“Als je niet wilde dat ik die afbeelding gebruikte, had je hem niet op Facebook moeten zetten.” Er heerst nogal onduidelijkheid over auteursrechten wanneer je online actief bent. Dat is riskant, want het gebruik van een afbeelding of tekst die niet van jou is, kan je zomaar enkele honderden euro’s boete opleveren! Wat mag er nu eigenlijk wel en niet? We zochten het voor je uit.

Online recht is een complex onderwerp, maar tegelijkertijd is het zeer belangrijk omdat we in Nederland bijna allemaal actief zijn op internet. We vroegen Charlotte Meindersma van Charlotte’s Law naar wat er zoal wel en niet mag op internet.

Charlotte’s Law

Als je een afbeelding op social media plaatst, ben je dan de rechten kwijt?

“Nee. Je geeft niet je auteursrecht op als je iets op social media plaatst. Socialmedia-content is niet ‘rechtenvrij’ en er moet gewoon toestemming gevraagd worden voor gebruik. Auteursrechtelijke werken die op social media gepubliceerd worden, blijven dus door het auteursrecht beschermd. Door het op social media te plaatsen, wordt er wel een licentie gegeven aan het socialmedia-kanaal, maar niet aan anderen. Die licentie zorgt ervoor dat de kanalen wel de content mogen publiceren en dat anderen via de deelknoppen de content met anderen kunnen delen (denk aan de deel-knop van Facebook of de retweet- en quote-mogelijkheden van Twitter). Als anderen een dergelijk werk op social media vinden en dat eraf plukken om elders te gebruiken, hebben ze daar gewoon toestemming voor nodig. Het auteursrecht is niet komen te vervallen.”

©PXimport

Mag content die op social media is geplaatst, gebruikt worden op je blog?

“Kopiëren en plakken van auteursrechtelijk beschermde werken naar je eigen blog mag ook niet zonder toestemming van de auteursrechthebbende. Vind je content op social media die je op je website wilt gebruiken, dan kan dat meestal door te embedden. Als je dat op de juiste manier doet, mag het. Heb je een afbeelding of een kort stuk tekst nodig voor het verhaal dat je wil vertellen in je blog of video, dan kun je het soms gebruiken als citaat. Dat is gratis en je hebt daar geen toestemming voor nodig, zolang je maar aan alle vijf de criteria voor een geldig citaat voldoet. Je mag bijvoorbeeld niet te veel overnemen, het moet een gerechtvaardigd doel hebben en je moet de naam van de maker vermelden.”

©PXimport

Een fotograaf eist een boete omdat ik zijn foto heb gebruikt. Moet ik betalen?

“Een bedrag dat door fotografen wordt gevorderd is geen boete, maar een schadevergoeding. De fotograaf (of andere auteursrechthebbende) heeft immers geen vergoeding ontvangen voor het gebruik van zijn/haar foto en heeft daardoor schade geleden. Bovendien steken veel fotografen in eerste instantie geld en tijd in het maken van een foto. Ze hopen vervolgens dat ze die foto’s later kunnen verkopen. Hoe exclusiever de foto, hoe meer deze waard is. Dat wil dus ook zeggen dat een foto die door een amateur-blogger is gebruikt, ervoor zorgt dat de foto in waarde is gedaald. Dit soort schade wil een auteursrechthebbende dus vergoed krijgen.”

©PXimport

Maar wat nou als die schadevergoeding belachelijk hoog is?

“Een fotograaf kan volgens het Nederlandse rechtssysteem alleen zijn werkelijke schade vergoed krijgen. Die schade is het bedrag dat de fotograaf gekregen zou hebben wanneer er vooraf wel om toestemming voor gebruik zou zijn gevraagd. De gebruikelijke licentievergoeding dus. Soms is bijvoorbeeld ook nog nodig dat de naam van de maker bij de afbeelding vermeld wordt. Als dan de naamsvermelding ontbreekt, heeft de fotograaf recht op een extra vergoeding. Als je van de licentie het werk niet had mogen aanpassen en je dat wel doet, dan is dat nog eens een inbreuk op auteursrecht. Ook daar zou een vergoeding tegenover moeten staan. Wanneer de fotograaf volgens jou een te hoge vergoeding voor zijn schade vordert, probeer dan te onderhandelen met de fotograaf. Bedenk hoe dan ook dat je de basislicentie altijd zal moeten vergoeden. Over alle verhogingen valt soms nog wel te praten. Het is echter nooit een verplichting voor de fotograaf om te schikken. Het blijft een kwestie van geven, nemen en onderhandelen. Vergeet daarbij niet dat de toon ook veel uit kan maken.”

Maar op social media mag ik toch wel plaatsen wat ik wil?

“Nee, zeker niet. Het maakt namelijk niet uit of je de foto op je eigen website uploadt, of op een socialmedia-kanaal. Door jouw gebruik van andermans foto op social media, kan diegene immers nog altijd schade lijden.”

©PXimport

Maar ik heb het van een andere website, ik ben me van geen kwaad bewust!

“Van welke site de foto of ander werk afkomstig is, doet niet ter zake. Je hebt toestemming nodig van de auteursrechthebbende zelf om het werk te mogen gebruiken. Dat de foto niet van de website van de maker zelf is afgehaald, zegt dus niets. De maker kan bijvoorbeeld aan die betreffende site toestemming voor het gebruik hebben gegeven, maar geeft daarmee nog geen toestemming aan alle andere personen of media om het over te nemen. Dat de foto op andere sites staat, wil dus ook niet zeggen dat er geen auteursrecht op zou rusten of dat de eigenaar van die site toestemming zou mogen verlenen om het werk te gebruiken. Achterhaal dus altijd zelf de maker en vraag om toestemming! Of zoek op een andere manier naar afbeeldingen die wel gratis gebruikt mogen worden. Lees meer in deze blogpost. Dat je je van geen kwaad bewust bent, zorgt er niet voor dat de auteursrechthebbende geen schade geleden heeft. Die heeft immers nog altijd geen vergoeding gekregen voor zijn/haar werk. Voor een inbreuk op het auteursrecht doet het er niet toe of de inbreuk te goeder trouw is. Ook als het gebruik van de foto te goeder trouw is gebeurd, levert openbaarmaking zonder toestemming van de rechthebbende een inbreuk op het auteursrecht op.”

©PXimport

En wat als iemand een afbeelding of tekst van mij gebruikt?

“Zorg er altijd eerst voor dat je bewijs verzamelt. Maak duidelijke screenshots, met de datum erin. Maak ook screenshots van de broncode, zodat je kunt zien of de afbeelding een embed is (want dat mag immers wel). Als je het beeld offline tegenkomt (bijvoorbeeld op een mok of in een tijdschrift) koop dan een exemplaar. Zorg dus dat je zoveel mogelijk bewijs hebt voordat je contact opneemt met de inbreukmaker. Zo voorkom je dat alles meteen verwijderd of aangepast wordt en je geen bewijs hebt voor de inbreuk. Neem vervolgens contact op met de inbreukmaker. Je mag in principe zelf bepalen hoe je gecompenseerd wilt worden, zolang het niet meer is dan de schade die je geleden hebt. Als het gaat om social media, dan kun je daarnaast ook melding doen op het betreffende netwerk.”

Maar hoe weet ik dan of een foto rechtenvrij is?

“Rechtenvrij bestaat niet. Rechtenvrij betekent immers voor veel mensen verschillende dingen en kent daardoor vele betekenissen. Het is dus een onduidelijk begrip. Het is dus beter om je af te vragen hoe je erachter komt of je een bepaalde afbeelding op een bepaalde manier mag gebruiken. Waarop in elk geval geen auteursrechten meer rusten, zijn de werken waarop het auteursrecht door de loop van tijd is vervallen. Het auteursrecht duurt tot 70 jaar na de dood van de maker. Wanneer die jaren verstreken zijn, valt het werk in het publiek domein en mag je ermee doen wat je wilt. Je weet ook dat een foto in het publiek domein valt, wanneer het een CC0 aanduiding heeft meegekregen. Je doet er wel verstandig aan van die licentie een screenshot of iets dergelijks te maken, zodat je later aan kunt tonen waar je die foto met deze ‘licentie’ vandaan hebt. Van andere foto’s is het lastig te achterhalen of ze ‘vrij van rechten’ zijn. Daar zul je goed onderzoek naar moeten doen. Kun je geen duidelijk antwoord vinden? Ga er dan vanuit dat je de foto niet zomaar kunt gebruiken. Dit kan je anders later duur komen te staan.” Een voorbeeld van een site met foto’s die vallen in publiek domein is www.publicdomainarchive.com.

©PXimport

Online recht gaat verder dan auteursrecht. Hoe zit het eigenlijk met reacties die je op social media plaatst, kun je daar ook strafbaar voor zijn?

“Wanneer je iemand online lastigvalt, dan zou dat kunnen vallen onder cyberbullying. Cyberbullying heeft veel verschijningsvormen. Afhankelijk daarvan kan ertegen opgetreden worden. Soms bijvoorbeeld op basis van het portretrecht, als het portret van iemand openbaar worden gemaakt. In veel andere gevallen zal het neerkomen op strafrecht, bijvoorbeeld vanwege smaad, laster of stalking. Door een bericht te liken, te delen of er een comment onder te plaatsen, verschijnt dat bericht ook op de timeline van je vrienden. Het zorgt dus voor een verspreiding/verdere openbaarmaking van een bepaalde post. Ongenuanceerd een belediging delen, zou daarom gezien kunnen worden als een verspreiding. Belangrijk is wel dat de verspreiding zorgt voor meer ruchtbaarheid. Aan informatie die al algemeen bekend is, kun je geen extra ruchtbaarheid meer geven, waardoor die verspreiding niet strafbaar kan zijn.”

Of je nu een vlucht boekt, een visum aanvraagt of een vakantiehuis huurt: online liggen oplichters op de loer. In dit artikel lees je hoe je betrouwbare websites herkent, welke trucs veel worden gebruikt door fraudeurs en hoe je jezelf digitaal beschermt met slimme tools van Bitdefender. Zo vertrek je veilig en zorgeloos.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitdefender

Een vakantie begint steeds vaker achter je laptop of smartphone: je boekt je vlucht, regelt je verblijf en vraagt eventueel een visum aan – allemaal online. Maar dat gemak kent ook een keerzijde. Het internet wemelt van de nepsites en digitale oplichters liggen op de loer om goedgelovige reizigers te misleiden. De Fraudehelpdesk waarschuwde onlangs nog voor nepwebsites rondom het Engelse ETA-visum, waarmee mensen onnodig geld kwijtraakten of privégegevens prijsgaven.

©Black Forest Labs

Zo herken je betrouwbare websites

Een vakantiedeal gevonden die nét iets te mooi lijkt om waar te zijn? Dan is dat vaak ook zo. Criminelen maken steeds geavanceerdere nepsites die sprekend lijken op bekende boekingsplatforms of luchtvaartmaatschappijen. Denk aan nagemaakte logo's, professioneel ogende foto's en zelfs nepbeoordelingen. Toch zijn er manieren om betrouwbaarheid te toetsen.

Controleer altijd het webadres: een officiële partij gebruikt doorgaans een herkenbare domeinnaam die begint met https en eindigt op een logische extensie, zoals .nl, .com of .gov.uk. Een vage of afwijkende URL – bijvoorbeeld met spelfouten of vreemde toevoegingen – is vaak een waarschuwingssignaal. Gebruik daarnaast een zoekmachine om de naam van de aanbieder op te zoeken in combinatie met woorden als 'ervaring', 'klacht' of 'fraude'. Reizigers zijn niet te beroerd om hun slechte ervaringen online te delen, en dat helpt jou om een val te vermijden.

Visa, valse beloften en verborgen kosten

Steeds meer landen eisen een digitale toestemming of visum voor aankomst, zoals de ETA (Electronic Travel Authorisation) voor het Verenigd Koninkrijk of de ESTA (Electronic System for Travel Authorization) voor de Verenigde Staten. Op het eerste gezicht lijkt het aanvragen hiervan eenvoudig: je vult je gegevens in, rekent af en klaar. Maar juist dáár maken malafide tussenpersonen misbruik van. Ze bouwen websites die zich voordoen als officiële loketten, compleet met vlaggen, stempels en zogenaamd juridische taal. Vervolgens rekenen ze forse bedragen voor diensten die in werkelijkheid veel goedkoper of zelfs gratis zijn, en soms sturen ze helemaal niets op.

In sommige gevallen ontvang je wel een geldig document, maar betaal je daar vier keer te veel voor. In andere gevallen geef je zonder het te beseffen je paspoortgegevens of creditcardinformatie aan een criminele organisatie. Controleer daarom altijd of je op de officiële overheidswebsite van het betreffende land zit. Deze zijn meestal in het Engels beschikbaar en eindigen vaak op een .gov-domein. Twijfel je? Begin je aanvraag dan via de website van je eigen overheid, zoals Nederlandwereldwijd.nl – zij verwijzen altijd door naar de juiste instanties. Vertrouw bij voorkeur niet op links uit zoekadvertenties of social media; die leiden vaker naar commerciële of malafide aanbieders.

©tanaonte

Veelvoorkomende fraude: wees alert op deze signalen

Online reisfraude is helaas al lang geen uitzondering meer. Fraudeurs spelen slim in op de behoefte aan goedkope vakanties, last minutes en unieke accommodaties. Denk aan een prachtig vakantiehuis tegen een aantrekkelijke prijs, waarbij je gevraagd wordt om een aanbetaling over te maken buiten het reguliere boekingsplatform om. Of aan phishingmails van zogenaamd bekende luchtvaartmaatschappijen waarin je wordt gevraagd om je boeking te bevestigen via een link. Ook bestaan er valse apps die zich voordoen als officiële platforms voor vervoer, verblijf of sightseeing, maar in werkelijkheid malware verspreiden of je gegevens stelen.

Een klassiek trucje is ook het sturen van urgente meldingen: een ‘verloren bagagebericht’ via sms of een ‘laatste kans om je vlucht te bevestigen’ via e-mail. Deze berichten zijn ontworpen om paniek of haast op te roepen, zodat je zonder goed te kijken op de link klikt. Daarom is het cruciaal om altijd even stil te staan bij onverwachte meldingen en niet zomaar op elke link te tikken. Zeker op reis, wanneer je minder alert bent en afhankelijker van je telefoon, loont het om extra waakzaam te zijn.

Onmisbare tools voor vertrek

Je koffers inpakken is één ding, maar hoe zit het met je digitale uitrusting? Een goede voorbereiding begint bij je apparaten: je smartphone, laptop en tablet zijn onmisbare reisgenoten, maar ook kwetsbaar voor digitale dreigingen. Zorg daarom vóór vertrek dat je beveiliging op orde is. Installeer een betrouwbaar beveiligingspakket dat niet alleen virussen detecteert, maar ook bescherming biedt tegen phishing, valse websites en diefstal van persoonsgegevens. Gebruik daarnaast een VPN om veilig te internetten via openbare wifi-netwerken op luchthavens, in cafés of hotels. Tot slot is een wachtwoordmanager geen overbodige luxe: die helpt je om unieke, sterke wachtwoorden te gebruiken voor al je accounts, zonder dat je ze zelf hoeft te onthouden.

Bitdefender biedt met pakketten als Premium Security en Total Security complete oplossingen waarmee je jezelf digitaal wapent. Daarmee bescherm je je apparaten automatisch tegen risico’s, waar je ook bent – thuis, onderweg of op je vakantiebestemming.

Bij gewone kledingstomers moet je de stof met één hand straktrekken terwijl je met de andere hand stoomt. Dat betekent dat je kleding ergens moet ophangen – aan een deur, haak of kastknop. De Tefal AeroSteam werkt anders: dankzij de verstelbare zuigkracht wordt de stof automatisch strak getrokken. Hierdoor kun je hem overal gebruiken, ook op plekken waar niets is om je kleding aan op te hangen. Tijd voor een test.

Wanneer grijp je naar een kledingstomer? Meestal is dat als je snel van de kreukels af wilt. Wat dat betreft verrast de Tefal AeroSteam met zijn opwarmtijd: heb je het waterreservoir gevuld en zet je hem aan, dan is hij in 30 seconden gebruiksklaar. Dat zie je (aan het blauwe lichtje dat niet meer knippert) en dat hoor je door een duidelijk geluidssignaal.

Gebruiksgemak

Op het apparaat zitten naast de aan-/uitknop nog twee knoppen: eentje die je indrukt om te beginnen met stomen en eentje waarmee je tussen de drie verschillende standen schakelt: alleen stoom, stoom met zachte zuigkracht en stoom met turbo zuigkracht. Op die zuigkracht komen we verderop nog terug.

Wat betreft de standen is de vuistregel dat hoe delicater de stof, hoe lager de stand die je kiest. Maar dat blijft een beetje uitproberen. Op ons testmateriaal (een kantoenen hemdje, een T-shirt, een overhemd en een linnen blouse) werkte de middelste stand (stoom + zachte zuigkracht) over het algemeen het meest effectief. Alleen bij de linnen blouse hebben we teruggeschakeld naar alleen stomen; doordat de stof van nature ongelijk is (linnenstructuur) vonden we de zuigkracht juist niet handig.

Erg fijn vonden we het lange snoer (2,6 meter), waardoor we genoeg bewegingsvrijheid hadden. Ook het gewicht (1,4 kilo) is prima: het is niet zo dat je na één kledingstuk al een lamme arm hebt van alleen het apparaat omhooghouden. De driehoekige vorm van de zoolplaat is ook prettig: dat maakt het makkelijk om bijvoorbeeld langs knoopjes te stomen.

©AK | ID.nl

Door de vorm van de zoolplaat kun je overal makkelijk bij.

Zuigkracht

Zoals gezegd is de Tefal AeroSteam uitgerust met zuigkracht. Schakel je een van de twee standen waarop dit werkt, dan hoef je in principe zelf de kleding niet meer strak te trekken; dat doet het apparaat dan automatisch. Daar komt wel wat geluid bij kijken, geluid dat in de verte – niet heel vreemd – aan een stofzuiger doet denken. Staat de zuigstand aan, dan zie je inderdaad hoe de stof tegen de zoolplaat wordt gezogen.

Voor het beste resultaat houd je in je vrije hand een hanger met het te stomen kledingstuk erop. Dat geeft je meer vrijheid dan wanneer het kledingstuk aan een hangertje aan de kast hangt. In principe werkt dit goed: je kunt het kledingstuk zo makkelijker draaien of even meer in het licht gaan staan om te kijken of de kreukels overal uit gaan. Daarbij wel een kleine kanttekening: dat geldt vooral voor kleding die niet te zwaar is, zoals een shirtje of een overhemd. Bij het stomen van een spijkerjasje vonden we het zelf toch makkelijker om de jas op de kapstok te laten hangen. Maar dat kan ook gelegen hebben aan ons gebrek aan spierballen…

©AK | ID.nl

Je schakelt makkelijk tussen de verschillende standen.

Resultaat

In totaal hebben we vijf kledingstukken aan de stoomtest onderwerpen: een katoenen hemdje, een dun T-shirt, een wat zwaarder overhemd, een linnen blouse en een spijkerjasje. De beste resultaten bereikten we op het hemdje en op het overhemd. De hardnekkige kreukels die daar in zaten, waren in een mum van tijd verdwenen. Het dunne T-shirt knapte ook behoorlijk op, maar de zuigstand veroorzaakte daar af en toe juist nieuwe kreukels (net zoals dat weleens gebeurt wanneer je aan het strijken bent). Het lukte ons niet om de linnen blouse kreukvrij te krijgen, maar dat heeft vooral te maken met de bobbelige structuur van de stof. Ook met een gewoon strijkijzer zou dit ons niet gelukt zijn.

Aangenaam verrast waren we over de resultaten op het spijkerjasje. Daar hoefden geen kreukels uit, maar omdat het veel gedragen wordt, kon het wel een opfrisbeurt gebruiken. Dat lukte prima, met de turbostand. Na afloop rook het jasje aanmerkelijk frisser dan vóór de behandeling.

©AK | ID.nl

Kleine minpuntjes

Een waterreservoir met een inhoud van 100 milliliter is redelijk gangbaar bij kledingstomers, maar er zijn er ook behoorlijk wat waarin je zo'n 200 milliliter kwijt kunt. Een voorbeeld daarvan is de Philips GC810/20), die qua prijs ongeveer een tientje meer kost dan de AeroSteam. Tefal heeft zelf ook 200 ml-modellen in het assortiment. Wij vinden het daarom jammer dat er bij de AeroSteam is gekozen voor een capaciteit van 100 milliliter. Dat zou volgens Tefal zelf genoeg moeten zijn voor het stomen van ongeveer drie overhemden of vier T-shirts, maar in onze test haalden wij dat niet. We moesten echt een paar keer bijvullen. Nu is het natuurlijk wel zo dat je in het dagelijks gebruik niet je hele was wilt wegwerken (daar heb je je strijkijzer voor), maar waarschijnlijk alleen net dat ene shirtje of jasje kreukvrij wilt maken; dan heb je er wel voldoende aan. Dat bijvullen gaat overigens heel makkelijk en het dopje sluit het reservoir vervolgens lekvrij af.

©AK | ID.nl

Het waterreservoir had wat ons betreft wel wat meer inhoud mogen hebben.

Ook hadden we het fijn gevonden als de AeroSteam ook horizontaal te gebruiken zou zijn (dat maakt het wegwerken van een kreukel soms net wat gemakkelijker), maar dit kan niet. Sterker nog: in de handleiding wordt zelfs expliciet benadrukt dat je de stomer nooit horizontaal mag gebruiken. Maar goed: het is dan ook geen strijkijzer, dus ook hier kunnen we overheen stappen.

Tefal AeroSteam kopen?

Al met al is de Tefal AeroSteam een prima kledingstomer, een mening die ook naar voren komt uit tientallen gebruikersreviews op Kieskeurig.nl.  Zijn snelle opwarmtijd, drie verschillende standen, lange snoer, de zuigkracht en het gebruiksgemak zijn echte pluspunten. Over het algemeen haalt hij kreukels inderdaad snel en makkelijk weg, hoewel bij sommige stoffen, zoals linnen structuur, het resultaat wat minder is. Enige minpunten zijn eigenlijk het feit dat het waterreservoir snel leeg is en dat je hem niet horizontaal kunt gebruiken. Maar dat weegt niet op tegen het gemak waarmee je er snel even een kledingstuk netjes mee maakt of opfrist.