ID.nl logo
Dossier: Einde Windows XP
© Reshift Digital
Huis

Dossier: Einde Windows XP

De dag dat Windows 8.1 Update 1 uitkomt is de dag dat Microsoft Windows XP niet meer ondersteunt. Wat doe je als je pc nu nog op Windows XP draait en welke mogelijkheden heb je om over te stappen van besturingssysteem? In dit artikel verzamelen wij al onze bevindingen en bieden we je alternatieven.

Help, ik draai nog Windows XP! Wat nu?

Toegevoegd op 31 maart 2014

Op 8 april 2014 is het zover, dan beëindigt Microsoft officieel de ondersteuning voor Windows XP. Geen probleem als je al bent overgestapt op Vista, 7 of 8, maar wat als je dat niet hebt gedaan. Het gevaar van XP blijven draaien moet niet worden onderschat en we leggen je hier uit waarom.

De risico's

Wanneer Microsoft stopt het met bieden van ondersteuning, dan betekent dit niet (alleen) dat je het bedrijf niet meer kunt benaderen voor problemen met het besturingssysteem. Het betekent vooral dat Microsoft geen patches meer maakt voor beveiligingsproblemen die opduiken binnen het besturingssysteem. Lekken zullen dus niet meer worden gedicht. Dat weet Microsoft, dat weet jij, maar dat weten hackers ook. Na 8 april hebben ze dus vrij spel, omdat Microsoft problemen niet meer zal verhelpen.

Zo'n vogelvrije situatie, daar wil je je niet in bevinden. Her en der duiken nu bedrijven op die beweren dat ze (tegen flinke betaling) XP veilig kunnen maken, maar dat is niet mogelijk. Ze kunnen hoogstens wat pleisters plakken, maar de wond zal niet meer helen.

©PXimport

Lees wat je kunt doen als je nog Windows XP gebruikt.

NL-overheid koopt extra support voor Windows XP bij Microsoft

Toegevoegd op 4 april 2014

De ondersteuning voor Windows XP is minder eindig dan we denken. Als je maar betaald. De Nederlandse rijksoverheid betaalt Microsoft miljoenen voor verlenging van de support op Windows XP-machines.

Het Rijk beschikt ook na 8 april nog over tienduizenden pc's met Windows XP. Die worden vanaf die datum normaliter niet meer voorzien van de broodnodige beveiligingsupdates omdat Microsoft dat 13 jaar oude besturingssysteem niet meer ondersteunt.

Lees verder over de overheidsinvestering op WIndows XP support.

Windows XP zo veilig mogelijk gebruiken

Toegevoegd op 31 maart 2014

Dat het einde van Windows XP allerlei risico's met zich meebrengt als je het besturingssysteem blijft gebruiken, weet je waarschijnlijk al. Wij raden dus af XP nog te gebruiken. Wil je toch verder met Windows XP? Lees dan hier hoe je dit zo veilig mogelijk doet.

Hoewel XP niet meer door Microsoft ondersteund zal worden, blijft het wel mogelijk het besturingssysteem te gebruiken. Het grootste risico is dat beveiligingslekken niet meer worden gedicht, waardoor Windows XP nog kwetsbaarder wordt dan het besturingssysteem al was.

01 Zero day attack

Besturingssystemen en andere programmatuur bevat altijd kwetsbare plekken. Hierdoor kunnen beveiligingsproblemen ontstaan. Zodra een kwetsbaarheid bekend wordt in het Windows-besturingssysteem, wordt dit (meestal snel) verholpen via Windows Update. Als de tijd tussen het bekend worden van een lek en het uitbuiten ervan echt heel kort is, dan noemt men dat een 'zero day attack'.

Leer meer over hoe je Windows XP zo veilig mogelijk kunt gebruiken.

Einde Windows XP-tijdperk: Overstappen op Linux

Toegevoegd op 17 maart 2014

Nu Windows XP niet meer door Microsoft ondersteund wordt, zou je zeker ook eens een kijkje moeten nemen bij Linux. In deze workshop leggen wij je uit welke distributie het eenvoudigst is voor Windows-gebruikers, hoe je deze installeert en hoe je je bestanden overzet.

Een eerste vraagstelling bij Linux is: welke distributie kiest je? Linux wordt immers door meerdere partijen aangeboden, met elk hun eigen versie. Zo'n versie noemen we een distributie.

Linux-distributies

De bekendste distributie is Ubuntu. Ubuntu wordt ook wel de Mac van de Linux-distributies genoemd, omdat de nadruk op gebruiksgemak en 'eye candy' ligt. De distributie is heel populair, waardoor je erop kunt vertrouwen dat de meeste Linux-software werkt op Ubuntu.

Lees verder over de overstap naar Linux.

Niet meer internetbankieren met Windows XP!

Toegevoegd op 5 februari 2014

Internetbankieren wordt een stuk linker als je nog een computer gebruikt met Windows XP. Sinds begin dit jaar kunnen slachtoffers van fraude via internetbankieren zelf aansprakelijk worden gesteld voor hun financiële verlies als zij onveilige software gebruiken.

Microsoft stopt per 8 april met het verhelpen van gaten in het bejaarde besturingssysteem Windows XP, dat daardoor kwetsbaar wordt voor aanvallen van criminelen die het hebben gemunt op mensen die internetbankieren. Met gebruikmaking van de gaten in Windows XP is het na 8 april prijsschieten voor die fraudeurs. De financiële gevolgen zijn waarschijnlijk voor de consument en niet meer voor de bank.

Lees verder over het risico van internetbankieren met Windows XP.

Windows XP-nostalgie: 'Dit is het einde van een tijdperk'

Toegevoegd op 4 februari 2014

Toen XP eind 2001 uitkwam, maakte dat besturingssysteem een einde aan het tijdperk MS-DOS. Windows was eindelijk los van die legacy. Nu is XP de legacy, die Microsoft vanaf april afkapt.

Toenmalig Microsoft-CEO Bill Gates licht Windows XP toe. "Dit is het einde van een era. Microsoft en de oorspronkelijke pc zijn prominent geworden op basis van het MS-DOS product. En zelfs toen Windows kwam - Windows 3.1, Windows 95, Windows 98 - draaide daaronder MS-DOS." Aan dat tijdperk is in oktober 2001 een einde gekomen.

Lees verder en zie meer over het einde van het Windows XP-tijdperk.

5 oplossingen voor Windows XP

Toegevoegd op 29 januari 2014

Na 8 april 2014 staakt Microsoft de ondersteuning van Windows XP. Dit houdt in dat beveiligingslekken en andere problemen niet meer opgelost worden via Windows Update. Het risico van hacking of gegevensdiefstal is dan veel groter als je online gaat met je oude XP-machine. Er zijn echter oplossingen.

1. Upgraden

Een voor de hand liggende oplossing is je pc upgraden naar Windows 7 of Windows 8. Let op of je hardware de betreffende Windows-versie aankan. Een nieuwe pc kopen kan, maar loopt ook in de kosten en biedt geen oplossing voor incompatibele randapparatuur.

Lees verder over de oplossingen voor Windows XP.

Einde Windows XP-tijdperk: Hoe stap je over?

Toegevoegd op 24 januari 2014

Microsoft staakt op 8 april 2014 de ondersteuning voor Windows XP. Dit betekent dat je pc geen nieuwe updates meer ontvangt. Vind je het gebruik van XP zonder updates te gevaarlijk, dan kun je lezen hoe je het beste kunt overstappen.

h]Tip 01: Over op Windows 8

Ondanks alle beveiligings- en onderhoudstips die we eerder bespraken, is het mogelijk dat XP vanwege het gebrek aan updates op termijn niet meer prettig werkt. Het is ook nog maar de vraag hoe lang hardware-fabrikanten nog geschikte drivers leveren voor XP. Als je printer bijvoorbeeld defect raakt, is het heel goed mogelijk dat een nieuw exemplaar niet meer goed samenwerkt met XP.

©PXimport

lees verder over overstapopties vanaf Windows XP.

Windows XP gebruiken zonder Microsoft-ondersteuning

Toegevoegd op 20 januari 2014

Microsoft staakt op 8 april de ondersteuning voor Windows XP. Dit betekent dat je pc geen nieuwe updates meer ontvangt. Wil je XP graag nog een tijdje zo veilig mogelijk gebruiken? Dankzij deze slimme tips stel je het afscheid van dit mooie besturingssysteem nog een tijdje uit.

Tip 01: XP met pensioen

Via het onderdeel Windows Update zorgt Microsoft ervoor dat het besturingssysteem actueel en stabiel blijft. De meeste pc's staan zo ingesteld dat ze via internet automatisch nieuwe updates binnenhalen. Microsoft dicht op deze manier beveiligingslekken en voegt verbeteringen toe. Windows XP kun je dankzij de updates al ruim twaalf jaar veilig gebruiken. Hoewel het bejaarde besturingssysteem nog altijd een groot marktaandeel heeft, trekt het Amerikaanse softwarebedrijf op 8 april 2014 de stekker eruit. Het besturingssysteem gaat definitief met pensioen. Na deze datum ontvangt je computer geen nieuwe updates meer.

Lees verder over het gebruiken van Windows XP zonder ondersteuning van Microsoft.

Einde Windows XP stuwt pc-verkoop

Toegevoegd op 20 januari 2014

West-Europese bedrijven hebben in het vierde kwartaal van 2013 meer pc's gekocht. Oorzaak: het naderende einde van de ondersteuning van Windows XP.

Het einde van de XP-support stimuleert de verkoop van nieuwe pc's, stelt marktonderzoeker IDC. Bedrijven in West-Europa kochten in het vierde kwartaal 1,9 procent meer pc's, terwijl consumenten juist 8,3 procent minder pc's kochten. De totale pc-markt daalde in 2013 met 10 procent, aldus IDC.

Lees verder over toename pc-verkopen door einde Windows XP.

Zo blijf je Windows XP ook in 2014 gebruiken

Toegevoegd op 7 oktober 2013

In juli 2014 zal Microsoft de ondersteuning voor Windows XP Service Pack 3 stopzetten. Hier leggen we uit wat dat betekent, en hoe je Windows XP toch nog relatief veilig kunt blijven draaien nadat Microsoft de ondersteuning beëindigt.

De beëindiging van de ondersteuning voor Windows XP betekent dat Microsoft niet langer beveiligingsupdates voor het besturingssysteem zal produceren of bugs zal repareren. Het betekent ook dat je geen (gratis of betaalde) hulp of technische ondersteuning meer kunt krijgen.

XP is een gerijpt OS

Met zijn twaalf jaar is XP een gerijpt besturingssysteem, maar dat betekent niet dat het tegen toekomstige aanvallen beschermd is. Exploits die in nieuwere versies van Windows gevonden worden, zullen waarschijnlijk getest worden om te zien of ze gebruikt kunnen worden om Windows XP aan te vallen, en als dat lukt hoef je niet op de hulp van Microsoft te rekenen om het probleem op te lossen. Er kunnen andere manieren zijn om zo'n exploit te voorkomen, maar dan zal je afhankelijk zijn van derden om ze te vinden.

Lees verder over hoe je Windows XP ook in 2014 kunt blijven gebruiken.

Moet je Windows XP blijven gebruiken?

Toegevoegd op 13 augustus 2013

Op 8 april 2014 stopt Microsoft met de ondersteuning van Windows XP. Dat is over minder dan acht maanden. Wordt het dan inmiddels tijd om je oude pc met Windows XP te vervangen voor een nieuw systeem met Windows 8? Of kan je nog prima met het degelijke XP blijven werken?

Het einde van de ondersteuning voor Windows XP betekent feitelijk het einde van updates - zelfs beveiligingsupdates. Als er na die datum nog een groot digitaal gevaar ontdekt wordt, heb je dus pech gehad; er komt geen patch. Geleidelijk zal Windows XP dus steeds minder veilig worden.

©PXimport

Kom er achter of je Windows XP moet blijven gebruiken.

Windows XP heeft nog 1 jaar te leven

Toegevoegd op 8 april 2013

Windows XP heeft vanaf vandaag nog één jaar 'te leven'. Microsoft beëindigt op 8 april 2014 de support voor het nog altijd veelgebruikte besturingssysteem.

Eerder is de support voor Windows XP al verlengd: in 2007 voor de consumentenvariant. Tussentijds is het voortbestaan van deze Windows-versie nog opgerekt wat betreft verse installaties op netbooks en op desktopvariant nettops. Opvolger Vista was namelijk te zwaar voor die lichtere pc's. Sinds april 2009 krijgt XP alleen nog maar updates voor beveiligingsproblemen, niet voor nieuwe functies.

Lees verder over de eerste tekenen die het einde van Windows XP inluiden.

Google laat Windows XP met IE8 vallen

Toegevoegd op 17 september 2012

Google schrapt support van zijn clouddiensten voor gebruikers die nog IE8 draaien. Die versie van Microsofts webbrowser is de hoogste voor het nog altijd in gebruik zijnde Windows XP.

De omslag komt zodra Internet Explorer 10 uitkomt, op 26 oktober tegelijk met Windows 8. Ruim twee weken daarna laat Google de eervorige IE-versie vallen. Gebruikers van IE8 krijgen bij gebruik van Google's clouddiensten na 15 november de melding voorgeschoteld dat ze moeten upgraden naar een nieuwere browser. Voor IE-aanhangers betekent dat een Windows-upgrade: XP-opvolger Vista draait ook IE9 (dat in maart 2011 is uitgekomen) en Windows 7 krijgt straks nog IE10.

Lees verder over de eerste updateproblemen voor Windows XP.

Lees alles over het einde van Windows XP

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!
▼ Volgende artikel
Een eigen kluis, de plek voor al je wachtwoorden
Zekerheid & gemak

Een eigen kluis, de plek voor al je wachtwoorden

Je kent het wel: je wil iets online bestellen of even het saldo op je rekening checken. En dan komt het: je moet inloggen. Maar, wat was ook al weer het wachtwoord? De geboortedatum van je partner, de laatste twee cijfers van je postcode in combinatie met je lengte? Voor je het weet druk je weer op de knop 'Wachtwoord vergeten'... Dat kan makkelijker.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitdefender

Ons brein is er niet voor gemaakt om voor vijftig verschillende sites unieke codes te onthouden. En juist daarom zijn wachtwoordmanagers de laatste jaren zo populair geworden. In dit artikel kijken we eens goed naar de oplossing van Bitdefender. Ze zijn wereldberoemd om hun antivirus, maar kunnen ze ook zorgen dat jij nooit meer buitengesloten wordt bij je eigen accounts?

In het kort

In dit artikel bespreken we hoe een wachtwoordmanager dient als oplossing voor het veilig beheren van talloze online accounts. We laten je zien dat je met slechts één sterk hoofdwachtwoord toegang krijgt tot een digitale kluis, waarna de software automatisch complexe inlogcodes genereert en invult op al je apparaten. Daarnaast wordt behandeld hoe lokale versleuteling en digitale herstelsleutels zorgen voor privacy en toegangszekerheid, zonder dat gegevens op straat komen te liggen

Waarom een wachtwoordmanager?

Laten we eerlijk zijn, de meeste mensen gebruiken nog steeds overal hetzelfde wachtwoord, of een kleine variatie daarop. Of ze schrijven het ergens op. Dat voelt misschien wel veilig, tot je beseft hoe lek het internet soms kan zijn of dat je net dat boekje kwijtraakt.

Met een wachtwoordmanager zoals Bitdefender SecurePass password manager los je dat probleem voor een groot deel op. Die fungeert als een onzichtbare butler die je helpt met de wachtwoorden invullen, ook al is het misschien lastig of spannend om alles zomaar uit handen te geven. Je installeert de software op je eigen computer en je telefoon, en je bedenkt één heel sterk hoofdwachtwoord. Dat is de enige die je nog hoeft te onthouden.

Voor BitDefender SecurePass heb je een hoofdwachtwoord nodig, en alleen die hoef je te onthouden.

Zodra je die invoert, gaat de kluis open en regelt Bitdefender de rest. Als je dan naar Facebook of je favoriete webshop gaat, ziet het programma dat je wil inloggen en vult het de velden voor je in. Je hoeft niet meer te typen, niet meer te denken en vooral niet meer te stressen. Het mooie is dat het programma je ook meteen helpt bij het aanmaken van wachtwoorden voor nieuwe accounts. In plaats van dat jij weer moet gaan nadenken over een code met een uitroepteken en een cijfer, genereert de software gewoon een onmogelijk te kraken reeks tekens uit en slaat deze direct op. En jij ziet het wachtwoord niet eens, en dat hoeft ook niet, want de software onthoudt het voor je.

En ben je bang dat je misschien ook het hoofdwachtwoord niet meer weet? SecurePass genereert ook nog een digitale herstelsleutel die je in het allerergste geval dan kunt inzetten om in te loggen. Die herstelsleutel bewaar je bij voorkeur op een andere plek dan je smartphone of computer, of print je uit en sla je op in een kluis.

Met een herstelsleutel zorg je dat je altijd toegang kunt krijgen tot je wachtwoordkluis.

Lokaal opgeslagen: veilig!

Het blijft een raar idee: al je wachtwoorden bij één bedrijf parkeren. Wat als zij gehackt worden? Dan ligt alles op straat, toch? Nou, gelukkig zit dat bij Bitdefender wel goed in elkaar. De versleuteling van je wachtwoorden gebeurt namelijk lokaal op jouw eigen apparaat, nog voordat het via het internet naar hun servers wordt gestuurd. Jouw hoofdwachtwoord is de sleutel die die versleuteling ongedaan maakt. Omdat Bitdefender jouw hoofdwachtwoord niet heeft (en ook nergens opslaat), kan niemand bij jouw gegevens; ook niet in geval van een lek of hack.

Maar omdat Bitdefender jouw wachtwoord nergens hebben opgeslagen, niet hebben, kunnen ze je ook niet helpen als je het vergeet. Er is geen "wachtwoord vergeten" optie voor je hoofdwachtwoord. Je krijgt bij het installeren alleen die speciale herstelcode. Die moet je echt uitprinten of op een veilige plek bewaren, want als je je hoofdwachtwoord kwijt bent én die herstelcode, dan ben je echt de pineut en kom je je kluis nooit meer in.

Hoe werkt het in de praktijk?

Bitdefender SecurePass installeer je als app op een Android- of iOS-toestel, en is beschikbaar als browser-add-on voor de Windows- en MacOS-versies van Chrome, Edge, Firefox en Safari.

Op een desktop werkt Bitdefender SecurePass als een extensie in je browser en op de smartphone als een app.

Veiligheid is leuk, maar als de software lastig is in gebruik, gooi je het er na een week weer vanaf. Gelukkig heeft Bitdefender goed gekeken naar hoe mensen surfen en software gebruiken. De interface oogt fris voor zowel de browser-extensie als de app op je telefoon. Wat vooral fijn is, is de synchronisatie. We leven in een tijd waarin je 's ochtends op je telefoon zit, overdag op een laptop werkt en 's avonds misschien met een tablet op de bank hangt. Als je op je laptop een nieuw wachtwoord aanmaakt voor Netflix, wil je niet op je telefoon die hele rits tekens moeten overtypen.

Je hebt daardoor toegang tot alle accounts zonder dat je overal moet nadenken over wat de gebruikersnaam of het wachtwoord ook echt precies was: makkelijk en handig dus!

Ieder nieuw account sla je op in SecurePass zodat de gegevens overal automatisch worden ingevuld, op ieder apparaat.

Het meeste werk gebeurt via een extensie in je browser (via het icoontje rechtsboven in de browser) of via de app op je telefoon. Bitdefender synchroniseert dit razendsnel. Zodra je iets opslaat op het ene apparaat, is het vrijwel meteen beschikbaar op het andere. Daarnaast doet het meer dan alleen wachtwoorden. Je kunt er ook notities in kwijt die niemand mag zien

Ook is het handig dat je een of meerdere betaalkaarten en creditcards kunt toevoegen. Iedere keer dat je op een betaalpagina komt, laat Bitdefender je een scherm zien waarop je kunt aangeven welke opgeslagen creditcard je wil gebruiken. Na de selectie vult Bitdefender automatisch alle creditcardgegevens in en kun je de bestelling afmaken.

Ook je creditcardgegevens sla je eenvoudig op in SecurePass, zodat je die gegevens niet telkens handmatig hoeft in te typen als je iets online bestelt.

Gebruik je slechte of makkelijk te raden wachtwoorden, dan is er een beveiligingsscan die ten eerst kijkt of je geen zwakke wachtwoorden hebt gebruikt, maar ook op het dark web op de achtergrond scant naar gelekte gegevens. Je krijgt dan direct de tip om je wachtwoord direct aan te passen.

Met het beveiligingsrapport kun je zien welke wachtwoorden zwak of zelfs gelekt zijn, waardoor je direct weet waar je iets moet aanscherpen.

Tot slot

Als we alles op een rijtje zetten, is Bitdefender SecurePass een goede keuzae als je geen zin hebt in een lastig te beheren omgeving . Voor de gemiddelde gebruiker is dit precies wat je zoekt. Het doet wat het moet doen: het beveiligt je gegevens muurvast en haalt de frustratie van het inloggen weg. Vooral als je al gebruikmaakt van de antivirus van Bitdefender, is dit een logische toevoeging die naadloos in je bestaande pakket past. Het is misschien even wennen om de controle uit handen te geven, maar als je eenmaal gewend bent aan het feit dat je nooit meer een wachtwoord hoeft te onthouden, wil je nooit meer terug.