Vliegtuigen die over scheren, fluitende vogels op de achtergrond of bomexplosies die de ramen van de kamer doen trillen. Surround geluid maakt het mogelijk. De computerindustrie is inmiddels ook over stag. Soft- en hardware voor het beluisteren van surround geluid bestond al, maar nu kunt u ook zelf aan de slag.

Surround geluid heeft de bioscoop thuis gebracht en een ieder met een surround-installatie kan nu intenser genieten van een film. Was de filmindustrie de bakenmat van surround geluid, nu volgen ook andere entertainment sectoren. Zo zijn er al enkele computerspellen verschenen waarbij de kogels om je oren vliegen en waar je meerdere malen achterom moet kijken omdat je wordt achtervolgd. En wat te denken van de muziekindustrie. Als wapen tegen het illegaal kopiëren van muziek probeert men met alle macht de beter beveiligde opvolger van de cd in de markt te zetten. En aangezien de meeste consumenten niet warmlopen voor het argument van kwalitatief beter geluid, wordt steeds vaker surround geluid genoemd als reden om over te stappen op DVD-Audio of Super Audio-CD. Surround geluid De dvd heeft er voor gezorgd dat steeds meer mensen overgaan tot de aanschaffen van een surround systeem bestaande uit vijf, zes of zeven luidsprekers en een subwoofer. Alleen op die manier valt er te genieten van de verschillende geluidskanalen in Dolby Digital of DTS op uw dvd. De aanvulling van een center luidspreker, een subwoofer en twee tot vier surround luidsprekers op de bekende rechter en linker luidspreker, zorgt voor een grotere beleving van de film of het concert dat u bekijkt, simpelweg door de suggestie te wekken dat u erbij bent. Om hier optimaal van te kunnen genieten moeten de luidsprekers goed zijn op- en afgesteld. Daarnaast speelt de kwaliteit van de apparatuur, bekabeling en luidsprekers ook een doorslaggevende rol voor de totale beleving. Eigenlijk is bestaat surround geluid al een tijdje. Weliswaar niet in de zin van zes of meerdere gescheiden kanalen, maar de mogelijkheid om een stereosignaal naar meer dan twee luidsprekers te sturen. Dit kon door gebruik te maken van de Dolby Prologic decoder. Deze is in staat om bepaalde geluiden uit een stereotrack te filteren en deze door te sturen naar de surround luidsprekers. Nadeel hiervan is dat niet alle geluidsfrequenties die het menselijk oor kan waarnemen kunnen worden mee gestuurd. Het oor kan frequenties waarnemen die liggen tussen de 20 Hz en 20 kHz. Deze bandbreedte kan alleen naar luidsprekers worden verstuurd als er gebruik wordt gemaakt van een gescheiden geluidskanaal. Dolby Digital en DTS zijn encodeertechnieken waarmee zes afzonderlijke kanalen in het volle frequentiebereik kunnen worden gebruikt. Iedere luidspreker kan hierdoor weergeven wat de maker van de surroundmix heeft bedacht. Ook de surround luidsprekers kunnen hierdoor gebruik maken van het volledige frequentiebereik. Uw voordeel De audio-industrie vaart wel bij de hype rond surround geluid. Oude nummers en concerten worden opnieuw op een dvd, DVD-Audio of SACD geperst maar nu staat er groot bij vermeldt dat het een multichannel versie betreft en dus geschikt is voor surround installaties. Velen laten zich verleiden maar vragen zich na het beluisteren af wat nu eigenlijk precies het verschil is. En gelijk hebben ze want vaak is er maar nauwelijks verschil te vinden met de stereorelease van het concert. Sterker nog vaak is de stereo track alleen maar door een surround decoder heengehaald waardoor er in ieder geval geluid komt uit de surround luidsprekers. Maar dit heeft natuurlijk niets met mixen van surround geluid te maken. U kunt dit zelf ook als u maar over de juiste software en encoders beschikt. U kunt dan in een handomdraai Dolby Digital of DTS surround geluid creëren en daarbij gelijk honderden euro's besparen. En na wat oefening zult u waarschijnlijk de mixen van veel commerciële muziek cd's overtreffen. Anders ligt dit natuurlijk bij de surroundmixen van films. Deze zijn met professionele middelen en door experts in elkaar gezet. De meeste mensen zullen niet de middelen hebben om dit te kunnen realiseren. Dit neemt niet weg dat als video- en audiobewerken tot uw hobby's behoren er geen mogelijkheden zijn. De hedendaagse software beschikt over genoeg mogelijkheden om goede surroundmixen te maken die uw eigen videomateriaal een stuk aantrekkelijker kunnen maken om naar te kijken. Benodigdheden Om surroundmixen te kunnen maken moet uw computer hiervoor wel zijn uitgerust. Belangrijk is een goede geluidskaart die in staat is om surround geluid weer te geven en ASIO 2.0 ondersteunt. Dit is nodig om uw geluidssignalen naar verschillende luidsprekers te kunnen sturen, zodat u tijdens het mixen hiernaar kunt luisteren. Een goede luidsprekerset is geen overbodige luxe. Het ideaalst zou zijn als u een goede av-receiver heeft met daaraan een stel goede luidsprekers. De kans dat uw mix dan op andere installatie ook goed werkt wordt dan verhoogt. Zeer belangrijk is dat de luidsprekers goed zijn afgesteld. Een verkeerd geëncodeerde mix is storend om naar te luisteren. Onze oren kunnen al verschillen opmerken van enkele milliseconden vertraging in geluid. Op de website van Dolby kunt u genoeg informatie vinden over hoe dit het beste kan. Uw mix kunt u maken met één van de pakketten die in de kaders staan. Daarnaast kunt u ook eens kijken naar het videopakket Vegas Video 4.0 en de audiopakketten MX 51 en Samplitude of Sequoia. Encoderen Nadat uw mix klaar is, moet u het geluid nog encoderen voor gebruik op dvd, cd of internet. Voor gebruik op dvd kunt u een Dolby Digital of DTS-encoder gebruiken. Over het algemeen zijn deze zeer prijzig en het is dan ook verstandig u keuze voor software goed te bepalen. Het is ook mogelijk om surround geluid op een cd te zetten. Op dit moment kan dit alleen met de Surcode CD-DTS encoder van Minnetonka. De goedkoopste oplossing is surround geluid te produceren voor het internet. De gratis encoders van Realplayer en Windows Media Encoder zorgen er voor dat iedereen met een surround installatie aan zijn computer kan genieten van uw creaties. Hoe zat het ook al weer? Frequentie 1 Hz (Hertz) is één trilling per seconde. Mensen kunnen trillingen waarnemen van 20 Hz tot 20 Khz (20.000 Hz). Lage frequenties geven lage tonen weer, hoge frequentie hoge tonen. Intensiteit (amplitude) De intensiteit van geluid wordt aangeven met de eenheid decibel (dB). De intensiteit bepaalt het volume. De ondergrens van mensen ligt bij 0 dB, terwijl de bovengrens rond de 120 dB ligt. Het geluidsniveau van een stofzuiger ligt rond de 80 decibel, dat van een opstijgend vliegtuig rond de 130 decibel. Sample rate Als analoog geluid digitaal wordt opgeslagen gebeurt dat in stappen. Ieder stap noemen we een sample. De hoeveelheid stappen per seconde noemen we samplerate. Hoe hoger de samplerate, des te beter het geluid. Met andere woorden: het geluid wordt nauwkeuriger geregistreerd en er treedt minder vervorming op. De samplerate wordt uitgedrukt in Hertz, net zoals de frequentie van het geluid. Bij 8 kHz wordt geluid redelijk verstaanbaar. Bij 44.1 Khz (44.100 Hz) praten we over cd-kwaliteit. De meeste dvd's hebben een samplerate van 48 kHz. Bitdiepte Het registreren en opslaan van de amplitude van een sample noemen we bitdiepte. Hoe hoger de bitdiepte, des te beter het geluid, omdat de registratie nauwkeuriger plaatsvindt. Bitdiepte Aantal stappen voor registratie 4 bits 16 8 bits 256 12 bits 4.096 16 bits 65.536 24 bits 16.777.216 32 bits 4.294.967.296 Voor het opnemen van audio cd's wordt een bitdiepte gebruikt van 16. De volume van het geluid kan dus in 65.536 verschillende stappen worden opgeslagen. DVD maakt gebruik van een bitdiepte van 24. Dynamisch bereik Het verschil tussen het laagste en hoogste aantal decibels wordt dynamisch bereik genoemd. Het berekenen van het dynamisch bereik van uw opname is zeer eenvoudig. U vermenigvuldigd de bitdiepte met 6 (dB). Het dynamisch bereik van de audio op een dvd met een bitdiepte van 24 komt dan uit op 24 x 6 dB = 144 dB. 8 tips voor het maken van een surroundmix Heb duidelijk voor ogen hoe de uiteindelijke surroundmix moet klinken, voordat u effecten toepast, faders verschuift en het geluid gaat balanceren. Het is verstandig om met zoveel mogelijk afzonderlijk originele geluidsbronnen te werken in een surroundmix. U heeft dan de maximale vrijheid om het geluidsbeeld te creëren dat u wenst. Surround geluid mag nooit ten koste gaan van het hoofddoel. Teveel surround geluid wordt al snel irritant en leidt van het hoofddoel af. Bij het gebruik van effecten op individuele geluidssporen moet u altijd in de gaten houden deze klinken in de totale mix. Zorg ervoor dat niet alle lage frequenties (20 Hz – 120 Hz) naar het Low Frequenties Effects (LFE) kanaal worden gestuurd. Leg de grens op 80 Hz om te voorkomen dat mensen zonder subwoofer zonder bass komen te zitten. Test uw finale mix altijd op verschillende installaties en het liefst ook in verschillende ruimtes. U krijgt hierdoor een goed beeld hoe uw mix zal klinken in verschillende situaties. Houdt er bij het exporteren rekening mee dat niet iedereen beschikt over een surround installatie. Downmix uw werk ook naar stereo. Of iets mooi is of niet is erg subjectief. Ga dus niet teveel af op wat anderen vinden. Als u het mooi vindt klinken moet u het gewoon doen! Maven3D Professional Instabiele alleskunner Dit pakket van Emersys is speciaal ontwikkeld voor het maken van 3D- en multikanaalsgeluid. Vol met voorbeelden en online tutorials zal een ieder snel overweg kunnen met dit pakket. De middelen die u krijgt om uw geluid te positioneren zijn zeer efficiënt en eenvoudig toe te passen. Met 'Sound Field' kunt u het geluid positioneren in de kamer en daarbij kunt u ook de afmetingen van deze kamer opgeven. Het 'Sound Image' effect biedt u de optie om het geluid door gebruik van trackbals te positioneren ten op zichten van de luisteraar. Tenslotte kunt u met 'Surround Panning' het geluid pannen en balanceren tussen de verschillende luidsprekers. Dit alles kan op een geautomatiseerde wijze waardoor een stabiel geluidsbeeld mogelijk is. Maven3D heeft ook een aantal zwakke kanten. Het gaat te precies om met het importeren van geluidsformaten. Kan Maven3D niet met een formaat overweg, dan crashed het. En dat crashen gebeurt vaker en helaas om onduidelijke redenen. Daarnaast kan Maven3D niet overweg met de ASIO 2.0 drivers van de Soundblaster geluidskaarten. U zult dus een andere geluidskaart moeten hebben om geluid te kunnen versturen naar gescheiden kanalen. De exportmogelijkheden zijn zeer goed. Wel moet u een licentie aanvragen voor het exporteren naar Dolby Digital 5.1 en MPEG AAC. Daarnaast kunt u exporteren naar multichannel wav en MP3. Systeemeisen: Windows 98SE, 2000, XP, 55 MB HD Prijs: Maven3D Professional Є 330,57, Dolby Digital encoder Є 247,11 Info: www.maven3d.com Adobe Audition Betaalbare professionaliteit Het pakket dat vroeger de naam CoolEdit Pro droeg heet nu Adobe Audition. Geluidsbewerking is de hoofdfunctionaliteit van dit pakket en met de zee uitgebreide handleiding van Adobe kan zelfs een beginner ver komen. Wie direct aan de slag wil kan op de website van Adobe tutorials downloaden die stap voor stap vertellen hoe het doel te bereiken. Surround geluid maken is kinderlijk eenvoudig met de multichannel Encoder. Nadat u in de Multitrack View zes afzonderlijke tracks heeft gevuld met geluid kunt u de 'Multichannel Encoder' openen. Als u klikt op een track wordt deze actief in de 'Surround Panner'. U kunt hier, door de 'Panner Point' te verschuiven het geluidsbeeld verplaatsen naar de gewenste luidspreker(s). Wilt u het geluid automatisch gepand hebben, dan kunt u de 'Pan Envelopes' gebruiken. Met deze handels kunt u precies aangeven op welke punt het geluid waar moet zijn. Wie houdt van veel bas, kan de 'Frequently Band Splitter' inzetten om de lage frequenties uit het geluid te filteren om die vervolgens aan het LFE-kanaal toe te kennen. U kunt u surroundmix exporteren naar zes individuele mono wav-bestanden om deze vervolgens te laden in een Dolby Digital of DTS encoder. Exporteren naar een multichannel wav-bestand is handig als u de track wilt gebruiken in bijvoorbeeld Première Pro. Wilt u creatie delen met de rest van de wereld dan maakt Audition er een multichannel wma-bestand van dat u kunt afspelen in Windows Media Player. Helaas is Audition niet in staat om te encoderen naar Dolby Digital of DTS. Systeemeisen: 400 MHz, 256 MB ram, Windows 98SE, 2000, XP, 55 MB vrije schijfruimte Info: www.adobe.com Prijs Є 355,81 Adobe Première Pro Snel en efficiënt Surround geluid maken bij uw eigen videoproducties is zeer handig maar bovenal leuk. Première pro biedt u alle tools die u hiervoor nodig hebt. Om audio te bewerken in Première moet u zich vooral storten op de audiomixer. Hiermee kunt u namelijk de audio op de verschillende tracks routeren naar submixen of de master track. Hier is ook de plaats waar u aangeeft uit welke luidspreker(s) u het geluid wenst te horen. Dit gebeurt handmatig door de 'Puc' te verschuiven naar de positie waar u het geluid wilt hebben. Om de panning of balancering van geluid te automatiseren kunt u gebruik maken van 'Keyframes'. Dit gebeurt op de audiotracks in de 'Timeline'. Enige oefening is hier noodzakelijk om alles onder de knie te krijgen. Gelukkig kunt u ook voor Première Pro de nodige tutorials downloaden op de website van Adobe. Erg handig zijn de volume faders voor de verschillende geluidssporen en de verschillende audio-effecten die u kunt gebruiken om uw geluid naar wens aan te passen. De audiomixen kunt u altijd los van de video opslaan. Première downmixed de audio naar stereosignalen als u hiervoor kiest. U kunt de 5.1 surroundmix ook opslaan als multichannel wav-bestand om bijvoorbeeld de nabewerking van de audio te doen in een professioneel audio pakket. Voor het encoderen naar Dolby Digital 5.1 heeft u een licentie nodig van Minnetonka. Hiervoor moet flink in de buidel worden getast. Na drie keer wordt u gevraagd 295 dollar te betalen. Minimale systeemeisen: Pentium 800 MHz, 256 MB ram, Windows XP, 800 MB vrije schijfruimte Prijs Є 891,31 Info: www.adobe.nl Surcode DVD-DTS Eenvoudig maar te duur DTS-encoders zijn maar beperkt beschikbaar. De bekendste zijn Surcode DVD-DTS encoder en de goedkopere variant Surcode CD-DTS. Met deze software kunt u de zes mono wav- of aiff-bestanden van de verschillende luidsprekers importeren en encoderen naar een enkel wav-bestand dat u kunt branden op een dvd of cd. Meer dan het importeren en encoderen is er niet, dus iedereen kan hier snel mee uit de voeten. Minimale systeemeisen: Windows 98, 2000, NT. XP, 128 MB Ram, 10 GB HD, DVD-brander Prijs: Surcode DVD-DTS Є 1648,76, Surcode CD-DTS Є 412,40 Info: www.surcode.com Nuendo 2.0 Professioneel en prijzig Dit zeer professionele pakket kan alles wat u wilt met audio. In de handleiding vindt u een proefles voor het maken van een surroundmix. Zeker als u minder bekend bent met audiosoftware is dit een aan te raden start. Nuendo kan overweg met bestanden van 24 bit / 48 kHz. Deze bestanden kunt u eenvoudig importeren op mono, stereo of 5.1 tracks. In de mixer kunt u de afzonderlijke tracks routeren naar de master 5.1 track. De 'SurroundPan' wordt dan zichtbaar en u kunt dan handmatig of automatisch het geluid naar de verschillende luidsprekers sturen. Om de mix te encoderen naar Dolby Digital 5.1 moet u een plug-in kopen van Є 894,-. Hiervoor krijgt u wel de mogelijkheid om de bestanden tot op de decibel nauwkeurig te encoderen. Gelukkig kunt u de mix ook opslaan als een multichannel wav-bestand zodat u het in andere encoders of audiosoftware kunt encoderen. Minimale systeemeisen: Pentium 800 MHz, 384 MB ram, Windows 2000, XP, Prijs: Nuendo 2.0 Є 1499,- , Dolby Digital encoder Є 894,- Info: www.steinberg.net .

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.