. Als je niet zover na de komma wilt werken, dan kun je de cellen selecteren en in het tabblad Start in de groep Getal de knop Minder decimalen gebruiken.

Wil je andere getallen, druk dan op de functietoets F9 zodat alles opnieuw berekend wordt. Je moet er wel rekening mee houden dat iedere keer dat je iets in dit rekenblad toevoegt of wijzigt, alle random waarden opnieuw worden berekend. Dus als je ergens in een cel bijvoorbeeld Hallo typt en je drukt op Enter, zullen alle ASELECT-waarden wijzigen. Dat los je op door al deze waarden te selecteren, te kopiëren en op dezelfde plaats te plakken met Plakken speciaal / Waarden plakken.

De formule =ASELECT() vormt willekeurige getallen tussen 0 en 1.

Stap 2: Reeks begrenzen

Dit zijn dus allemaal getallen kleiner dan 1. Wil je getallen tussen 1 en 10, dan kun je in de kolom daarnaast de formule =1+9*(A1) toepassen, in de veronderstelling dat het eerste gegenereerde getal van daarnet in A1 staat. Sleep dan het resultaat naar beneden en dan krijg je ook daar een kolom met waarden tussen 1 en 10.

Wil je willekeurige getallen tussen 1 en 100, dan wordt de formule =1+99*(A1). Voor getallen tussen 1 en 1000 is de formule =1+999*(A1) enzovoort.

In kolom C vragen we random waarden tussen 1 en 100, gebaseerd op de waarden van kolom A.

Stap 3: Raster vullen

Wil je gehele getallen tussen twee grenswaarden laten vormen door Excel, dan combineer je ASELECT met GEHEEL. Deze formule zal bijvoorbeeld willekeurige gehele getallen vormen kleiner dan 1000: =GEHEEL(ASELECT()*1000)

Het getal 1000 zal er zelf nooit bij staan. Sleep deze formule naar beneden om de kolom met willekeurige getallen te vullen en in dit voorbeeld hebben we de formule ook naar enkele kolommen daarnaast gesleept.

Ook hier dezelfde opmerking: om de random waarden te fixeren, moet je ze kopiëren en plakken als waarden.

Wanneer we de cellen naar beneden en naar rechts kopiëren, krijgen we een rooster met willekeurige getallen.