Meer dan ooit is het belangrijk om het milieu te sparen. We moeten zuinig omgaan met energie en onze oude elektronica recyclen. De Europese Wet schrijft voor dat bedrijven je oude apparatuur moeten innemen als je een nieuw apparaat aanschaft. Maar hoe werkt dat in de praktijk?

Volgens de zogeheten oud-voor-nieuw-regeling zijn winkeliers en online retailers verplicht om je oude hardware kosteloos in te nemen wanneer je een nieuw apparaat koopt. Webshops maken nauwelijks bekend dat de mogelijkheid er is om gratis oude apparaten in te leveren. Misschien bewust, want hoewel ze verplicht zijn om ook voor online bestelde producten oude exemplaren in te nemen, betekent het voor hen extra (handling)kosten. Je moet dus even goed zoeken naar de juiste informatie.

Coolblue vermeldt op zijn website duidelijk wat de mogelijkheden zijn met betrekking tot het inleveren van oude apparatuur. Het bedrijf doet niet moeilijk wat betreft de inname. Alles wat een accu, batterij of een stekker heeft, mag je volgens hen kosteloos via het antwoordnummer retour sturen. Er wordt niet expliciet bij vermeld dat dit alleen mag als je een (vergelijkbaar) product bij hen aanschaft.

MediaMarkt is wat strenger. Informatie over de inname vonden we niet terug op de website, maar na contact te hebben gezocht via e-mail ontvingen we een antwoord: oude apparatuur mag worden meegegeven aan de bezorger of kan worden teruggestuurd, ook hier naar een gratis antwoordnummer. Echter, MediaMarkt verplicht je wel om het apparaat schoon en vetvrij in te leveren, het mag niet groter zijn dan 175 x 78 x 58 centimeter zijn en niet meer wegen dan 30 kilo. Bovendien vraagt MediaMarkt je ook om het bestelnummer van het nieuw gekochte product bij het adres te vermelden, zodat ze kunnen controleren of je ook echt een nieuw product bij ze hebt gekocht.

Bol.com vertelt ons desgevraagd dat het oude product gratis kan worden meegegeven aan de bezorger, of kosteloos naar een antwoordnummer in Hoofddorp kan worden teruggestuurd. Dat je een product later kunt terugsturen heeft wat voordelen. Zo kun je bijvoorbeeld eerst rustig je data van je oude computer naar de nieuwe overzetten. Bovendien kun je dan nog even langer nadenken wat je met je oude apparaat wilt, misschien wil je het zelf nog wel inzetten als speellaptop voor de kids.

Recyclingbijdrage

Aan de andere kant is de recycling ook niet helemaal vrij van kosten voor de consument: je betaalt er via een andere route alsnog voor, namelijk via de recyclingbijdrage. Wat is het geval? Vóór 2011 hadden we te maken met een verwijderingsbijdrage. Die stond als extra bedrag op de kassabon of factuur. Vanaf 2011 is de verwijderingsbijdrage vervallen voor kleine apparaten en vanaf 2013 voor grote apparaten. Deze is vervangen door een recyclingbijdrage.

Het verschil is dat de recyclingbijdrage verwerkt is in de verkoopprijs van het product zelf. Hoewel je als consument nu niet meer direct ziet dat je betaalt voor de verwerking van je apparatuur als deze is afgeschreven – het staat immers niet meer apart vermeld op de factuur – gaat een deel van het aankoopbedrag van je nieuwe laptop daar toch naar toe.

Hoeveel dat dan is? Dat is lastig te zeggen, omdat deze kosten nergens vermeld worden. Als consument betaal je die recyclingkosten niet zelf direct, maar de importeurs en fabrikanten moeten die kosten wel afdragen aan de overheid. Zij draaien dus op voor de kosten van recycling en berekenen die kosten door in hun producten. Het gaat om zeer kleine bedragen in verhouding tot de productprijs. Voor een nieuwe personenauto betaalt een consument bijvoorbeeld 37,50 euro aan recyclingbijdrage.

©PXimport

Elektronicawebshops doen soms voorkomen alsof het ophalen of gratis laten terugsturen van oude hardware een extra service is die ze je bieden. Maar dat is het niet: iedere winkel die elektronica verkoopt is namelijk bij wet verplicht om zorg te dragen voor een goede afwikkeling bij het verwerken van oude hardware. En omdat de meeste consumenten nu eenmaal online shoppen, hoort ook daar een goede infrastructuur bij. Daar ontbreekt het weleens aan.

Raymond Onink, adviseur bij Wecycle: “De infrastructuur van sommige retailers is niet altijd goed ingericht op het innemen en verwerken van oude apparatuur. Bijvoorbeeld wanneer iemand een product online bestelt en dit aan huis wordt geleverd. De bezorger zit er dan vaak niet op te wachten om dat oude apparaat weer mee te nemen. De Wecycle Premium Pick-up Partners lossen dit in op bij levering van een groot apparaat: zij nemen dan ook andere, kleine apparaten retour.”

Van desktop naar laptop

Bij de aanschaf een computer, laptop of ander gerelateerd it-apparaat zijn winkeliers dus verplicht om je oude apparaat in te nemen, en het maakt niet uit of je je nieuwe apparaat online of in een fysieke winkel aanschaft. Online retailers als Bol.com, Coolblue, Mediamarkt en BCC bieden je de mogelijkheid om je oude apparaat in te leveren op het moment dat je online een nieuwe computer koopt. De enige vereiste is dat je een vergelijkbaar apparaat nieuw koopt. Koop je een nieuwe laptop, dan mag je de oude laptop dus inleveren.

Toch zijn de regels omtrent de ‘oud-voor-nieuw’-regeling niet helemaal duidelijk, wat de winkelier precies accepteert verschilt. Het komt in de praktijk bijvoorbeeld voor dat een consument een nieuwe laptop koopt, om daarmee een oude desktop-pc te vervangen. Mag de consument die oude computer dan ook gratis inleveren? Gaat het hier dus om een vergelijkbaar apparaat, zij het met een andere vorm? Deze vraag hebben we ook voorgelegd aan Wecycle.

Raymond Onink: “Wettelijk gezien moet de retailer meewerken aan het innemen van oude apparatuur, maar het kan gebeuren dat sommige winkels het niet accepteren wanneer een consument bijvoorbeeld een grote dekstop-pc wil inleveren, dat is aan de retailer zelf. Maar het weigeren van het innemen van vergelijkbare oude apparatuur mag wettelijk gezien niet.”

Een aantal webshops en winkels biedt naast de wettelijke recyclingservice ook een extra service. Behalve het inleveren van een oud apparaat dat door een nieuw, vergelijkbaar model wordt vervangen, bieden ze dan de mogelijkheid om ook andere elektronica kosteloos mee te geven aan de bezorger. De betreffende retailer moet dan wel samenwerken met Wecycle. Als zij aanbieden om ook andere apparaten mee te nemen, worden ze Premium Pick-up Partner. Zij gaan dus verder waar de oud-voor-nieuw-regeling ophoudt. Niet alle grote ketens doen dit, onder andere Expert, BCC en Electronic Partner werken wel mee aan deze dienst.

Inleveren zonder aankoop

Hoe zit het precies als je van je oude kapotte apparaat af wilt, maar niet van plan bent om een nieuw apparaat aan te schaffen? Winkeliers van elektronica zijn niet verplicht om zonder voorwaarde je oude laptop, desktop-pc of andere apparaten in te nemen. Kleine elektronische spullen zoals oude (spaar)lampen, batterijen en oude mobieltjes kunnen tegenwoordig wel op heel veel plekken worden ingeleverd, zonder dat je verplicht bent om een nieuw apparaat aan te schaffen.

Wecycle heeft in Nederland zo’n 10.000 verzamelpunten, waarvan er ongeveer 2.500 bij supermarkten staan. Wat mag je daar dan zoal inleveren? Bij supermarkten is de ruimte vaak beperkt: de verzamelbakken die daar geplaatst zijn, zijn geschikt voor bijvoorbeeld smartphones, rekenmachines, batterijen, klokken, lege cartridges, computermuizen etc.

©PXimport

Voor het inleveren van oude computers zijn die niet geschikt. Wecycle heeft daarnaast grotere verzamelbakken die je vooral bij bouwmarkten en kinderboerderijen terugvindt, waar middelgrote apparaten als laptops en printers achtergelaten kunnen worden. Desktop-pc’s of monitoren kun je doorgaans niet inleveren bij deze inzamelpunten, maar kringloopwinkels en milieustraten accepteren deze producten wel.

Als consument heb je het recht om je oude apparaat in te leveren op het moment dat je een nieuwe aanschaft. Hoewel het bijna niet voorkomt dat bedrijven weigeren om je oude spullen mee terug te nemen bij aflevering, is het verstandig om bij een nieuwe aankoop even te informeren naar de mogelijkheden. Zeker als je een product vervangt door een nieuw apparaat dat misschien net niet vergelijkbaar is.

Zoek eventueel op de site van de verkoper naar het antwoordnummer, zodat je ook via die route je oude computerapparatuur gratis kunt opsturen. Is een retailer aangesloten bij Wecycle als Premium Pick-up Partner, dan mag je naast het product dat je vervangt ook kleine huishoudelijke apparaten meegeven aan de bezorger van je nieuwe apparaat.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.