Eindelijk heb ik een Kindle. Zo'n simpele, dus niet een Fire of Paperwhite (die laatste wilde ik eigenlijk kopen maar die waren "op", so much voor de onbegrensde mogelijkheden van Amazon).

Het heeft lang geduurd voordat ik overstapte op de eReader. Ten eerste omdat ik dus al heel lang een iPad bezit en ik het lezen daarop uitmuntend vind, vooral als het gaat om kranten en tijdschriften want die wil ik echt niet lezen op een eReader) en ten tweede omdat ik ooit zo dom ben geweest om bij de firma Bol.com een Sony-eReader te kopen. Waar ik om exact te zijn drie dagen iets mee kon en toen niet meer omdat de verplichte Adobe UltraKlantenhaat Beveiligingssoftware vond dat mijn eReader niet op mijn computer was geregistreerd ofzoiets achterlijks. Kon ik ineens geen gedownloade boeken meer op de reader uploaden. En met die boeken kon ik ook niets anders want DRM-beveiligd. DRM is een Latijnse afkorting en vrij vertaald in het Nederlands betekent het: "Hoe de boekenindustrie zijn eigen graf graaft en als het ware schreeuwt om meer piraterij".

Die Sony eReader was een trauma. Dankzij die DRM beveiliging.

Maar goed, toen kocht ik een iPad en bedacht ik mij dat ik net zo goed alle boeken rechtstreeks op de iPad kon downloaden. Leest prima, zoals ik al zei. Tot ik op een zonnig eiland bij 40 graden in de schaduw ontdekte dat zelfs in de schaduw lezen vanaf een iPad niet bepaald een pretje is. Nog afgezien van het feit dat de zilverkleurige achterkant van de iPad een behaaglijke 80 graden celsius wordt, en het vel van je vingers affikt, is zelfs een HTML-1.0 website in geel en roze met Comic Sans font en cliparts nog beter leesbaar dan letters op een iPad waar een miniem straaltje zon op schijnt.

Enter de Kindle. Sowieso was ik al enorm in mijn nopjes met de Kindle-app op de iPad dus de stap naar een Kindle-eReader bleek niet al te groot. Het is en blijft gewoon een megasuccesding, die Kindle. Het design, de weergave, het feit dat er WiFi op zit, het gebruiksgemak, het gewicht van twee microgram. Ik heb het ding online aangeschaft via mijn Kindle-account en dan installeren ze dus gewoon in de fabriek al het account van Mevrouw B. A. Brussen er op (dat ben ik).

Ik kreeg het via DHL thuisbezorgd, het was reeds voor 80 procent opgeladen en alle boeken die ook al op de Kindle-app van de iPad heb staan, stonden ook al op de Kindle. Plug and play lezen. In alle rust en eenvoud. Geniaal.

Maar toch, alle e-boeken zijn beveiligd met DRM. Alleen had ik nog nooit van het ebook-omzet-en-beheer-programma Calibre gehoord. Ook had ik nog niet gehoord dat je gewoon plugins voor Calibre kunt downloaden en dat die plugins de DRM-software van je boeken verwijderen. DRM software van boeken verwijderen is toch een beetje hetzelfde als poep van je keukenvloer verwijderen. Of het uitknijpen van mee-eters. Of het bestrijden van bacillen. Of, bedenk iets dat tegelijk kwetsend, vreselijk is maar waarvan het ook ethisch is verantwoord om het kapot te maken. DRM op je boeken wil je gewoon niet. Niemand niet. DRM zou verboden moeten zijn of een misdaad tegen de menselijkheid genoemd moeten worden. Raar zeg, dat de boekenindustrie dat nog steeds niet snapt. Het lijkt potjandorie de muziek en entertainmentindustrie wel!

Enfin, de rest van het internet innoveert gelukkig wel (zij wél) en daarom is er nu Calibre met DRM-exterminate-plugins beschikbaar. Gratis.

Voor de rest ga ik er maar vanuit dat u allen nerd genoeg bent om te snappen dat Calibre álle gedwonloade boeken kan omzetten in een Kindle-vriendelijk formaat (.mobi dus geen ePub) en dat u ook snapt dat het verwijderen van DRM-klantenhaat alleen voor eigen gebruik is. Dat u dus niet het boek van Diederik Stapel downloadt, ont-DRM't en vervolgens gratis online zet ofzo.

Denk je net goed bezig te zijn met een A+++-wasdroger, blijkt die vanaf juli 2025 opeens een magere C te scoren. Wat is hier aan de hand? Geen paniek: je apparaat is niet plotseling minder efficiënt geworden, het energielabel wordt een stuk strenger. In dit artikel lees je waarom de regels zijn veranderd, wat het nieuwe label precies meet en hoe je wél de juiste conclusies trekt bij je volgende aankoop.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bemmel & Kroon

Vanaf 1 juli 2025 – morgen dus! – verandert het energielabel van wasdrogers in heel Europa. De bekende klassen als A+, A++ en A+++ verdwijnen en maken plaats voor een overzichtelijker schaal van A tot en met G. Hierdoor krijgen veel huidige A+++-drogers voortaan een label C. Niet omdat ze slechter presteren, maar omdat de normering strenger en toekomstbestendiger wordt.

Waarom een nieuw energielabel nodig was

Het oude systeem was zijn doel voorbijgeschoten. Doordat fabrikanten steeds energiezuinigere apparaten ontwikkelden, werden er voortdurend plussen aan de A-klasse toegevoegd. Daardoor ontstond een wildgroei aan energielabels die de consument eerder in verwarring bracht dan hielp. Met het nieuwe label keert de rust terug: één heldere schaal die opnieuw ruimte laat aan de top. De zuinigste klasse A blijft voorlopig zelfs leeg, zodat alleen uitzonderlijk efficiënte apparaten die plek mogen innemen.

©Bemmel & Kroon

Wat je ziet op het nieuwe label

Het nieuwe energielabel bevat veel meer informatie dan alleen een letter. Naast de energieklasse geeft het label nu ook inzicht in het verbruik per honderd droogbeurten, gemeten volgens een gestandaardiseerd Eco-programma. Ook de programmaduur, het maximale vulgewicht van de trommel, het geluidsniveau in decibel en de condensatie-efficiëntie staan erop vermeld. Via een QR-code kun je bovendien extra technische details opzoeken in de Europese EPREL-database. Deze toevoegingen zorgen ervoor dat je als consument beter kunt inschatten welk apparaat past bij jouw huishouden en gebruik. Meer informatie vind je op deze pagina.

©Bemmel & Kroon

1. QR-code met link naar de EU database
2. Energie-efficiëntieklasse
3. Energieverbruik in kWh/100 droogcycli*
4. Condensatie-efficiëntieklasse en -percentage

5. Geluidklasse en geluidemissie in dB(A)**
6. Maximale laadcapaciteit (nominale capaciteit in kg)**
7. Duur in uren en minuten**

* Waarden gelden voor een gewogen gemiddelde van halve en volle ladingen met een verhouding van 0,62 (24x volle lading, 76x halve lading).
** Droogcyclus van katoen eco-programma bij volle lading.

Het lastige van vergelijken

Oude en nieuwe energielabels kun je niet zomaar naast elkaar leggen. Een A+++-droger uit 2024 kan volgens de nieuwe testmethodes een label C krijgen, terwijl het apparaat in de praktijk nog steeds even zuinig is. Dat verschil komt puur door de aangescherpte meetnormen, en niet door een verandering in prestaties. Laat je dus niet misleiden door een ogenschijnlijke 'verslechtering' van het label, maar kijk naar de echte verbruiksgegevens en technische kenmerken van jouw wasdroger.

Wat dit voor jouw keuze betekent

Bij het kopen van een nieuwe droger is het dus belangrijk om verder te kijken dan alleen de letter op het label. De vermelding van het energieverbruik per honderd droogcycli geeft je een veel concreter beeld van de stroomkosten op jaarbasis. Ook het geluidsniveau, de capaciteit van de trommel en de duur van het droogprogramma bepalen in sterke mate hoe comfortabel en efficiënt het apparaat in de praktijk is. Dankzij de QR-code kun je bovendien snel en eenvoudig controleren of de technische gegevens aansluiten bij je verwachtingen.

©Viktoria

Slim kiezen met het nieuwe label

De vernieuwde energielabels maken het makkelijker om een slimme, bewuste keuze te maken. Niet alleen zie je in één oogopslag hoe energiezuinig een apparaat is volgens de nieuwste normen, je hebt ook toegang tot de details die er écht toe doen. Zo kun je jouw keuze afstemmen op wat je belangrijk vindt: lage kosten, weinig geluid, korte droogtijd of een groot vulgewicht. Door te letten op de werkelijke prestaties in plaats van alleen op een letter, maak je een duurzame keuze die ook op de lange termijn rendeert.

Wil je hulp bij het kiezen van een energiezuinige droger of persoonlijk advies over welk type het best bij jouw huishouden past? Laat je dan informeren door een specialist, zodat je met vertrouwen de juiste keuze maakt voor nu én de toekomst.

Een nieuwe oven, koelkast of vaatwasser kiezen begint niet bij het design of de functies – het begint met een meetlint. Want hoe mooi of geavanceerd een apparaat ook is, als het nét niet past, zit je met een kostbare misser. Een paar millimeter speling kan het verschil maken tussen een perfect passende keuken en een frustrerende inbouwervaring. Met deze meetinstructies weet je zeker dat je straks niet voor verrassingen komt te staan.

Goed meten is het halve werk

Voordat je aan de slag gaat met meten, is het slim om een paar basisregels aan te houden. Gebruik altijd een betrouwbare rolmaat en eventueel een digitale schuifmaat voor extra precisie. Meet de binnenafmetingen van de nis (dus niet de buitenkant van je keukenkast) en noteer breedte, hoogte én diepte.

Houd daarnaast rekening met de ventilatieruimte: meestal is 2 tot 5 cm aan de achterkant en zijkanten nodig. En check of er ruimte is voor stopcontacten, wateraansluitingen en kabeldoorvoeren – die bepalen vaak óók of het apparaat goed kan worden geplaatst.

©Andrey Sinenkiy

Waar moet je op letten per apparaat?

Elk soort inbouwapparaat heeft zijn eigen eisen en aandachtspunten. Hieronder lees je per type waar je bij het opmeten en installeren specifiek op moet letten. Zo kom je niet voor verrassingen te staan.

Inbouwkoelkast of -vriezer

De hoogte van de nis is hier allesbepalend. Veelvoorkomende maten voor inbouwkoelkasten en -vriezers zijn 88, 140 en 178 cm, maar afwijkingen komen vaak voor. Let op het deursysteem: een sleepdeurmechanisme vraagt meestal om iets meer ruimte in de breedte. Diepte is vaak 55 cm, maar modellen met een ventilator achterop kunnen richting de 60 cm gaan.

Inbouwoven of -magnetron

Standaard? Niet helemaal. De nisbreedte is meestal 56 cm, terwijl het frontpaneel iets breder is (ca. 59,5 cm) voor een nette aansluiting. Hoogtes verschillen: compacte ovens zijn 45 cm hoog, standaardmodellen 60 cm. Magnetrons vragen soms extra ruimte aan de bovenkant voor uitstekende bedieningspanelen.

Inbouwvaatwasser

Hier draait het vooral om hoogte. Die varieert tussen 81,5 en 87 cm, met verstelbare poten voor wat speling. Meet ook de plinthoogte (van vloer tot onderkant kast), en vergeet de watertoevoer niet – reken op zo’n 5 cm extra ruimte in de diepte voor de slang.

Inbouw-espressomachine

Kleiner apparaat, maar niettemin precisiewerk. De breedte is vaak rond de 56 cm, maar de diepte varieert sterk. Let vooral op het waterreservoir (dat tot 55 cm diep kan zijn) en op kleppen of deurtjes die naar voren openen: die hebben extra werkruimte nodig.

©Cristina Villar Martin | Ladanifer

Veelgemaakte fouten die je makkelijk voorkomt

Zelfs met zorgvuldige metingen kan het misgaan, vaak doordat kleine details worden vergeten. Denk aan ventilatieruimte, uitstekende stekkers of leidingen die net in de weg zitten. Een handige tip: plak een strook tape op de vloer op de plek waar de achterkant van het apparaat komt, en markeer waar stekkers en leidingen zitten. Zo zie je snel of er iets in de weg zit.

Ook niet onbelangrijk: controleer of de nis waterpas is! Zeker bij koelkasten met uitschuiflades kan een scheve ondergrond voor problemen zorgen. Pas waar nodig je kast of ondervloer aan voordat je installeert.

Bij renovaties gelden vaak afwijkende maten. Oudere keukens hebben soms dikkere wanden of ongebruikelijke dieptes. Meet dus altijd de huidige situatie én de specificaties van je nieuwe apparaat. Twijfel je? Schakel een keukenexpert in, zeker bij combinaties zoals een oven met magnetron, waarbij elk detail telt.

En tot slot: de allerbelangrijkste stap

Het klinkt als een open deur, maar het voorkomt de meeste problemen: meet altijd twee keer! Schrijf je maten op en leg ze naast de officiële productspecificaties. Let daarbij op details als verstelbare voetjes, uitsparingen voor de deur of een uitschuifbaar bedieningspaneel. Zo weet je zeker dat jouw nieuwe inbouwapparaat niet alleen technisch past, maar ook mooi aansluit bij de rest van je keuken. Want uiteindelijk draait het om één ding: alles moet kloppen – tot op de millimeter.