De Fairphone 4 is een stevig en omvangrijke smartphone die minder belastend is voor het milieu dan een gemiddelde telefoon van vandaag de dag. Het idee achter de smartphonelijn blijft nog steeds nobel, ook al moet je rekening houden met duidelijke beperkingen in de ervaring. Maar dat blijkt in veel gevallen geen probleem te zijn, zoals je leest in deze Fairphone 4 review.

Ergens voelt het toch een beetje vreemd dat het bedrijf dat milieuvriendelijke smartphones uitbrengt, een nieuwe telefoon met betere specificaties lanceert. Toegegeven, de fabrikant brengt minder smartphones uit dan menig ander smartphonefabrikant, Dus als er dan een nieuwe versie verschijnt, dan is die een upgrade meestal waard. Dat blijkt ook wel uit de veranderingen die het bedrijf doorvoerde aan de Fairphone 4, die het toestel toekomstbestendiger maakt dan ooit.

Milieuvriendelijkheid zit hem niet alleen in de materialen die een fabrikant gebruikt. Voor de Fairphone 4 geldt dat de plastic achterkant dit keer voor honderd procent bestaat uit gerecycled materiaal. Ook is het aluminium frame door Fairtrade gecertificeerd en wordt de kobalt en het lithium duurzaam verwerkt in de toekomst. Dat zijn mooie berichten, maar die verliezen hun waarde wanneer je jaarlijks een smartphone koopt. Daarom is een lange gebruikersduur minstens net zo belangrijk als de componenten van zo’n telefoon en ook dat heeft Fairphone begrepen.

En laten we niet vergeten dat je de onderdelen van de telefoon zelf heel gemakkelijk omwisselt wanneer er iets aan vervanging toe is. Denk dan aan de accu of de camera. 

©PXimport

Goed voor het milieu

Ten opzichte van 2020, toen de Fairphone 3+ uit kwam, is een aantal dingen veranderd. Met 6,3-inch is het scherm veel groter dan op z’n voorganger. Het toestel zelf is eveneens groter, beter, dikker én zwaarder. Dat zal niet iedereen bevallen. Prima dat zo’n scherm dan groter is, maar klein is ook fijn. Zeker voor mensen met minder diepe zakken. 

Het toestel oogt niet alleen log, zo voelt het ook. En dat is jammer, want dit kan in de weg gaan staan wanneer iemand de Fairphone 4 overweegt. Het oog wil ook wat, natuurlijk, al is dat lang niet het belangrijkste. Zeker niet voor een duurzaam model.

Qua specs zijn er ook upgrades doorgevoerd, waardoor je waarschijnlijk langer met dit toestel doet dan de Fairphone 3+. Zo zijn er nu configuraties met 6 GB aan werkgeheugen en 128 GB aan opslagruimte en 8 GB aan werkgeheugen en 256 GB aan opslagruimte. Het is bovendien goed om te zien dat er nog steeds ruimte is voor een micro-sd-kaartje. 

De accu heeft meer vermogen (nu 3.905 mAh), waardoor het toestel langer meegaat op een volle lading. Uit onze ervaring doe je er met gemak anderhalve dag en als je het niet al te bont maakt dan haal je de tweede avond ook nog.

Dat zijn mooie zaken, maar de grootste toevoeging is de ondersteuning voor 5g. Hoewel dat netwerk nog niet helemaal uitgerold is in Nederland 5G-telefoons onevenredig groot. Dat Fairphone zich nu ook in de strijd mengt met de Fairphone 4 is goed nieuws. Want nu heb je dus een milieuvriendelijke optie die op twee fronten duurzaamheid uitstraalt: in de componenten en in de duur van het gebruik.

©PXimport

Als je het belangrijk vindt om lang met een toestel te doen en toch gebruik wil maken van de nieuwste netwerktechnologie, dan is dit de kans waar je op hebt zitten wachten.

Verder zet Fairphone zijn duurzame statement kracht bij door vijf jaar garantie en twee Android-upgrades te garanderen. Standaard krijg je er een kale versie van Android 11, met maar één app van Fairphone zelf. Binnen die app lees je meer over het bedrijf en krijg je een digitale gebruikershandleiding. 

Dat soort apps zijn redelijk ongevaarlijk en nemen weinig ruimte in. Plus: de digitale handleiding op je telefoon bespaart niet alleen papier, maar geeft je ook altijd een handig naslagwerk wanneer je onderweg ergens tegenaan loopt of iets wil regelen.

Beperkingen als compromis

Dan komen we aan bij een beperking: de processor. Dit is een Qualcomm Snapdragon 750. Zeker niet de nieuwste, maar ook niet de minste processor. Het is een chipset die bedoeld is voor midrange smartphones. De hardware is niet ontzettend snel, maar werkt prima. Zolang je niet teveel verwacht of veel gamet, dan merk je niet dat dit een oude processor is. 

Hetzelfde geldt voor het type werk- en opslaggeheugen: er bestaan snellere opties, maar dit soort beperkingen zijn nou eenmaal het compromis. Opladen via usb-c gaat vrij traag, maar dat is op de langere termijn goed voor de accu.

Daarnaast is het scherm niet heel helder en is de verversingsnelheid niet hoger dan 60 Hertz. Dat levert soms een beetje schokkend beeld op tijdens het scrollen. En ook games lopen niet zo soepel als je zou willen. Dit soort dingen zijn gelukkig overkomelijk en waarschijnlijk niet belangrijk voor de doelgroep die dit toestel op het oog heeft. Kleuren ogen verder prima en natuurgetrouwd. 

Ook met de scherpte zit het wel, dankzij de pixeldichtheid van 409 pixels per inch. Technisch gezien is dit van minder kwaliteit dan bij de 3+ (met 427 ppi), maar dat verschil is niet te zien met het blote oog. Audio klinkt niet super, maar audioberichten en video’s zijn perfect te volgen.

©PXimport

Achterop zit verder een dubbele camera van 48 megapixel (groothoek- en ultragroothoeklens), met ondersteuning voor hdr. Voorop treffen we een selfiecamera aan van 25 megapixel. De foto’s en video’s komen scherpen uit de verf en weergeven kleuren heel natuurlijk. Ook het diepte-effect komt mooi naar voren, ondanks het gebrek aan extra lenzen.

De beelden springen echter niet van je scherm af, omdat er allerlei beeldoptimalisaties missen. Maar als je van een vorige versie van de Fairphone af komt, dan is dit zeker een flinke verbetering. Nogmaals: de beperkingen die er zijn, zijn concessies die je doet in het kader van het milieu. Het kan allemaal veel slechter.

Conclusie

Concessies en beperkingen daargelaten, zijn we vooropgesteld blij dat er bedrijven als Fairphone zijn. Al is het maar om bewustzijn te creëren voor het feit dat we allemaal zo vaak smartphones kopen en weggooien. Ten opzichte van het vorige model is er gelukkig veel veranderd, waardoor het toestel meer toekomstbestendig is dan ooit tevoren. Bovendien blijft het fijn dat bepaalde onderdelen, zoals het scherm en de speakers, gemakkelijk te vervangen zijn en dat er een kale Android-versie is.

Je moet er wel rekening mee houden dat de processor ietwat oud is, het geheugen niet al te snel en het scherm de allerbeste kwaliteit levert. Ook de camera’s zijn niet jé-van-hét, het opladen duurt lang (maar dat is tevens een pluspunt) en het design valt echt goed tegen. 

Technische concessies zijn een minder groot probleem dan zo’n gedateerd design, en dat kan het toestel wellicht parten spelen. Dan doelen we met name op de afmetingen en het gewicht. Als je je daar overheen kunt zetten, dan heb je verder weinig te klagen over dit toestel en ontzie je het milieu door hem aan te schaffen.

Het is Black Friday Week bij Expert. In de winkels én online vind je hoge kortingen op televisies, laptops, wasmachines, drogers, e-readers en slimme apparaten. Dit is dus hét moment om toe te slaan. Hieronder zetten we zeven producten in de spotlight – en je ziet meteen welke korting je krijgt!

Partnerbijdrage - in samenwerking met Expert

LG 55QNED86A6A 55-inch: 4K QNED EVO-televisie

De LG 55QNED86A6A combineert QNED EVO-technologie met een 55-inch 4K-scherm voor helder beeld en nauwkeurige kleuren. De α8 AI Processor 4K optimaliseert beeld en geluid automatisch, terwijl HDR10 en HLG zorgen voor een breed dynamisch bereik. Dankzij WebOS 25 schakel je snel tussen apps, en met vier HDMI 2.1-poorten sluit je moeiteloos consoles of streamingapparaten aan. Een complete smart-tv voor films, series en gaming.

💡LG 55QNED86A6A: van 849 euro voor 675 euro

Samsung WW11DG6B25LB: grote en zuinige wasmachine

De Samsung WW11DG6B25LB heeft een ruime trommel van 11 kilo en centrifugeert met 1400 toeren. EcoBubble wast grondig op lage temperatuur en Hygiënisch Stomen verwijdert bacteriën en allergenen. Met SuperSpeed is een volle trommel in 39 minuten schoon. Het AI Display leert welke programma's je het meest gebruikt en zet die vooraan. Bovendien is het met een energieklasse van A -10% ook nog eens een zuinige wasmachine.

💡Samsung WW11DG6B25LB: van 819 euro voor 566 euro

Beko BM3T3823W: energiezuinige warmtepompdroger

De Beko BM3T3823W is een energiezuinige warmtepompdroger met een capaciteit van 8 kilo. Dankzij EcoGentle blijven kleuren mooi, terwijl het AquaWave-systeem zorgt voor een zachte trommelbeweging die slijtage beperkt. De vijftien programma's bieden opties voor uiteenlopende stoffen, van katoen tot fijne was. Het overzichtelijke LED-display toont de resterende tijd en maakt elke instelling eenvoudig.

💡Beko BM3T3823W: van 519 euro voor 433 euro

Inventum VVW6008AB: vrijstaande vaatwasser

De Inventum VVW6008AB is een praktische vrijstaande vaatwasser met ruimte voor twaalf couverts. Met een hoogte van 85 centimeter past hij onder de meeste aanrechtbladen. De indeling is overzichtelijk en de bestekmand houdt messen, vorken en lepels bij elkaar zodat alles goed schoon wordt. Een nuchtere, stille vaatwasser die ontworpen is voor dagelijks gebruik.

💡Inventum VVW6008AB: van 379 euro voor 299 euro

Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): allround laptop

De Acer Aspire Go 15 combineert een slank ontwerp met sterke prestaties. De AMD Ryzen 7 5825U-processor en 16 GB RAM zorgen voor soepele multitasking, terwijl de 512 GB SSD voor snelle opstarttijden zorgt. Het 15,6-inch Full HD IPS-scherm levert scherpe beelden en AMD Radeon Graphics zorgt voor verbeterde grafische prestaties. Een lichte, veelzijdige laptop voor thuis, studie en onderweg.

💡Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): van 599 euro voor 499 euro

Eufy Video Doorbell E340 + Chime: slimme deurbel

De Eufy Video Doorbell E340 toont wie er voor je deur staat in scherpe 1080p- of 1536p-modus. Dankzij de draadloze installatie heb je geen bedrading nodig. Via de Eufy-app bekijk je livebeelden en meldingen op je smartphone. De meegeleverde Chime zorgt dat je het signaal ook zonder telefoon hoort. Een eenvoudige manier om je huis slimmer en veiliger te maken.

💡Eufy Video Doorbell E340 + Chime: van 199 euro voor 119 euro

Kobo Libra Colour (zwart): e-reader met kleurenscherm

De Kobo Libra Colour heeft een 7-inch E Ink Kaleido 3-scherm dat omslagen, illustraties en notities in kleur weergeeft. De e-reader is waterbestendig (IPX8) en biedt 32 GB opslag voor duizenden boeken. ComfortLight PRO vermindert automatisch blauw licht voor prettig lezen. Wie met de Kobo Stylus 2 werkt (optioneel), kan notities en markeringen in kleur maken. Ideaal voor lezen thuis en onderweg.

💡Kobo Libra Colour (zwart): van 239 euro voor 209 euro

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.