Zwoor Steve Jobs eerst nog dat Apple nooit een netbook uit zou brengen, de nieuwe MacBook Air heeft in de 11inch-versie verdacht veel weg van wat we netbook noemen. Toch zien we ook zaken die we op de gemiddelde netbook niet zo snel zullen aantreffen. De computer is geheel vervaardigd uit aluminium en heeft een SSD voor de opslag. Voegt Apple hiermee iets toe aan het productassortiment dat ze nog niet hadden?

We moeten eerst even iets rechtzetten uit het intro: met het predicaat netbook zouden we de MacBook Air tekort doen. Als processor wordt immers een Core 2 Duo gebruikt in plaats van een Atom en ook het 11,5inch-scherm is een stuk ruimer dan de 10inch-schermen die we in de gemiddelde netbook aantreffen. Tel daar bij op dat de gebruikte Core 2 Duo een energiezuinig model is. Onze conclusie is dat de MacBook Air een zogenaamde CULV-notebook (Consumer Ultra-Low Voltage) is.

Het eerste dat opvalt als we de MacBook Air 11 inch uit de verpakking halen is hoe licht en dun de machine is. Met een gewicht van slechts 1,06 kg is hij zelfs lichter dan de meeste netbooks. De behuizing van de MacBook Air is net als de vorige MacBook Air en de MacBook Pro een zogenaamd unibody-ontwerp. Dit houdt in dat Apple de behuizing uit één blok aluminium heeft gesneden. Het aluminium ziet er niet alleen prachtig uit, het zorgt ook voor een indrukwekkende bouwkwaliteit. Zelfs de onderkant is een gladde plaat aluminium die niet wordt onderbroken door ventilatiegaten. Die ventilatiegaten heeft Apple onzichtbaar weggewerkt in het scharnier van het scherm. Het resultaat is de strakste laptop die we ooit zagen.

©PXimport

De MacBook Air is er in zowel een 11- als 13inch-uitvoering.

In de door ons geteste uitvoering van de MacBook Air 11 inch is als processor de Intel Core 2 Duo SU9400 gebruikt, een dualcore-processor met een bescheiden kloksnelheid van 1,4 GHz. De processor wordt in de geteste uitvoering ondersteund door slechts 2 GB DDR3-geheugen. Dit vinden we tegenwoordig echt te weinig en daar komt nog bij dat het bij de MacBook Air onmogelijk is om het geheugen later zelf te vervangen.

Ondanks de bescheiden processor en geheugenomvang voelt de geteste MacBook Air toch niet aan als een langzame machine. Sterker nog, Mac OS X Snow Leopard wordt erg vloeiend op het scherm getoverd. Dat komt deels door de best krachtige NVIDIA GeForce 320M. Iets dat ook sterk bijdraagt aan de snelheid van de MacBook Air, is het gebruik van een SSD. De standaarduitvoering van 999 euro bevat een SSD met een capaciteit van 64 GB, terwijl de door ons geteste uitvoering een SSD heeft van 128 GB. Voor de SSD geldt eigenlijk hetzelfde verhaal als bij het intern geheugen: het is onmogelijk om de gekozen optie later te wijzigen, alhoewel het merk PhotoFast op het moment van schrijven al een alternatieve SSD voor de MacBook Air heeft aangekondigd. De prestaties van de SSD zijn niet snelste die we ooit zagen, maar het blijft een SSD en daarmee een stuk vlotter dan welke harde schijf dan ook.

De beloofde accuduur bedraagt op de 11inch-uitvoering vijf uur en deze wordt in de praktijk gehaald als u de helderheid van het scherm op ongeveer de helft zet. Nu is vijf uur best leuk, maar er zijn tegenwoordig notebooks die een stuk meer accuduur bieden. Al zijn die natuurlijk weer niet zo dun en licht als de MacBook Air.

Het 11,5inch-scherm heeft een resolutie van 1366 x 768 pixels en heeft hiermee dus een beeldverhouding van 16:9. De 11inch-uitvoering is hiermee tot nu toe de enige MacBook met een 16:9-beeldverhouding. De 13inch-uitvoering van de MacBook Air heeft een resolutie van 1440 x 900, wat een verhouding van 16:10 is. Ook de 13inch-uitvoeringen van de MacBook en MacBook Pro hebben een resolutie van 1280 x 800 wat een beeldverhouding van 16:10 maakt. We vinden het ontwerp van de Air in een 16:9 verhouding mooier ogen, maar we komen verticaal soms wel ruimte tekort. We zouden het dock daarom op verbergen zetten of naar links of rechts verplaatsen. Het scherm bevat een TN-paneel en gebruikt leds als verlichtingsbron. Wat opvalt is dat het scherm erg helder is.

©PXimport

De MacBook Air 11 inch is erg dun.

Weinig aansluitingen

Als u van uitbreiden en aansluitingen houdt, dan bent u bij de MacBook Air aan het verkeerde adres. Verder dan twee usb2.0-poorten, mini-DisplayPort en een hoofdtelefoonaansluiting komt het 11inch-model niet. Het 13inch-model voegt daar nog een SD-kaartlezer aan toe. We vinden het jammer dat de SD-kaartlezer ontbreekt op het geteste 11inch-model, dit lijkt ons een handige optie voor wie onderweg is en foto’s van zijn camera wil bekijken. U hebt dus slechts twee usb2.0-poorten ter beschikking om de MacBook Air uit te breiden. Voor de mini-DisplayPort-aansluiting verkoopt Apple adaptertjes naar DVI, VGA of duallink-DVI. U krijgt er geen adaptertje bij, dus u bent sowieso 29 euro kwijt om de MacBook Air op een beeldscherm aan te sluiten. Een poort die we echt missen en heel basaal vinden is een netwerkaansluiting. Kennelijk is Apple van mening dat u tegenwoordig genoeg hebt aan 802.11a/b/g/n om verbinding te maken met netwerken. Wie toch een netwerkaansluiting wenst, kan een usb-netwerkadapter kopen voor 29 euro. Bluetooth 2.1 is standaard aanwezig en maakt de MacBook Air op het gebied van draadloze communicatiemogelijkheden gelukkig wel helemaal af.

Invoer

Het toetsenbord is van het chiclet-type dat Apple op al zijn producten gebruikt en is een prima toetsenbord. De klik van de toetsen vinden we prettig en de toetsen zitten direct in de aluminium bovenkant. De stijfheid van het toetsenbord is hierdoor uitzonderlijk goed waarmee we bedoelen dat wanneer u een toets indrukt de toetsen er omheen niet meebuigen. Helaas heeft Apple geen kans gezien om in de nieuwe MacBook Air een verlicht toetsenbord in te bouwen. Dat is toch wel een nadeel vergeleken met andere laptops die Apple aanbiedt en een mogelijkheid die wel in de vorige uitvoering van de MacBook Air te vinden was. Apple heeft gelukkig wel het touchpad verbeterd en gebruikt op de MacBook Air nu ook het glazen multitouch-touchpad, dat bestaat uit een groot glazen touchpad waarbij het gehele oppervlak tevens de muisknop vormt. Hiermee is de Air nu in lijn met de rest van de MacBooks.

Conclusie

Met de vernieuwde MacBook Air breidt Apple zijn assortiment voor het eerst sinds lange tijd weer uit, en zelfs met een notebook die kleiner is dan 13 inch. De MacBook Air 11 inch voegt een product aan het assortiment toe, dat bij uitstek geschikt is voor wie veel onderweg is en daardoor behoefte heeft aan een licht en compact apparaat. In tegenstelling tot de meeste netbooks en zelfs CULV-notebooks heeft Apple kans gezien om een erg prettig toetsenbord in te bouwen. Apples aluminium unibody-ontwerp zorgt voor een verbazingwekkende stevigheid. Toch heeft de MacBook Air ook belangrijke nadelen. Het achteraf upgraden van intern geheugen of opslag is onmogelijk en ook andere uitbreidingsmogelijkheden zijn met slechts twee usb2.0-poorten beperkt. We vinden de MacBook Air hierdoor bij uitstek een tweede machine en dan is de instapprijs van 999 euro wel fors. Het 13inch-model begint zelfs bij 1299 euro. Daarvoor krijgt u wel de lichtste en stevigste compacte laptop die we ooit zagen en dat is best wat waard.

Apple MacBook Air 11 inch

Prijs vanaf € 999,-; Geteste uitvoering (met 128 GB SSD): € 1149,-

Garantie 1 jaar

Processor Intel Core 2 Duo SU9400 (1,4 GHz) of Intel Core 2 Duo SU9600 (1,6 GHz)

Geheugen 2 of 4 GB DDR3

Opslag 64 of 128 GB SSD

Scherm 11,5 inch (29,2 cm) (1366 x 768 pixels)

Aansluitingen Mini-DisplayPort, 2 x usb 2.0, geluidsuitgang

Draadloos 802.11a/b/g/n, Bluetooth 2.1

Webcam Ja (640 x 480 pixels)

Besturingsysteem Mac OS X 10.6 Snow Leopard

Afmetingen 29,95 x 19,2 x 0,3-1,7 cm (l x b x h)

Gewicht 1,06 kg

Oordeel 8/10

Pluspunten

Licht en stevig

SSD

Mooi scherm

Herstelsoftware op usb-stick

Minpunten

Geheugen en opslag niet zelf uitbreidbaar

Vrijwel geen uitbreidingspoorten

Geen verlicht toetsenbord meer

Goedkoop mini-DisplayPort-adaptertje

De adaptertjes die Apple verkoopt om een beeldscherm aan te sluiten op de mini-DisplayPort-aansluiting kosten 29 euro. Een forse prijs voor een min of meer verplicht adaptertje. Gelukkig kan het goedkoper: op de Chinese website DealExtreme vindt u een grote selectie aan geschikte adaptertjes voor prettige prijzen. Zo kost een adaptertje naar DVI bijvoorbeeld 10 dollar (7 euro) en rekent DealExtreme verder geen verzendkosten.

Het is Black Friday Week bij Expert. In de winkels én online vind je hoge kortingen op televisies, laptops, wasmachines, drogers, e-readers en slimme apparaten. Dit is dus hét moment om toe te slaan. Hieronder zetten we zeven producten in de spotlight – en je ziet meteen welke korting je krijgt!

Partnerbijdrage - in samenwerking met Expert

LG 55QNED86A6A 55-inch: 4K QNED EVO-televisie

De LG 55QNED86A6A combineert QNED EVO-technologie met een 55-inch 4K-scherm voor helder beeld en nauwkeurige kleuren. De α8 AI Processor 4K optimaliseert beeld en geluid automatisch, terwijl HDR10 en HLG zorgen voor een breed dynamisch bereik. Dankzij WebOS 25 schakel je snel tussen apps, en met vier HDMI 2.1-poorten sluit je moeiteloos consoles of streamingapparaten aan. Een complete smart-tv voor films, series en gaming.

💡LG 55QNED86A6A: van 849 euro voor 675 euro

Samsung WW11DG6B25LB: grote en zuinige wasmachine

De Samsung WW11DG6B25LB heeft een ruime trommel van 11 kilo en centrifugeert met 1400 toeren. EcoBubble wast grondig op lage temperatuur en Hygiënisch Stomen verwijdert bacteriën en allergenen. Met SuperSpeed is een volle trommel in 39 minuten schoon. Het AI Display leert welke programma's je het meest gebruikt en zet die vooraan. Bovendien is het met een energieklasse van A -10% ook nog eens een zuinige wasmachine.

💡Samsung WW11DG6B25LB: van 819 euro voor 566 euro

Beko BM3T3823W: energiezuinige warmtepompdroger

De Beko BM3T3823W is een energiezuinige warmtepompdroger met een capaciteit van 8 kilo. Dankzij EcoGentle blijven kleuren mooi, terwijl het AquaWave-systeem zorgt voor een zachte trommelbeweging die slijtage beperkt. De vijftien programma's bieden opties voor uiteenlopende stoffen, van katoen tot fijne was. Het overzichtelijke LED-display toont de resterende tijd en maakt elke instelling eenvoudig.

💡Beko BM3T3823W: van 519 euro voor 433 euro

Inventum VVW6008AB: vrijstaande vaatwasser

De Inventum VVW6008AB is een praktische vrijstaande vaatwasser met ruimte voor twaalf couverts. Met een hoogte van 85 centimeter past hij onder de meeste aanrechtbladen. De indeling is overzichtelijk en de bestekmand houdt messen, vorken en lepels bij elkaar zodat alles goed schoon wordt. Een nuchtere, stille vaatwasser die ontworpen is voor dagelijks gebruik.

💡Inventum VVW6008AB: van 379 euro voor 299 euro

Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): allround laptop

De Acer Aspire Go 15 combineert een slank ontwerp met sterke prestaties. De AMD Ryzen 7 5825U-processor en 16 GB RAM zorgen voor soepele multitasking, terwijl de 512 GB SSD voor snelle opstarttijden zorgt. Het 15,6-inch Full HD IPS-scherm levert scherpe beelden en AMD Radeon Graphics zorgt voor verbeterde grafische prestaties. Een lichte, veelzijdige laptop voor thuis, studie en onderweg.

💡Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): van 599 euro voor 499 euro

Eufy Video Doorbell E340 + Chime: slimme deurbel

De Eufy Video Doorbell E340 toont wie er voor je deur staat in scherpe 1080p- of 1536p-modus. Dankzij de draadloze installatie heb je geen bedrading nodig. Via de Eufy-app bekijk je livebeelden en meldingen op je smartphone. De meegeleverde Chime zorgt dat je het signaal ook zonder telefoon hoort. Een eenvoudige manier om je huis slimmer en veiliger te maken.

💡Eufy Video Doorbell E340 + Chime: van 199 euro voor 119 euro

Kobo Libra Colour (zwart): e-reader met kleurenscherm

De Kobo Libra Colour heeft een 7-inch E Ink Kaleido 3-scherm dat omslagen, illustraties en notities in kleur weergeeft. De e-reader is waterbestendig (IPX8) en biedt 32 GB opslag voor duizenden boeken. ComfortLight PRO vermindert automatisch blauw licht voor prettig lezen. Wie met de Kobo Stylus 2 werkt (optioneel), kan notities en markeringen in kleur maken. Ideaal voor lezen thuis en onderweg.

💡Kobo Libra Colour (zwart): van 239 euro voor 209 euro

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.