Bij het horen van de term 'freeware' gaat er ongetwijfeld een belletje rinkelen: 'gratis' kan immers nooit 'goed' zijn, toch? Het bewijs dat dit een misvatting is, wordt geleverd door enkele uitstekende gratis videobewerkingspakketten. We nemen er drie met u door. Een daarvan is het overbekende Windows Live Movie Maker. Om deze titel wordt vaak lacherig gedaan, maar dat is allang niet meer terecht. Movie Maker is behoorlijk opgeknapt en het biedt uitstekende eerste hulp bij video­bewerking. Wilt u meer bewerkingsmogelijkheden, dan kunt u terecht bij VideoSpin van Pinnacle. Ten slotte kijken we nog naar het eenvoudige, maar effectieve Avidemux.

Windows Live Movie Maker

1. Installatie

Het voorheen standaard in Windows ingebouwde Movie Maker moet vanaf Windows 7 door u worden gedownload. Ga daarvoor naar de snelkoppeling in uw startmenu (Start, Alle programma's) of surf naar Windows Live Movie Maker en klik op Nu downloaden. In het installatiescherm van Windows Live Essentials 2011 moet u alle ongewenste programma's uitvinken, anders krijgt u het volledige pakket op uw pc, met onder andere een Bing Bar, Writer en Messenger. Klik nu op Installeren en volg de stappen. Photo Gallery, waarmee u foto's kunt bekijken en eenvoudig kunt bewerken, wordt automatisch meegeïnstalleerd. Dit is geen optie die u kunt uitschakelen.

Let op dat u geen ongewenste programma's van Windows Live Essentials laat installeren.

2. De basis

Als u Movie Maker opent, ziet u een grote taakbalk zoals u die wellicht ook kent uit Office 2007. In principe kunt u de lijn van de balk zien als een stappenplan. Importeer uw te bewerken video via de knop Video of foto toevoegen. Zoals de omschrijving van deze knop aangeeft, kunt u ook foto's toevoegen. Dat is handig voor slideshows en andere presentaties. De beelden komen nu op een onzichtbare tijdlijn te staan, scene voor scene. Klik met de muis vóór het eerste shot en kies Titel in de taakbalk, voor het maken van een openingsshot. Tik de gewenste titel in, kies een lettertype en maak de tekst eventueel transparant. Naast een achtergrondkleur vult u de starttijd in, die standaard op 0,00 seconden staat. Vervolgens geeft u de tekstweergaveduur aan, waarbij u het aantal seconden invult dat de tekst in beeld moet blijven. De blauwe vakjes ernaast geven de fade-in en fade-out aan. Houd de muis op een vak en bekijk het voorbeeld in het videovenster. Klik erop om uw keuze te bevestigen.

Binnen een paar muisklikken hebt u effecten en titels gemaakt!

3. Knippen en plakken

Dubbelklik op een scene op de tijdlijn en klik op Tool voor knippen aan. Nu kunt een start- en eindpunt in seconden aangeven, maar het is ook mogelijk om via de tijdlijn van het videovenster zelf aan te duiden waar deze punten moeten komen. Sleep de linkerrechthoek naar het startpunt en het rechterblokje naar het eindpunt en klik op Knipbewerking opslaan. De beelden zijn nu opgesplitst. Klik eenmaal op een scene en kies in de taakbalk Animaties. Hier vindt u de overgangen tussen de scènes die u eventueel op alle beelden toe kunt passen. Aan de rechterzijde vindt u voorbeelden van het soort effecten dat u eventueel toe kunt voegen. Via Visuele effecten kunt u per beeld speciale kleurveranderingen en draai-elementen toevoegen, wat het geheel wat actiever maakt. U kunt echter ook voor de 1-klik effecten in het startmenu kiezen. Als u alle beelden hebt aangepast aan uw smaak, gaat u terug naar Start en klikt u op Aftiteling. Er wordt nu automatisch een tekstvenster aan het einde van de film gezet, dat u naar eigen smaak kunt invullen en op kunt maken.

Door in een scene te knippen, krijgt u meer creatieve vrijheid.

4. Afmixen

Nu de basisfilm klaar is om te kunnen worden getoond, moet er uiteraard nog een leuk muziekje onder de beelden worden gezet. Dit doet u eenvoudig en snel via Start, Muziek toevoegen. Klik op het pijltje om gebruik te maken van de optie Invoegen op dit punt, waarna de door u geselecteerde mp3 op de plek van de cursus komt te staan. Het geïmporteerde muziekstuk herkent u aan een groene lijn. Als u hier op dubbelklikt, wordt er een bewerkingsmenu geopend. Daarmee kunt u de muziek infaden en uitfaden en er een begin- en eindpunt voor bepalen. Aan de zijkant van de groene lijn kunt u het betreffende muzieknummer ook inkorten, door de lijn te slepen en dus 'in te trimmen'. Zoals u ziet, werkt Movie Maker met kleuren: geel staat voor video, groen voor muziek en rood voor tekst. Houd deze kleuren in de gaten bij het aanklikken van filmpunten en het bewerken ervan.

Van stille beelden valt het publiek wellicht in slaap. Zorg dus voor achtergrondmuziek!

5. Opslaan en uploaden

Door gebruik te maken van uw Windows Live-account kunt u de gemaakte film opslaan in een formaat - en dus bestandsgrootte - naar keuze en vervolgens snel uploaden naar Facebook, YouTube, Flickr of SkyDrive. Ga wederom naar Start en klik op de netwerksite naar keuze. Log eerst in met uw Live-accountgegevens en log vervolgens in op de gekozen website. Hierna volgt een stappenplan waarin u de video op internet plaatst. Bewaart u de film liever offline? Kies dan Film opslaan en klik op het pijltje om het bestandsformaat te bepalen. U hebt onder andere de keuze uit 'HD-film', 'branden naar DVD' of 'plaatsen op een telefoon'.

Binnen enkele seconden staat uw film online en is hij het gesprek van de dag op Facebook!

Videospin

6. Downloaden

Het programma VideoSpin (omvang: 162 MB) biedt u een idee over wat er allemaal mogelijk is met de betaalde, en overigens erg dure, software van het bedrijf Pinnacle. Met de gratis versie kunt u eenvoudig een volledige homevideo bewerken en afronden. Het enige waar u eventueel voor moet betalen, zijn geavanceerde codecs waarmee u uw video's in bijzondere formaten om kunt zetten. Deze kosten vijftien euro, maar u krijgt ze eerst twee weken gratis op proef, zodat u kunt bepalen of u ze wel echt nodig hebt. Bij het downloaden van VideoSpin moet u uw e-mailadres opgeven, zodat u zichzelf registreert.

7. De basis

VideoSpin heeft een zeer overzichtelijke vormgeving. Het bovenste gedeelte ervan bestaat uit een voorbeeldvideovenster en een optiemenu. Horizontaal eronder bevindt zich de tijdlijn, waarop de beelden en geluidsgolven komen te staan. Importeer allereerst de te bewerken beelden uit een map, door op het middelste blauwe mapje te klikken. Als uw beeldmateriaal op een usb-stick of ander extern opslagmedium staat, klikt u op de blauwe pijl die naar beneden wijst. Het venster Media importeren wordt nu geopend. Zoek en selecteer de gewenste video's en kies Importeren. Sleep de geïmporteerde beelden één voor één naar de tijdlijn. De geluidsgolven van de video bevinden zich eronder. U kunt in- uit uitzoomen door met de muis op de tijdsbalk te klikken en vervolgens naar links en naar rechts te bewegen terwijl u de muisknop ingedrukt houdt.

Videospin steekt zeer gebruiksvriendelijk in elkaar; u hebt de werking ervan snel onder de knie.

Betaalde software

Als u liever voor het echte werk gaat en alle mogelijke creatieve uitspattingen wilt kunnen uitvoeren, dan moet u in de buidel tasten. Programma's als Adobe Premiere, Sony Vegas, Final Cut Pro (Mac) en Pinnacle Studio kosten (soms veel) geld, maar ze bieden ook een enorm scala aan filters, snelkoppelingen, overzichtschermen en uitvoermogelijkheden. Of u nu een video voor een project moet maken of de video van uw kerstdiner op een dvd wilt zetten: met betaalde software is alles mogelijk. Hebt u geen andere ambities dan het omzetten van vakantie- en familiefeestfilmpjes, dan kunt u prima uit de voeten met de besproken freeware. Met een programma als VideoSpin is veel mogelijk en oefening baart kunst!

Movie Studio Platinum, een pakket uit Sony's Vegas-lijn, biedt tal van mogelijkheden en is met een prijs van 65 euro redelijk betaalbaar. De echte professional gaat voor Vegas Pro 10, maar daar betaal u dan ook het tienvoudige voor.

8. Tekst en muziek

U maakt uw film uiteraard helemaal af door er teksten in te plaatsen er muziek onder te zetten. Door in de tijdslijn naast de 'T' van Tekst dubbel te klikken, wordt er een bewerkingsvenster geopend. De plek waar u klikt is de locatie waar de tekst komt te staan. U ziet in het nieuwe menu het shot waar u op hebt geklikt. Sleep met de muis over het beeld om een tekstvak te maken. Selecteer aan de rechterzijde een stijl, met daarnaast de lettertype en grootte. Speel gerust even met de instellingen. Als u tevreden bent, sluit u af met een druk op OK. Bent u toch niet helemaal gelukkig met de gekozen locatie? Sleep de tekst dan gewoon naar een andere plaats. De lengte van de tekst kan worden aangepast door de cursor op de zijkanten van het blokje te plaatsen en het vakje al klikkend groter te maken. Dit werkt ook bij de scènes! U kunt ook nog muziek toevoegen om het geheel wat op te fleuren. Ga in het linker-hoofdmenu naar de knop met de muzieknoot en klik op de blauwe lege map. Zoek op uw pc naar een mp3-, m4a-, wma- of zelfs avi-bestand. Sleep het muziekstuk naar de tijdsbalk, die vervolgens groen opkleurt. Het geluidsniveau kan met de muis worden aangepast, door de rode streep in de muziekgolven omhoog of omlaag te slepen.

Volledig opgemaakte bijschriften en titels voegen vaak daadwerkelijk wat aan een film toe.

9. Speciale effecten

Vergeet niet een om kijkje te nemen bij de speciale effecten die VideoSpin aanbiedt. In het bewerkmenu kiest u het tweede logo, met de bliksemschicht. U kunt hier uit vijf vensters 2D-effecten kiezen. Klik op een blauw vakje om een voorbeeld te zien en sleep uw favoriete effect naar het punt tussen twee fragmenten. Klik op Play in het videovenster om het resultaat te zien. Extra effecten zijn te tegen betaling te downloaden. Klik hiervoor op het uitrolmenu en kies Meer overgangen. Hebt u liever wat geluidseffecten? Ook deze zijn standaard in Videospin opgenomen. Ga hiervoor naar het geluidsicoontje in het bewerkingsmenu en selecteer een categorie. Dubbelklik op een beschrijving om een voorbeeldfragment te horen. Ook het gewenste geluidseffect sleept u vervolgens naar het juiste punt op de tijdslijn.

Door overgangen toe te voegen, lopen beelden beter in elkaar over. Dat geeft meer rust.

10. Film opslaan

Als u eenmaal klaar bent met uw zelfgemaakte Hollywood-film, kunt u door naar stap 2: Film maken. In dit scherm, dat u onder de taakbalk vindt, kan de film worden voorbereid voor plaatsing op internet of om als los bestand op uw computer te worden opgeslagen. De film kan ook nu nog steeds worden aangepast op de tijdsbalk, voor last-minute wijzigingen. Klik aan de linkerzijde op Bestand (offline) of Web (online). Bij Bestand kiest u een bestandstype, dus een extensie, en bij Voorkeursinstelling geeft u de gewenste grootte van de film aan. Bij de blauwe knop Instellingen vindt u meer gedetailleerde opties, maar standaard hoeft u daar niets aan te veranderen. In het menu Web kiest u de gewenste website. U heb helaas alleen de keuze uit YouTube en Yahoo! Video. Bij beide opties geldt: klik op Maken (groene knop) om het geheel af te ronden.

Denk goed na over de extensie waarin u het eindresultaat opslaat: meer kwaliteit levert een groter bestand op!

Avidemux

11. Semiprofessioneel

Avidemux is een alternatief soort videobewerkingsprogramma. Op het eerste gezicht lijkt het een onoverzichtelijke dienst die op geen enkel onderdeel is te vergelijken met de eerder genoemde programma's. Hoewel Avidemux inderdaad niet uitblinkt in overzichtelijkheid, is het wel degelijk een handige editor waar u erg veel mee kunt doen. Dit programma is niet echt ontwikkeld om standaard-homevideo's te bewerken, het is meer bedoeld om beelden aan te passen op semiprofessioneel niveau - zelfs op frameniveau. Daarbij krijgt u de beschikking over tientallen filters. Avidemux is bovendien uitstekend geschikt om video's om te zetten naar verschillende formaten, zoals avi, mp4, flv, ogm en sinds de herfst van 2010 ook naar mkv (Matrushka).

Het installatiescherm van Avidemux is net zo praktisch vormgegeven als het programma zelf.

12. Aan de slag

Als Avidemux eenmaal is geïnstalleerd, kunt u de te bewerken video inladen. Dit doet u via de meest linker blauwe map op de taakbalk of via File, Open. Om een zogenaamd 'voor en na'-scherm tevoorschijn te halen, klikt u in de pictogrammenbalk op het witte vierkantje met een grijze streep erdoor. Zo wordt het scherm verdubbeld en ziet u rechts de aanpassingen van het origineel. In het linkerdeel ziet u Video, Audio en Format staan. Kies bij Video de gewenste weergave, bijvoorbeeld mpeg-4 en kies vervolgens Filters. In het scherm dat nu wordt getoond, kunt u helemaal los gaan op de kwaliteit van het beeld. Zo kunnen de scherpte, diepte, kleuren, en vorm van het beeld worden aangepast.

Avidemux biedt veel opties, maar u moet diep graven om ze te vinden!

13. Handige filters

Avidemux biedt een aantal fraaie en nuttige filters. In deze tip bespreken we er een aantal. Als eerste komt u in het submenu Transform de termen 'Crop', 'Fade' en 'Rotate' tegen. Dubbelklik op Crop en plaats links, rechts, boven en onder punten. Hoe groter het getal, hoe groter het gedeelte van het beeld dat wordt bijgeknipt. Bevestig met OK. Dubbelklik nu op Fade. Hiermee loopt het beeld rustig over van zwart naar de 'echte' film en andersom. Een fade-in is misschien niet eens zo wenselijk, maar een fade-out doorgaans wel. U kunt een begin- en eindframe instellen, maar de standaardwaarde is prima. Vink wel even Fade to black aan, zodat het einde echt stopt. Met Rotate kantelt u het beeld, dat is ideaal bij een video die is opgenomen met een compactcamera die zelf niet bijdraait. Bent u aan het werk met een echte speelfilm, dan voegt u bij Subtitles zelf ondertitels toe, die veelal van internet kunnen worden gedownload. Kies in dit menu Subtitler, open het bestand en kies de taal. Klik op Preview in de Video Filter Manager om het resultaat te zien. Bevestig met Close.

Het opslaan van uw video kan veel tijd kosten. Kies daar dus bij het juiste moment voor.

14. Opslaan

Als u tevreden bent met het eindresultaat, dan moet u het geheel nog opslaan, dus omzetten naar een gewenst formaat. Dit kan veel tijd kosten en het verdient dus de aanbeveling dit op een geschikt moment te doen. In het hoofdmenu kiest u het uitgangsformaat, bijvoorbeeld mp4. Ga nu naar File, Save en klik op Save video. Type een bestandsnaam in, bepaal de opslaglocatie en sluit af met Opslaan. Vergeet niet om het geheel op te slaan als project, zodat u op een later moment altijd nog instellingen kunt aanpassen en een nieuw bestandsformaat kunt kiezen. Als u daarbij alles opnieuw in moet stellen, kost dat erg veel tijd!

Formaten en software

Wanneer u een videobewerkingsprogramma gaat gebruiken, moet u goed bij de beschrijving ervan kijken of uw camcorder wordt ondersteund, zeker als u voor betaalde software kiest. Bij programma's van een paar honderd euro zit dit doorgaans wel goed, maar bij de goedkopere software is het niet vanzelfsprekend dat uw opname-apparaat in de lijst staat. Camcorders nemen video op in verschillende formaten en op diverse soorten opslagmedia:

DV: Video wordt opgenomen op een tape, in digitaal formaat. Dit formaat bestaat al enige jaren en is inmiddels dus wat verouderd. Lang niet ieder programma kan overweg met DV, let hier dus goed op als u een camera hebt die beelden zo opslaat.

DVD: De film gaat direct naar een beschrijfbare dvd. Soms is het niet mogelijk om de film daarna nog te bewerken!

Harde schijf: De video wordt direct op een ingebouwde harde schijf geplaatst. U sluit uw camera daarna op uw pc aan als een normale externe schijf. Dit is de meest eenvoudige en gestandaardiseerde manier om een videobestand te importeren.

Geheugenkaart: Als uw vakantiefilm op een SD-kaart of Memory Stick staat, werkt deze als een usb-stick of geheugenkaart. U hebt daarvoor wellicht een aparte geheugenkaartlezer nodig. In beide gevallen worden de bestanden op de standaardwijze van Windows naar uw pc gekopieerd.