Met de OnePlus 9 zoekt het Chinese merk OnePlus aansluiting met de concurrentie, met name als het aankomt op de camera. Maar natuurlijk heeft de smartphone meer in zijn mars, zoals je leest in deze OnePlus 9 review.

Dat OnePlus zoekende is, dat moge duidelijk zijn. Budgetsmartphones, smartwatches, oortjes. Het merk probeert op alle manieren te groeien, maar dat gaat niet echt met succes. Want ondanks dat het wegvallen van Huawei van de smartphonemarkt een enorm gat achterlaat, weet OnePlus daar niet optimaal van te profiteren en is het vooral Samsung dat zich als vertrouwd merk verstevigt.

Er is OnePlus dus veel aan gelegen om deze negende generatie (eigenlijk de achtste, aangezien OnePlus het Chinese ongeluksgetal vier vermeed) een succes te laten worden met groeiende naamsbekendheid en verkoopcijfers. De maanden voor de aankondiging werd veel geïnvesteerd om hype te genereren, met ‘uitgelekte’ productafbeeldingen en de aanstaande samenwerking met een gerenommeerd cameramerk.

Deze negende generatie van OnePlus bestaat uit twee smartphones: de meest luxe OnePlus 9 Pro en deze OnePlus 9. Op de achterkant van beide smartphones pronkt ook het logo van het cameramerk Hasselblad, waarmee OnePlus een meerjarige samenwerking is aangegaan in de hoop de enorme achterstand op cameragebied ten opzichte van Samsung, Google en Apple eindelijk in te lopen.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

OnePlus 9 of Oppo Find X3?

Qua ontwerp zie je direct dat OnePlus-smartphones van dezelfde assemblageband afrollen die moederbedrijf BBK Electronics ook gebruikt voor de Oppo Find X3 smartphoneserie. Dat is niet nieuw, eigenlijk alle elektronica die het stempeltje van OnePlus dragen lijken van dezelfde onderdelen te zijn gemaakt.

Het ontwerp met de uitvergrote ronde camera-ogen aan de achterkant ziet er in ieder geval fraai uit, en lijkt dit keer iets minder afgekeken van Samsung als dat het met de voorganger (de OnePlus 8T) het geval was. De glazen achterkant geeft het toestel een luxe uitstraling, het toestel oogt als een juweel. Totdat je er met je vingers aan zit, want de glazen behuizing is wederom een vingerafdrukmagneet. Een hoesje is dus geen overbodige luxe, vooral omdat het achterpaneel van glas gemaakt is. Zo’n hoesje vind je overigens gewoon in het doosje, wat zeker een pluspunt is. Houd er overigens rekening mee dat de OnePlus 9 niet over waterdichtheidscertificering beschikt.

©CIDimport

Hasselblad-camera

Dat OnePlus de samenwerking heeft gezocht met Hasselblad is niet verwonderlijk. Ondanks dat OnePlus bij iedere smartphone-introductie keer op keer hamert op de camera’s, is het vooral kwantiteit boven kwaliteit geweest. Door een groot deel van de achterzijde te behangen met lenzen, was er veel mogelijk. Maar de foto’s zijn steeds kwalitatief slechter dan de concurrentie, zelfs in goedkopere prijsklasses.

De kwalitatieve verschillen werden alleen maar groter, en dat terwijl zelfs Google al jaren dezelfde sensor gebruikt op zijn Pixel-smartphones. Het verschil wordt tegenwoordig met name gemaakt in de software die de camera aanstuurt. Dat OnePlus écht wat moest doen, blijkt wel uit het feit dat veel gebruikers GCam op hun OnePlus-smartphone zette. Google’s camerasoftware, gemaakt voor andere sensoren, was zelfs in staat betere foto’s te maken dan OnePlus met z’n eigen software.

De OnePlus 9 heeft dezelfde camera als de OnePlus 8 Pro van vorig jaar. Dat hoeft dus niet nadelig te zijn, want ervaring leert dus dat je met oudere sensoren met goede software nog altijd voorop kunt lopen qua smartphonefotografie. De samenwerking met Hasselblad is voor de OnePlus 9 dus vooral qua afstelling geweest, waarbij bijvoorbeeld kleur- en ruisherkenning moet zorgen voor realistischere foto’s.

Zo’n samenwerking is veel marketing, je smartphone heeft een stempel van een geronommeerd fotografiemerk. Nokia partnerde met Zeiss en Huawei met Leica. Beide smartphonemerken hebben echter op hun beurt wél voorop gelopen als het aankomt op smartphonefotografie. Verwachtingen voor OnePlus liggen dus hoog, ook op lange termijn. Hasselblad’s naamsbekendheid is vooral tijdens de begindagen van de ruimtevaart gebouwd. Het Zweedse merk leverde de camera’s van iconische NASA-beelden die bijvoorbeeld gemaakt zijn tijdens de maanlanding.

Hoewel Hasselblad nog altijd een vertrouwd merk is, is er veel veranderd. De cameramaker is bijvoorbeeld overgenomen door de Chinese dronemaker DJI, wat wellicht de drempel voor het Chinese OnePlus lager maakte om contact te leggen. In het verleden heeft Hasselblad al eerder samengewerkt met een Chinese smartphonemaker: Motorola (onderdeel van Lenovo). Hasselblad ontwierp een camera die je op een Motorola-smartphone kon zetten, een zogenoemde Moto Mod. Helaas was deze samenwerking teleurstellend. Zowel qua verkoop als fotokwaliteit.

OnePlus 9 foto’s

Voor de OnePlus 9 lijkt de samenwerking met Hasselblad vooralsnog geen inhaalslag. De camera geeft gemengde gevoelens. Enerzijds qua realistisch kleuren vastleggen en met de nachtmodus zijn er flinke stappen gemaakt. Anderzijds had ik tijdens het testen vaak last van bewegingsonscherpte omdat de camera iets teveel stroperige processen lijkt af te werken na een druk op de sluiterknop en het dynamisch bereik stelt teleur. Mijn zwarte modelkat is voor de OnePlus 9 niet meer dan een zwarte vlek met gele ogen. Zo ligt de OnePlus 9 helaas kwalitatief nog altijd ver achter op de concurrentie, mijn veel goedkopere Pixel 4A 5G wist in alle omstandigheden een betere (onbewogen) foto af te leveren.

©CIDimport

©CIDimport

©CIDimport

©CIDimport

Naast de reguliere lens vind je op de achterkant een groothoeklens en een monochroomlens. De toegevoegde waarde van de laatste ontgaat me een beetje. De groothoeklens biedt de mogelijkheid om wat verder uit te zoomen (0,6x) om meer op de foto te krijgen. De andere zoomniveau’s (1x en 3x) worden door de reguliere lens gedaan, waarbij je bij 3x inzoomen dus digitaal inzoomt. De groothoeklens heeft wat meer moeite met tegenlicht en weinig licht dan de reguliere lens.

De camera van de OnePlus 9 is dus geen reden om het toestel aan te schaffen. Dat is jammer, want de samenwerking met Hasselblad lijkt bij de OnePlus 9 Pro wel voor een verbetering te zorgen, hoewel dat waarschijnlijk ook te danken is aan andere (betere) sensoren. Collega Rens Blom was in zijn review van de OnePlus 9 Pro positief over de camera.

©CIDimport

©CIDimport

©CIDimport

Van links naar rechts: overdag, avond, avond (nachtmodus).

Krachtige OnePlus-smartphone

Hoewel er van een inhaalslag op cameragebied nog geen sprake lijkt te zijn, scoort de OnePlus 9 nog altijd goede punten met de gebruikte onderdelen. Ik noemde al kort de mooie behuizing, maar ook het scherm en chipset geven wederom een topervaring. Mijn uitvoering had 12GB werkgeheugen en 225GB opslag naast de razendsnelle Snapdragon 888 chipset, die desgewenst ook met een 5G mobiel netwerk verbinding maakt.

Het scherm springt er wederom uit als je kijkt naar helderheid en kleurweergave. De Full-HD-resolutie zorgt er bovendien voor dat alles er scherp uitziet. Vooral als je regelmatig je smartphone gebruikt voor streamen van bijvoorbeeld YouTube of Netflix, dan heb je aan de OnePlus 9 een geweldige keuze.

Onder dit scherm is de vingerafdrukscanner geplaatst. Deze zit vrij laag, wat even wennen is. In praktijk werkt de scanner erg snel en redelijk accuraat. Maar nog altijd niet in lijn met een fysieke vingerafdrukscanner.

Het scherm beschikt ook over een hoge verversingssnelheid van 120 hertz, waardoor beeldovergangen vloeiend lopen. Dat is prettig, maar eist wel zijn tol van de batterij. Een dynamische instelling, die de hoge verversingssnelheid alleen toepast wanneer nodig is er niet. Deze mogelijkheid is bewaard voor de OnePlus 9 Pro of de Samsung Galaxy S21-serie. Wanneer je een goede accuduur nodig hebt, dan kun je de beeldinstellingen beter terugbrengen naar 60 hertz.

©CIDimport

Accuduur

Want die accuduur, dat is wel iets waar je rekening mee moet houden. Zo’n hoge verversingssnelheid en helder scherm, eist gewoonweg zijn tol van de accu. Vooral als je daarbij ook nog eens 5G gebruikt. Dit kan ervoor zorgen dat je accu net aan een dag mee komt bij regelmatig gebruik. Wanneer je de instellingen wat omlaagschroeft en 4G gebruikt, dan komt de accu tot maximaal anderhalve dag mee.

De accucapaciteit van 4.500 mAh had iets hoger gemogen om het uithoudingsvermogen van de OnePlus 9 te verbeteren. Die pijn wordt iets verzacht door de oplaadmogelijkheden. Nieuw ten opzichte van de OnePlus 8(t)-smartphones is dat de OnePlus 9 in staat is draadloos te snelladen. De bedrade snellaadtechniek is ook nog altijd één van de snelste oplaadmethodes die je kunt vinden. De usb-c-lader is zelfs zo krachtig dat het de meeste laptops ook oplaadt.

De adapter om de OnePlus 9 snel op te laden vind je gelukkig gewoon in de doos. Het is één van de unieke verkoopargumenten van OnePlus. Het zou zonde zijn als OnePlus dat weg zou laten, net zoals Apple dat met greenwashing-argumenten doet sinds de iPhone 12.

Android 11 met OxygenOS

Eén van de verkoopargumenten van veel OnePlus-gebruikers is de software van OnePlus. De skin die OnePlus gebruikt krijgt doorgaans snel updates en lijkt niet veel te veranderen aan de Androidbasis. Hoewel alles op het oog nog zo lijkt, biedt OxygenOS langzaam maar zeker niet meer de goede ervaring die je gewend bent. Het updatebeleid van OnePlus verslechtert, wat een trendbreuk is: de grote concurrent Samsung investeert juist in snellere uitrol en langere ondersteuning. OnePlus stelt twee versie-updates en drie jaar veiligheidsupdates te bieden. Maar de veiligheidsupdates komen steeds minder frequent uit, en versie-updates laten steeds langer op zich wachten. Samsung belooft intussen drie versie-updates voor nieuwe smartphones.

Om de accu te ontzien worden achtergrondprocessen rigoureus afgekapt, wat erg frustrerend kan zijn als je bijvoorbeeld sport-apps gebruikt of bijvoorbeeld een alternatieve wekker-app.

Ook de toevoeging van een ‘RAM Booster’ doet me de wenkbrauwen fronsen. Dit soort applicaties zijn handig voor Windows 98. Maar bij mobiele besturingssystemen ga je hier op lange termijn alleen maar meer accuverbruik en een instabieler systeem van krijgen. Bovendien, de hoeveelheid RAM waarover de OnePlus 9 beschikt is ruim voldoende.

Op het oog is OxygenOS nog altijd de schone Androidschil, die weinig bloatware toevoegt en er visueel gelikt uit ziet. Maar de bugvrije positieve ervaring die het bood. Die tijd lijkt helaas echt achter ons te liggen.

Alternatieven voor de OnePlus 9

Als je kijkt naar rekenkracht, scherm en luxe behuizing. Dan kun je voor de prijs die de OnePlus 9 geen betere alternatieven vinden. De OnePlus 9 Pro is een flinke slag duurder, en eigenlijk vooral het overwegen waard als je persé een OnePlus wilt met een wat betere camera. Op dat gebied lijkt de OnePlus 9 ook een beter optie dan de Xiaomi Mi 11, die vergelijkbare rekenkracht biedt met matige software en een hogere prijs.

Maar als je kijkt naar belangrijke zaken die je mag verwachten van een smartphone van 700 euro, zoals software-ondersteuning en camera’s. Dan zijn er betere alternatieven in ongeveer dezelfde prijsklasses. Denk hierbij aan de iPhone 12, Samsung Galaxy S21 of zelfs de Pixel 4A 5G. Laatstgenoemde verliest het echter wel op andere eigenschappen, zoals het scherm, laadmoglijkheden en rekenkracht.

Conclusie: OnePlus 9 kopen?

De samenwerking met Hasselblad moet op langere termijn OnePlus-smartphones ook op laten vallen qua camera. Helaas is dat nog niet het geval met de OnePlus 9: de verschillen met Samsung, Apple en Google blijven heel erg groot. Verder biedt de OnePlus 9 wat je mag verwachten: een prachtige smartphone, met de krachtigste specs en een bijzonder fraai scherm waar verder eigenlijk vrijwel niks op af te dingen valt.

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.