Het grote voordeel van de desktop is de aanpasbaarheid. Deels komt dit door het grotere aantal aansluitingen dat een desktop heeft, zowel intern als extern. Laten we eens kijken naar de binnenkant van je pc. Welke aansluitingen vind je daar en wat kunnen ze?

Pci-express-sloten

Vóór pci-express was er een veelvoud aan sloten. Lange tijd werden voor vrijwel alle insteekkaarten isa-sloten gebruikt. De 8 MB/s die deze standaard behaalde was destijds ruim voldoende, maar door verdere ontwikkelingen was er uiteindelijk meer bandbreedte nodig. Eerst kwam pci op als vervanger, met een bandbreedte van 133 MB/s. Uitsluitend voor videokaarten kwam later ook het veel snellere agp. Dit had tot gevolg dat er op een gegeven moment moederborden waren die drie verschillende sloten boden.

Na agp werd een poging gedaan alles te standaardiseren. Zoals bij veel andere aansluitingen werd een parallelle verbinding ingeruild voor een seriële (zie kader). Het gevolg is dat er nu voor alle insteekkaarten een pci-express-slot wordt gebruikt. Deze verschillen weliswaar in grootte en zijn daardoor niet helemaal compatibel, maar de onderliggende communicatiestandaard is dezelfde.

Er zijn drie belangrijke zaken waarin diverse pci-express-slottypes van elkaar verschillen. Allereerst de pci-express-versie, waarover later meer. Verder kunnen ze verschillen in het aantal lanes en de grootte van het slot.

De chipset en processor bieden beide een aantal pci-express-lanes. Elke lane biedt een zekere bandbreedte, afhankelijk van de versie. Lanes kunnen gecombineerd worden voor een chip (bijvoorbeeld een usb-controller) of een pci-express-slot, met een maximum van zestien. Dit aantal moet niet verward worden met pci-express 16x-sloten: de 16x geeft in dit laatste geval alleen maar aan dat de sloten de maximale grootte hebben.

©PXimport

Het tweede pci-express 16x-slot op moederborden beschikt bijvoorbeeld meestal over maar acht lanes, die gedeeld worden met het eerste 16x-slot. Deze grotere sloten worden over het algemeen gebruikt voor videokaarten en ssd’s, terwijl kleinere sloten worden gebruikt voor onderdelen die minder bandbreedte vereisen.

Naast meer snelheid kan een pci-express 16x-slot ook veel meer stroom leveren dan agp: met 75 watt bijna het dubbele. Het overschrijden van de specificatie kan leiden tot een defect moederbord, zoals we zagen bij de AMD Radeon RX 480.

De snelheid per lane wordt bepaald door de pci-express-versie, en varieert tussen 250 MB/s (1.0) en 1 GB/s (3.0). Doordat de fysieke specificaties niet veranderen, blijven de aansluitingen achterwaarts compatibel. Ook is het vaak mogelijk met een processorupgrade snellere processor-lanes te krijgen, zoals we later dit jaar waarschijnlijk gaan zien met de overstap naar de Ryzen 3000-processors (van pci-express 3.0 naar 4.0). Niet dat dit op het moment veel voordeel heeft, maar het is altijd goed om voorbereid te zijn op de toekomst.

Meer weten? Lees ook: Alles over de techniek achter pci-express

Ata

Een van de meest onhandige connectors was die voor parallelle ata (pata). Deze was breed en moeilijk te gebruiken: pinnetjes op de harde schijf konden eenvoudig verbuigen en de kabel blokkeerde ook vaak de luchtdoorstroom. Daarnaast waren de kabels bedoeld voor twee schijven, een master en een slave.

Met seriële ata (sata) heeft elke harde schijf (of optische drive) een eigen kabel. De snelheid is ook flink verbeterd, van de 133 MB/s van pata tot 600 MB/s bij de laatste sata-standaard (sata600). Ook zijn de kabels veel kleiner dan pata-kabels.

Sata is zowel een aansluiting als een protocol, en wordt ook gebruikt zonder de gebruikelijke sata-connector. Er bestond bijvoorbeeld een externe vorm, genaamd eSata, maar die kon niet op tegen usb. Sata wordt ook soms gebruikt voor m.2-sloten.

©PXimport

M.2

Het m.2-slot is bekend geworden vanwege de razendsnelle ssd’s die ermee verbonden worden. M.2 is echter wel wat ouder dan dat: de vormfactor werd voorheen gebruikt voor bijvoorbeeld wifi-modules. Aangezien m.2 maar een vormfactor is (vergelijkbaar met 2,5 inch), kun je er weinig garanties aan ontlenen.Het onderliggende protocol dat wordt gebruikt voor communicatie is van veel groter belang.

Voor een m.2-slot zijn vaak vier pci-express 3.0-lanes gereserveerd, goed voor een maximale snelheid van 4 GB/s, maar dit kan ook een stuk minder zijn. Sterker nog, het slot gebruikt soms het sata-protocol: in dat geval is de maximale snelheid 600 MB/s en worden pci-express-ssd’s niet eens ondersteund. Dit zie je vooral bij laptops en oudere computers.

Meer weten? Lees ook: NVMe, Pci-express en M.2-2280 - Ssd-termen uitgelegd

Gebruikers die deze week Facebook of Instagram openen, krijgen ineens een keuze voorgeschoteld: wil je betalen om geen advertenties meer te zien, of blijf je het gratis gebruiken mét advertenties? Die keuze is vanaf nu verplicht. Sinds november 2023 bood Meta al de mogelijkheid om een betaald abonnement zonder advertenties te nemen, maar tot nu toe was dat geheel vrijblijvend. Wat betekent die verplichte keuze precies? En kun je, als je niet wilt betalen, nog steeds zelf bepalen wat je te zien krijgt?

Waarom moet je nu ineens kiezen?

Meta voert deze verplichte keuze door vanwege aangescherpte Europese privacyregels. De wetgever stelt strengere eisen aan hoe bedrijven data mogen gebruiken voor advertentiedoeleinden. Een gratis dienst met gepersonaliseerde advertenties mag alleen als de gebruiker daar bewust toestemming voor geeft. Meta zet de gebruiker daarom voor het blok: betalen voor een advertentievrije ervaring, of toestemming geven voor het gebruik van je gegevens.

De betaalde abonnementsvorm: wat houdt het in?

Wie zich abonneert op de advertentievrije versie van Facebook en Instagram betaalt 7,99 euro per maand via de app, of 5,99 euro via een browser. Dit bedrag geldt voor één account in het zogeheten Accountcentrum. Wil je meerdere accounts advertentievrij gebruiken, dan betaal je daar extra voor. Meta belooft dat je gegevens in dat geval niet verwerkt worden voor advertentiedoeleinden. Je gebruikt de platformen dan volledig zonder gepersonaliseerde advertenties.

©Meta

Niet betalen? Dit doet Meta dan met je gegevens

Kies je ervoor om Facebook en Instagram gratis te blijven gebruiken, dan geef je Meta toestemming om je gegevens te gebruiken voor advertenties. Het gaat dan om gepersonaliseerde advertenties, gebaseerd op je profiel, gedrag op het platform en je interacties met andere websites en apps. Je huidige ervaring blijft grotendeels hetzelfde, maar de verwerking van je gegevens valt voortaan onder strengere Europese regels.

Je kunt later ook kiezen voor advertenties met minder personalisatie. Deze optie gebruikt minder van je gegevens en is iets privacyvriendelijker, maar laat nog steeds advertenties zien. Meta gebruikt dan geen informatie meer over je gedrag op andere sites of eerdere interacties binnen hun platformen. In plaats daarvan worden alleen basisgegevens gebruikt, zoals je leeftijd, geslacht, locatie en activiteit op dat moment. Deze instelling kun je op elk moment inschakelen via het menu Advertentie-instellingen, onder het kopje dat gaat over personalisatie en gegevensgebruik.

©Videoland

Hoe houd je invloed op wat je te zien krijgt?

Ook als je kiest voor de gratis versie van Facebook of Instagram, kun je nog wel degelijk invloed uitoefenen op de advertenties die je te zien krijgt.

Advertentie-instellingen beheren

Ga naar de instellingen van je Facebook- of Instagram-account en zoek naar Advertentievoorkeuren of Advertentie-instellingen. Hier krijg je een overzicht van de interesses die Meta aan jouw profiel heeft gekoppeld. Je kunt deze interesses bewerken, verwijderen of toevoegen. Door dit te doen, geef je Meta een duidelijker beeld van wat je wel en niet relevant vindt. Je kunt ook instellen dat je geen advertenties meer wilt op basis van je activiteit op andere websites en apps.

Advertenties verbergen, rapporteren of de herkomst begrijpen

Bij elke advertentie verschijnt een menu met de optie Waarom zie ik deze advertentie?. Als je daarop klikt, zie je welke informatie Meta heeft gebruikt om jou die advertentie te tonen. Denk aan je interesses, je leeftijd, locatie of het feit dat je eerder een bepaalde pagina hebt bezocht. Vanuit dat scherm kun je direct instellingen aanpassen of interesses verwijderen die niet (meer) bij je passen. Als je een advertentie ziet die je niet interesseert of ongepast vindt, kun je deze ook verbergen of rapporteren. Klik op de drie puntjes bij de advertentie en kies voor Advertentie verbergen of Deze advertentie rapporteren.

Merken of onderwerpen blokkeren

Daarnaast kun je in je advertentie-instellingen specifieke merken of onderwerpen blokkeren die je liever niet voorbij ziet komen. Dit zorgt er niet voor dat advertenties verdwijnen, maar wel dat ze iets minder willekeurig aanvoelen en beter aansluiten op wat je zelf belangrijk of prettig vindt.

Alternatieven: gratis en advertentievrij?

Als de ontwikkelingen bij Facebook en Instagram je zorgen baren en je liever geen advertenties ziet én niet wilt betalen, zijn er maar weinig alternatieven. Volledig gratis, advertentievrije sociale media zijn zeldzaam. De meeste platformen draaien op advertentie-inkomsten of het gebruik van data. Er zijn wel opties die het anders aanpakken. Mastodon, onderdeel van het Fediverse, werkt bijvoorbeeld met open-sourceprincipes en wordt beheerd door community's. Hier zie je weinig tot geen advertenties, maar het bereik is kleiner en de ervaring anders. Ook kun je specifieke niche-platforms of forums opzoeken die zonder advertenties draaien dankzij donaties of vrijwilligers.

De keuze is aan jou

Betalen, de advertenties voor lief nemen of je account opzeggen: de keuze is aan jou. En dat is geen makkelijke keuze. Blijf je bij de gratis versies van Facebook en Instagram? Met de tips in dit artikel kun je in ieder geval nog een beetje grip op je eigen tijdlijn houden.

Lees ook: Je Facebook-account deactiveren of verwijderen

Als je een inbouwoven of magnetron wilt plaatsen, begint alles met het opmeten van de nis, oftewel de uitsparing in je keukenkast waar het apparaat in moet komen. Die afmetingen moeten tot op de millimeter kloppen, anders past je nieuwe oven of magnetron niet. Hoe je dat aanpakt en waar je op moet letten, lees je hier. Geen stress: het is makkelijker dan het lijkt!

Wat zijn nismaten eigenlijk?

De nismaten van je keuken zijn de binnenafmetingen van de ruimte waarin je de oven of magnetron wilt inbouwen. Je meet dus niet het apparaat zelf, maar de kast waar hij in moet komen. De nismaten bestaan uit drie onderdelen: hoogte, breedte en diepte. De meeste inbouwapparaten zijn afgestemd op standaardmaten, maar er zijn ook uitzonderingen – vooral als je keuken iets ouder is of als je kiest voor een compact model.

Een oven past meestal in een nis van 60 centimeter breed. De hoogte varieert, afhankelijk van het soort apparaat. Zo zijn inbouwovens meestal 60 centimeter hoog, maar compacte modellen van 45 centimeter komen ook vaak voor. Magnetrons hebben doorgaans een hoogte van 38 of 45 centimeter. Combimagnetrons – de handige alleskunners – vallen meestal in de categorie van 45 centimeter hoog.

Zo meet je de nismaten op

De hoogte van de nis meet je van de bovenkant tot de onderkant van de uitsparing. Gebruik een rolmaat en trek die strak – zo krijg je een nauwkeurige meting. Dit is vooral belangrijk bij het kiezen tussen een compacte oven of een standaardmodel.

De breedte van de nis meet je van de linker- naar de rechterkant. Ook hierbij geldt: strak meten voor een betrouwbaar resultaat. De meeste apparaten hebben een standaardbreedte van 60 centimeter, maar het is altijd slim om te controleren wat jouw keuken precies toelaat.

De diepte van de nis is de afstand van de voorkant van de kast tot de achterwand. Zet je rolmaat dus helemaal achterin de nis en trek hem naar voren toe. De meeste ovens en magnetrons passen met een diepte van zo’n 55 tot 60 centimeter, maar ook hier geldt: meten is weten.

Het opmeten gaat het makkelijkst als de nis leeg is – dus als er geen apparaat meer in zit. Zo weet je zeker dat je met de juiste afmetingen werkt.

©Surachetsh

Wat past het beste bij jou?

Heb je je nismaten eenmaal duidelijk in beeld, dan kun je gericht gaan zoeken. Kook en bak je graag en wil je graag taarten, ovenschotels of braadstukken maken? Dan is een volwaardige inbouwoven precies wat je nodig hebt. Gebruik je de oven vooral voor opwarmen, ontdooien of simpele gerechten, dan is een magnetron waarschijnlijk voldoende.

Wil je het beste van beide werelden in één apparaat? Dan is een combimagnetron een slimme keuze. Die heeft de functies van zowel een oven als een magnetron en bespaart je daarmee ruimte – handig, zeker in kleinere keukens.

Klaar om te kiezen?

Als je de afmetingen van je nis goed hebt gemeten én weet welk type apparaat het best bij jouw kookstijl past, kan het eigenlijk niet meer misgaan. Je bent klaar om een oven of magnetron uit te zoeken die niet alleen perfect in je keuken past, maar ook perfect bij jou.