Niets is zo irritant als een probleem met je iPhone waardoor je er niet vlot mee kunt werken. Haperingen, storingen, problemen, je zit er niet op te wachten. Je iPhone moet feilloos werken, want je hebt hem de hele dag door nodig. Daarom geven we oplossingen voor 20 veelvoorkomende iPhone-problemen.

De iPhone is voor veel mensen binnen korte tijd een onmisbaar apparaat geworden. We kunnen geen dag, soms zelfs geen uur, zonder dit fantastische hulpmiddel. Verslavend, maar is dat erg? Welnee, het is gewoon een veelzijdig apparaat waar we veel plezier en gemak van hebben. Helemaal niets mis mee.

Alleen moeten onze iPhones dan wel feilloos blijven werken. Een sporadisch hikje kunnen we best mee leven, maar als we met hinderlijke problemen te maken krijgen, wordt de lust een last en is de lol er snel vanaf. Gelukkig zijn veel problemen eenvoudig zelf op te lossen, zodat je snel weer door kunt.

Thuisknop reageert slecht

Zodra de thuisknop van je iPhone hapert, heb je een probleem. De knop is essentieel, want zonder kun je niet terug naar het hoofdscherm. Schakelen tussen apps of ze afsluiten lukt ook niet meer. Je zit ineens gevangen in de huidige app. Als noodoplossing kun je de thuisknop dan via het scherm bedienen.

Als de thuisknop niets meer doet, moet je eerst je telefoon uit- en weer aanzetten om in het hoofdscherm te komen. Ga dan naar Instellingen / Algemeen / Toegankelijkheid en zet Assistive Touch aan. Je vindt het onderaan bij het onderdeel Fysiek en motorisch. Er verschijnt nu een witte knop op het scherm. Die mag je overal op het scherm neerzetten waar hij niet in de weg staat. Tik erop en je krijgt vier keuzes, waaronder dus de thuisknop. Het is uiteraard een noodoplossing tot je de fysieke thuisknop hebt laten repareren, of je nieuwe toestel arriveert.

©PXimport

Via een softwarematige knop kun je alsnog de thuisknop bedienen.

Touch ID werkt niet goed

Het handige van een iPhone 5s of hoger is dat je het toestel met je vingerafdruk kunt ontgrendelen. Dan moet de sensor natuurlijk wel vlekkeloos werken, anders ben je er alleen maar meer tijd mee kwijt. Toen iOS 7 nog maar net uit was, was het soms wat behelpen. Net uit bad of met vettige vingers reageerde Touch ID niet bij iedereen. Verder leek de betrouwbaarheid langzaam af te nemen. Die problemen zijn in een update verholpen.

Zorg er dus voor dat je altijd de nieuwste iOS-update op je telefoon hebt staan. Hapert Touch ID alsnog, dan kun je beter je vingerafdruk opnieuw registeren. Misschien is je huid licht beschadigd, bijvoorbeeld nadat je dat kastje hebt afgeschuurd. Een vingerafdruk registreren kan bij Instellingen / Touch ID en toegangscode. Een leuke truc ter controle: houd je een gescande vinger op de thuisknop, dan licht deze op in het lijstje Vingerafdrukken zodra hij herkend wordt.

©PXimport

Controleer of je vingerafdruk nog herkend wordt of registreer hem opnieuw.

Geen mogelijkheid voor afrekenen met vingerafdruk

Je kunt ook in de App Store afrekenen met je vingerafdruk. Dat is werkelijk ideaal. Je hoeft dan niet steeds het wachtwoord van je Apple ID in te tikken. Vraagt je telefoon toch steeds om een wachtwoord? Zet via Instellingen / Touch ID en toegangscode het schuifje iTunes en App Store even aan. Tik vervolgens het wachtwoord van je Apple ID in zodra erom gevraagd wordt.

Vanaf nu kun je bij het kopen van apps kiezen of je afrekent met je vingerafdruk of toch maar het wachtwoord intikt. Herstart je de iPhone, dan moet je bij de eerstvolgende aankoop altijd eenmalig je wachtwoord opgeven.

©PXimport

Eenmalig je wachtwoord intikken en daarna afrekenen met je vingerafdruk.

Kompas doet raar

Je iPhone is een slim apparaat. Start je een app waarin het kompas een rol speelt, dan krijg je vaak automatisch een cirkel op het scherm te zien en moet je de iPhone kantelen om een bal langs die cirkel te laten rollen. Hiermee kalibreer je het kompas, zodat deze zo nauwkeurig mogelijk werkt. Toch kan het zijn dat ondanks dit kalibreren, het noorden zich ten onrechte in het zuiden lijkt te bevinden, of de kompasroos onvoorspelbaar blijft draaien.

Dat gebeurt meestal als je met de telefoon dicht bij metalen voorwerpen of een sterk magnetisch veld bent. Ergens anders gaan staan helpt dan direct. Je gelooft het nooit, maar ook het hoesje van je iPhone kan de oorzaak zijn. Soms zit er metaal in verwerkt, bijvoorbeeld als versteviging van het deksel. Daar raakt het kompas flink van over z'n toeren. Verwijder het hoesje en het probleem is meteen verholpen.

©PXimport

Metaal en magnetische velden brengen het kompas in de war.

Waarom twee pincodes invoeren?

Je iPhone met een code beveiligen is een goed idee. Je wilt immers niet dat het toestel misbruikt wordt mocht hij in verkeerde handen vallen. Veel mensen schakelen hun telefoon zelden uit en als het dan toch een keer nodig is, kan het gebeuren dat er niet één maar twee keer om een pincode wordt gevraagd. Hoe kan dit? Behalve je telefoon beveiligen, is het slim om dit ook met de simkaart te doen.

Beide hebben wel een eigen pincode. Die van de sim tik je alleen in als je de telefoon aanzet. Daarna wordt er niet meer om gevraagd. Uitschakelen is niet vaak nodig, dus veel last van die extra code heb je zeker niet. Beveiligen van de sim doe je via Instellingen / Telefoon / Simpincode. De iPhone-pincode geef je vanaf de 5s op bij Instellingen / Touch ID en toegangscode en bij oudere modellen via Instellingen / Toegangscode.

©PXimport

Vergeet niet je simkaart te ontgrendelen.

Simkaart is vergrendeld

Na het aanzetten van je iPhone kan het gebeuren dat je niet kunt bellen en geen mobiel internet hebt. In de statusbalk staat dat de sim vergrendeld is. Wat nu? Je kunt de telefoon opnieuw opstarten, maar dat duurt even. Gelukkig kan het ook in een paar seconden opgelost zijn. Bij het opstarten vraagt de telefoon of je de simkaart wilt ontgrendelen. Je kunt dan kiezen tussen Ok en Ontgrendelen. Gewoontegetrouw zijn we gewend om snel op Ok te drukken en daarmee blijft de sim dus vergrendeld. Gelukkig is er niets aan de hand. Je kunt de pincode alsnog opgeven via Instellingen / Telefoon / Simpincode.

©PXimport

De sim ontgrendelen kan ook achteraf nog.

Telefoon trilt niet of ongewenst

Als een iPhone om je aandacht vraagt, kan het toestel een geluidsignaal afgeven en eventjes trillen. Erg handig, maar wat te doen als de telefoon helemaal niet trilt, of wanneer je genoeg hebt aan alleen een geluidssignaal? Wanneer de iPhone mag trillen geef je op via Instellingen / Geluiden. Via twee schakelaars bepaal je of dat alleen mag als het geluid uitstaat, of ook als het geluid aanstaat. Je vindt hier ook de verschillende signalen die je iPhone kan geven, zoals Beltoon en Sms-toon. Kies je er eentje uit de lijst door erop te tikken en blader je helemaal omhoog, dan kun je ook nog eens het soort trilsignaal instellen bij Trilling. Keuze te over dus.

©PXimport

Je bepaalt zelf wanneer en hoe jouw iPhone trilt.

Noodmeldingen verschijnen niet

Elke eerste maandag van de maand klinken om twaalf uur 's middags de sirenes. Gebeurt het op andere momenten, dan is het zaak om direct de berichtgeving van de overheid te volgen. Nu lopen we tegenwoordig met smartphones rond en kun je noodmeldingen ook rechtstreeks op je iPhone ontvangen. Ook dit wordt af en toe getest, al is dat niet elke maand. Ontvang je geen noodmelding? Activeren gaat via Instellingen / Berichtencentrum. Blader helemaal naar omlaag en activeer Noodmeldingen. Je hebt hier minimaal een iPhone 4s voor nodig. Daarnaast werkt het (nog) niet via het 4G-netwerk.

©PXimport

Noodmeldingen schakel je in via het berichtencentrum.

Vervelende push-berichten

Het is fijn als apps je een seintje geven als ze jouw aandacht nodig hebben. De meldingen die je krijgt, moeten alleen wel nut hebben. Krijg je ook berichten van apps waar je helemaal niet op zit te wachten of wil je ze liever niet op bijvoorbeeld het vergrendelscherm zien? Per app is in te stellen of en zo ja hoe je deze meldingen krijgt. Ga naar Instellingen / Berichtencentrum en blader omlaag naar het onderdeel Inclusief. Tik op een app en kies of je meldingen wilt krijgen, geef het type melding aan en bepaal of je ze in het berichtencentrum of het toegangsscherm wilt zien.

©PXimport

Per app is in te stellen of en hoe je meldingen krijgt.

Nukkige camera

Zijn je foto's om onverklaarbare reden onscherp? Het is belangrijk dat je een tel wacht met fotograferen tot het scherpstel-kader op het scherm opflitst. Daarmee geef je de camera gelegenheid om scherp te stellen. Doe dit telkens wanneer je de camera weer ergens anders op richt.

De iPhone kijkt vooral naar het centrum van het beeld. Bevindt het onderwerp zich ergens anders, dan kan het verkeerde scherp op de foto komen. Neem het heft dan in eigen hand en tik op de plek waar de iPhone moet scherpstellen. Vanaf de iPhone 4s is er ook gezichtsdetectie. Meerdere personen worden automatisch gedetecteerd en door het beeld gevolgd. Ziet de iPhone een onbekende toerist en niet die mooie fontein, tik ook dan op het scherm om het juiste onderwerp scherp op de plaat te zetten.

©PXimport

Tik op het scherm om zelf te bepalen wat scherp wordt.

Geen foto's in foto-app

Er bestaan enorm veel fotografie-apps. Behalve ermee fotograferen, kun je foto's van leuke effecten voorzien en slimme bewerkingen uitvoeren. Soms laat zo'n app geen foto's uit de filmrol zien, terwijl je zeker weet dat er enorm veel beelden op het toestel staan. Grote kans dat de app geen toegang tot de filmrol heeft. Ga naar Instellingen / Privacy /Foto's om dit recht te zetten. Een ander veelvoorkomend probleem is dat niet te zien is waar foto's gemaakt zijn. De app die je hebt geïnstalleerd heeft dan geen toegang tot de gps en weet dus niet waar je bent. Dit los je op via Instellingen / Privacy /Locatievoorzieningen. Allereerst moet de schakelaar Locatievoorzieningen aanstaan. Vervolgens geef je de betreffende app toegang tot locatiegegevens.

©PXimport

Geef foto-apps toegang tot de filmrol en je locatiegegevens.

App loopt vast

Het gebeurt gelukkig niet vaak, maar soms crasht een app. De app opnieuw starten helpt meestal om er weer mee aan de gang te gaan. Het wordt anders als een app plotseling bevriest en helemaal niets meer doet. Dan los je het op door twee keer op de thuisknop te drukken en de app omhoog te vegen zodat deze afgesloten wordt. Daarna kun je hem weer opstarten en werkt alles als het goed is weer naar behoren. In extreme gevallen hangt niet alleen de app, maar reageert zelfs de thuisknop niet meer. Je hele iPhone zit muurvast.

De app zelf geforceerd stoppen of zelfs maar naar het hoofdscherm gaan, zit er dan niet meer in. Wat nu? Druk de thuisknop en de aan/uitschakelaar gelijktijdig in en wacht enkele seconden. De iPhone schakelt zich nu uit. Zet hem aan en je kunt weer verder. Blijft een app alsmaar vreemd doen, dan is het misschien tijd om naar een andere app uit te kijken die wel goed ontwikkeld is.

©PXimport

Laat je iPhone een noodstop maken als een app de boel ophangt.

Erg hoog dataverbruik

Verbruikt je iPhone veel mobiele data en kom je in de problemen met je databundel? Vooral apps waarmee je films en muziek streamt veroorzaken veel dataverkeer. Daarmee vliegt je databundel er snel doorheen. Is er een vertrouwd wifi-netwerk in de buurt? Dan kun je daar het beste op inloggen, en je databundel bewaren voor wanneer het echt nodig is. Ga naar Instellingen / Mobiel netwerk en blader een stukje omlaag om te zien wat de grootste dataverslinders zijn. Eventueel kun je apps toegang tot het mobiele datanetwerk ontzeggen, zodat deze alleen nog via wifi kunnen verbinden met internet. Via een teller kun je het maandverbruik in de gaten houden. Reset hem wel iedere periode, dat kan onderaan met Stel gegevens opnieuw in.

©PXimport

Je kunt zien hoeveel dataverkeer apps veroorzaken.

Geheugen vol

Het nadeel van geheugen is dat het altijd vol raakt, hoeveel je ook hebt. Apps worden steeds mooier en kunnen alsmaar meer, maar ze worden daardoor ook steeds groter. Ook hebben sommige apps enorm veel gegevens aan boord. Bijvoorbeeld gedetailleerde wegenkaarten die je hebt gedownload, of films die je hebt geschoten. Als jouw iPhone dichtslibt, kun je via Instellingen / Algemeen / Gebruik achterhalen wat de grootverbruikers zijn. Hopelijk kun je enkele apps die je toch niet (meer) gebruikt direct van je toestel halen. Tik op een app en je ziet hoeveelheid gegevens het heeft opgeslagen. Is dat veel? Wil je de app niet kwijt, probeer dan om binnen de app wat data op te ruimen.

©PXimport

Een app zelf kan groot zijn, maar hij kan ook heel veel gegevens aan boord hebben.

iPhone kwijt

Tot je schrik ben je plotseling je iPhone kwijt. Hoe vind je hem terug? Bel je eigen nummer als je denkt dat je hem ergens hebt laten liggen. Hopelijk hoor je hem overgaan of krijg je een eerlijke vinder aan de lijn. Weet of vermoed je dat hij gestolen is, dan heb je hopelijk de volgende voorzorgsmaatregelen getroffen. Via Instellingen / Privacy / Locatievoorzieningen kies je onderaan de functie Zoek mijn iPhone. Zet hier de optie Zoek mijn iPhone aan. Dit kan niet zomaar door iedereen uitgeschakeld worden, want daar is je Apple ID en het bijbehorende wachtwoord voor nodig.

Nu is jouw iPhone op te sporen via gps. Op een ander Apple-apparaat zoals een iPad heb je hier de app Zoek mijn iPhone voor nodig. Op een plattegrond zie je waar de iPhone uithangt, mits hij ingeschakeld is en met internet verbonden is. Je kunt ook het toestel op afstand blokkeren of zelfs alle gegevens wissen.

©PXimport

Met Zoek mijn iPhone ontdek je hopelijk waar je iPhone uithangt.

Simkaart past niet

Eindelijk is het zover. Je nieuwe iPhone is binnen. Alleen merk je tot je schrik dat je simkaart helemaal niet past. Dat kan kloppen. Oude iPhones maken namelijk nog gebruik van microsim, vanaf de iPhone 5 heb je een nanosim nodig. Verleng jij je abonnement en komt er een nieuw toestel jouw kant op, dan stuurt de provider uiteraard meteen de juiste simkaart mee. Maar koop je een los toestel, dan zit je nog met je oude simkaartje. Gelukkig kun je gewoon een vervangende nanosim voor je bestaande abonnement kopen.

Dit kan online of door bij een winkel van je provider langs te gaan. Daarmee is het probleem snel opgelost. Wat ook kan is de bestaande simkaart op maat knippen. Daar bestaan sjablonen voor, en met een beetje zoeken zijn deze makkelijk op internet te vinden. Ook bestaan er speciale knippers waarmee het in een oogwenk kan. Zelf knutselen is best wel risicovol. Een nieuwe simkaart kopen is een stuk veiliger.

©PXimport

Voor nieuwe iPhones heb je een nanosim nodig.

Geen internet in het buitenland

Heb je een mooie iPhone met gave apps die op reis prima van pas komen, ben je ineens je dataverbinding kwijt zodra je een stap over de grens zet. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. De oplossing is eenvoudig. Je hoeft via Instellingen / Mobiel netwerk alleen Dataroaming maar even aan te zetten. De optie Mobiele data op dit scherm staat als het goed is al aan, want anders had je in Nederland al geen dataverbinding. De kosten in het buitenland kunnen wel schrikbarend hoog zijn, dus zorg voor het juiste abonnement met bijvoorbeeld Europa- of werelddekking. Wil je vanwege de hoge kosten juist geen mobiel dataverkeer in het buitenland, zet Dataroaming dan uit.

©PXimport

Ook met een verborgen netwerk kun je verbinding maken.

Wifi-netwerk niet gevonden

Ben je ergens op bezoek en mag je het draadloze netwerk gebruiken, maar kan je iPhone het niet vinden? Grote kans dat de netwerknaam niet wordt uitgezonden. Om dan alsnog verbinding te maken ga je naar Instellingen / Wi-Fi en tik je op Anders. Vraag wat de naam van het netwerk is, en typ deze in. Geef bij Beveiliging het type beveiliging op, meestal is dat WPA of WPA2. Tik op Terug en geef nu het netwerkwachtwoord op. Zodra je rechtsbovenin op Verbind tikt, moet het nu wel lukken. Het netwerk wordt netjes onthouden, dus je hoeft dit maar één keer te doen.

©PXimport

Mobiel dataverkeer in het buitenland kun je naar wens toestaan of blokkeren.

Gegevens niet up-to-date

Op je iPhone wil je actuele gegevens hebben. Denk aan contactpersonen, afspraken, notities, favorieten, maar ook documenten die je onderweg wilt kunnen gebruiken. Heb je meerdere Apple-apparaten, dan zijn dit soort gegevens eenvoudig te synchroniseren met iCloud, zodat je altijd en overal een volledig bijgewerkte iPhone op zak hebt. Als je de nieuwste gegevens en documenten niet op je iPhone binnenkrijgt, is het zaak om na te gaan of je wel bij iCloud bent aangemeld en of de juiste opties ingeschakeld zijn.

Ga op je iPhone naar Instellingen / iCloud. Meld je allereerst met hetzelfde Apple ID aan als op alle andere Apple-apparaten waarmee je wilt synchroniseren, zoals een iPad of Mac. Zet vervolgens de schakelaars aan van de onderdelen die je op deze iPhone wilt bijwerken. Doe hetzelfde op elk ander Apple-apparaat waarop je de gegevens en documenten weleens aanpast. Alleen zo komt op elk apparaat automatisch dezelfde versie te staan.

©PXimport

Kies welke gegevens je wel en niet wilt synchroniseren via iCloud.

iCloud werkt niet met pc

Apple-apparaten kunnen onderling goed samenwerken via iCloud, maar wat doe je als je niet een Mac maar een pc als hoofdcomputer hebt? Gelukkig kun je ook dan de favorieten uit de browser en gegevens zoals contactpersonen en afspraken uit Outlook synchroniseren via iCloud. Je hebt er het gratis programma iCloud-configuratiescherm van Apple voor nodig.

Dat installeer je op je pc en vervolgens geef je aan welke onderdelen je wilt synchroniseren met je iPhone en overige Apple-apparaten. Zelfs foto's naar je iPhone kopiëren wordt er eenvoudiger door. Zet ze in een map en even later verschijnen ze op je iPhone. Andersom komen alle foto's die je met de iPhone maakt, ook automatisch op je pc terecht.

©PXimport

Je kunt allerlei pc-gegevens prima met je iPhone synchroniseren.

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbaar sporthorloge? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Xiaomi Smart Band 9

De onlangs verschenen Xiaomi Smart Band 9 is goedkoop en kent ook nog eens verrassend veel functies. Dit langwerpige sporthorloge is in de kleurstellingen zilver-wit, zwart en roze verkrijgbaar. Het amoledscherm van 1,62 inch biedt voldoende ruimte om diverse gegevens te tonen. Dankzij een respectabele resolutie van 192 × 490 pixels verschijnt alle informatie scherp in beeld – denk daarbij aan stappen, verbrande calorieën, weersverwachting en natuurlijk de tijd. Alle functies zijn via het aanraakscherm bereikbaar, want de Smart Band 9 heeft geen fysieke knoppen. De waterdichte behuizing weegt maar 15,8 gram (zonder bandje).

Kies in het menu tussen ruim 150 sportmodi en start vervolgens de training. Tijdens de inspanning kun je jouw hartslag in de gaten houden. Je koppelt de Smart Band 9 via bluetooth eenvoudig aan een smartphone. Laat het mobiele toestel vervolgens in je broek- of jaszak zitten, want inkomende notificaties verschijnen rechtstreeks op je pols. Een prettige eigenschap is dat je het scherm ook op zonovergoten plekken nog prima kunt lezen. Aan de hand van een lichtsensor kiest deze smartwatch automatisch de juiste helderheid. Ten slotte is de beschikbaarheid van meer dan tweehonderd wijzerplaten een leuk extraatje.

Garmin Instinct 2

Met deze relatief goedkope smartwatch van Garmin houd je nauwlettend jouw sportieve prestaties in de gaten. Je kunt de Instinct 2 zowel binnen als buiten dragen, want de robuuste behuizing is waterdicht tot een diepte van honderd meter. Op het ronde display van 176 × 176 pixels zie je onder meer de actuele hartslag, het aantal gezette stappen en de huidige snelheid. Er zijn ook een hoogtemeter en elektrisch kompas geïntegreerd. Onder leiding van diverse sport-apps doe je uiteenlopende trainingen. Je kunt bovendien na elke nacht de uitgebreide slaapmonitor bekijken.

Wanneer het sporthorloge met een smartphone is verbonden, zie je inkomende pushnotificaties voorbijkomen. De Instinct 2 bevat een energiezuinig zwart-witscherm. Dat komt de accuduur ten goede! De fabrikant claimt dan ook een batterijduur van zo'n 28 dagen in de smartwatchmodus. Het hier besproken model heeft een horlogekast van 45 millimeter. Als alternatief kun je een vergelijkbaar sporthorloge met een horlogekast van 40 millimeter kopen, de Garmin Instinct 2S.

Garmin Forerunner 255 Music

Ren, wandel of fiets je met een lekker muziekje nét wat steviger door? De Garmin Forerunner 255 Music is hiervoor bij uitstek geschikt. Je kunt namelijk nummers van Spotify, Deezer of YouTube Music downloaden en in het geheugen van deze smartwatch opslaan. Laat dus tijdens trainingen voortaan je smartphone thuisliggen en bedien de muziek vanaf je pols. Je hebt voor deze functie trouwens wel een betaald abonnement bij een van de genoemde muziekdiensten nodig. De Forerunner 255 Music heeft een horlogekast van 46 millimeter. Kies tussen een zwarte en witte uitvoering.

Op het ruime 1,3inch-kleurenscherm van 260 × 260 pixels zijn er een heleboel functies toegankelijk. Denk onder andere aan een calorieënteller, hartslagmeter, bloedzuurstofmeter, slaapmonitor, snelheidsmeter, stappenteller en stopwatch. De Forerunner 255 Music toont ook meldingen van een verbonden smartphone. Krijg je bijvoorbeeld een WhatsApp-bericht, dan gaat de weerbestendige behuizing kortstondig trillen. Tot slot gebruik je deze veelzijdige smartwatch ook om contactloos te betalen.

Lees ook: Dit zijn de 9 sporten waarmee je het makkelijkst afvalt

Polar Pacer Pro

Zoek je een licht sporthorloge met zéér veel functies? Kijk dan eens naar de Polar Pacer Pro. Wegens het gewicht van 41 gram voel je dit apparaatje amper zitten. In de horlogekast van 45 millimeter is er een 1,2inch-kleurenscherm van 240 × 240 pixels verwerkt. Het display is voorzien van Gorilla Glass en gaat dus niet zomaar stuk. Verder is de behuizing waterdicht tot een diepte van vijftig meter. In het menu staan er ruim 150 sportprofielen voor je klaar. Fijn is dat deze smartwatch ook allerlei 'exotische' sporten ondersteunt, zoals (kite)surfen, rolschaatsen en skiën. Zodra je een keuze hebt gemaakt, monitort de Pacer Pro diverse sportieve prestaties.

Onder de motorkap bevindt zich een gps-chip, zodat deze smartwatch overal ter wereld je locatie kan bepalen. Handig is dat je routes van de bekende app Komoot kunt synchroniseren. Kijk voor routeaanwijzingen voortaan op je pols. Verder werkt de Pacer Pro ook naadloos met de veelgebruikte sport-app Strava samen. Hoewel Polar in zijn eigen webwinkel een tarief van 349,90 euro hanteert, vragen diverse andere bekende webshops minder dan tweehonderd euro. Kies tussen de kleurstellingen zwart, wit en goud.

Samsung Galaxy Fit3

De Samsung Galaxy Fit3 schaf je voor minder dan zes tientjes aan! Dit goedkope sporthorloge is te koop in de kleurstellingen zwart, zilver-wit en roze. Ondanks zijn lage prijskaartje toont het langwerpige 1,6inch-amoledscherm van 256 × 402 pixels diverse gegevens. Zo zie je hoeveel stappen je hebt gezet. De achterzijde van de horlogekast heeft ook nog sensoren om je bloedzuurstof en hartslag te meten. Druk aan de zijkant op de homeknop en kies uit ruim honderd sportoefeningen. De Galaxy Fit3 analyseert desgewenst ook je slaapgedrag. Maak je onverhoopt een lelijke uitglijder? Dankzij valdetectie schakelt de polsassistent jouw SOS-contactpersonen in.

Dit lichtgewicht sporthorloge van 18,5 gram neem je overal mee naartoe. De IP68-gecertificeerde behuizing is namelijk volledig waterdicht. Verbind de Galaxy Fit3 via bluetooth met een smartphone voor nog meer functies. Je kunt dan bijvoorbeeld de muziekweergave bedienen en zien wie er belt. De smartwatch toont ook inkomende berichten. De oplaadbare batterij van 208 mAh gaat op een enkele acculading volgens Samsung tot dertien dagen mee.