Voor elke pc-gebruiker komt het moment dat het trouwe zoemende beestje na jaren van productieve arbeid met pensioen gestuurd wordt. Het oude werkpaard moet plaatsmaken voor een nieuw model dat sneller is en veel meer mogelijkheden heeft. Laat u uw oude pc wegkwijnen in een stoffige hoek of geeft u hem een waardig afscheid door nieuwe toepassingen te vinden? Wij geven 15 tips om uw oude pc nuttig te maken!

1. Distributed computing

Zet uw pc in voor de wetenschap door uw pc beschikbaar te maken voor het oplossen van internationale vraagstukken. Doordat relatief zwakke normale pc's wereldwijd één groot netwerk vormen, is er toch veel rekenkracht beschikbaar om een bepaald probleem of vraagstuk op te lossen. Een voorbeeld van een dergelijk project is SETI@home voor het zoeken naar buitenaards leven. U kunt ook meehelpen bij het project Folding@home waarbij gezocht wordt naar middelen tegen kanker, ALS en Alzheimer. Uw pc wordt echt aan het werk gezet, met het bijbehorende energieverbruik als gevolg.

©PXimport

Zet uw pc in om anderen te helpen met onderzoek.

2. VOIP-telefooncentrale

Met behulp van het gratis te downloaden Trixbox CE kunt u uw pc omtoveren tot een moderne telefooncentrale die werkt volgens IP-PBX, oftewel telefoneren via VOIP. De huistoestellen kunt u een eigen nummer geven. Om maximaal te profiteren van de laagste tarieven kunt u meerdere VOIP-providers aansluiten op uw IP-PBX-systeem. Trixbox kunt u downloaden als iso-bestand en bevat CentOS en diverse andere hulpprogramma's. Na installatie start uw pc op met het CentOS-besturingssysteem. Houd er rekening mee dat de aanwezige harde schijf opnieuw geformatteerd moet worden.

©PXimport

Met Trixbox tovert u uw pc om tot een telefooncentrale.

3. Retro-gaming

Bij retro-gaming denken we aan de klassiekers uit de vroege jaren. Titels als Need for Speed uit 1994 en Need for Speed 2: Special Edition, zijn bij uitstek geschikt voor de wat oudere pc. Bent u meer van de shooters, dan mag Quake 3 Arena natuurlijk niet ontbreken. Andere klassiekers: Unreal-Tournament, Half-Life, Warzone 2100, Command en Conquer Generals (2003). Uw oude pc kunt u bovendien nog uitrusten met Windows 98. Mocht uw pc net tekortkomen, probeer dan voor weinig geld een oudere videokaart (GeForce4 Ti) te scoren.

©PXimport

Spellen als Need for Speed zijn nog prima speelbaar.

4. Mediacenter

Voor het weergeven van foto's en een standaard filmpje is niet heel veel rekenkracht nodig. Uw afgedankte pc voldoet dan nog prima. Wilt u het helemaal optimaal hebben, sluit uw pc dan aan op uw HD-televisie. U kunt dan uw digitale fotocollectie in huiselijke kring bekijken, in plaats van met z'n allen rondom een laptop gevouwen te zitten. U maakt het helemaal af door Media Portal te gebruiken. De gebruikersinterface is bedoeld voor gebruik op een televisie en is dus goed te bedienen en te lezen vanuit uw luie stoel.

©PXimport

Foto's en films afspelen kan nog prima vanaf uw oude bak.

5. Huiskamer-pc

Om even snel op het internet te surfen of uw mail te checken, is een eenvoudige huiskamer-pc een uitkomst. Hiervoor is geen snelheidsmonster nodig, en dus kunt u uitstekend uit de voeten met uw oude pc. Geef hem een onopvallend plekje in de woonkamer voor het snelle werk. Eventueel moet u de pc van een nieuw beeldscherm voorzien. Een oude crt-monitor werkt u natuurlijk niet zomaar even weg. Een kleine tft-monitor hoeft niet duur te zijn en blaast uw oude pc toch nieuw leven in. Reinig de ventilatoren van uw oude pc zodat het geluidsniveau laag blijft.

6. Digitale jukebox

Als u een liefhebber bent van muziek, dan kunt u uw pc aansluiten op de stereo-installatie. Door al uw cd's om te zetten naar flac- of lossless-wma-bestanden hoeft u niet langer te zoeken naar cd's, maar hebt u al uw muziek meteen binnen uw bereik. Met de genoemde formaten hebt u ook geen kwaliteitsverlies ten opzichte van de originele cd. Met gratis afspeelsoftware zoals MediaMonkey kunt u uw eigen afspeellijsten maken of gebruikmaken van de auto-DJ-functie. Albumgegevens worden automatisch opgezocht en aan uw kopieën gekoppeld.

©PXimport

Uw hele muziekcollectie bereikbaar én gekoppeld aan de stereo-installatie.

7. Bestandsserver

U kunt uw pc gebruiken als NAS (Network Attached Storage). Doorgaans moet u wel in Windows en in de BIOS de energiebeheerfuncties aanpassen. U moet ervoor zorgen dat het systeem niet uitschakelt, maar ook dat het energieverbruik minimaal is. U kunt het systeem ook zo instellen dat u geen toetsenbord en muis hoeft te gebruiken. Onder Windows XP kunt u meerdere gebruikers aanmaken die toegang kunnen krijgen tot bepaalde bestanden. Als Windows XP voor u niet voldoet, kunt u ook het gratis FreeNAS gebruiken dat u vanaf cd kunt starten.

©PXimport

Stel het energieverbruik goed in, en uw pc kan dienstdoen als NAS.

8. Downloadbak

Zet uw pc in als downloadsysteem voor bijvoorbeeld usenet. U zet uw pc dan uitsluitend in voor het uitpakken en verifiëren van bestanden die u hebt gedownload. Eenmaal klaar verplaatst u de bestanden naar uw hoofd-pc of server, of u deelt ze via het netwerk. U ontlast uw nieuwe pc van dit soort 'saaie' maar toch intensieve werkzaamheden, waardoor u de capaciteiten van uw nieuwe pc volledig kunt benutten voor datgene wat u actief aan het doen bent. Een handig programma voor het downloaden is SABnzbd, dat gebruikmaakt van nieuwsgroepen.

©PXimport

Zet uw oude pc in om bestanden uit nieuwsgroepen te downloaden.

9. Linux-systeem

Maak kennis met de distributie Ubuntu van Linux, een gratis en volwassen besturingssysteem dat dankzij een groot aanbod van opensource-software nagenoeg onbeperkte mogelijkheden biedt. Niets aan de hand als u per ongeluk de boel om zeep helpt. Door actief te experimenteren doet u veel kennis en ervaring op. Start dit project door eerst OpenOffice (documenten), Evolution (email), FireFox (web) en eventueel SABnzbd (Usenet) te gebruiken in uw huidige Windows-omgeving. Bent u hieraan gewend geraakt en voldoet het aan uw wensen, neem dan de volgende stap en installeer Linux op uw pc.

10. Verkopen

Als u besluit de pc te verkopen, doe dat dan in zijn geheel, inclusief beeldscherm en Windows-installatie. Een werkende pc is meer waard dan een paar verouderde onderdelen. Vergeet niet uw persoonlijke bestanden te verwijderen. Denk eraan dat bij een gewone verwijderactie de gegevens nog altijd fysiek op uw pc aanwezig zijn. Het formatteren van de harde schijf maakt het wel moeilijker om oude gegevens te herstellen, maar niet onmogelijk. Gratis programma's zoals DBAN, helpen u de persoonlijke gegevens in voldoende mate van uw oude pc te verwijderen. Hebt u zeer gevoelige informatie verwerkt voor uw werk, raadpleeg dan eerst uw werkgever.

©PXimport

Zorg dat de gegevens écht van uw pc zijn voordat u hem verkoopt.

11. Goed doel

De overheid houdt de hand op de knip en de lokale basisschool en zorginstelling moeten maar zien hoe ze de eindjes aan elkaar geknoopt krijgen. Is uw pc eigenlijk nog prima, dan kunt u een dergelijke instelling wellicht een plezier doen door uw pc te doneren. Ook hier geldt dat u ervoor moet zorgen dat uw persoonlijke gegevens voorgoed verdwenen zijn. Let wel op dat u fatsoenlijke en betrouwbare apparatuur weggeeft. Niemand heeft er wat aan als u troep doneert. Zit er een probleem in de pc, los dat dan eerst op. Lukt dat niet, afvoeren dat ding.

12. Proefkonijn

Als u op het punt staat om het opwaarderen van uw pc volledig zelfstandig te gaan doen, dan kunt u uw pc gebruiken om het wisselen van componenten te oefenen. Als u een nieuwe harde schijf gaat plaatsen, dan bekijkt u eerst in uw oude pc hoe een harde schijf aangesloten is en hoe die gemonteerd is in de behuizing. In uw oude pc haalt u de oude harddisk eruit en bij wijze van oefening plaatst u de oude harde schijf weer terug. U weet dan wat u te wachten staat.

©PXimport

Gebruik uw oude pc om te oefenen met het sleutelen aan computers.

13. Technisch onderzoek

Nieuwsgierig naar wat een pc nu eigenlijk is? Zet uw oude pc op de werkbank met een kruiskopschroevendraaier in de aanslag. Zorg ervoor dat het netsnoer uit uw pc getrokken is, zodat u zonder gevaar kunt demonteren. Probeer te herleiden welke taak de onderdelen hebben. Denk daarbij aan de speakerset, netwerkkabel, het beeldscherm etc. De grote print waarop alle kabels aangesloten zitten is het moederbord. Onder het grote metalenblok met fan (koeler) zit de processor. Ook leuk is de binnenkant van de harde schijf, die overigens wel gelijk stuk is zodra u hem openmaakt.

©PXimport

Leer computers beter kennen door hem geheel te demonteren.

14. Hergebruik onderdelen

Een dvd-brander, blu-ray-station, behuizing, voeding, harde schijf en grafische kaart kunnen meestal opnieuw gebruikt worden. Met geheugen en moederbord ligt het vaak wat lastig omdat standaarden voor geheugen en processorsockets elkaar snel opvolgen. Het is economisch en technisch vaak interessanter om moederbord, geheugen en processor als geheel van de hand te doen en te vervangen. Bent u een echte hobbyist, dan kunt u natuurlijk rekening houden met hergebruik van oude onderdelen bij de aanschaf van het nieuwe 'systeem'.

©PXimport

Gebruik oude pc-onderdelen voor het bouwen van uw nieuwe systeem.

15. Afvoeren en recyclen

Het kan ook zo zijn dat uw pc gebreken heeft of dusdanig verouderd is dat hij rijp is voor de sloop. Het apparaat in de afvalbak gooien is in dit geval niet de oplossing. Een pc bevat namelijk giftige stoffen en moet daarom op verantwoorde wijze worden verwerkt. U kunt uw oude pc meegeven aan de gemeentelijke ophaaldienst voor grofvuil, of hem naar de milieustraat brengen. Zij zorgen ervoor dat de pc conform regelgeving wordt verwerkt tot schroot en recyclebare onderdelen. Ook is een winkelier verplicht uw oude pc in te nemen volgens het oud-voor-nieuw-principe bij aanschaf van een nieuw en vergelijkbaar apparaat.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.