Tips om de levensduur te maximaliseren

Een Lithium-Ion-accu (Li-Ion) zoals die in de meeste moderne notebooks is te vinden, biedt veel voordelen ten opzichte van de oudere generatie NiCd (Nickel-Cadmium) of NiMH (Nickel-metaalhydride). Li-Ion heeft geen last van een ‘geheugeneffect’ en kan dus ook tussentijds opgeladen worden zonder hem eerst helemaal te ontladen. Verder kenmerken ze zich door een relatief lage zelfontlading, waardoor de accu minder snel leegloopt (in tegenstelling tot NiCd en NiMH). Ook hebben ze een hoge energiedichtheid, waardoor er veel energie in een kleine vorm past (wat tot de ontwikkling van zeer platte camera’s en telefoons heeft geleid). Een groot nadeel van een Li-Ion-accu is dat de cellen slijten, ook als ze niet worden gebruikt. Bij kamertemperatuur verliest een accu ongeveer twintig procent capaciteit per jaar, waardoor de levensduur maximaal uitkomt op drie tot vijf jaar. Maximaal… want wanneer de accu regelmatig bloot wordt gesteld aan hitte, zal hij nog sneller slijten (wat in het geval van een notebook al snel het geval is). Dat betekent dus dat de accu steeds minder energie bevat en sneller leeg is. Een aantal richtlijnen om het maximale uit een Li-Ion-accu te halen.

1. Niet helemaal leeg laten lopen

Het is een misverstand dat een accu eerst helemaal leeg moet zijn alvorens hem weer opnieuw op te laden. Dat geldt wel voor NiCd en in mindere mate voor NiMH, maar absoluut niet voor Li-Ion-accu’s. Sterker nog: ze mogen niet helemaal leegraken, want daar kunnen ze defect van raken (wat ook de reden is dat Windows al bij 5 of 10 procent de computer uitschakelt).

2. Bewaar een accu niet helemaal vol of leeg

Uit diverse praktijktests is gebleken dat een Li-Ion-accu het best kan worden bewaard met ongeveer 40 procent lading. Bij meer lading slijten slijten de cellen. Bij minder lading bestaat het risico dat hij 100 procent leeg raakt (en het daarna niet meer doet). Dat is ook de reden dat de accu’s van nieuwe apparaten altijd voor iets minder dan de helft vol zijn. De 40 procent lading geldt overigens vooral voor accu’s die u enige tijd niet zult gebruiken, niet voor apparatuur die u dagelijks gebruikt.

3. Voorkom hitte

Hitte is zeer slecht voor Li-Ion-accu’s. De slijtage van de cellen wordt hierdoor versneld. Ter illustratie: een – nieuwe - volle accu zal in de woestijn binnen drie maanden 40 procent van zijn totale capaciteit verliezen. Wanneer u een accu voor een langere duur wilt bewaren, is een koele plek aan te raden. Een koelkast kan (maar pas op voor condensvorming), maar een diepvries is weer te koud.

4. Niet steeds aan de lader

Wanneer u een notebook gebruikt die meestal op het stroomnet is aangesloten, is het aan te raden om de accu er uit te halen. Niet omdat hij anders onnodig opgeladen wordt, maar vanwege de hitteproductie van een notebook. Omdat een accu vaak in de buurt van warmteproducerende onderdelen zit, zal de temperatuur van de accu ook flink toenemen. Zoals eerder gesteld, tast dit de levensduur aan (vooral in combinatie met een volledige lading).

5. Af en toe ontladen, maar niet te vaak

Het mooie van een Li-Ion-accu is dat u hem ook kunt opladen als hij nog gedeeltelijk vol is, zonder dat er schade - zoals een geheugeneffect - optreedt. Het is dus geen bezwaar om een notebook af en toe zonder stroomkabels op schoot te nemen of buiten te gebruiken. Het is wel aan te raden de accu af en toe opnieuw te kalibreren, oftewel helemaal leeg te laten lopen en dan weer helemaal op te laden. Maar laadt en ontlaadt ook weer niet te vaak, want cellen hebben een beperkte laadcyclus (van bijvoorbeeld 500 of 1000 keer).

Er zijn heel wat richtlijnen om de levensduur van een Li-Ion accu te vergroten, zoals onder andere het voorkomen van blootstelling aan hitte.

Accu functioneert slecht

Werkt uw notebook of telefoon nog slechts gedurende korte tijd of helemaal niet meer? In dat geval is de accu waarschijnlijk ‘op’. Soms valt de levensduur nog iets te rekken door de accu opnieuw te ‘kalibreren’. Dat doet u door de accu eerst helemaal op te laden en hem daarna geleidelijk te laten legenlopen terwijl het product aanstaat (zonder deze te gebruiken). Voorkom natuurlijk dat het apparaat zichzelf uitschakelt, bijvoorbeeld door de slaapstand te activeren. Laat de accu leeglopen en wacht vervolgens nog een aantal uren. Laad hem dan weer opnieuw op. Maar waarschijnlijk zult u er aan moeten geloven: de oude accu is op en het is tijd voor een nieuwe. De volgende vraag is dan: origineel of kloon? Lees hierover meer in het kader ‘Kloon of origineel?’.

Handige software

Voor notebooks, maar ook voor veel telefoons en andere apparatuur, kunt u de hulp inroepen van specifieke software om de staat van de accu te onderzoeken. Voor Windows is BatteryMon een handig pakket (30 dagen probeerversie, daarna betaalt u 24 dollar). Een gratis alternatief is Notebook Hardware Control (NHC). Voor de Mac is het gratis CoconutBattery een aanrader.

Met behulp van speciale software is te zien wat de staat van uw accu is. In dit geval verkeert de accu, na amper twee jaar, in zijn laatste levensfase.

Kloon of origineel?

Wanneer u van plan bent een nieuwe accu aan te schaffen, is de eerste vraag die opduikt waarschijnlijk: wordt het een originele accu of een kloon? Een originele accu is afkomstig van dezelfde fabrikant, waardoor u enige zekerheid hebt over de compatibiliteit, kwaliteit en de garantie-afwikkeling. Soms bieden fabrikanten ook accu’s met extra capaciteit. Een alternatief is een kloon, oftewel een accu die geschikt is voor uw product, maar van een andere fabrikant. Daarbinnen kunnen we weer onderscheid maken tussen bekende merken en de zogenaamde ‘no-name’s’: merkloze accu’s (of een onbekend merk zonder duidelijke herkomst). De laatste groep is vaak erg goedkoop en vindt u onder andere via sites als eBay, maar omdat er geen merk aan verbonden is, hebt u minder zekerheid. Wat als het product snel kapot gaat of niet zoals verwacht functioneert? De kans op een kat in de zak is aanwezig, al kan het ook goed uitpakken. Fabrikanten waarschuwen vaak voor no-name-accu’s omdat ze niet 100 procent compatibel kunnen zijn, waardoor uw product beschadigt. Hoewel u dit best met een korreltje zout kunt nemen, zit er wel een kern van waarheid in. Met een merkkloon loopt u minder risico omdat er een fabrikant bekend is die garantie biedt. Denk dan aan merken als Lenmar, Jupio of Delkin. Informeer wel altijd naar de garantietermijn.

Een kloonaccu is vaak stukken voordeliger, maar informeer van te voren goed naar de compatibiliteit, garantieduur en herkomst (merk).

De juiste term: batterij of accu?

Er bestaan nogal wat misverstanden over: wat is het verschil tussen een accu en een batterij? In stricte zin is een accu oplaadbaar en een batterij niet. Het probleem dat tot spraakverwarring leidt, is het feit dat er twee soorten AA- en AAA-batterijen bestaan, de zogenaamde penlights: standaard (Alkaline) en oplaadbare (NiMH en NiCd). De oplaadbare versies worden ook vaak ‘batterijen’ genoemd, maar feitelijk zijn het accu’s. Een ander punt is dat de Engelse term voor accu ook gewoon ‘battery’ is, wat de spraakverwarring in de hand helpt.

Garantie

Vraag bij aankoop altijd naar de garantietermijn van een accu. Voor consumentenproducten geldt standaard één jaar garantie, al kunt u volgens EU-richtlijnen twee jaar claimen. Dit geldt echter niet voor accu’s! Dit onderdeel is het meest aan slijtage onderhevig en de levensduur kan bovendien verkort worden door verkeerd gebruik (zoals blootstelling aan hitte, helemaal leeg laten lopen, onnodig vaak opladen). De meeste fabrikanten geven een half jaar garantie op de accu, al verschilt dit per product. Maar u kunt natuurlijk altijd binnen de algemene garantietermijn van het product aanspraak proberen te maken op coulance, ook na zes maanden.