Aanvankelijk was het vanaf september 2016 niet meer mogelijk om je Windows 7-installatie gratis te upgraden naar Windows 10. Maar: het kan nog steeds. Met deze twee manieren kun je alsnog gratis updaten en bespaar je jezelf een paar honderd euro.

Voor het upgraden van je bestaande Windows 7- of 8-computer heb je twee mogelijkheden. De eerste - meest eenvoudige, maar wel langzamere - mogelijkheid is door gebruik te maken van de zogeheten toegankelijksopties, ondersteundende technieken voor gebruikers met beperkingen. Via de speciale pagina van Microsoft kun je dan een in place-upgrade van Windows 7 of 8 uitvoeren naar Windows 10, waarbij al je instellingen en gegevens bewaard blijven. De tweede - iets omslachtigere maar meest effectieve - methode is door een compleet schone installatie uit te voeren.

Eerste upgrade-methode

Wil je Windows 7 of 8 direct upgraden naar Windows 10? Dan kun je ervoor kiezen om gebruik te maken van de toegankelijkheidspagina van Microsoft. Ga daarvoor eerst naar https://www.microsoft.com/nl-nl/accessibility/windows10upgrade.

Druk op die pagina simpelweg op de knop Nu upgraden. Er wordt nu een klein programma gedownload met de naam Windows10Upgrade24074.exe. Het kan zijn dat je een ander nummer aan het einde ziet. Start dit programma vervolgens om de upgrade te starten.

De tool controleert eerst of je computer wel in aanmerking komt voor de upgrade. De volgende parameters zijn daarbij van belang:

- Voldoende schijfruimte: er moet minstens 8 GB vrije ruimte op de harde schijf
beschikbaar zijn

- Je bestaande Windows 7- of 8-installatie moet geactiveerd zijn

Ook kan het zijn dat bepaalde programma's niet compatibel zijn met Windows 10, de tool checkt dat eveneens voor je. Er wordt dan aangeraden om de desbetreffende programma's te verwijderen.

Is aan beide eisen voldaan, dan kun je de installatie voortzetten. Let wel, je bestaande Windows 7 of 8-installatie wordt meteen geüpgradet naar Windows 10 met behoud van alle instellingen, gebruikersaccounts en bestanden. Je kunt deze installatieprocedure echter niet tussentijds stoppen of pauzeren. De upgrade duurt bovendien ook redelijk lang, omdat de tool eerst alle benodigde bestanden van Windows 10 worden gedownload.

De complete upgrade kan wel een uur tot twee uur in beslag nemen, dat is geheel afhankelijk van de omvang van je bestaande Windows 7- of 8-installatie: hoe meer programma's je hebt geïnstalleerd, des te langer duurt de upgrade.

©CIDimport

Windows 10 'tijdelijk' installeren

Nog geen zin om nu al over te stappen? Dan kun je ervoor kiezen om Windows 10 via een tweede losse harde schijf tijdelijk te installeren en activeren op je computer. Via deze methode kun je dan alvast je hardware en installatiecode bij Microsoft activeren. Op een later tijdstip - als je Windows 10 definitief gaat installeren - hoef je niet opnieuw door de activatieprocedure heen te lopen.

Tweede upgrade-methode

De tweede upgrademethode is eigenlijk het meest efficiënt en logischer. Je installeert namelijk een schone installatie van het besturingssysteem, waardoor je met een schone lei kunt beginnen en geen last hebt van niet-compatibele software die je voorheen onder Windows 7 of 8 had geïnstalleerd. Bovendien is een schone installatie van Windows 10 veel sneller dan een directe upgrade over een bestaande versie van Windows 7 of 8, omdat er geen instellingen worden overgenomen.

Om van start te gaan met een schone installatie, moet je er zeker van zijn dat je sowieso al een goede back-up hebt van al je belangrijke bestanden. Tijdens een schone installatie van Windows 10 worden de vorige versies namelijk verwijderd. Als je die hebt, kun je van start gaan. Vergeet ook niet de oorspronkelijke installatiecode van Windows 7 of 8 op te schrijven of op te zoeken, want die code heb je namelijk nodig om zometeen je Windows 10-installatie te activeren. Activeer je Windows 10 niet, dan kun je het besturingssysteem maximaal 30 dagen uitproberen.

Download de Media Creation Tool

Om Windows 10 schoon te installeren, moet je gebruik maken van de Media Creation Tool. Deze software downloadt de Windows 10-installatiebestanden voor je en maakt vervolgens een bootable medium als een usb-stick of dvd. De tool kun je hier downloaden: https://www.microsoft.com/nl-nl/software-download/windows10

Kies op die pagina voor de knop Hulpprogramma nu downloaden.

Download de tool en start deze. Na enkele ogenblikken krijg je een vraag te zien: Deze PC nu bijwerken of Installatiemedium voor een andere pc maken. Kies voor de tweede optie:

©CIDimport

Kies de juiste versie

De volgende vraag is belangrijk: welke versie van Windows 10 wil je installeren: de 32-bit of de 64-bit-versie. Zorg dat je hier de juiste versie van Windows 10 kiest die overeenkomt met je vorige versie. Had je een 64-bits-versie van Windows 7 of 8, dan kies je hier voor de 64-bits-versie. Had je een 32-bits versie, dan selecteer je 32-bit. Het lijkt verleidelijk om hier nu juist voor een 'betere' versie te kiezen, bijvoorbeeld 64-bits als je eerder een 32-bits-versie van Windows 7 of 8 had, maar de kans is dan groot dat je oude installatiecode voor Windows 7 of 8 dan niet werkt voor de 64-bits-versie. Zorg ook dat je de taal gelijk houdt aan de vorige Windows-versie.

©CIDimport

In de volgende stap wordt gevraagd wat voor soort medium je wilt maken: een usb-station of een dvd-station. Welke optie je hier kiest hangt af van een aantal scenario's. Als je computer die je wilt upgraden geen dvd-station heeft, kies je natuurlijk voor een usb-stick. De stick moet leeg zijn en minimaal 4 GB opslagcapaciteit hebben. De meeste computers ondersteunen het opstarten vanaf een usb-stick, bijvoorbeeld door net na de bios-start van je computer op de F10 of F12-toets te drukken om een bootmedium te selecteren.

Bij een aantal oudere pc's moet je wellicht even in het bios duiken om de juiste bootvolgorde aan te passen. Weet je niet zeker of jouw computer het opstarten vanaf een usb-stick ondersteunt, dan kies je voor het maken van een dvd. In dat geval moet de computer waarop je de Media Creation Tool uitvoert, wel beschikken over een dvd-brander en moet je natuurlijk een beschrijfbare dvd tot je beschikking hebben.

Een usb-stick heeft echter wel de voorkeur, omdat het installeren van Windows 10 dan veel sneller verloopt.

©CIDimport

Nadat je de keuze hebt gemaakt en op de knop Volgende hebt geklikt, worden de installatiebestanden van Windows 10 gedownload. Dit kan echter enige tijd duren, er wordt zo'n 4 GB aan data gedownload, die ook nog moet worden geverifieerd. Daarna wordt er een bootable usb-stick aangemaakt. Ga er vanuit dat de totale procedure ongeveer een half uur tot drie kwartier in beslag neemt.

Ben je van plan om via deze methode meerdere Windows-computers te upgraden? Dan doe je er goed aan deze aangemaakte usb-stick of dvd te bewaren. Dan heb je in ieder geval een goed installatiemedium en hoef je de eerdergenoemde stappen niet steeds opnieuw uit te voeren.

©CIDimport

Installatie starten

Is de usb-stick of de dvd klaar? Dan kun je deze gebruiken om je computer mee op te starten. Tijdens het opstarten van je pc kun je doorgaans door middel van de F10- of F12-toets kiezen vanaf welk medium moet worden opgestart. Zorg wel dat je de dvd of de usb-stick alvast hebt geplaatst.

Na het booten verschijnt na enkele seconden het eerste installatiescherm:

©CIDimport

Kies hier voor de juiste instellingen voor jouw computer, en vervolgens druk je op de knop Volgende. Klik daarna op de knop Nu installeren. De volgende stap omvat het invoeren van je Windows 7 of 8-installatiecode. Hier kun je de installatiecode van je vorige Windows-versie meteen invullen.

©CIDimport

©CIDimport

Het is overigens ook mogelijk om deze stap later uit te voeren. Dat kan handig zijn, bijvoorbeeld als je de code in een tekstbestand op je usb-stick of harde schijf hebt staan. Dan kun je de code namelijk direct in het activatievenster plakken nadat Windows 10 is geïnstalleerd.

Na het accepteren van de voorwaarden kun je kiezen hoe je Windows 10 wilt installeren. Heb je je oude computer voorzien van een lege ssd, dan kun je kiezen voor de optie Aangepast: alleen Windows installeren. Als je je oude Windows 7- of 8-installatie wilt overschrijven kies je eveneens voor die optie.

©CIDimport

De installatieprocedure wordt nu gestart. Na ongeveer een half uur tot drie kwartier is de installatie van Windows 10 gereed en kun je verder met configureren van het systeem.

Gratis upgradeperiode

De bovengenoemde stappen hebben wij beide uitgebreid getest met twee verschillende Windows 7-installatiecodes, een half jaar nadat Microsoft aankondigde te stoppen met de gratis upgrademogelijkheid. Het is dus niet duidelijk hoe lang het nog mogelijk blijft om Windows 10 via de bovenstaande trucjes gratis te installeren. Waarschijnlijk verdwijnt deze mogelijkheid na het verschijnen van de Creators Update over enkele maanden. We raden je dus aan om deze stappen snel uit te voeren om van de gratis upgrade gebruik te kunnen maken.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.